زمینه و هدف: گیاه برنج یکی از مهمترین محصولات استراتژیکی در کشور ایران محسوب می‌شود. از دیگر سو، کشاورزی طیف گسترده ای از امکانات و در عین حال مشکلات زیست محیطی را ایجاد می‌کند. درنتیجه، تحقیقاتی که به تولید و توسعه پایدار در این حیطه کمک ‌کنند، حائز اهمیت هستند. هدف اصلی از این پژوهش طراحی و توسعه مدل مقیاس پذیر عملکرد برنج مبتنی بر سنجش از دور و پردازش داده های ماهواره ای است.روش بررسی: در این مطالعه، از چندین تصویر مختلف، موجود در سامانه گوگل ارث انجین (Google Earth Engine) برای تخمین عملکرد برنج در مقیاس های مختلف زمانی (فصول رشد مختلف) و مکانی (وضوح 30 متر تا مقیاس های منطقه ای) استفاده شد. سپس یک مدل کارایی استفاده از نور (LUE) مبتنی بر سنجش از دور را اجرا نموده و در آن تنش‌های محیطی غیرزنده را وارد نمودیم. این مدل فیزیکی در برابر داده‌های عملکرد اندازه‌گیری شده زمینی، در سال‌های زراعی 1395، 1396 و 1398 در 691 مزرعه برنج در استان گیلان ارزیابی شد.یافته ها: نتایج، همبستگی مثبت و تطابق قابل توجهی بین مقادیر محاسباتی و مشاهداتی نشان داد، بطوریکه در سال‌های زراعی مورد مطالعه، میانگین ضریب همبستگی (R) و شاخص توافق (d) برابر با55/0 بدست آمد. میانگین RMSE برابر با 500 کیلوگرم در هکتار، میانگین MAE برابر با 440 کیلوگرم در هکتار، و میانگین NRMSE برابر با 0.12، حاکی از دقت مناسب مدل در برآورد عملکرد محصول در این مکان‌ها و سال‌هاست. مدل ارائه شده، تغییرپذیری مناسب مقادیر عملکرد را در مقیاس مزرعه نشان داد.بحث و نتیجه گیری: بهره‌گیری از سنجش از دور در محیط GEE به ‌عنوان ابزاری مفید جهت تخمین عملکرد محصول در مقیاس‌های مختلف زمانی و مکانی، مورد تایید قرار گرفت. مدل حاضر می‌تواند در طیف وسیعی از کاربردها مانند مدیریت کشاورزی و بیمه محصولات کشاورزی مورد استفاده قرار گیرد. تفاصيل المقالة

به منظور بررسی عکس العمل رقم هیبرید ذرت دانه ای (سینگل کراس 260) تحت شرایط تیمارهای آبیاری قطره ای در استان فارس در سال های 1390 و 1391، آزمایشی در مزرعه دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز انجام گرفت. چهار سطح آبیاری به ترتیب 20، 40، 60 و 80 درصد تخلیه رطوبتی در نظر گرفته شدند و آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی اجرا شد. از داده های اندازه گیری شده شاخص سطح برگ، ماده خشک کل، عملکرد دانه و بیوماس کل در سال 1390 برای واسنجی و در سال 1391 برای صحت سنجش مدل سواپ (SWAP) استفاده شد. نتایج نشان داد که روند کلی تغییرات عملکرد شبیه سازی شده توسط مدل در مدیریت های مختلف آبیاری بر روند تغییرات عملکرد به دست آمده در مزرعه مطابقت دارد. با مقادیر برآورد شده شاخص های آماری، ضریب تبیین بیشتر از 9/0، آزمون تی بزرگ تر از 05/0 و مجذور میانگین مربعات خطای نرمال شده (RMSEn) بین 9/1 تا 9/6، کارآیی خوب مدل سواپ (SWAP) در برآورد عملکرد دانه و بیوماس کل به دست آمد. تفاصيل المقالة

با توجه به متکّی بودن کشت مستقیم برنج به مصرف علف‌کش و خطر مقاوم شدن علف‌های هرز به علف‌کش‌ها، کاربرد مخلوطی از علف‌کش‌ها از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. به منظور بررسی اثرات مصرف علف‌کش‌های مختلف مشتمل بر تیوبنکارب، پرتیلاکلر، بن‌سولفورون‌متیل، اتوکسی‌سولفورون+ آنیلوفوس، بوتاکلر و پروپانیل و با مصرف متوالی در یک فصل زراعی با غلظت کمتر از غلظت توصیه شده بر تراکم علف‌های هرز، عملکرد و اجزای عملکرد برنج رقم هاشمی، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌ کامل تصادفی با هشت تیمار و سه تکرار، در مزرعه پژوهشی دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان در سال 1393 انجام شد. نتایج نشـان داد که ارتفاع بوته، عملکرد شلتوک، عملکرد ماده‌ خشک، شـاخص برداشت، تعـداد پنجه‌ و تعداد گلچه های ‌پر در گل آذین به طور معنی‌دار تحت‌تاثیر تیمار‌ها قرار گرفتند. کاربرد برخی از علف کش ها در بازه زمانی متوالی از جمله تیوبنکارب (نه روز قبل از کاشت)، بن‌سولفورون‌متیل (نه روز پس از کاشت) و پروپانیل (30 روز پس از کاشت) در کنترل وزن خشک و تراکم علف‌های هرز به ترتیب 92 و 98 درصد مؤثر واقع شدند. بیش‌ترین تعداد دانه‌ پر در گلچه های خوشه (71 عدد) و تعداد پنجه (14 عدد) در تیمار کاربرد متوالی تیوبنکارب، بن‌سولفورون‌متیل و پروپانیل به دست آمدند. در این تیمار، عملکرد شلتوک و عملکرد بیولوژیک به‌ترتیب 73 و 72 درصد نسبت به تیمار بدون وجین افزایش یافتند. کاربرد پرتیلاکلر در مخلوط با علف‌کش‌ها، سبب آسیب به گیاهچه برنج و همچنین کاهش ارتفاع بوته و عملکرد شلتوک برنج گردید. بیش‌ترین عملکرد شلتوک برنج (3092 کیلوگرم بر هکتار) در تیمار مصرف متوالی تیوبنکارب، بن‌سولفورون‌متیل و پروپانیل به دست آمد. این تیمار کارآیی بالاتری را نسبت تیمار دو بار وجین در کنترل وزن خشک و تراکم علف‌های هرز نشان داد. مصرف تیوبنکارب و بدنبال آن بن‌‌سولفورون‌متیل و پروپانیل بهترین تیمارها در این آزمایش بودند. تفاصيل المقالة

مطالعه حاضر برای ارزیابی توانایی مدل AquaCrop برای پیش‌بینی عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک ذرت، در لاهیجان، به مدت دو سال در سال‌های زراعی 1389 و 1390 اجرا گردید. طرح آزمایشی کرت‌های خرد‌شده، در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار بود. تیمار‌های آبیاری به عنوان کرت اصلی در سه سطح دور آبیاری 6، 12 و 18 روز بودند. تیمار‌های کود نیتروژن به عنوان کرت فرعی در 4 سطح 0، 120، 180 و 240 کیلوگرم در هکتار بودند. ارزیابی مقادیر شبیه‌سازی و اندازه‌گیری شده عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک با استفاده از ضریب تبیین و پارامتر ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده انجام گرفت. بر اساس نتایج، متوسط ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده‌ی پیش‌بینی عملکرد دانه در مرحله واسنجی و اعتبارسنجی برای ژنوتیپ‌ (سینگل کراس 704) به ترتیب، 74/14 و 01/12 درصد، و برای عملکرد بیولوژیک به ترتیب، 31/10 و 66/9 درصد محاسبه گردید. هم‌چنین، مقدار ضریب تبیین در مراحل واسنجی و اعتبارسنجی برای عملکرد ذرت توسط مدل به ترتیب، 90/0 و 61/0 و برای عملکرد بیولوژیک به ترتیب، 91/0 و 86/0 بدست آمد. نتایج نشان داد که مدل AquaCrop در پیش‌بینی عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک ذرت، دارای دقت مناسب می‌باشد. تفاصيل المقالة

به منظور بررسی تأثیر آبیاری و کاربرد کود نیتروژن بر تغییرات شاخصهای رشد و عملکرد ذرت دانه‌ای رقم سینگل کراس 704 در استان گیلان، آزمایشی به صورت کرتهای یک بار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد واحد لاهیجان انجام شد. تیمارها شامل سه سطح آبیاری: دیم (بدون آبیاری)، دور آبیاری 6 روز و دور آبیاری 12 روز به عنوان فاکتور اصلی و کود نیتروژن در پنج سطح شامل: صفر، 60، 120، 180 و 240 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که عدم استفاده از آبیاری و کود نیتروژن منجر به کاهش معنی دار تجمع ماده خشک کل، شاخص سطح برگ و عملکرد دانه گردید. در شرایط کمبود آب و کود نیتروژن، تعداد روز از سبزشدن تا گلدهی، روز از سبزشدن تا ظهور ابریشم و روز از سبز شدن تا تشکیل دانه به تعویق افتاد و طول دوره گلدهی کاهش یافت، در حالی که بین تیمارهای 180 و 240 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و همچنین تیمارهای آبیاری 6 و 12 روز در صفات ذکر شده تفاوت معنی داری مشاهده نشد. به طور کلی نتایج نشان داد که مناسب ترین مدیریت آبیاری و کود نیتروژن در دور آبیاری 12 روز و مصرف 180 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن می باشد. تفاصيل المقالة

مدیریت مناسب کود نیتروژن یکی از چالش‌های عمده اراضی شالیزاری محسوب می‌گردد که در صورت مدیریت صحیح در مصرف، هیچ عنصر غذائی دیگر نمی‌تواند در رقابت با آن سودمندی بالاتری داشته باشد. از این‌رو، این مطالعه در اراضی شالیزاری در سه منطقه واقع در استان‌ مازندران (منطقه بندپی و دشت بابل) و استان گیلان (منطقه لاهیجان) طی سال‌های 1396 و 1397 اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. کود نیتروژن شامل مقادیر 50، 90 و 130 کیلوگرم در هکتار به عنوان عامل اول و تقسیط نیتروژن در سطح با مصرف در دو مرحله پایه و ظهور خوشه به عنوان عامل دوم بودند. نتایج نشان داد عملکرد شلتوک در منطقه بندپی و دشت بابل معادل 7/03 و 5/86 درصد بیشتر از منطقه لاهیجان بود. حداکثر عملکرد شلتوک (6995 کیلوگرم در هکتار) با مصرف 130 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به دست آمد که در مقایسه با مصرف 50 و 90 کیلوگرم نیتروژن در هکتار (5602 و 6314 کیلوگرم در هکتار) به ترتیب برابر 24/87 و 10/79 درصد افزایش نشان داد که علت اصلی آن نیز افزایش تعداد و درصد خوشه‌چه پر در خوشه بود. بیشترین عملکرد شلتوک (6455 و 6619 کیلوگرم در هکتار) در سطوح دوم و سوم تقسیط نیتروژن حاصل شد. حداکثر جذب نیتروژن دانه، و شاخص برداشت نیتروژن (43/96 درصد) با مصرف 130 کیلوگرم نیتروژن در هکتار حاصل شد. بیشترین کارایی جذب نیتروژن (7/7 کیلوگرم بر کیلوگرم) با مصرف 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار حاصل شد که در مقایسه با مصرف 90 و 130 کیلوگرم نیتروژن در هکتار معادل 8/15 و 26/02 درصد افزایش یافت. کارایی استفاده از نیتروژن در سطوح دوم و سوم تقسیط معادل 11/46 و 11/34 درصد بیشتر از سطح اول تقسیط نیتروژن بود. کارایی جذب نیتروژن در سطوح دوم و سوم تقسیط معادل 17/72 و 32/29 درصد بالاتر از سطح اول تقسیط بود. بنابراین، مصرف مقادیر بالاتر نیتروژن منجر به افزایش عملکرد کمی شده؛ ولی باعث تلفات بیشتر نیتروژن و همچنین کاهش کارایی استفاده و جذب نیتروژن گردید. تفاصيل المقالة

به منظور بررسی مدیریت آبیاری و اثرات مقادیر مختلف کود نیتروژنه بر روی ذرت هیبرید سینگل کراس 704 آزمایشی به صورت کرت های خرد شده، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار طی دو سال زراعی 1394 و 1395 در استان گلستان، در مزرعه ای واقع در شهر مزرعه کتول، انجام شد. عامل اصلی، دور آبیاری بر حسب روز در چهار سطح شامل 7، 14، 21 و 28 روز و عامل فرعی، کود نیتروژنه در چهار سطح شامل 60، 120، 180 و 240 کیلوگرم در هکتار بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر متقابل دور آبیاری و نیتروژن بر وزن هزار دانه، عملکرد دانه، نیتروژن دانه و عملکرد زیست توده معنی دار بود. نتایج نشان داد که آبیاری 28 روزه نسبت به آبیاری 7 تا 14 روزه عملکرد دانه و میزان نیتروژن، فسفر، پتاسیم دانه را کاهش داد. افزایش کود نیتروژنه تا حد 180و 240 کیلوگرم در هکتار عملکرد بیولوژیک، اجزای عملکرد، عملکرد دانه و میزان نیتروژن، فسفر و پتاسیم دانه را افزایش داد. اما مصرف نیتروژن در مقادیر بیشتر در شرایط تنش (دور آبیاری 21 تا 28 روزه) نه تنها اثر مثبتی بر عملکرد نداشت بلکه در این شرایط عملکرد دانه نسبت به مصرف 180 تا 240 کیلوگرم نیتروژن در هکتار کاهش یافت. بیشترین عملکرد دانه در ترکیب تیمار آبیاری 7 و 14 روزه و سطح نیتروژن 240 تا 180 کیلوگرم در هکتار و به میزان 12209، 11416 و 10147 کیلوگرم در هکتار به¬دست آمد. نتایج مقایسه میانگین بین دو سال نشان داد که بیشترین تعداد دانه در بلال583 عدد، تعداد دانه در ردیف 3/40 عدد، وزن هزار دانه 138/9 گرم و نیتروژن دانه 3/991 میکروگرم بر گرم و زن خشک مربوط به سال دوم بود. تفاصيل المقالة

به منظور بررسی اثر رژیم های آبياري و مقادير اسيد هيوميک بر ویژگی های کمّی و کیفی بادام زميني، آزمايشی در مزرعه یکی از بادام کاران شهرستان آستانه اشرفیه استان گیلان به صورت یک بار خرد شده در قالب طرح پایه بلوک کامل تصادفي با سه تکرار در سال¬های زراعی 1397 و 1398 انجام گرفت. تیمارهای آزمایش شامل رژیم آبیاری (ديم و نياز آبي 60، 80 و 100 درصد) به عنوان عامل اول (اصلی) و مقادير اسيد هيوميک (بدون کود، 3، 6 و 9 ليتر در هکتار) به عنوان عامل دوم (فرعی) بودند. نتايج پژوهش نشان داد که اثر متقابل آبياري و اسيد هيوميک بر عملکرد بيولوژيک و عملکرد غلاف و دانه معني دار بود. بيشترين عملکرد دانه در تيمار آبياري 100 و 80 درصد نياز آبي و با مصرف اسيد هيوميک 9 ليتر در هکتار به ترتيب با ميانگين 2562 و 2526 کيلوگرم در هکتار به دست آمد. عملکرد بيولوژيک در شرایط 80 و 100 درصد نياز آبی به ترتيب در 6714 و 6772 کيلوگرم در هکتار بود. بيشترين عملکرد بيولوژيک در مقادير مختلف اسيد هيوميک در تيمارهاي 9 ليتر در هکتار به مقدار 7436 کيلوگرم در هکتار مشاهده شد. عملکرد غلاف در تيمار 80 و 100 درصد نياز آبي به ترتيب در 2427 و 2435 کيلوگرم در هکتار بود. کمترين و بيشترين عملکرد غلاف در مقادير مختلف اسيدهيوميک به ترتيب در تيمارهاي بدون کود و 9 ليتر در هکتار با میانگین 1453 و 2706 کيلوگرم در هکتار بودند. تيمار 80 درصد نياز آبي گياه و مقدار اسید هیومیک مصرفی 9 لیتر در هکتار با ميانگين 745/5 کيلوگرم در هکتار، نسبت به سایر تيمارها، داراي بيشترين میزان بود. با توجه به نتایج پژوهش می توان مقدار مصرف 9 لیتر اسیدهیومیک در هکتار را با تأمین 80 درصد نیاز آبی به عنوان شرایط مناسب برای منطقه مورد مطالعه پیشنهاد نمود. تفاصيل المقالة