-
المقاله
1 - ارزیابی مکانی حساسیت سیلگیری با استفاده از روشهای تقویت تطبیقی و بستهبندی در یادگیری ماشینتحقیقات منابع طبیعی تجدید شونده , العدد 40 , السنة 14 , پاییز-زمستان 1402سیل هر ساله میلیاردها دلار خسارت به کشورها وارد می کند که معیشت افراد را تهدید می کند. در نتیجه، تهدیدات اجتماعی-اقتصادی قابل توجهی برای جمعیت در سراسر جهان ایجاد می کند. بنابراین باید کنترل و مهار شود. در این راستا الگوریتمهای یادگیری ماشین به همراه سیستمهای اطلاعات أکثرسیل هر ساله میلیاردها دلار خسارت به کشورها وارد می کند که معیشت افراد را تهدید می کند. در نتیجه، تهدیدات اجتماعی-اقتصادی قابل توجهی برای جمعیت در سراسر جهان ایجاد می کند. بنابراین باید کنترل و مهار شود. در این راستا الگوریتمهای یادگیری ماشین به همراه سیستمهای اطلاعات جغرافیایی، ابزارهای اولیهای هستند که در مدلسازی و تحلیل کنترل سیلاب مؤثر هستند. هدف از این تحقیق شناسایی بخشی از مناطق حساس به سیل در حوضه آبریز هراز در استان مازندران با استفاده از روشهای مجموعهای در الگوریتمهای یادگیری ماشینی است. روند پژوهش به شرح زیر میباشد: ابتدا داده های نقاط سیلاب تهیه شد. سپس، 70 درصد از حدود 200 موقعیت نمونه برای مدلسازی و 30 درصد باقیمانده برای اعتبارسنجی نقشه های تولید شده استفاده شدند. سپس عوامل موثر شامل زاویه شیب، جهت شیب، توپوگرافی، نوع خاک، پوشش زمین، فاصله از رودخانه، بارندگی سالانه، شاخص پوشش گیاهی تفاوت نرمال شده، شاخص انتقال رسوب، شاخص رطوبت توپوگرافی و شاخص تراکم آبراهه برای وزن دادن تاثیر هر عامل با استفاده از الگوریتم های یادگیری ماشین جمعی استفاده شده است. بر اساس نتایج این مطالعه، منحنی مشخصه عملکرد سیستم (ROC) ترسیم شد و مساحت زیر منحنی (AUC) برای اعتبار سنجی نقشه منطقه مستعد سیل محاسبه شد. یافتهها نشان داد که مدل تقویت تطبیقی دقیقتر از مدل بگینگ در تهیه نقشه حساسیت سیلابی است. تهیه نقشه حساسیت سیل نقشی محوری در توانمندسازی برنامهریزان و مدیران شهری برای کاهش و حفاظت پیشگیرانه در برابر پیامدهای نامطلوب سیل بازی میکند. مقامات مدیریت سیل در وزارت نیرو می توانند از مدل مجموعه پیشنهادی برای کمک به مدیریت بلایا و کاهش خطرات در مطالعات آتی استفاده کنند. تفاصيل المقالة -
المقاله
2 - مکان گزینی و بهینه سازی پوشش دوربین های مدار بسته به منظور حمایت از مونیتورینگ بهتر با استفاده از الگوریتم S-ROPE و بصری سازی سه بعدیعلوم و تکنولوژی محیط زیست , العدد 8 , السنة 22 , پاییز 1399زمینه و هدف: در جوامع مدرن مونیتورینگ براساس دوربین های مداربسته مسئله ای ضروری برای حفظ محیط زیست و امنیت اجتماعی به شمار می آید. بهینه سازی شبکه های دوربین و نحوه طراحی شبکه آن ها از جمله چالش های مطالعات شبکه های دوربین است. هدف از این مقاله توسعه شیوه ای مکانمند برا أکثرزمینه و هدف: در جوامع مدرن مونیتورینگ براساس دوربین های مداربسته مسئله ای ضروری برای حفظ محیط زیست و امنیت اجتماعی به شمار می آید. بهینه سازی شبکه های دوربین و نحوه طراحی شبکه آن ها از جمله چالش های مطالعات شبکه های دوربین است. هدف از این مقاله توسعه شیوه ای مکانمند برای یافتن پیکربندی دوربین های مداربسته جهت ایجاد حداکثر پوشش تصویری ممکن در یک فضای شهری است. روش بررسی: به طور کلی این پژوهش در دو مرحله در سال 96 انجام گرفته است. در مرحله اول اعمال الگوریتم مکانیابی دوربین ها در فضای دو بعدی صورت می پذیرد و خروجی به دست آمده از آن در مرحله دوم در فضای سه بعدی و به صورت بصری تجزیه و تحلیل می گردد. اولین مرحله با استفاده از نرم افزار ArcGIS و زبان برنامه نویسی Python انجام پذیرفت و از الگوریتم S-ROPE به عنوان روشی با میزان دقت بالا در زمینه استقرار دوربین ها استفاده شد. ضمن این که تعدیلاتی در الگوریتم شامل زاویه دید و غیر دودویی بودن منطقه انجام گرفت. در مرحله دوم از مدلسازی سه بعدی در محیطcity Engine برای اعتبارسنجی خروجی به دست آمده در یک محدوده شهری استفاده شد. یافته ها: با الگوریتم S-ROPE یک مکان گزینی اتوماتیک برای دوربین ها انجام گرفت به گونه ای که مساحت 28/1798 متر مربع از کل مساحت 98/1953 مترمربعی محدوده مطالعاتی، یعنی 92%، تحت پوشش قرار گرفت. پس از بررسی سه بعدی تنها دو عدد دوربین به مجموع دوربین ها برای پوشش 100% اضافه شد. بحث و نتیجه گیری: با روش پیشنهادی اولاً در تعداد دوربین های به کار رفته به تعداد قابل توجهی صرفه جویی صورت می پذیرد و در عین حال بیشترین پوشش ممکن نیز به دست خواهد آمد.تنها چالش پیش رو زمان اجرای فرآیند برای مساحت های بزرگ می باشد که با توجه به غیر آنی بودن ماهیت مسئله، خللی در روش پیشنهادی ایجاد نمی کند. تفاصيل المقالة -
المقاله
3 - ارائه یک سرویس مکان مبنای همراه تبلیغاتی در محیط شهری بر مبنای مکان-آگاهی و معیارهای مطلوبیتعلوم و تکنولوژی محیط زیست , العدد 5 , السنة 23 , تابستان 1400زمینه و هدف: در سال های اخیر، استفاده از دستگاه های قابل حمل هوشمند به دلیل دسترسی آسان، قابل حمل بودن و همچنین رابط کاربری ساده تر، در مقایسه با کامپیوترهای رومیزی با استقبال بی نظیر کاربران و مدیران و فروشندگان ایرانی کالا مواجه شده است. به همین علت توسعه اپلیکیشن برا أکثرزمینه و هدف: در سال های اخیر، استفاده از دستگاه های قابل حمل هوشمند به دلیل دسترسی آسان، قابل حمل بودن و همچنین رابط کاربری ساده تر، در مقایسه با کامپیوترهای رومیزی با استقبال بی نظیر کاربران و مدیران و فروشندگان ایرانی کالا مواجه شده است. به همین علت توسعه اپلیکیشن برای دستگاه های هوشمند در محیط کسب و کارهای اینترنتی ضرورت پیدا کرده است. هدف این تحقیق ارائه راهکاری است که بر مبنای مکان-آگاه بودن باعث هوشمندی و ارائه تبلیغات و خدمات هدفمند به کاربران شود.روش بررسی: این پژوهش با بررسی های به عمل آمده مدلی ارائه می دهد که اولاً دریافت و دسته بندی اطلاعات برخی مراکز خدماتی و تبادل سریع داده ها بین رسانه هوشمند (مانند موبایل، تبلت) و مراکز داده مانند سرویس های نقشه آنلاین گوگل انجام شود. ثانیاً برمبنای مولفه های خدمات مکان-مبنا، به منظور ارائه تبلیغات موثر به کاربران، مولفه های انتخاب مرکز خدمات رسانی و تبلیغ و ناوبری کاربر به سوی آن بر اساس اتصال سست در دستور کار قرار گرفت.یافته ها: به منظور برخورداری از ویژگی هایی از توصیه گری، سه معیار مطلوبیت یعنی معرفی گزینه نهایی بر اساس کوتاهترین مسیر در شبکه حمل و نقل، یا بر اساس امتیاز کاربران و یا بر اساس امتیاز تخصیص داده شده توسط صنف واحد خدماتی مربوطه مورد توجه قرار گرفت. نهایتاً اپلیکیشن "مکان جو" تحت سیستم عامل اندروید با بهره گیری از فناوری های نوین سیستم اطلاعات مکانی همراه و تحت وب بر اساس مدل ارائه شده اجرا شد.بحث و نتیجه گیری: نتایج حاصل از پرسشنامه با استفاده از درصد فراوانی پاسخ دهندگان در قالب آماری تحلیل شد و به شکل معنی داری حکایت از رضایت کاربران از برنامه، با انتخاب 55 درصدی گزینه عالی برای کیفیت، و انطباق آن با اهداف تعیین شده داشت به گونه ای که می تواند بخشی از خلأ ناشی از نرم افزار تبلیغاتی را پر نماید. تفاصيل المقالة -
المقاله
4 - طراحی شیء-گرا و تحت وب مبتنی بر علم شهروندی در جمع آوری اطلاعات مکانی بافت فرسوده شهریعلوم و تکنولوژی محیط زیست , العدد 3 , السنة 24 , بهار 1401زمینه و هدف: بسیاری از شهرهای کشور از جمله تهران با پدیده فرسایش محله های شهری مواجهند. این گونه بافت ها می تواند اثرات مخرب محیط زیستی، اقتصادی، و اجتماعی در پی داشته باشد. با توجه به وسعت زیاد بافت های فرسوده، جمع آوری و به هنگام سازی این میزان از داده توسط سازمان ها أکثرزمینه و هدف: بسیاری از شهرهای کشور از جمله تهران با پدیده فرسایش محله های شهری مواجهند. این گونه بافت ها می تواند اثرات مخرب محیط زیستی، اقتصادی، و اجتماعی در پی داشته باشد. با توجه به وسعت زیاد بافت های فرسوده، جمع آوری و به هنگام سازی این میزان از داده توسط سازمان ها امری زمان بر و پرهزینه می باشد. بنابراین، هدف اصلی این پژوهش استفاده از ظرفیت مشارکت شهروندان یا علم شهروندی، به عنوان فرصتی مناسب برای گردآوری سریع و ارزان داده های مکانی بافت فرسوده می باشد. روش بررسی: در سال های اخیر راهبرد GIS شهروند محور مطرح شده است و در بسیاری از کاربردها، داده های مکانی سازمانی جای خود را به اطلاعات جغرافیایی داوطلبانه (VGI) داده اند. در این پژوهش نیز یک طراحی شیء-گرا برای جمع آوری اطلاعات مکانی بافت فرسوده ارائه می شود. بر این اساس یک پیاده سازی نمونه تحت وب با تأکید بر مولفه های متن باز در دستور کار قرار می گیرد. یافته ها: به کمک راهکار مطرح شده اولاً اطلاعات مکانی به صورت طبقه بندی شده و موضوعی قابل جمع آوری می باشند. 10 کلاس مختلف در رویکرد شیءگرا مد نظر قرار گرفت که از جمله می توان به مسیرهای نامطلوب، ساختمان های نا امن و قدیمی، و زمین های مخروبه و آلوده اشاره نمود. همچنین بر اساس چارچوب های متن باز از جمله جنگو (Django) و مولفه هایی چون GeoDjango، PostGIS و OpenLayers یک سامانه تحت وب کارآمد پیاده سازی شد. بحث و نتیجه گیری: علوم شهروندی رویکردی نوین برای جمع آوری اطلاعات مکانی بافت فرسوده است. نتیجه اجرای روش به کار گرفته شده تهیه سریع و کم هزینه اطلاعات، و افزایش نقش نظارتی شهرداری ها به جای تولید داده را در پی دارد. تحلیل هزینه فایده نشان داد که در یک دوره یک ساله این رویکرد می تواند به طور تقریبی به کاهش 15 برابری هزینه های اخذ داده بیانجامد. تفاصيل المقالة -
المقاله
5 - تعیین محدوده خطر سیلاب با استفاده از تحلیل مکانی هیدرولوژیک در GIS و تفسیر تصاویر ماهواره ای: مطالعه موردی حوضه آبریز اهرچایپایداری، توسعه و محیط زیست , العدد 10 , السنة 3 , تابستان 1401زمینه و هدف: شناخت محدوده های سیلاب و تحلیل مکانی آن گامی موثر در پیشگیری از خسارات مالی و جانی این بلای طبیعی بوده و در نتیجه موجب پایداری محیط زیست می شود. در پژوهش حاضر به ارزیابی خطر سیلاب در سطح حوضه آبریز اهرچای واقع در استان آذربایجان شرقی پرداخته می شود.روش بررس أکثرزمینه و هدف: شناخت محدوده های سیلاب و تحلیل مکانی آن گامی موثر در پیشگیری از خسارات مالی و جانی این بلای طبیعی بوده و در نتیجه موجب پایداری محیط زیست می شود. در پژوهش حاضر به ارزیابی خطر سیلاب در سطح حوضه آبریز اهرچای واقع در استان آذربایجان شرقی پرداخته می شود.روش بررسی: در این راستا از سیستم اطلاعات جغرافیایی و تحلیل های مکانی استفاده می شود و به منظور ایجاد انعطاف پذیری در تلفیق اطلاعات موجود، منطق فازی برای پهنه بندی خطر سیلاب بکار می رود. همچنین از روش SCS برای برآورد ارتفاع رواناب و دبی پیک بهره گرفته شد.یافته ها: پهنه بندی خطر سیلاب با کاربست منطق فازی نشان می دهد که در حدود 10 درصد سطح حوضه آبریز اهرچای در کلاس های با خطر زیاد و بسیار زیاد قرار گرفته اند. بر این اساس دشت های سیلابی و سطوح هموار پایکوه ها به دلایلی از جمله ارتفاع نسبی پایین، شیب اندک، نزدیکی به آبراهه های اصلی، تلاقی انشعابات و تراکم زهکشی بالا، مقادیر زیاد شاخص عمق دره و مقادیر پایین شاخص تحدب سطح زمین از خطرپذیری و آسیب پذیری بیشتری نسبت به سیلاب ها برخوردارند. محاسبات بیانگر تباین فضایی زیاد ارتفاع رواناب و دبی پیک در سطح زیرحوضه های اهرچای می باشد.بحث و نتیجه گیری: به کمک روش پیشنهادی عوامل تعیین کننده در وقوع سیلاب و همچنین نواحی پتانسیل رواناب مشخص گردید. در حالت کلی زیرحوضه های جنوبی حوضه آبریز اهرچای از پتانسیل تولید رواناب و دبی های پیک پایینی برخوردارند. برعکس، بخش قابل توجهی از زیرحوضه های شمالی حوضه مطالعاتی از پتانسیل تولید رواناب و دبی پیک بالایی برخوردارند. نیمه شمالی حوضه اهرچای منطبق بر دامنه های جنوبی رشته کوه قره داغ می باشد که ساختار زمین شناسی عمدتا متشکل از سنگ های آذرین با نفوذپذیری پایین است. بدین ترتیب زیرحوضه های نیمه شمالی حوضه به دلیل دریافت بارش بیشتر و نفوذپذیری اندک خاک از پتانسیل تولید رواناب بالایی برخوردارند. تفاصيل المقالة -
المقاله
6 - یک مدل فیزیکی مقیاس پذیر مبتنی بر سنجش از دور در برآورد عملکرد محصول مزارع برنجپایداری، توسعه و محیط زیست , العدد 13 , السنة 4 , بهار 1402زمینه و هدف: گیاه برنج یکی از مهمترین محصولات استراتژیکی در کشور ایران محسوب میشود. از دیگر سو، کشاورزی طیف گسترده ای از امکانات و در عین حال مشکلات زیست محیطی را ایجاد میکند. درنتیجه، تحقیقاتی که به تولید و توسعه پایدار در این حیطه کمک کنند، حائز اهمیت هستند. هدف اص أکثرزمینه و هدف: گیاه برنج یکی از مهمترین محصولات استراتژیکی در کشور ایران محسوب میشود. از دیگر سو، کشاورزی طیف گسترده ای از امکانات و در عین حال مشکلات زیست محیطی را ایجاد میکند. درنتیجه، تحقیقاتی که به تولید و توسعه پایدار در این حیطه کمک کنند، حائز اهمیت هستند. هدف اصلی از این پژوهش طراحی و توسعه مدل مقیاس پذیر عملکرد برنج مبتنی بر سنجش از دور و پردازش داده های ماهواره ای است.روش بررسی: در این مطالعه، از چندین تصویر مختلف، موجود در سامانه گوگل ارث انجین (Google Earth Engine) برای تخمین عملکرد برنج در مقیاس های مختلف زمانی (فصول رشد مختلف) و مکانی (وضوح 30 متر تا مقیاس های منطقه ای) استفاده شد. سپس یک مدل کارایی استفاده از نور (LUE) مبتنی بر سنجش از دور را اجرا نموده و در آن تنشهای محیطی غیرزنده را وارد نمودیم. این مدل فیزیکی در برابر دادههای عملکرد اندازهگیری شده زمینی، در سالهای زراعی 1395، 1396 و 1398 در 691 مزرعه برنج در استان گیلان ارزیابی شد.یافته ها: نتایج، همبستگی مثبت و تطابق قابل توجهی بین مقادیر محاسباتی و مشاهداتی نشان داد، بطوریکه در سالهای زراعی مورد مطالعه، میانگین ضریب همبستگی (R) و شاخص توافق (d) برابر با55/0 بدست آمد. میانگین RMSE برابر با 500 کیلوگرم در هکتار، میانگین MAE برابر با 440 کیلوگرم در هکتار، و میانگین NRMSE برابر با 0.12، حاکی از دقت مناسب مدل در برآورد عملکرد محصول در این مکانها و سالهاست. مدل ارائه شده، تغییرپذیری مناسب مقادیر عملکرد را در مقیاس مزرعه نشان داد.بحث و نتیجه گیری: بهرهگیری از سنجش از دور در محیط GEE به عنوان ابزاری مفید جهت تخمین عملکرد محصول در مقیاسهای مختلف زمانی و مکانی، مورد تایید قرار گرفت. مدل حاضر میتواند در طیف وسیعی از کاربردها مانند مدیریت کشاورزی و بیمه محصولات کشاورزی مورد استفاده قرار گیرد. تفاصيل المقالة -
المقاله
7 - تحلیل محدوده خدمات رسانی ایستگاه های مترو شهر تهران و تخصیص ایستگاه های جدید با روش ANPکاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور در برنامهریزی , العدد 5 , السنة 12 , زمستان 1400رشد سریع جمعیت و شهرنشینی در دهههای اخیر مسائل متعددی را در زندگی روزمره بشر ایجاد کرده است. یکی از مسائل مهم در همین ارتباط مسئله حمل و نقل شهری است که بهترین شکل آن حمل و نقل عمومی است و امروزه بسیار مورد توجه است. مطالعه بر روی عوامل این انتخاب و ارزیابی مکان یابی پ أکثررشد سریع جمعیت و شهرنشینی در دهههای اخیر مسائل متعددی را در زندگی روزمره بشر ایجاد کرده است. یکی از مسائل مهم در همین ارتباط مسئله حمل و نقل شهری است که بهترین شکل آن حمل و نقل عمومی است و امروزه بسیار مورد توجه است. مطالعه بر روی عوامل این انتخاب و ارزیابی مکان یابی پایانه ها یکی از مسائل مهم و ضروری در بافت شهری عصر حاضر می باشد. اهمیت و اعتبار هر شهر بستگی به خدمات شهری آن شهر دارد. هر چه این خدمات و تأسیسات در سطح ایده آل قرار داشته باشد، دارای شرایط راحت تری برای زندگی شهروندان می باشد و باعث افزایش رضایت شهروندان می شود که یکی از مهم ترین خدمات شهری حمل و نقل عمومی، خصوصا مترو شهری می باشد. بر همین اساس هدف علمی این تحقیق استفاده از تحلیل های GIS برای شناسایی محدوده های خدمات رسانی و استفاده از مدل های تصمیم گیری چند معیاره برای مکان یابی ایستگاه های جدید است. این تحقیق طی مراحلی از جمله شناسایی متغیرها، تهیه نقشه های نرمال استاندارد، بدست آوردن وزن لایه ها، اعمال وزن لایه ها، و همپوشانی فازی لایه ها انجام شده است. جهت وزن دهی معیارها از مدل فرآیند تحلیل شبکه ای (ANP) استفاده شد. در نتایج وزن دهی فاصله از گسل، فاصله از پارکینگ و جمعیت بدون خودرو بیشترین تاثیر را در مکان یابی داشته اند. نهایتاً مکان های مناسب جهت احداث ایستگاه مترو مشخص شدند. تفاصيل المقالة -
المقاله
8 - بررسی و استفاده از OpenStreetMap برای ایجاد اطلاعات جغرافیایی داوطلبانه در وقوع تصادفاتکاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور در برنامهریزی , العدد 1 , السنة 13 , بهار 1401تصادفات و سوانح جادهای از حوادثی میباشند که در سالهای اخیر بیشترین خسارت جانی را نسبت به سوانحی مانند سیل و زلزله و غیره در کشور ما داشتهاند. بهطوریکه روزانه شاهد مرگ یا مجروح شدن عدهای از مردم در این سوانح هستیم. عوامل مختلفی در این تصادفات دخیل میباشند که یکی أکثرتصادفات و سوانح جادهای از حوادثی میباشند که در سالهای اخیر بیشترین خسارت جانی را نسبت به سوانحی مانند سیل و زلزله و غیره در کشور ما داشتهاند. بهطوریکه روزانه شاهد مرگ یا مجروح شدن عدهای از مردم در این سوانح هستیم. عوامل مختلفی در این تصادفات دخیل میباشند که یکی از آنها ناامن بودن راهها و وجود مشکلات در آنها میباشد. در این راستا، اگر اطلاعات کاملی در خصوص راههای ناامن و حادثهخیز در دسترس باشد و اقدامات لازم و کافی در خصوص رفع اشکالات انجام گیرد، قطعاً میزان تصادفات کاهش مییابند؛ بنابراین، جمعآوری دادههای تصادفات و دیگر اطلاعات مربوط به نقاطی که مستعد بروز حادثه هستند، مرحله بسیار مهمی در راستای کاهش تصادفات و بهبود ایمنی راهها میباشد. یکی از راههای به دست آوردن اطلاعات جامع و بروز، استفاده از دادههای جغرافیایی داوطلبانه (VGI) میباشد. بر اساس این روش، افراد دادههای خود را که با هدف مشخصی جمعآوری شدهاند، در اختیار سیستم قرار میدهند. پس از این که دادههای مکانی داوطلبانه یا VGI جمعآوری شدند، اشتراکگذاری این دادهها مستلزم سیستمی در قالب یک برنامه تحت وب میباشد تا کاربران بتوانند اطلاعات مربوط به حوادث و یا خطرات موجود در راه را با یکدیگر به اشتراک بگذارند. OSM یکی از پورتالهای وب مکانی مناسب و بهصرفه برای اشتراکگذاری و بهرهمندی در مواقع بحران میباشد. ازاینرو، در این تحقیق بررسی و استفاده از OSM به همراه دادههای جغرافیایی داوطلبانه به منظور بررسی وقوع تصادفات در ایران انجام گردید. چهار روش ثبت داده مکانی بررسی شده و نهایتاً شیوه Edit with iD موثرتر از سایر روشها به لحاظ معیارهایی چون قابلیتها، کاربرپسندی و سرعت ثبت داده ارزیابی شد. نتایج به دست آمده بیانگر کارایی OSM در ثبت اطلاعات جغرافیایی داوطلبانه مربوط به تصادفات میباشد. تفاصيل المقالة -
المقاله
9 - توسعه یک سیستم پشتیبان تصمیم گیری مکانی گروهی تحت وب به منظور مکان-گزینی یک مرکز خرید جدیدکاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور در برنامهریزی , العدد 1 , السنة 13 , بهار 1401انتخاب محل مناسب برای احداث یک مرکز خرید جدید، یک مسئله تصمیمگیری چندمعیاره می باشد که در عین حال افراد و سلایق مختلف در آن دخیل اند. در این پژوهش از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و مدل های تصمیم گیری چند معیاره برای انجام برخی مراحل تحلیل مکانی استفاده و سپس توسعه یک أکثرانتخاب محل مناسب برای احداث یک مرکز خرید جدید، یک مسئله تصمیمگیری چندمعیاره می باشد که در عین حال افراد و سلایق مختلف در آن دخیل اند. در این پژوهش از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و مدل های تصمیم گیری چند معیاره برای انجام برخی مراحل تحلیل مکانی استفاده و سپس توسعه یک سیستم پشتیبان تصمیم گروهی جهت تجمیع و انتخاب گزینه نهایی پرداخته شده است. برای ایجاد گزینه های محدود تصمیم گیری یک روش دو مرحله ای در این پژوهش پیشنهاد گردید. در مرحله اول، ایجاد نقشه های معیار استاندارد شامل پنج مورد با تحلیل های مکانی و نرمال سازی در نرم افزار ArcGIS انجام گرفت. با توجه به مطالعات صورت گرفته وزن هر معیار مشخص شد و همپوشانی وزن دار لایه ها انجام شد. پس از اعمال گزینه های محدود کننده، شش محدوده به منظور انجام مکان گزینی تحت وب مشخص شد. در مرحله دوم یک سیستم پشتیبان تصمیم گیری مکانی گروهی توسعه یافت. با استفاده از محیط Visual Studio و زبان برنامه نویسی C# و فناوری .NET وب گاهی جهت مشارکت کارشناسان خبره در این زمینه طراحی شد. در معماری این سیستم فناوری AspMap، شامل مجموعه ای از کنترل ها و مؤلفه های نقشه و ابزارهای مکان محور در سمت سرور برنامه اضافه شد. وزن دهی کاربران به معیارها در قالب فرم های طراحی شده به روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) انجام گرفته و به کمک stored procedure ها در یک پایگاه داده SQL Server میانگین ارزش هر یک از نقاط انتخابی به صورت آنلاین محاسبه می گردید. نهایتاً نقطه ای که بیشترین امتیاز را در میانگین نظرات کاربران مختلف را داشت به عنوان بهترین مکان جهت احداث مرکز خرید معرفی می شد. نتایج تحقیق نشان داد روش پیشنهادی انعطاف پذیری، سرعت و سهولت بالایی در اعمال نظرات گروهی دارد. تفاصيل المقالة -
المقاله
10 - ارزیابی ریسک شکست در شبکه فاضلاب با توسعه شبکه های بیزین و تصمیم گیری چندمعیاره مکانیکاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور در برنامهریزی , العدد 51 , السنة 14 , بهار 1402شکست در شبکه فاضلاب به عنوان یکی از زیرساختهای مهم شهری می تواند عواقب نامطلوبی به همراه داشته باشد که گاهی حتی منجر به مختل شدن بخشی از عملکرد یک شهر می شود. در این مقاله ریسک شکست در شبکه های فاضلاب بر اساس ترکیب احتمال شکست و عواقب شکست در منطقه 4 آب و فاضلاب تهران ا أکثرشکست در شبکه فاضلاب به عنوان یکی از زیرساختهای مهم شهری می تواند عواقب نامطلوبی به همراه داشته باشد که گاهی حتی منجر به مختل شدن بخشی از عملکرد یک شهر می شود. در این مقاله ریسک شکست در شبکه های فاضلاب بر اساس ترکیب احتمال شکست و عواقب شکست در منطقه 4 آب و فاضلاب تهران انجام گرفت. برای این منظور ابتدا از شبکه های بیزین جهت بدست آوردن احتمال شکست استفاده شد. شبکه بر اساس ویژگی هایی چون رسوبات، نشت لوله ها، خوردگی، سایش لوله ها، و تغییر شکل لوله ها تشکیل گردید. برای تعداد 1610 لوله که 70% برای آموزش و 30% برای تست استفاده شد، احتمال انسداد لوله ها 6.7%، احتمال شکست هیدرولیک 2.2%، احتمال شکست ساختاری 0.3% و احتمال کلی شکست برای لوله ها مقدار 8.7 % بدست آمد. میانگین دقت کلی این مرحله 76% برآورد شد. در برآورد عواقب شکست نیز از تحلیل های مکانی در GIS و روش تصمیم گیری چندمعیاره DEA استفاده گردید. تحلیل های مکانی مانند حریم گذاری برای 9 معیار مکانی موجب شد که با سرعت و کارایی بالا امتیاز دهی لوله ها در صورت وقوع شکست و تأثیر آن بر پیرامون انجام شود. روش DEA مزیت های استفاده از داده های عینی و ذهنی و همچنین کاهش تعداد مقایسه های زوجی را موجب گردید. نهایتآ با تأثیر مقادیر PoF و CoF بر یکدیگر ریسک شکست لوله ها بدست آمده و با رتبه بندی آن ها، 9 مورد در شبکه به عنوان لوله های بحرانی مشخص شدند. نتایج نشان داد که چنین رویکردی قابلیت اعتماد بالایی داشته و با دقت مناسبی می توان ریسک شکست را برآورد نمود. تفاصيل المقالة -
المقاله
11 - طرحریزی نوسازی بافت فرسوده با استفاده از اطلاعات جغرافیایی داوطلبانه (VGI)آمایش محیط , العدد 65 , السنة 17 , تابستان 1403بافت فرسوده شهری با تحمیل هزینههای هنگفت به مدیریت شهری نیازمند طرحریزی مناسب جهت نوسازی میباشند. مدیران شهری نیازمند شناختی دقیق از مناطق شهری برای تدوین طرحهای نوسازی میباشند. استفاده از ظرفیتهای اطلاعات جغرافیایی داوطلبانه پاسخی مناسب به این نیاز مدیران شهری میباشد. طراحی یک Web GIS که با استفاده از ظرفیتهای وب 2 امکان جمعآوری دادهها از ساکنین مناطق دارای بافت فرسوده را تحقق بخشد هدف پژوهش پیش رو میباشد. بدین منظور یک معماری 3 لایه شامل سرور GIS، لایه پایگاه داده و لایه نمایش با استفاده از فناوریهای ArcGIS Server، SQL Server، JavaScript، Dojo و غیره طراحی گردید. نتایج این تحقیق نشان میدهد که با استفاده از سامانههای VGI میتوان در کوتاهترین زمان ممکن و با کاهش چشمگیر هزینههای جمعآوری داده، حجم بالایی از دادههای بافت فرسوده را توسط کاربران که همان شهروندان میباشند انبوه سپاری نمود. همچنین این شیوه میتواند اولویت بندی طرحهای نوسازی بافت فرسوده را مشخص مینماید.
-
المقاله
12 - تعیین مسیر بهینه خطوط انتقال آب با مقایسه روش های مختلف تصمیم گیری چندمعیاره و الگوریتم مسیر بهینه در رستر (مطالعه موردی: از ارداک به مشهد)فصلنامه علمی مهندسی منابع آب , العدد 5 , السنة 14 , زمستان 1400مقدمه: مسیریابی یکی از حساس ترین بخش های طراحی خطوط انتقال نیرو است. هرگونه اشتباه در انتخاب مسیر انتقال آب می تواند در زمان اجرا و یا بهره برداری خط به بروز خسارات یا هزینه زیاد برای شرکت های آب منطقه ای منجر شود. روش: در این تحق أکثرمقدمه: مسیریابی یکی از حساس ترین بخش های طراحی خطوط انتقال نیرو است. هرگونه اشتباه در انتخاب مسیر انتقال آب می تواند در زمان اجرا و یا بهره برداری خط به بروز خسارات یا هزینه زیاد برای شرکت های آب منطقه ای منجر شود. روش: در این تحقیق برای حل مسأله تعیین مسیر بهینه خطوط انتقال آب با استفاده از پردازش های مکانی GIS، تصمیم گیری چندمعیاره و الگوریتم کوتاه ترین مسیر در رستر از ارداک به مشهد استفاده شد. جهت انجام تحقیق، ابتدا پارامترهای موثر در تعیین مسیر که شامل: شیب، زمین شناسی، کاربری اراضی، مناطق مسکونی، آبراههها، راهها، گسلها و مناطق حفاظت شده تعیین و سپس به شکل لایه های اطلاعاتی در محیط GIS به منظور تولید نقشه هزینه ارزش گذاری و با شیوه های تصمیم گیری چند معیاره فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، TOPSIS و منطق فازی، وزن دهی و همپوشانی شدند. سپس با استفاده از الگوریتم کمترین هزینه در محیط GIS اقدام به تعیین مسیر بهینه شد. یافتهها: نهایتٌا مسیرها شامل مسیر ارائه شده به شیوه سنتی توسط مشاور و مسیر پیشنهادی با الگوریتم کمترین هزینه مقایسه شدند. طبق نتایج طول مسیرها در منطق AND، GAMA، مدل AHP و TOPSIS به ترتیب 44.798، 46.755، 45.731 و 45.531 کیلومتر به دست آمد. در مسیرهای پیشنهادی مشاور، مسیر 1 دارای طول 72.306، مسیر پیشنهادی 2 دارای طول 63.108 و مسیر پیشنهادی 3 دارای طول 48.690 بوده است. در بررسی مناطق عبوری تحلیل های GIS و مسیرهای پیشنهادی مشاور مسیر مدل TOPSIS به دلیل رعایت حریم های در نظر گرفته شده بهترین مسیر انتخاب گردید. نتیجهگیری: نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهند که اولاً دقت انجام اینگونه مطالعات به مقدار زیادی وابسته به دقت نتایج استخراج شده از GIS است. ثانیاً بدون به کارگیری این سیستم ها و روش های تصمیم گیری چندمعیاره، عملاً انجام بسیاری از قسمت های یک مطالعه اصولی با توجه به در نظر گرفتن چندین معیار با یکدیگر امکان پذیر نبوده است و یا نتایج قابل قبول و منطقی به همراه نخواهد داشت. تفاصيل المقالة