جغرافیا و برنامه ریزی شهری چشم انداز زاگرس
,
العدد4,السنة
13
,
پاییز
1400
شهرها فضاهای ظرفیت هستند و همیشه چرخ های حرکت، تمرکز و هدایت انرژی خلاق بشر بوده اند. مفهوم شهر خلاق به تازگی در کشورها به عنوان یک ابزار برنامه ریزی شهری با پتانسیل کاهش مشکلات اجتماعی و اقتصادی مربوط به شهرها معرفی شده است. برای جذب سرمایه های انسانی و خلاق، شهرها و م أکثر
شهرها فضاهای ظرفیت هستند و همیشه چرخ های حرکت، تمرکز و هدایت انرژی خلاق بشر بوده اند. مفهوم شهر خلاق به تازگی در کشورها به عنوان یک ابزار برنامه ریزی شهری با پتانسیل کاهش مشکلات اجتماعی و اقتصادی مربوط به شهرها معرفی شده است. برای جذب سرمایه های انسانی و خلاق، شهرها و مناطق وابسته به آن باید ویژگی های خاص داشته باشند که بتوانند به شهر خلاق تبدیل شوند، غیر از بسترهای دانش، صنعت و به ویژه صنایع با فن آوری برتر، بسترهای اجتماعی و فرهنگی چون، تنوع اجتماعی، مطلوبیت محل زندگی، کیفیت زندگی و برابری اجتماعی جایگاه مهمی به خود اختصاص داده اند. بنابراین هدف اصلی از انجام این پژوهش بررسی و رتبه بندی مناطق پنج گانه شهر رشت از لحاظ شاخص های شهر خلاق است. در این راستا چهار شاخص زیرساخت های خلاق، فعالیت های خلاقانه، اجتماع خلاق و کیفیت زندگی انتخاب شد. اطلاعات پژوهش نیز با استفاده مدل آنتروپی شانون و مدل تاپسیس تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که براساس شاخص های زیرساخت خلاق، منطقه یک رتبه اول را دارد. از لحاظ شاخص های فعالیت های خلاقانه نتایج نشان داد که حاکی از آن است که منطقه چهار با امتیاز 585/0 بهترین وضعیت را دارد. همچنین منطقه یک از لحاظ شاخص های اجتماع خلاق با امتیاز 849/0 رتبه اول را دارد. براساس شاخص های کیفیت زندگی، مناطق چهار و یک به ترتیب با امتیازهای 6/0 و 593/0 در رتبه های اول و دوم قرار دارند. در نهایت براساس همپوشانی نقشه ها، منطقه یک از شهر رشت که از جمله مناطق تازه توسعه یافته این شهر است، با امتیاز 62/0 رتبه اول را به خود اختصاص داد. در رتبه دوم منطقه دو که منطقه تاریخی شهر رشت است، قرار گرفت. مناطق پنج و چهار به ترتیب با امتیازهای 49/0 و 47/0 در رتبه های سوم و چهارم قرار گرفتند. نهایتاً منطقه شماره سه در رتبه پنجم قرار گرفت. نتایج به طور کلی نشان داد که وضعیت مناطق شهر رشت از لحاظ شاخص های خلاقیت شهری با نمره میانگین 497/0 در حد متوسط قرار دارد.
تفاصيل المقالة
قرارگیری اکثر شهرها در حریم گسل های فعال، باعث افزایش آسیب پذیری ابنیه شهری در مقابل زلزله شده است. شهر مرند در پهنهبندی زلزله، در حریم 15 کیلومتری خط گسل فعال آذربایجان قرار گرفته است. وجود بافتهای حاشیه ای و فرسوده، باعث آسیب مضاعف این بافت ها در برابر زلزله خواهد ش أکثر
قرارگیری اکثر شهرها در حریم گسل های فعال، باعث افزایش آسیب پذیری ابنیه شهری در مقابل زلزله شده است. شهر مرند در پهنهبندی زلزله، در حریم 15 کیلومتری خط گسل فعال آذربایجان قرار گرفته است. وجود بافتهای حاشیه ای و فرسوده، باعث آسیب مضاعف این بافت ها در برابر زلزله خواهد شد. پژوهش حاضر به بررسی و تحلیل ریسک زلزله در سکونتگاه های انسانی شهر مرند با روش شناسی توصیفی _ تحلیلی پرداخته است. جامعه آماری این تحقیق بافت های فرسوده شهر مرند می باشد. برای ارزیابی ریسک زلزله در منطقه مورد مطالعه، ابتدا مدل ارزیابی و ریسک زلزله در بافت فرسوده شهر مرند، ارائه گردیده و سپس با وزن دهی به شاخصها با استفاده از نظر متخصصان علوم شهری و پردازش اطلاعات در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی، از طریق مدل همپوشانی وزن دار، نقشه پهنه بندی آسیبپذیری بافت فرسوده شهر مرند استخراج گردید. از شاخص های کیفیت بنا، قدمت بنا، نوع سازه، فاصله از معابر، نوع نما، تراکم ساختمانی و تراکم جمعیتی برای ارزیابی میزان آسیب پذیری بافت فرسوده استفاده شده است. بر اساس نقشه های مستخرج از مدل همپوشانی وزن دار، 40 درصد از مساحت بافت فرسوده شهر مرند با مساحت 372958 متر مربع (2/37 هکتار) در معرض آسیب پذیری خیلی بالا و بالا در برابر زلزله قرار گرفته اند.
تفاصيل المقالة
این پژوهش برای مطالعۀ ارتباط میزان تجمع نیترات خاک در مناطق مختلف دشت اردبیل با میزان سرطان های گوارشی (کلون، مری، معده و رودۀ کوچک) انجام شده است. جهت انجام تحقیق از خاک های 34 روستای حومۀ اردبیل بهطور تصادفی (از هر روستا 3 نمونه) نمونه برداری شده و به آزمایشگاه خاکشن أکثر
این پژوهش برای مطالعۀ ارتباط میزان تجمع نیترات خاک در مناطق مختلف دشت اردبیل با میزان سرطان های گوارشی (کلون، مری، معده و رودۀ کوچک) انجام شده است. جهت انجام تحقیق از خاک های 34 روستای حومۀ اردبیل بهطور تصادفی (از هر روستا 3 نمونه) نمونه برداری شده و به آزمایشگاه خاکشناسی جهت اندازه گیری میزان نیترات منتقل گردید. موقعیت مکانی نمونه ها با استفاده از دستگاه GPS مشخص و نقشۀ مربوطه با استفاده از تکنیک GIS تهیه گردید. همزمان پرسشنامه ای نیز در بین کشاورزان روستاهای مورد مطالعه توزیع و تکمیل گردید. داده های حاصل از نتایج آزمایشگاه و پرسشنامه با استفاده از نرم افزاز spss19 تجزیه و تحلیل گردیده و همبستگی صفات مورد مطالعه نیز بررسی شد و ارتباط بین میزان مصرف و تجمع نیترات از خاک مزارع نیز با استفاده از آزمون T-test مطالعه گردید. میانگین نیترات خاک مزارع دشت اردبیل بیشتر از استاندارد توصیه شده و برابر با 414 میلی گرم در کیلوگرم بود. نتایج نشان داد که عوامل میزان نیترات خاک و نیترات مصرفی در هر هکتار بر شیوع سرطان گوارشی تاثیر دارد (pv<0.05). براساس نتایج حاصل مشخص شد که سرطان گوارشی در نواحی شمال و شمال باختری دشت پراکنده بوده و گسترش جغرافیایی آن منطبق با نوع خاک حاوی نیترات است.
تفاصيل المقالة
مقدمه: امروزه رعایت عدالت فضایی در نحوه توزیع خدمات شهری نمود بیشتری یافته است. بگونهای که هر چقدر خدمات شهری توزیع فضایی نامتوازنی داشته باشد، نمودار بیعدالتی در فضا بوده و شهر را به سطوح برخوردار و غیر برخوردار تقسیم خواهد نمود که در صورت عدم رفع و رجوع آن میتواند أکثر
مقدمه: امروزه رعایت عدالت فضایی در نحوه توزیع خدمات شهری نمود بیشتری یافته است. بگونهای که هر چقدر خدمات شهری توزیع فضایی نامتوازنی داشته باشد، نمودار بیعدالتی در فضا بوده و شهر را به سطوح برخوردار و غیر برخوردار تقسیم خواهد نمود که در صورت عدم رفع و رجوع آن میتواند نتایج به مراتب زیانبارتری به دنبال داشته باشد. در این بین مهمترین معیار برای تحلیل وضعیت عدالت فضایی در شهر، بررسی چگونگی توزیع خدمات شهری است. شهر اردبیل به عنوان نمونه مورد مطالعه این تحقیق، به نظر میرسد با توجه به رشد شتابان جمعیت و شکلگیری محلات و شهرکهای جدید در بخشهای پیرامونی شهر، نظام توزیع خدمات و تسهیلات آن از هم پاشیده و موجب نابرابری در بین نواحی مسکونی شهر شده است.هدف پژوهش: هدف پژوهش حاضر تحلیل فضایی پراکنش خدمات شهری شهر اردبیل با تاکید بر نظریه عدالت فضایی میباشد. روش شناسی تحقیق: تحقیق حاضر، از لحاظ ماهیت، توصیفی- تحلیلی و از لحاظ هدف، کاربردی میباشد. جهت جمعآوری دادهها از اطلاعات پایه طرح جامع و تفصیلی اردبیل و دادههای بهروز شهرداری استفاده شده است. در فرایند تحقیق حاضر به منظور تعیین وزن 11 شاخص اصلی پژوهش، از نظرات 10 کارشناس امر (به روش گلوله برفی) از روش آنتروپی و به منظور همپوشانی لایهها از توابع موجود در نرمافزار Arc GIS، در قالب مدل Vicor استفاده شده است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی این تحقیق شهر اردبیل و نواحی 51گانه آن است.یافته ها و بحث: از بین 11 شاخص کلی تحقیق، شاخص تاسیسات و تجهیزات شهری نسبت به سایر شاخصها از اهمیت بیشتری برخوردار است. همچنین نتایج فضایی در خصوص پراکنش خدمات شهری اردبیل بیانگر این امر است که نواحی مرکزی شهر از نظر دسترسی به خدمات شهری از برخورداری بالایی برخورداند و هرچه از مرکز شهر به طرف پیرامون فاصله گرفته شود، میزان برخورداری کمتر و کمتر میشود و اینکه پراکندگی توزیع خدمات شهری از الگوی خوشهای تبعیت میکند.نتایج: نتیجه اینکه اکثر خدمات شهری اردبیل در مرکز شهر متمرکز شدهاند که این امر باعث شکلگیری مرکز-پیرامون و عدم رعایت عدالت فضایی شده است.
تفاصيل المقالة
هدف: پژوهش حاضر در راستای شناسایی نیروهای پیشران و عوامل کلیدی مؤثر بر خلاقیت شهری در کلانشهر رشت و شناسایی و تحلیل سناریوهای توسعه خلاقیت شهری در این شهر انجام گردید.روش شناسی تحقیق: در این پژوهش از روش تحلیل اثرات متقابل استفاده شد. در واقع 44 شاخص مؤثر در تحقق شهر خل أکثر
هدف: پژوهش حاضر در راستای شناسایی نیروهای پیشران و عوامل کلیدی مؤثر بر خلاقیت شهری در کلانشهر رشت و شناسایی و تحلیل سناریوهای توسعه خلاقیت شهری در این شهر انجام گردید.روش شناسی تحقیق: در این پژوهش از روش تحلیل اثرات متقابل استفاده شد. در واقع 44 شاخص مؤثر در تحقق شهر خلاق به صورت زوجی مقایسه شده و میزان تأثیرات این عوامل بر یکدیگر با استفاده از پرسشنامه کارشناسان در نرم افزار میکمک ارزیابی شد.یافته ها و بحث: نتایج مطالعات نشان داد که می توان 7 عامل (تکنولوژی و فناوری های نوین، کیفیت گردشگری، دسترسی به فناوری های اینترنتی، برنامه و فعالیت های آموزشی، تنوع فرصتهای شغلی، نمایشگاههای صنایع دستی و بومی و تعداد کارآفرینان) را عنوان عوامل کلیدی در ایجاد شهر خلاق رشت مطرح کرد. برای تدوین سناریوهای توسعه شهر خلاق، اقدام به تهیه سبد سناریو برای 7 عامل کلیدی گردید؛ به این ترتیب که برای هریک از عوامل، سه فرض خوش بینانه، بینابین و بدبینانه در نظرگرفته شد. درمجموع 21 وضعیت احتمالی طراحی و براساس ترکیب 21 وضعیت احتمالی، تعداد 2187 سناریوی ترکیبی استخراج شد که شامل همه وضعیت های احتمالی و پیشروی توسعه خلاقیت کلانشهر رشت در آینده است.نتیجه گیری: براساس نتایج نرم افزار سناریو ویزارد، 4 سناریو با احتمال وقوع بسیار بالا در شرایط پیش روی توسعه شهر رشت متصور گردید که از میان آنها تنها سناریوی دوم شرایط مطلوب و امیدوارکننده را نشان داد. سناریوی اول سناریوی نسبتاً مطلوب و حالت بینابینی داشت. دو سناریوی دیگر شرایط بحرانی را نشان دادند.
تفاصيل المقالة
سند
Sanad is a platform for managing Azad University publications