تحلیل سطوح توسعه یافتگی مناطق و محلات شهری در تحقق عدالت فضایی براساس راهبرد مهندسی جغرافیایی فضا (مورد مطالعه: شهر رشت)

عبدالحسین نظری بره سر ¹ ( دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد اردبیل، ، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران )
نصراله مولائی هشجین ² ( استاد گروه جغرافیا، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران )
رسول صمدزاده ³ ( دانشیار گروه جغرافیا، واحداردبیل، ، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران )

تاريخ الإرسال : 29 الأربعاء , جمادى الأولى, 1445 تاريخ التأكيد : 07 الأربعاء , ذو القعدة, 1445

الکلمات المفتاحية: رشت, توسعه یافتگی, عدالت فضایی, راهبرد مهندسی جغرافیایی فضا,

ملخص المقالة :

روند شتابان گذار شهری در ایران با افزایش تمایز و نابرابری نه تنها بین شهرها، بلکه درون شهرها و بین مناطق مختلف شهری همراه بوده است. ازاین رو، یکی از ویژگیهای بارز کلان شهر از جمله کلان شهر رشت، نابرابری فضایی و منطقه ای آن است. از این رو سنجش توسعه یافتگی مناطق و محلات شهری رشت به منظور ایجاد علالت فضایی در این مناطق اجتناب ناپذیر است. در این پژوهش دو بعد محیطی ـ اکولوژیک و کالبدی ـ فضایی بررسی گردیده است. روش انجام این پژوهش توصیفی ـ تحلیلی بود. برای گردآوری اطلاعات از روش پرسشنامه استفاده شد. در این زمینه تعداد 330 نفر در تکمیل پرسشنامه ها همکاری کردند. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و سطح بندی محلات از آزمون های آماری و مدل های آنتروپی شانون و تاپسیس استفاده شد. در بعد محیطی ـ اکولوژیک، شرایط طبیعی محلات شهر رشت با نمره میانگین 699/2 در وضعیت پایین تر از حد متوسط و بهداشت محیط با نمره میانگین 993/2 در وضعیت کیفی متوسط قرار داشت. در مجموع نمره میانگین برای بعد محیطی ـ اکولوژیک برابر با 846/2 شد. در بعد کالبدی ـ فضایی پنج شاخص اصلی انتخاب شد. طبق نتایج بدست آمده، شاخص سرزندگی کالبدی با نمره میانگین 99/2 نسبت به چهار شاخص دیگر شرایط بهتری داشت. در رتبه دوم شاخص کیفیت خیابان ها و معابر با نمره میانگین 704/2 قرار گرفت. سه شاخص منظر عینی، ایمنی و انتظام کالبدی نیز به ترتیب در رتبه های سوم تا پنجم قرار گرفتند. در مجموع نمره میانگین برای بعد کالبدی ـ فضایی برابر با 665/2 شد. سطح بندی محلات نشان داد که در هر دو بعد مورد مطالعه، تمایز و عدم تعادل بسیاری بین مناطق و محلات وجود دارد. در واقع مناطق یک و پنج با اختلاف بسیار زیاد با سه منطقه دیگر از توسعه یافتگی بالاتری برخوردار بودند. این اختلاف و عدم تعادل در بعد کالبدی بسیار بیشتر مورد تأیید قرار گرفت.