رویکردهای نوین بین‌المللی در طراحی منظر یادمانهای معاصر، از لحاظ معنایی دارای طراحی تخصصی منظر در فضاهای عمومی شهری هستند که در مناظر یادمانی ایران این امر نیازمند مطالعات جامع در این زمینه می‌باشد. هدف پژوهش حاضر تدوین مدل گونه‌شناسی معانی صریح و ضمنی منظر یادمانی معاصر در مصادیق یک‌سده اخیر ایران ‌است. بر‌این‌اساس معانی صریح منظرعینی از طریق گونه‌های‌کالبدی‌یادمانی، معانی ضمنی منظر‌ذهنی به‌واسطه گونه‌های‌روایی یادمانی و همچنین معانی صریح-ضمنی با گونه‌های کهن‌الگویی یادمانها مطالعه‌شده‌است. به منظور شکل‌گیری مدل‌فرضی، دسته‌بندی‌گونه‌ها براساس بررسی‌متون انجام‌شده و جهت آزمون‌ مدل‌فرضی، تمامی مولفه‌های استخراجی، با انتخاب تصادفی دو‌ نمونه‌موردی، به‌شیوه قیاسی مورد تحلیل قرارگرفته‌است. پژوهش‌کیفی حاضر به‌روش تحلیلی-تطبیقی و انتخاب نمونه‌ها با ابزار‌مشاهده، بررسی‌متون و مصاحبه بامتخصصین حوزۀ معماری‌منظر و معماری صورت‌گرفته‌است. یافته‌ها بیانگرآن ‌است که درگونه‌شناسی مناظر‌یادمانی معاصرایران، گونه‌های‌کالبدی شامل گونه‌های مقیاس‌کلان، مقیاس‌میانی و مقیاس‌خرد شهری، گونه‌های‌روایی حامل گونه‌های روایی-ارزشی‌جمعی، روایی-مکانی و روایی-فردی و گونه‌های آرکی‌تایپی دربرگیرنده گونه‌های نور-آب، گنبد-طاق، قبرتهی و استلا می‌باشد. تفاصيل المقالة

The s‌tudy methodology is a mixed research method that is contextual and semantic in terms of the data's nature; in terms of the logic of thinking, the s‌tudy method is deductive, and in terms of the analysis levels, it is analytical-interpretive. The selected s‌trategy of this research is grounded theory, with the preliminary analyses (qualitative research method) being conducted based on S‌trauss and Corbin's sys‌tematic coding using MaxQDA software. Then, in the second s‌tage, the importance coefficients of the topics extracted from semi-s‌tructured interviews were analyzed using the analytic hierarchy process (AHP) using Expert Choice Software. The research findings indicate that mos‌t of the respondents find "recognition and creation of emotional bond through the use of the pas‌t generations'' memories" and "the neighborhood's his‌torical form and shape" as two selectable solutions and, of course, in the authors'' minds, considering the population growth and increase in the demands for new houses in the intended texture and, consequently, increase in the number of cons‌tructions and the change in the city's countenance, these solutions seem to be somewhat illogical. "The necessity for amending the urban and regional criteria and regulations," and also, "enhancing the awareness of the designers and the area's addressees," and, subsequently, "reducing the influence of the designers'' tas‌tes" are the other factors that seem to be more widely applicable for they can prevent the emergence of visual abnormalities on the façades to a large extent. تفاصيل المقالة

Nasuh, Known as Matrakci was a miniature painter who accompanied King Suleiman Kanuni during hiscampaign to Iran in 940-42 AH/1533-36 AD and he has drawn many miniature from lots of Iranian cities including Khoy, Tabriz,Zanjan, Soltaniyeh, Hamedan, and Ghasre Shirin to Baghdad and Shahre Zur, Baneh, Bukan, Maraghe. Being capital during onepart of the Safavid dynasty and in the other part as the second most important political, economical, social, cultural and architecturalcity in Iran, Tabriz was considered a very important city. Unfortunately, the natural and artificial disasters such as incessantearthquakes and war with the powerful neighboring countries like ottoman had destroyed many parts of its structure. Thereforedrawn miniature from Tabriz is the most comprehensive visual documents of one of the powerful city of Iran in Safavid Era that it’sreviewing helps a lot to recognition lost elements of this city in the 16th century. تفاصيل المقالة

روانشناسی تحلیلی یونگ ابزار معرفی تازه ای جهت فهم معانی و دریافت پیام هایی نو از منابع هنری و ادبی به شمارمی رود. براساس این نظریه، کهن الگوها(آرکی تایپ)، بن مایه ها و تصاویر نمادینی هستند که در اساطیر و فرهنگ ها، مفاهیمی مشترک و مشابهی را در ناخودآگاه بشر به جای گذاشته اند. در میان آثار معماری، آرامگاه های عارفان دوره ایلخانی به عنوان فضاهایی عرفانی، یکی از بهترین زمینه های ظهور این صُور ازلی را دارا می باشند. یکی از کهن الگوهای مهم و محوری که در روانشناسی تحلیلی یونگ مطرح است، کهن الگوی رُشد(فرآیند تفرّد) می باشد که درباره پرسش های معنوی در مورد معنای زندگی و هدف هستی مطرح می شود. یونگ معتقد است که این کهن الگو را فقط می توان با اسرار توصیف ناپذیر وحدت عرفانی قیاس کرد. براساس هدف پژوهش حاضر، که شناخت مفاهیم معنایی آرکی تایپ می باشد، ضمن بهره گیری از روش محتوای کیفی از رویکردهای مطرح در ادراک نشانه ها استفاده شده است. این تحقیق با مطالعه بر روی این لایه های نشانه ای سعی دارد تا کیفیت و نحوه ارتباط میان تفکر عرفانی، کهن الگوها و ساختار معماری فضاها را روشن سازد. با این فرض که توجه به سیر از جهان دنیوی به جهان اخروی همواره در ادبیات و عرفان موردتوجه بوده است، به نظرمی رسد این کهن الگو در ساختار معماری آرامگاه های موردنظر بازتاب یافته باشد. تفاصيل المقالة

The architectural scene and the scene of contemporary Iranian cities, especially metropolises, are full of unique and different development plans from others. In contemporary Iran, diversity, pluralism, eclecticism, and teaching of views are the main architectural design characteristics in recent decades that happen to residential buildings. However, such buildings are the most numerous and influential factors in contemporary cities. Therefore, the purpose of writing the present paper is to analyze factors and processes based on the plurality of contemporary residential facades by examining a sample of district one neighborhoods in Tabriz. The present study is descriptive-analytical uses survey research designs. The statistical population includes residents over 18 years old in the distric one neighborhood of Tabriz among Vali-asr and Abbasi Streets. Cochran's formula is used for sampling random clusters and determining the statistical sample size. Considering the statistical population, the sample size has amounted to 221 person. A close-ended questionnaire was used online. The results indicate spatial belonging (-0.83%), perception (-0.79), Consumerism attitude (0.69), Social Solidarity (0.61), historical memory (-0.49), individualism (0.46), and cultural belonging (-0.36) have the highest to the least significant positive correlation with intensity to pluralism. In this point of view, spatial sense of belonging, historical memory, and cultural belonging negatively correlate with the intensity of pluralism. The increase of spatial belonging, social solidarity, historical memory, and cultural belonging among the residents of the district one (Vali-asr and Abbasi Neighborhoods) will decrease sharply. تفاصيل المقالة

ارتقاء کیفیت زندگی از مهم‌ترین اهداف حکومت‌ها و دولت‌های مختلف در سطح دنیا محسوب می‌شود. مطالعات کیفیت زندگی می‌تواند به شناسایی نواحی مسأله‌دار، علل نارضایتی مردم، اولویت‌های شهروندان در زندگی، تاثیر فاکتورهای اجتماعی جمعیتی بر کیفیت زندگی و پایش، ارزیابی کارایی استراتژی‌ها و سیاست‌ها در زمینه کیفیت زندگی کمک کند. در این راستا این مقاله با هدف ارزیابی و کشف عوامل و پیشران‌های حیاتی موثر بر کیفیت زندگی در شهر تبریز تدوین شده است. روش تحقیق از نظر ماهیت کاربردی و از نظر روش جز تحقیقات توصیفی-تحلیل است. فرآیند کار از دو مرحله اساسی شناسایی و انتخاب معیارهای موثر و کشف پیشران‌های حیاتی از میان این شاخص‌ها تشکیل شده است. در مرحله اول با استفاده از مطالعات مبانی نظری و استفاده از روش دلفی شاخص‌های موثر شناسایی و در مرحله بعد با استفاده از روش تحلیل ساختاری (تحلیل اثرات متقاطع) و با استفاده از نرم‌افزار میک مک[1] پیشران‌های حیاتی موثر بر کیفیت زندگی در شهر تبریز شناسایی و کشف شده‌اند. نتایج تحقیق نشان می‌دهد از بین 55 متغیر انتخاب شده در مرحله اول؛ 18 متغیر (که عمده‌ترین آنها عبارتند از امنیت، حاشیه نشینی، آلودگی هوا، فضاهای سبز و عمومی، حمل و نقل عمومی، عدالت اجتماعی و فضایی، نظم بصری و تراکم ساختمانی و ....) بیشترین نقش را به‌ عنوان پیشران‌های حیاتی موثر در کیفیت زندگی کلانشهر تبریز داشتند. در این میان شاخص امنیت با امتیاز 1334 به عنوان کلیدی‌ترین شاخص انتخاب شد. به طور کلی پیشران‌های منتخب ترکیبی از شاخص‌های اجتماعی، اقتصادی و کالبدی هستند ولی به خاطر شرایط خاص کلانشهر تبریز شاخص‌های کالبدی نقش پر رنگ‌تری در بین پیشران‌ها دارند. تفاصيل المقالة

بالندگی، سرزندگی و نشاط روانی انسان به دلیل تأثیر قابل‌ملاحظه‌ای که بر تمامی جنبه های شخصیتی انسان و چگونگی بروز و ظهور رفتارهای مختلف در او دارد، همواره موردتوجه محققان و پژوهشگران بوده است. شهروندان امروز شهرهای جهان علیرغم برخورداری از امکانات و تسهیلات شهری احساس شادمانی ندارند و تشدید ناهنجاری های اجتماعی، محصول شرایط نامساعد محیطی، نابسامانی فضایی و فشارهای روانی ناشی از طراحی نادرست فضاهای شهری است. برای دستیابی به فضای مطلوب، سالم و شاد در شهرها نیازمند رعایت اصول و موازینی خاص در طراحی شهرها برای رسیدن به شهر شاد هستیم. این پژوهش با روش کمی و هدف تبیین مفهوم شادی و نشاط اجتماعی در فضاهای عمومی شهری می باشد. به‌منظور پاسخگویی به این هدف در بخش مبانی نظری تأکید شد که به‌طورکلی شادی و فضاهای عمومی شهری بر یکدیگر اثرگذارند. یافته‌های پژوهش حاکی از این است که بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از مطالعات آماری، تمامی متغیرهای مفهومی پژوهش، شامل ابعاد کیفیت فضاهای عمومی شهری، ابعاد کالبدی-اکولوژیک، ابعاد ادراکی-معنایی، ابعاد فرهنگی-اقتصادی، ابعاد اجتماعی، ابعاد ذهنی، ابعاد سیاسی-مدیریتی، ابعاد فردی-شخصیتی دارای ارتباط معنادار با مفهوم شادی و نشاط اجتماعی می باشند. از دیدگاه شهروندان، بعد کیفیت فضای شهری مهم ترین بعدی است که نقش مهم تری در ارتقا شادی و نشاط اجتماعی شهروندان داشته و بیشترین اثرگذاری را بر شادی شهروندان ایفا می کنند و بایستی در برنامه‌ریزی‌های مرتبط با فضای شهری در اولویت قرار گیرند. تفاصيل المقالة

برنامه ریزی جهت دستیابی به توسعه پایدار با استفاده از ارزیابی توان اکولوژیکی به منظور انتخاب مکانهای مطلوب برای توسعه، رویکرد جدیدی است که امروزه مورد توجه برنامه ریزان شهری و منطقه ای قرار گرفته است و یک عامل مهم برای دستیابی به این امر محسوب می شود. در این پژوهش با استفاده از تلفیق فرآیند تحلیل شبکه ای و سیستم اطلاعات جغرافیایی توان اکولوژیک توسعه شهری در شهرستان شبستر مورد ارزیابی قرار گرفته تا پهنه های مناسب برای این منظور مشخص شوند.به منظور دستیابی به هدف، ابتدا معیارهای موثر در توسعه شهری با توجه به تحقیقات انجام گرفته و جمع آوری نظرات کارشناسان از طریق روش دلفی شناسایی شد و در نهایت 7 معیار و 11 زیرمعیار انتخاب گردید. سپس با استفاده از روش مقایسه زوجی، میزان اهمیت معیارها نسبت به هم تعیین و با استفاده از فرآیند تحلیل شبکه ای معیارها وزن دهی شدند. در نهایت لایه های اطلاعاتی مورد نیاز در محیط GIS براساس منطق فازی ارزش دهی و وزن های به دست آمده به آنها اعمال گردید و نقشه توان اکولوژیک با استفاده از روی هم گذاری وزنی لایه ها به دست آمد.نتایج به دست آمده از پژوهش نشان می دهد که 28 درصد مساحت شهرستان شبستر دارای توان کاملا مناسب، 24 درصد دارای توان مناسب است که نشان دهنده توان بالای منطقه برای توسعه می باشد. این مناطق عمدتا شامل بخش جنوبی شهرستان است که از شرق به غرب گسترده می باشد. در مقابل تنها 14 درصد از مساحت منطقه کاملا نامناسب و 17 درصد هم نامناسب تعیین شده است که شامل ارتفاعات شمالی شهرستان است. بر این اساس و با توجه به نقشه نهایی طبقه بندی می توان نتیجه گرفت که پهنه های مساعد جهت توسعه فیزیکی آتی شهرستان شبستر بیش تر در بخش جنوبی این شهرستان می باشد. تفاصيل المقالة

رشد جمعیت و شهرنشینی باعث کاهش کیفیت زندگی شهروندان شده و مسایل متعددی را ایجاد کرده است. تحقیق حاضر با هدف تحلیل کیفیت زندگی شهری بر اساس مدل های نظری ذهنی و عینی شهروندان و ارتباط آن با عامل طبقه اجتماعی تدوین شده است. این پژوهش از نوع کاربردی بوده و به روش توصیفی ـ تحلیلی می باشد. گردآوری داده‌ها با دو روش اسنادی و میدانی بوده است و در تجزیه و تحلیل داده‌ها از آزمون های آماری مختلف، اعم از آزمون T، تحلیل واریانس یک طرفه درون گروهی و چند متغیره (MANOVA)، و آزمون تعقیبی LSD استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش را ساکنان مناطق 1، 6 و 20 شهر تشکیل می‌دهند. نتایج تحلیل واریانس چند متغیره MANOVA نشان دهنده وجود اختلاف میانگین ها در سه گروه انجام شده در تحقیق است. بر این اساس، سطح معناداری برای شاخص های ذهنی کیفیت زندگی برابر با 39/0 و برای شاخص های عینی آن، 21/0 بوده است و فرض محقق تایید می شود. نتایج آزمون تعقیبی LSD بیانگر این است که بین شاخص های ذهنی کیفیت زندگی، حقوق شهروندی؛ در بین شاخص های عینی کیفیت زندگی، فضاهای سبز شهری به طور معنی داری بالاتر از سایر شاخص ها قرار گرفته است. سایر شاخص ها در وضعیت پایینی قرار دارند. و در نهایت بر اساس آزمون T تک نمونه ای، مشخص شد که بین میانگین شاخص های عینی کیفیت زندگی و مقدار متوسط آن در گروه اول تفاوت وجود دارد؛ در گروه های دوم و سوم تفاوت معنی داری مشاهده نشد. تفاصيل المقالة

بالندگی ، سرزندگی و نشاط روانی انسان به دلیل تاثیرقابل ملاحظه ای بر تمامی جنبه های شخصیتی انسان و چگونگی بروز و ظهور رفتارهای مختلف در او دارد، همواره مورد توجه محققان و پژوهشگران بوده است. شهروندان امروز شهرهای جهان علیرغم برخورداری از امکانات و تسهیلات ، محصول شرایط نامساعد محیطی ، شهری احساس شادمانی ندارند و تشدید ناهنجاریهای اجتماعی نابسامانی فضایی و فشارهای روانی ناشی از طراحی نادرست فضاهای شهری است. برای دستیابی به فضای مطلوب، سالم و شاد در شهرها نیازمند رعایت اصول و موازینی خاص در طراحی شهرها برای رسیدن به شهر شاد هستیم. این پژوهش با روش کمی و هدف تبیین مفهوم شادی و نشاط اجتماعی در فضاهای عمومی شهری میباشد. به منظور پاسخگویی به این هدف در بخش مبانی نظری تأکید شد که به طور کلی شادی و فضاهای عمومی شهری بر یکدیگر اثرگذارند. یافتههای پژوهش حاکی از این است که بر اساس نتایج به دست آمده از مطالعات آماری، تمامی متغیرهای مفهومی پژوهش، شامل ابعاد کیفیت فضاهای عمومی شهری، ابعاد کالبدی- اکولوژیک، ابعاد ادراکی- معنایی، ابعاد فرهنگی- اقتصادی، ابعاد اجتماعی، ابعاد ذهنی، ابعاد سیاسی- مدیریتی، ابعاد فردی- شخصیتی دارای ارتباط معنادار با مفهوم شادی و نشاط اجتماعی میباشند. از دیدگاه شهروندان، بعد کیفیت فضای شهری مهمترین بعدی است که نقش مهمتری در ارتقا شادی و نشاط اجتماعی شهروندان داشته و بیشترین اثرگذاری را بر شادی شهروندان ایفا میکنند و بایستی در برنامهریزیهای مرتبط با فضای شهری در اولویت قرار گیرند. تفاصيل المقالة