اولویت‌بندی مؤلفه‌های بازآفرینی فضاهای شهری (نمونه مطالعاتی: مسجد میدان شهر بناب)

الموضوعات :

لیدا بلیلان ¹ , داریوش ستارزاده ²

1 - دانشیار گروه معماری و شهرسازی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.
2 - دانشیار گروه معماری و شهرسازی، واحر تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

تاريخ الإرسال : 25 الخميس , رمضان, 1445 تاريخ التأكيد : 25 الأربعاء , جمادى الأولى, 1446 تاريخ الإصدار : 28 السبت , جمادى الأولى, 1446

الکلمات المفتاحية: فضاهای شهری, بازآفرینی شهری, بافت¬های تاریخی, مسجد میدان, شهر بناب,

ملخص المقالة :

مسجد تاریخی میدان بناب به عنوان یک بافت تاریخی ارزشمند دارای مسائل و مشکلاتی شده است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی و اولویت‌بندی مؤلفه­های بازآفرینی فضاهای شهری، مسجد میدان شهر بناب از دیدگاه خبرگان انجام گرفته است و از نظر هدف­ کاربردی و از نظر روش­شناسی به شیوه کیفی-کمی انجام شده است. در بخش کیفی اطلاعات از طریق مصاحبه با 40 نفر خبره که به شکل هدفمند انتخاب شده بودند و هفت معیار کالبدی-فضایی، حرکت-دسترسی، کاربری-فعالیت، اجتماعی-فرهنگی، اقتصادی، زیست‌محیطی و منظرشهری شناسایی شد. در بخش کمی با استفاده از روش MARCOS و وزن معیارها محاسبه شده است. براساس نتایج مؤلفه کالبدی -فضایی (722/0)، بیشترین تأثیر و مؤلفه حرکت – دسترسی ( 579/0) کمترین تأثیر را در بازآفرینی فضاهای شهری، مسجد میدان بناب داشته­اند و در نهایت پیشنهاد می‌شود جهت بازآفرینی فضاهای شهری، مسجد میدان بناب به 7 معیار به‌دست آمده در این تحقیق بالاخص مؤلفه‌های کالبدی -فضایی نگاه ویژه‌ای داشت.

المصادر:

1. اکبری، نیوشا، طغیانی، شیرین، عندلیب، علیرضا و محمدی، محمود. (1399). سنجش اولویت ابعاد تاب‌آوری در قوانین بازآفرینی بافت‌های فرسوده (مورد مطالعه: محله سیروس، تهران). فصلنامه علوم محیطی, 18(2), 111-130. doi: 10.29252/envs.18.2.111
2. ایزدفر, نجمه و رضایی, محمدرضا. (1399). شناسایی عوامل کلیدی مؤثر بر بازآفرینی پایدار شهری با رویکرد آینده‌پژوهی (مورد شناسی: بافت ناکارآمد شهر یزد). جغرافیا و آمایش شهری منطقه‌ای, 10(34), 109-130. doi: 10.22111/gaij.2020.5332
3. بلیلان اصل، لیدا و ستارزاده، داریوش (1394)، جایگاه فضای بینابین در سازماندهی فضایی عناصر معماری و شهری در ایران مطالعه موردی: شهر تبریز در دوره قاجار، فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط‌زیست، 17(2)، 169-181. https://sid.ir/paper/87508/fa
4. پوراحمد، احمد، حبیبی، کیومرث و کشاورز، مهناز(1389). سیر تحول مفهوم بازآفرینی شهری به عنوان رویکردی نو در بافت¬های فرسوده شهری. فصلنامه علمی–پژوهشی شهر ایرانی اسلامی، (1)، 73-92. https://sid.ir/paper/177341/fa
5. رسولی، محمد، احدنژاد روشتی، محسن، مشکینی، ابوالفضل و حیدری، تقی. (1401). تحلیل بازآفرینی بافت‌های فرسوده شهری با تاکید بر نقش و عملکرد ذینفعان محلی با رویکرد آینده‌نگاری( مطالعه موردی: شهر زنجان). فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه¬ریزی شهری, 13(48), 51-68. 51-68. doi: 10.30495/jupm.2022.4209
6. صفایی پور، مسعود، و دامن باغ، صفیه. (1398). تحلیل مؤلفه¬های بازآفرینی شهری در بافت فرسوده مرکزی شهر اهواز. برنامه ریزی توسعه کالبدی, 6(3), 103-122. https://doi.org/10.30473/psp.2019.6392
7. قربانی، رسول، اصغری زمانی، اکبر و طاهونی، مهدیه. (1401). تحلیلی بر بازآفرینی پایدار شهری با رویکرد انسجام و پیوستگی بر اساس آینده‌پژوهی سناریو مبنا مطالعه موردی: محلات شمالی بافت تاریخی – فرهنگی شهر تبریز. پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری. 10(4)، 41-63. doi: 10.22059/jurbangeo.2023.342899.1696
8. مهندسین مشاور فضا بنا(1401). مطالعات طرح بازآفرینی، میدانچه و فضای اطراف مسجد تاریخی میدان بناب مرحله اول، دوم و سوم، شهرداری بناب.
9. محمدی، حمید و بهبودی سعدآباد، میلاد. (1400). کاربست آینده‌پژوهی در برنامه‌ریزی حفاظتی بافت تاریخی (مورد ‌نمونه: عرصۀ ثبت جهانی یزد). پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری, 9(2), 417-437. doi: 10.22059/jurbangeo.2021.313532.1403

1. Asma. M. (2016). Urban Regeneration, A Comprehensive Strategy for Achieving Social Sustainability in Historical Squares, Publisher SGEM2016 Conference Proceedings, 4, 861-868. DOI:10.5593/SGEMSOCIAL2016/HB42/S07.108
2. Boussaa, D. (2017). Urban regeneration and the search for identity in historic cities. Sustainability, 10(1), 48. ‏ https://doi.org/10.3390/su10010048.
3. Chahardowli,. M, Sajadzadeh., H, Aram., F, Mosavi., (2020) A. Survey of Sustainable Regeneration of Historic and Cultural Cores of Cities. Energies. 13(11):2708. https://doi.org/10.3390/en13112708
4. Chandan, S., & Kumar, A. (2019). Review of urban conservation practices in historic cities. Int. J. Emerg. Technol, 10, 74-84. scholar.google.com/scholar?.
5. Chiu, Y. H., Lee, M. S., & Wang, J. W. (2019). Culture-led urban regeneration strategy: An evaluation of the management strategies and performance of urban regeneration stations in Taipei City. Habitat International, 86, 1-9.‏ https://doi.org/10.1016/j.habitatint.2019.01.003.
6. Fathi, S., Sajadzadeh, H., Mohammadi Sheshkal, F., Aram, F., Pinter, G., Felde, I., & Mosavi, A. (2020). The role of urban morphology design on enhancing physical activity and public health. International journal of environmental research and public health, 17(7), 2359.‏ https://doi.org/10.3390/ijerph17072359
7. Ferretti, V., & Degioanni, A. (2017). How to support the design and evaluation of redevelopment projects for disused railways? A methodological proposal and key lessons learned. Transportation Research Part D: Transport and Environment, 52, 29-48. ‏ https://doi.org/10.1016/j.trd.2017.02.008
8. Gedik, G. S., & Yıldız, D. (2016). Assessing the role of users in sustainable revitalization of historic urban quarters: The case of Bursa-Khans District. A|Z ITU Journal of the Faculty of Architecture, 13(1), 195-208. ‏ https://doi.org/10.5505/itujfa.2016.21931
9. Goussous, J., & Hmood, K. F. (2023). Reconstruction of the Urban Historical Centre: Contemporary Problems, Difficulties, and Perspectives. Problemy Ekorozwoju, 18(2), 263-267. https://doi.org/10.35784/preko.4040.
10. Guzman, P., Pereira Roders, A. R., & Colenbrander, B. (2018). Impacts of common urban development factors on cultural conservation in world heritage cities: An indicators-based analysis. Sustainability, 10(3), 853. ‏ https://doi.org/10.3390/su10030853.
11. Jarah, S. H. A., Zhou, B., Abdullah, R. J., Lu, Y., & Yu, W. (2019). Urbanization and urban sprawl issues in city structure: A case of the Sulaymaniah Iraqi Kurdistan Region. Sustainability, 11(2), 485. https://doi.org/10.3390/su11020485. ‏
12. Korkmaz. C. and Balaban. O. (2020). Sustainability of urban regeneration in Turkey, Assessing the performance of the North Ankara Urban Regeneration Project, Habitat International, 95, 63-87. https://doi.org/10.1016/j.habitatint.2019.102081.
13. Leary, M. E., & McCarthy, J. (Eds.). (2013). The Routledge companion to urban regeneration (pp. 1-616). London: Routledge. ‏ https://scholar.google.com/scholar?hl.
14. Martinez Pino, J. (2018). The new holistic paradigm and the sustainability of historic cities in Spain: An approach based on the world heritage cities. Sustainability, 10(7), 2301. ‏https://doi.org/10.3390/su10072301.
15. Noring, L. (2019). Public asset corporation: A new vehicle for urban regeneration and infrastructure finance. Cities, 88, 125-135.‏ https://doi.org/10.1016/j.cities.2019.01.002.
16. Pilotti, L. (2018). Cultural economy for the environmental preservation of the landscape as a key resource in historic territories. Agriculture, 8(10), 161.‏ https://doi.org/10.3390/agriculture8100161.
17. Qanzu'a, N. (2013). Promoting sustainable urban regeneration in the Palestinian traditional quarters–case study of Birzeit.‏ https://scholar.google.com/scholar?hl.
18. Yung, E.H.K.; Zhang, Q.; Chan, E.H. (2017). Underlying social factors for evaluating heritage conservation in urban renewal districts. Habitat Int, 66, 135–148. https://doi.org/10.1016/j.habitatint.2017.06.004.
19. Zhang, J., Zhang, J., Yu, S., & Zhou, J. (2018). The Sustainable development of street texture of historic and cultural districts―A case study in Shichahai District, Beijing. Sustainability, 10(7), 23-4. https://doi.org/10.3390/su10072343.