روایتی دیگر از نبرد بهمن و فرامرز (بر پایۀ بهمن و فرامرزِ سیّد نوشاد ابوالوفایی)

الموضوعات :

رحمان مشتاق مهر ¹ , احمد گلی ² , سید آرمان حسینی آب‌باریکی ³

1 - استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
2 - دانش‌یار زبان و ادبیّات فارسی، دانش‌گاه شهید مدنی آذربایجان
3 - دانش‌جوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی، دانش‌گاه شهید مدنی آذربایجان

تاريخ الإرسال : 15 الإثنين , رجب, 1436 تاريخ التأكيد : 25 الإثنين , شوال, 1436 تاريخ الإصدار : 08 الأحد , ذو القعدة, 1436

الکلمات المفتاحية: فردوسی, بهمن, شاهنامه¬, فرامرز, سیّد نوشاد ابوالوفایی,

ملخص المقالة :

شاهنامۀ حکیم ابوالقاسم فردوسی و نیز سایر منظومه های پهلوانی ایران‌زمین، پیوسته مورد توجّه سرایندگان کُردزبان بوده است. یکی از این داستان های پهلوانی که در شاهنامۀ فرزانۀ توس باختصار آمده و بعدها در ادبیات فارسی و نیز کُردی به‌صورت منظومه ای مستقل سروده شده، ماجرای به تخت نشستن بهمن و نبرد و درگیری او با خاندان رستم است. شاعر توانای کُرد، سیّد نوشاد ابوالوفایی نیز نبرد بهمن و فرامرز را به فارسی (بحر متقارب) منظوم ساخته است. نگارندگان در این جستار می‌کوشند ابتدا داستان به تخت نشستن بهمن و حمله به سیستان در شاهنامۀ فردوسی را بیان کنند، سپس منظومۀ بهمن و فرامرز سرودۀ سیّد نوشاد ابوالوفایی را از جهت روایت، محتوا و وقایع داستان بررسی کنند.

المصادر:

فهرست منابع

- آیدِنلو، سجاد. (1387). «فردوسی و شاهنامه در منظومه­های پهلوانی، دینی و تاریخیِ پس از او (ذیلی بر سرچشمه­های فردوسی شناسی)»، گوهرگویا، سال دوم، شمارۀ هشتم، صص 47-82.

- ایران‌شاه بن ابی­الخیر. (1370). بهمن­نامه، ویراستۀ رحیم عفیفی، تهران: علمی و فرهنگی.

- پورداوود، ابراهیم. (1377). اوستا، ج 1، تهران: اساطیر.

- ثعالبی، عبدالملک بن محمّد بن اسماعیل. (1368). تاریخ ثعالبی (غرر اخبار ملوک الفرس و سیرهم)، ترجمۀ محمّد فضایلی، تهران: نقره.

- حسینی آبباریکی، سیّدآرمان و نجم­الدّین جباری. (1390). «شاهنامه­سرایی در میان کُردان»، شاهنامه­پژوهی (دفتر سوم: مجموع مقالات همایش بین المللی آغاز هزاره دوم شاهنامه)، مشهد: آهنگ قلم، صص 195-219.

- دوست‌خواه، جلیل. (1380). حماسۀ ایران یادمانی از فراسوی هزاره­ها، تهران: آگه.

- رزم‌جو، حسین. (1381). قلمرو ادبیات حماسی ایران، 2 ج، تهران: پژوهش‌گاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

- صالحی، سیّده سمانه و سیّد آرمان حسینی آبباریکی. (1389). «ترسیم موقعیت حقیقی پهلوانان در شاهنامه»، پرنیان سخن: کتاب الکترونیکی مجموعه مقالات پنجمین همایش پژوهش­های زبان و ادبیات فارسی، دانش‌گاه تربیت معلّم سبزوار، صص 1040-1050.

-  صالحی، محیّ­الدّین. (1371). سرود بادیه، کرمان‌شاه: صالحی.

- صفا، ذبیح­الله. (1352). حماسه­سرایی در ایران، تهران: امیر کبیر.

- طومار نقّالی شاهنامه. (1391). مقدّمه، ویرایش و توضیحات از سجّاد آیدِنلو، تهران: به‌نگار.

- غضنفری امرایی، اسفندیار. (1364). گل‌زار ادب لرستان، خرم آباد: مفاهیم.

- فردوسی، ابوالقاسم. (1386). شاهنامه، به کوشش جلال خالقی­مطلق و هم‌کاران (محمود امید سالار ج6 و ابوالفضل خطیبی ج7)، 8 ج، تهران: مرکز دایرة­المعارف بزرگ اسلامی.

- فروهر، نصرت­الله. (1389). «برخورد داد و بیداد: جنگ رستم و اسفندیار»، گیلان ما، سال دهم، شمارۀ چهلم، صص 3- 48.

- گجری، امین. (1380). نوفل و مجنون و ضحّاک و کاوۀ آهنگر، تهران: مه.

- مجمل­التّواریخ والقصص. (1318). تصحیح محمّدتقی بهار، تهران: کلالۀ خاور.

- هفت­لشکر (طومار جامع نقالان): از کیومرث تا بهمن. (1377). مقدّمه و تصحیح مهران افشاری و مهدی مداینی، تهران: پژوهش‌گاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.