• XML

    isc pubmed crossref medra doaj doaj
  • فهرست مقالات


      • دسترسی آزاد مقاله

        1 - درک عدم قطعیت‌های آینده‌ی وضعیت طرح‌های توسعه شهری در ایران در چارچوب برنامه‌ریزی سناریو (موردمطالعه: طرح جامع شهر نورآباد)
        احمد رضایی مرضیه موغلی محمدابراهیم عفیفی
        طرح‌های جامع شهری به‌عنوان مهم‌ترین ابزار مدیریتی در مقیاس شهر در طی چند دهه که از ظهور آن می‌گذرد با مسائلی روبرو بوده که دستیابی به اهداف و نتایج مدنظر خود را با کمرنگی همراه کرده است. به‌طورکلی، یکی از روش‌های مهم در شناخت میزان موفقیت طرح‌های توسعه شهری، ارزیابی آن‌ چکیده کامل
        طرح‌های جامع شهری به‌عنوان مهم‌ترین ابزار مدیریتی در مقیاس شهر در طی چند دهه که از ظهور آن می‌گذرد با مسائلی روبرو بوده که دستیابی به اهداف و نتایج مدنظر خود را با کمرنگی همراه کرده است. به‌طورکلی، یکی از روش‌های مهم در شناخت میزان موفقیت طرح‌های توسعه شهری، ارزیابی آن‌ها در راستای اصول توسعه پایدار هست. پرداختن بـه مبحـث ارزیابی طرح جامع، به‌عنوان ابزاری مهم در راستای سنجش موفقیت و تحقق‌پذیری پیشنهادهای طرح جـامع بـه شمار می‌رود و به برنامه‌ریزان شهری کمک خواهد نمود بهتر با مشکلات تهیه و تدوین طرح‌های جامعی که تهیه‌شده‌اند، آشنا شوند. هدف این مقاله ارزیابی تحقق‌پذیری پیشنهادهای اصلی و تأثیرگذار در طرح جامع شـهر نورآباد ممسنی با استفاده از کاربست رویکرد آینده‌پژوهی است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، از حیث روش پیمایشی در سطح اکتشافی و مبتنی بر رویکرد آینده‌پژوهی در بازه زمانی 10 ساله صورت گرفته است. در این پژوهش با استفاده از روش دلفی و مشارکت 30 نفر متخصص نتایج در محیط نرم‌افزار میک مک تحلیل شد و سپس این عوامل بر اساس میزان اهمیت و عدم قطعیت، اولویت‌بندی و حیاتی‌ترین عوامل مشخص و برای شناسایی پیشران‌های کلیدی از نرم‌افزار (Micmac) و برای سناریو نگاری از نرم‌افزار سناریو ویزارد استفاده‌شده است. نتایج حاکی از آن است که ده عاملی که در ستون اثرگذاری مستقیم بیشترین نقش را داشته‌اند، عبارت‌اند از یکسانی محتوای طرح، زمان تهیه طرح، دخالت مسئولین، عدم ارتباط با مشاور، راهکار‌های غیرمعقول، عدم توجه به شرایط محلی، نبود کمک دولتی، کمبود اعتبار و عدم وجود درآمد پایدار. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        2 - ارزیابی وضوح بصری خانه‌های شهر دزفول در دوره‌های قاجار و پهلوی با استفاده از نرم‌افزار UCL Depthmap
        ناصر قانعی‌فر حسن رضائی وحید احمدی
        آنچه در مواجهه با خانه مورد شناسایی قرار می‌گیرد ساختار بصری و ادراکی است که برای مخاطب یا بهره‌بردار ایجاد می‌شود و این ادراک تأثیر قابل‌توجهی در میزان شناخت وی نسبت به محیط به همراه دارد. مقاله‌ی حاضر با هدف ارزیابی خوانایی و وضوح بصری در خانه‌های دزفول طی دوره‌های قا چکیده کامل
        آنچه در مواجهه با خانه مورد شناسایی قرار می‌گیرد ساختار بصری و ادراکی است که برای مخاطب یا بهره‌بردار ایجاد می‌شود و این ادراک تأثیر قابل‌توجهی در میزان شناخت وی نسبت به محیط به همراه دارد. مقاله‌ی حاضر با هدف ارزیابی خوانایی و وضوح بصری در خانه‌های دزفول طی دوره‌های قاجار و پهلوی سعی در واکاوی سیر این تحولات داشته و این پرسش را مطرح می‌کند که وضوح بصری در خانه‌های دزفول طی دوره‌های قاجار و پهلوی چه سیر تحولی دارد؟. پژوهش حاضر به روش ترکیبی، بر مبنای داده‌های کمّی حاصل از نرم‌افزار دپث‌مپ و تحلیل این داده‌ها به روش استدلال منطقی صورت گرفته است. نمونه‌های موردی شامل 20 خانه بوده که به روش هدفمند با توجه به عدم مداخلات کالبدی از میان خانه‌های دزفول در دوره‌های قاجار و پهلوی انتخاب‌شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد خانه‌های دوره پهلوی سطح بیشتری از قابلیت دسترسی را نسبت به دوره قاجار در اختیار دارند. همچنین در دوره قاجار خانه‌های یک حیاط از یکپارچگی بیشتری نسبت به خانه‌های دو و سه حیاط برخوردار هستند و بر این اساس خانه‌های دوره پهلوی یکپارچه‌تر از خانه‌های دوره قاجار تلقی می‌شوند. نتایج پژوهش پیرامون وضوح بصری حاکی از آن است که این معیار در دوره‌ی قاجار نسبت به دوره‌ی پهلوی سطح کمتری داشته؛ لذا با گذر از دوره‌ی قاجار به پهلوی میزان آن در خانه‌ها افزایش‌یافته است و موجب شده خانه‌های دوره پهلوی خواناتر و وضوح بصری بیشتری نسبت به خانه‌های قاجار داشته باشند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        3 - ارائه الگویی ساختاری راهبردی برای توسعه خدمات عمومی شهری از منظر عدالت فضایی (مطالعه موردی استان سیستان و بلوچستان)
        سعید یوسفیان شهریاری دانیال لطفعلی زاده لیلا خوشنود
        دستیابی به عدالت فضایی در توزیع خدمات عمومی شهر از جمله برخورداری از خدمات حمل‌ونقل، انبارداری و ... یکی از اهداف مهم برنامه‌ریزان شهری است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش‌شناسی توصیفی-تحلیلی می‌باشد که به بررسی و ارائه الگویی ساختاری راهبردی برای توسعه خدمات چکیده کامل
        دستیابی به عدالت فضایی در توزیع خدمات عمومی شهر از جمله برخورداری از خدمات حمل‌ونقل، انبارداری و ... یکی از اهداف مهم برنامه‌ریزان شهری است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش‌شناسی توصیفی-تحلیلی می‌باشد که به بررسی و ارائه الگویی ساختاری راهبردی برای توسعه خدمات عمومی شهری از منظر عدالت فضایی پرداخته است. برای بررسی روند کار در این راه ابتدا شاخص‌هایی برای این کار استخراج گردید. در گام اول با استفاده از نرم‌افزار ArcGis و از طریق روابط موجود در این نرم‌افزار ابتدا وضعیت پراکندگی شاخص‌های خدمات عمومی در این استان با استفاده از ابزار Hot Spot و همچنین با استفاده از مدل رگرسیون وزنی جغرافیایی GWR به بررسی رابطه بین پراکنش جمعیت و توزیع خدمات عمومی در این استان کویری پرداخته شد در ادامه نیز به ارائه الگوی راهبردی برای توسعه خدمات عمومی از طریق مدل پشتیبانی تصمیم (SDSS) پرداخته شد. نتایج حاکی از آن بود که وضعیت دسترسی به خدمات عمومی شهری در این استان نامناسب است و شهرستان زاهدان با مرکزیت سیاسی قوی بهترین وضعیت را داراست از جمله مهم‌ترین نتایج کاربردی این پژوهش می‌توان به تولید نرم‌افزار توزیع بودجه اشاره کرد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        4 - تبیین معیارهای مؤثر بر اغتشاش بصری نما در فرایند ادراک
        مرسده طهماسبی‌فرد فرح حبیب زهرا سادات سعیده زرآبادی
        یکی از مهم‌ترین مسائل و دغدغه‌های امروز شهری، نابسامانی و ناهماهنگی نماهای شهری است. این نابسامانی نماهای شهری، منجر به ایجاد اغتشاش بصری شهرهای امروزی در سطح کلان شده است. ازآنجاکه اغتشاش بصری در نتیجه اختلال در ادراک ایجاد می‌گردد، تبیین معیارهای مؤثر بر اغتشاش بصری ن چکیده کامل
        یکی از مهم‌ترین مسائل و دغدغه‌های امروز شهری، نابسامانی و ناهماهنگی نماهای شهری است. این نابسامانی نماهای شهری، منجر به ایجاد اغتشاش بصری شهرهای امروزی در سطح کلان شده است. ازآنجاکه اغتشاش بصری در نتیجه اختلال در ادراک ایجاد می‌گردد، تبیین معیارهای مؤثر بر اغتشاش بصری نما در فرایند ادراک می‌تواند جهت رفع این معضل راهگشا باشد. با این هدف، این پژوهش بر مبنای مطالعات نظریه‌های ادراکی، به بررسی معیارهای مؤثر در ایجاد اغتشاش بصری در فرایند ادراک نما پرداخته و مسیر فرایند ادراکی که منجر به اغتشاش و یا آرامش بصری می‌گردد، مشخص‌شده است. سپس از طریق پرسشنامه و بر مبنای طیف لیکرت تأثیر معیارها سنجیده شده است و از طریق نرم‌افزار SPSS و با استفاده از آزمون فریدمن معیارهای مؤثر بر اغتشاش بصری رتبه‌بندی شده‌اند تا میزان اهمیت آن‌ها مشخص شود. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که عدم هماهنگی و ارتباط اجزاء، عدم خوانایی و ازدیاد داده‌ها بیشترین اهمیت و داده‌های جدید و ناآشنا کمترین اهمیت را در ایجاد اغتشاش بصری در فرایند ادراک نما دارد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        5 - بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر وضعیت کیفیت زندگی زنان در همه‌گیری کرونا (مطالعه موردی: زنان شهر تهران)
        فاطمه رشیدی ماجده قلی پور علی رحمانی فیروزجاه سیده اکرم اصحابی
        پاندمی ویروس کووید ۱۹، پیامدهای اقتصادی و اجتماعی بسیاری داشته است. هدف پژوهش حاضر، مطالعۀ تأثیرگذاری بحران کرونا بر وضعیت کیفیت زندگی زنان است. ادبیات نظری کیفیت زندگی، حمایت اجتماعی، نابرابری جنسیتی و نظام نقش، مبنای فرضیه‌های تحقیق قرار گرفت. فرضیه‌های تحقیق با استفا چکیده کامل
        پاندمی ویروس کووید ۱۹، پیامدهای اقتصادی و اجتماعی بسیاری داشته است. هدف پژوهش حاضر، مطالعۀ تأثیرگذاری بحران کرونا بر وضعیت کیفیت زندگی زنان است. ادبیات نظری کیفیت زندگی، حمایت اجتماعی، نابرابری جنسیتی و نظام نقش، مبنای فرضیه‌های تحقیق قرار گرفت. فرضیه‌های تحقیق با استفاده از پرسشنامه‌های استاندارد کیفیت زندگی، رضایت زناشویی انریچ، حمایت اجتماعی فیلیپس و پرسشنامه محقق ساخته درباره گرانباری نقش و رعایت فاصله فیزیکی، مورد آزمون قرار گرفتند. داده‌های تحقیق با روش پیمایش و از طریق پرسشنامه الکترونیکی به شیوه اتفاقی و نمونۀ ۳۹۷ نفر از زنان متأهل تهرانی، جمع‌آوری شدند و با نرم‌افزارهای SPSS و AMOS مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که تأثیر کرونا بر وضعیت کیفیت زندگی زنان، یکسان نیست و عواملی همچون بهره‌مندی از شبکه حمایت‌ اجتماعی، رضایتمندی از زندگی زناشویی، حضور در شبکه‌های اجتماعی مجازی به زنان جامعه نمونه تحقیق این امکان را می‌داد که با وجود گرانباری و فشار نقش در مواجهه با بحران کرونا، کیفیت زندگی خود را حفظ کنند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        6 - شناسایی و سنجش مطلوبیت پارکینگ‌های عمومی شهری با استفاده از مدل MARCOS (نمونه موردی: هسته مرکزی کلان‌شهر اهواز)
        علی زبیدی عباس معروف نژاد
        امروزه معضل کمبود محل توقف وسایل نقلیه به‌خصوص در مناطق مرکزی شهر، گریبان گیر اکثر شهرهای بزرگ شده است. نبود و یا کمبود پارکینگ‌های عمومی با توجه به توسعه روزافزون شهرها به افزایش ترافیک، ازدحام جمعیت، آلودگی، کاهش کیفیت زندگی شهری و... به‌ویژه در کلان‌شهرها منجر شده اس چکیده کامل
        امروزه معضل کمبود محل توقف وسایل نقلیه به‌خصوص در مناطق مرکزی شهر، گریبان گیر اکثر شهرهای بزرگ شده است. نبود و یا کمبود پارکینگ‌های عمومی با توجه به توسعه روزافزون شهرها به افزایش ترافیک، ازدحام جمعیت، آلودگی، کاهش کیفیت زندگی شهری و... به‌ویژه در کلان‌شهرها منجر شده است. هدف این تحقیق در چارچوب رویکرد نظری حاکم و با استفاده از مدل مارکوس به ارزیابی بیست‌وشش پارکینگ عمومی هسته مرکزی منطقه 1 کلان‌شهر اهواز با با در نظر گرفتن هفت شاخص (مساحت، امکانات، دسترسی، امنیت، زیبایی، هزینه ورودی و نظافت) و بر اساس روش به‌صورت پیمایشی انجام‌شده است. جامعه آماری پژوهش، شهروندان استفاده‌کننده از پارکینگ‌های عمومی کلان‌شهر اهواز می‌باشد، حجم نمونه از طریق روش KMO و بارتلت 111 نفر در نظر گرفته‌شده است، برای پایایی پرسشنامه که به‌دقت و اعتمادپذیری و ثبات نتایج اشاره می‌کند از ضریب آلفای کرونباخ که مقدار آن 0.861 محاسبه‌شده است. از نظر نوآوری، در این پژوهش در ارزیابی شاخص‌ها سعی شده به نسبت پژوهش‌های پیشین که کمتر موردتوجه واقع‌شده، این پژوهش بدان‌ها به دید عمیق‌تری نگاه کرده است؛ زیرا قابلیت تأثیرگذاری و اثربخشی هریک از شاخص‌های پژوهش در محدوده موردمطالعه از نظر ظرفیت، مکان و طرز تفکر و برخورد مخاطبان و نظارت مسئولین بر آن، متغیر بوده است. همچنین با استفاده یکی از روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره که در 5 سال اخیر مطرح‌شده (روش مارکوس) به تبیین و ارزیابی داده‌های تحقیق پرداخته‌شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد: از 26 پارکینگ عمومی در محدوده موردمطالعه، پارکینگ‌های طبقاتی کارون، رفاه، شهید فهمیده، نخل، شاهد و... به ترتیب با ارزش کمی؛ 91.37، 89.45، 87.20، 86.16 و 85.74 از حیث هفت شاخص موردبررسی در جایگاه اول تا پنجم قرار دارند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        7 - Improvement of Environmental Quality in Historical Textures (Case Study: Khajeh Khezr Neighborhood, Kerman City)
        سامان سبحانی
        Historical neighborhoods have special values inside them; and, in addition to inducing a sense of collective memories, they have to have some criteria in respect of achieving desirable environmental quality for citizens to live. From the perspective of urban planners an چکیده کامل
        Historical neighborhoods have special values inside them; and, in addition to inducing a sense of collective memories, they have to have some criteria in respect of achieving desirable environmental quality for citizens to live. From the perspective of urban planners and designers, a neighborhood as an urban space has to satisfy various needs of citizens in terms of activities as well as their spiritual requirements. In this research based on components of environmental quality in one of the neighborhoods with historical value resulting from a theoretical model presented (functional-structural, physical-spatial, and substantive), integrated analysis has been performed on the Khajeh Khezr neighborhood in Kerman. Then, after studying its weaknesses and strengths points of it based on the AIDA model, some mechanisms have been presented to promote environmental quality, based on neighborhood organization; and, related urban design projects have been defined, accordingly. In this research, the descriptive-analytical method and review of texts have been used in the form of library studies; and, case study has been applied as well as observation and questionnaire in the form of field studies. Analyzing the findings shows that inhabitants in Khajeh Khezr neighborhood are not very satisfied with the quality of the urban environment of the neighborhood. To improve the quality of the environment in Khajeh Kheza neighborhood, emphasis should be put on creating variety and balance in design, strengthening non-motorized traffic, and prioritizing organization and betterment of the neighborhood. پرونده مقاله