بررسی سیاست خارجی روسیه در مورد جمهوری اسلامی ایران (با تأکید بر برنامه هسته ای ایران)

محورهای موضوعی : سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)

مجتبی محمدی نودهکی ¹ , محمدرضا اصغری ² , مهدی جاودانی مقدم ³

1 - کارشناس ارشد مطالعات اروپا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
2 - کارشناسی ارشد، پژوهشگاه امام صادق علیه السلام، قم، ایران
3 - استادیار، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران

تاریخ دریافت : 1395/03/15 تاریخ پذیرش : 1395/04/02 تاریخ انتشار : 1395/04/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

روسیه و ایران روابط پرفراز و نشیبی را طی قرن ها سپری کرده اند. مهمترین این روابط در دوران تزاری و حکومت کمونیستی سابق و روسیه جدید پس از 1991 رقم خورده است. سیاست روسیه در قبال ایران قبل از فروپاشی شوروی منفی و همواره با دخالت های نظامی و سیاسی همراه بوده است اما پس از فروپاشی شوروی و در دوران ریاست جمهوری پوتین سیاست همکاری همراه با واگرایی را ادامه داده است. سیاست روسیه در این سالها در زمینه های مختلف دارای نقاط عطفی بوده است. سیاست متناقض روسیه بویژه در مورد برنامه هسته ای ایران خود را نمایان کرده است. با وجود اینکه روسیه تنها کشوری بود که پس از کناره گیری کشورهای غربی در مورد ادامه همکاری با ایران در زمینه هسته ای، به همکاری خود با ایران ادامه داد، اما از ابتدای بحران هسته ای ایران سعی کرده روابط خود را با غرب و ایران حفظ کند و منافع خود را از این دعوا تامین کند. سیاست های متناقض روسیه که متاثر از متغیرهای داخلی و خارجی می باشد، باعث شده تا در این پژوهش سعی شود علل تناقض رفتاری این قدرت مورد بررسی قرار گرفته تا فهم روشن تری از این سیاست ها بعمل آید. زیرا اشتباه محاسباتی باعث می شود تا با اتکا و خوش بینی بیش از انتظار به روسیه و ظرفیت های واقعی سیاست خارجی روسیه به نتیجه مطلوب نرسیم.

چکیده انگلیسی:

Iran and Russia has gone ups and downs of relations for centuries. The most important relations have been built during Tsarist, ex-communist and neo-Russian governments after 1991. Prior to disintegration of ex-Soviet, Russian policy before Iran had been negative and always with politico-military interventions, but after disintegration of Soviet Union and during Putin’s presidency, it has maintained a divergently cooperative policy. In these years, Russian policy enjoyed focal points in different areas. Russia’s paradoxical policy has revealed itself particularly about Iran nuclear program. Although Russia was the only country that continued nuclear cooperation with Iran after the western nations resigned to keep on cooperating with Iran, it has, since Iran nuclear crisis began, tried to maintain its relations with Iran and the west and make benefits from such hubbub. Paradoxical policies of Russia affected by internal-external variables led us to trying to explore the reasons behind the paradoxical behavior of Russia to keep a more understandable concept of such policies because miscalculations trigger unfavorable outcomes when further predictable optimism and reliance towards Russia and its real capacities of foreign policy are given consideration.

منابع و مأخذ:

1. امیدی، علی، (بهار و تابستان 1390)، چالش های ساختاری روابط راهبردی ایران و روسیه: سلطه ستیزی ایرانی و عمل گرایی روسی، مجله اورسیای مرکزی، سال چهارم، شماره 8.


2. جعفری، علی اکبر و رویا میرجلالی، (پاییز1381)، مولفه های سیاست خارجی روسیه در همکاری های هسته ای با ایران، فصلنامه علوم سیاسی، شماره 51.


3. حاجی یوسفی، امیر محمد؛ سیاست خارجی جمهوری اسلامی در پرتو تحولات منطقه ای؛ تهران: وزارت امور خارجه، 1384.


4. سنایی، مهدی و جهانگیر کرمی؛ روابط ایران و روسیه؛ تهران: ایراس، 1387.


5. عطایی، فرهاد و اعظم شیبانی، (بهار و تابستان 1390)، زمینه های همکاری و رقابت ایران و روسیه در آسیای مرکزی در چارچوب ژئوپلیتیک، مجله اوراسیای مرکزی، سال چهارم، شماره 8.


6. کتاب کشورهای مستقل مشترک المنافع (CLS)، (1389)، تهران: ابرار معاصر.


7. کرمی، جهانگیر، (1384)، تحولات سیاست خارجی روسیه، هویت دولت و مساله غرب؛ تهران: انتشارات وزارت امور خارجه.


8. کرمی، جهانگیر، (1388)، روابط جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه: عصر نوین همکاری ها؛ تهران: وزارت امور خارجه..


9. کولایی، الهه، (1385)، سیاست و حکومت در فدراسیون روسیه؛ تهران: وزارت امور خارجه.


10. کولایی، الهه و دیگران؛ بررسی روابط ایران با اتحاد شوروی و ایالات متحده آمریکا؛ تهران: نشر میزان، 1386


11. موسی زاده، رضا، (1387)، سازمان های بین المللی؛ تهران: نشر میزان.


12. ولادیمیر اورلف و آلکساندر ونییکوف، (1387)، انرژی هسته ای در روابط ایران و روسیه؛ مترجم بهناز اسدی کیا، ایراس.
    
    
    1. Elaheh,Koolaee ; { Iran-Russia Relation’s Under Khatami}, Discours :An Iran Quarterly, Summer 2009, Http://En.Merc.Ir/Default.Aspx?Fabid=988 Articled=267, 1391/9/1, P 6 .
    
    
    2. Mark,Katz; {Putin, Ahmedinejad And The Iranian Nuclear Crisis}; Middle East Policy Council, March 2006, Http://Diglib.Gmu.Edu/Dspacc/Bitstream/1920/3020/4/Putin%20 Ahnadinejad%20 And %20 Iranian%20 Nuclear %20 Criss . pdf, Pp. 1-7.
    
    
    3. Robert , Freedman; { Russia , Iran And The Nuclear Question: The Putin Record}; Strategic Studies Institute, November 2006. Http://Www.Strategic Studies Institute Army .Mil/Pdf Files/Pub 737.Pdf, 1391,4,10, Pp. 42-50.
    
    
    4. Thomas Kunze & Lars Peterschmidt; {Russia,s Iran Policy Against The Background Of Tehrans,s Nuclear Programme} ; Auslands Information , March 2009, Http://Www.KAS.De/WF/Doc/Kas11144-544-2-30.Pdf ?090721135328, 1391,4,10, Pp. 153-156.