پیش بینی شادکامی بر اساس احساس معنا در زندگی و خوش‌بینی در معلمان شهر صدرا
محورهای موضوعی : روانشناسی مثبت نگر اسلامی
ابراهیم شیروانی
1
*
,
بنفشه شیروانی
2
,
سعید زنجانچی نیکو
3
,
نرجس روستا
4
1 - کارشناسی ارشد مشاوره خانواده، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.
2 - کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، مرودشت، ایران.
3 - کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی، دانشگاه غیر انتفاعی رجاء، قزوین، ایران
4 - کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی، دانشگاه واحد الکترونیکی، تهران، ایران.
کلید واژه: شادکامی, معنا در زندگی, خوش‌بینی, معلمان.,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش احساس معنا در زندگی و خوش‌بینی در پیش‌بینی شادکامی معلمان شهر صدرا در سال ۱۴۰۴ طراحی و اجرا شد. این مطالعه از نوع کاربردی و به روش توصیفی-همبستگی انجام گرفت. جامعه آماری شامل کلیه معلمان رسمی و پیمانی مقاطع مختلف آموزشی شهر صدرا بود که تعداد آن‌ها حدود ۴۵۰ نفر برآورد شد. با توجه به اهداف پژوهش و به‌منظور افزایش قدرت تحلیل آماری، ۲۰۰ نفر از معلمان داوطلب و واجد شرایط به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها شامل پرسشنامه شادکامی آکسفورد (2002)، پرسشنامه معنا در زندگی استگر و همکاران، (2006) و پرسشنامه خوش‌بینی شییر و همکاران (1994) بود. داده‌ها پس از جمع‌آوری، با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه ۲۶ و از طریق آمار توصیفی و استنباطی شامل ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیره مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بین احساس معنا در زندگی و خوش‌بینی با شادکامی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد و هر دو متغیر توانسته‌اند به‌طور مؤثری شادکامی معلمان را پیش‌بینی کنند. این یافته‌ها نشان می‌دهد که معلمانی که زندگی خود را معنادارتر درک می‌کنند و نگرش خوش‌بینانه‌تری نسبت به آینده دارند، سطح بالاتری از شادکامی را تجربه می‌کنند.
The present study was conducted in 2025 to examine the role of meaning in life and optimism in predicting happiness among teachers in the city of Sadra. This applied research employed a descriptive- correlational design. The statistical population included all full-time and contract teachers across various educational levels in Sadra, estimated at approximately 450 individuals. To enhance statistical power and reduce sampling error, 200 qualified and willing teachers were selected as the sample. Data collection tools consisted of three standardized and validated questionnaires: the Oxford Happiness Questionnaire (2002), the Meaning in Life Questionnaire by Steger et al. (2006), and the Life Orientation Test by Scheier et al. (1994). After data collection, statistical analysis was performed using SPSS version 26, applying both descriptive statistics and inferential methods including Pearson correlation and multiple regression analysis. The results revealed a significant positive relationship between both meaning in life and optimism with happiness, and both variables were effective predictors of teachers’ happiness. These findings suggest that teachers who perceive their lives as more meaningful and maintain a more optimistic outlook toward the future experience higher levels of happiness.
منابع اسدی، فائزه، عبدالملکی، جمال، غفاری‌مجلج، محمد، محبوبی‌ابراهیمی، معصومه. (1402). نقش انواع رفتارهای رهبری مدیران مدارس در یادگیری تیمی معلمان. مدیریت و چشم‌انداز آموزش، ۵ (18)، ۵۲–۷۴.
براتی‌سده، ناهید. (1388). بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی پرسشنامه معنا در زندگی در دانشجویان ایرانی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی.
تنهای رشوانلو، فرهاد، عباسی‌فر، محمد، کارشکی، حسین، و ارخودی قلعه‌نویی، مهدی. (۱۴۰۳). تبیین خوش‌بینی در دانشجویان بر اساس تجارب معنوی روزانه و عواطف مثبت و منفی. رویش روانشناسی، ۱۳(7)، ۱۲–۲۱
ثابت، محمد، و لطفی‌کاشانی، محمدرضا(1389). بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی پرسشنامه شادکامی آکسفورد در دانشجویان ایرانی. مجله روان‌پزشکی و روانشناسی بالینی ایران، ۱۵(4)، ۳۴۰–۳۴۹.
چراغ‌زاده، مینا، امامی‌پور، سوزان، و قاسمی، مسعود.(1401). اثربخشی آموزش دیدگاه‌گیری اجتماعی بر خوش‌بینی تحصیلی، خودمحوری و رفتارهای جامعه‌پسند در معلمان ابتدایی. مجله علوم پزشکی مشهد، ۶۵(1)، ۳۵–۴۵.
حسن‌شاهی، نرگس. (1381). بررسی رابطه خوش‌بینی با سلامت روانی در دانشجویان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی.
حسنوند، فضل‌الله، شیوندی، کامران، درتاج، فریبرز، دلاور، علی، و سعدی‌پور، اسماعیل. (۱۴۰۳). خرّم‌زیستی؛ شادکامی خردمندانه در گستره روانشناسی مبتنی بر شاهنامه فردوسی. فصلنامه فرهنگ‌پژوهی کاربردی، ۱۵(57)، ۱–۲۷.
دلاور، علی. (1400). روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی (چاپ 55). تهران: انتشارات ویرایش.
قاسمی، علی، کدیور، پروین، کرامتی، هادی، و عربزاده، مهدی. (1397). بررسی روایی و پایایی پرسشنامه خوش‌بینی تحصیلی معلم. فصلنامه علمی روش‌ها و مدل‌های روانشناختی، 9 (32)، 131 148.
کبودیانی، سهیلا، جوانی، ثمینه، کشاورز چوبه، سوسن، و قادرمزی، سمیه. (1402). بررسی تأثیر سطح کیفیت زندگی معلمان بر آموزش و یادگیری. اولین همایش بین‌المللی جامعه‌شناسی، علوم اجتماعی و آموزش و پرورش با رویکرد نگاهی به آینده، بوشهر.
کمال‌زاده، نسرین، و سلیمی، مهتاب. (1397). نقش سرمایه اجتماعی و فرهنگی در کیفیت زندگی کاری و شادکامی معلمان مقطع ابتدایی. توسعه حرفه‌ای معلم، 3 (3)، 75 93.
مرزی، شهناز، و سعادتی شامیر، ابوطالب. (1398). نقش خودکارآمدی و شادکامی در پیش‌بینی خودانتقادگری و اعتماد به خود معلمان. رویش روانشناسی، 8 (5)، 153 162
مصرآبادی، مهدی، استوار، محمد، و جعفریان، محمد. (۱۳۹۲). بررسی روایی و پایایی نسخه فارسی پرسشنامه معنا در زندگی. فصلنامه روانشناسی کاربردی، ۷(27)، ۷–۲۲.
ملاجعفری، عاطفه، و رحیمی، مهدی. (1402). نقش فرسودگی شغلی معلمان (فرسودگی هیجانی و نقصان کفایت شخصی) و ابعاد تعامل معلم–دانش‌آموز در شادکامی دانش‌آموزان. تفکر و کودک، 14(1)، 275 294.
نازاری، سمانه، و کریم‌پور، مصطفی. (۱۴۰۳). رابطه بین معنا در زندگی و بهزیستی روانشناختی در دانشجویان: نقش میانجی سرمایه روانشناختی. پژوهش‌های نوین روانشناختی، ۱۹(76)، ۹۷–۱۰۷.
نجفی‌زند، محمد، و پاشاشریفی، حسن. (۱۳۸۵). ترجمه و بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی نسخه بازنگری‌شده پرسشنامه جهت‌گیری زندگی (LOT-R). مجله روانشناسی، ۱۰(39)، ۲۹۵–۳۱۰.
Damásio, A. R. (2010). Self comes to mind: Constructing the conscious brain. New York: Pantheon Books. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-800948-2.00001-3
Dreer, B. (2023). On the outcomes of teacher wellbeing: A systematic review of research. Frontiers in Psychology, 14, Article 1205179. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2023.1205179
Hascher, T. (2021). Teacher well being: A systematic review of the research. International Journal of Educational Research, 107, 101753. https://doi.org/10.1016/j.ijer.2021.101753
Helliwell, J. F., Layard, R., Sachs, J. D., & Neve, J. E. D. (2021). World happiness r
eport 2021. https://worldhappiness.report/ed/2021 Hills, P., & Argyle, M. (2002). The Oxford Happiness Questionnaire: A compact scale for the measurement of psychological well-being. Personality and Individual Differences, 33(7), 1073–1082. https://doi.org/10.1016/S0191-8869(01)00213-6
Lai, Y.-J., Tsai, E.-Y., Jarustanaput, P., Wu, Y.-S., Chen, Y.-H., O’Leary, S. E., Manachevakul, S., Zhang, Y., Shen, J., & Wang, Y. (2024). Optimism and mental health in college students: The mediating role of sleep quality and stress. Frontiers in Psychology, 15, Article 1403146. https://www.frontiersin.org/journals/psychology/articles/10.3389/fpsyg.2024.1403146/full
Platsidou, M., & Daniilidou, A. (2021). Meaning in life and resilience among teachers. Heliyon, 7(7), e07456. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2021.e07456
Scheier, M. F., & Carver, C. S. (1985). Optimism, coping, and health: Assessment and implications of generalized outcome expectancies. Health Psychology, 4(3), 219–247. https://psycnet.apa.org/doiLanding?doi=10.1037%2F0278-6133.4.3.219
Scheier, M. F., Carver, C. S., & Bridges, M. W. (1994). Distinguishing optimism from neuroticism (and trait anxiety, self-mastery, and self-esteem): A reevaluation of the Life Orientation Test. Journal of Personality and Social Psychology, 67(6), 1063–1078. https://doi.org/10.1037/0022-3514.67.6.1063
Song, K. (2022). Well being of teachers: The role of efficacy of teachers and academic optimism. Frontiers in Psychology, 13, 831972. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2021.831972
Steger, M. F., Frazier, P., Oishi, S., & Kaler, M. (2006). The Meaning in Life Questionnaire: Assessing the presence of and search for meaning in life. Journal of Counseling Psychology, 53(1), 80–93. https://psycnet.apa.org/doiLanding?doi=10.1037%2F0022-0167.53.1.80
Steptoe, A. (2019). Happiness and health. Annual review of public health, 40(1), 339-359. https://doi.org/10.1146/annurev publhealth 040218 044150
Turner, K. (2019). How teachers find meaning in their work and effects on teacher wellbeing. Teachers and Teaching: Theory and Practice, 25(5), 571 590. https://doi.org/10.1080/13540602.2019.1612764
Yang, Y., & Zhang, Y. (2023). Optimism and psychological resilience: A meta-analytic review of longitudinal studies. Journal of Positive Psychology, 18(4), 512–528. https://doi.org/10.1080/17439760.2023.2198457