وزن، برجستهترین عنصر شعر و نقطهی اشتراک شاعران است. در حقیقت وزن، طبیعت و ذات شعر است و برخی چنان شیفته وزناند که شعر را بدون آن تصور نمیکنند. به منظور بررسی تأثیر وزن بر محتوا و قالب، این پژوهش به مقایسهی اوزان قصاید ناصر خسرو و غزلیات سعدی پرداخته است. در غزلیات چکیده کامل
وزن، برجستهترین عنصر شعر و نقطهی اشتراک شاعران است. در حقیقت وزن، طبیعت و ذات شعر است و برخی چنان شیفته وزناند که شعر را بدون آن تصور نمیکنند. به منظور بررسی تأثیر وزن بر محتوا و قالب، این پژوهش به مقایسهی اوزان قصاید ناصر خسرو و غزلیات سعدی پرداخته است. در غزلیات سعدی و قصاید ناصرخسرو 18 وزن مشترک دیده میشود. مجموع اوزان اختصاصی سعدی 17 و مجموع اوزان مختص ناصرخسرو 6 وزن است از آنجا که تعداد غزلیات سعدی بیش از 2.5 برابر قصاید ناصرخسرو است رعایت نسبت (2.63) غزلیات سعدی به قصاید ناصر خسرو در اوزان اختصاصی هر دو شاعر دیده میشود. چنین استنباط میگردد تأثیر وزن و قالب بر مبانی تعلیمی و فلسفی غزل و قصیده ناچیز است و حتی میتوان علیرغم ظرفیت وزن در شعر، ارتباطی بسیار ضعیف بین وزن با قالب قصیده و غزل، همچنیین وزن با محتوای غزل و قصیده یافت. بهرهگیری کمتر یا بیشتر از هر وزن را با توجه به عوامل متنوعی که ممکن است بر این رفتار مؤثر باشد، باید تحلیل کرد.
پرونده مقاله