مطالعات نقد ادبی: 1 (33)

دسترسی آزاد مقاله

1 - سبک شناسی استقبال میرنجات (نسخه خطی) از محتشم کاشانی
احمد حسنی رنجبر مهین خطیب نیا

میرنجات شاعر قرن دوازدهم و از شاگردان طراز اول صائب تبریزی و از منشیان شاه سلیمان صفوی است که آثار بسیاری از او به جا مانده از جمله نسخه خطی ترکیب بندی در هجو صدر به شماره 4313 موجود در کتابخانه دانشگاه تهران، که در استقبال ترکیب بند مشهور محتشم کاشانی شاعر قرن دهم سرود چکیده کامل

میرنجات شاعر قرن دوازدهم و از شاگردان طراز اول صائب تبریزی و از منشیان شاه سلیمان صفوی است که آثار بسیاری از او به جا مانده از جمله نسخه خطی ترکیب بندی در هجو صدر به شماره 4313 موجود در کتابخانه دانشگاه تهران، که در استقبال ترکیب بند مشهور محتشم کاشانی شاعر قرن دهم سروده شده است؛لذا در این پژوهش با توجه به اهمیت کمی و کیفی استقبال در ادب منظوم فارسی ضمن بیان علل استقبال میرنجات از محتشم، به مقایسه ساختار سبکی هردو ترکیب بند از نظر سطح زبانی ، سطح آوایی(موسیقی بیرونی و درونی) سطح لغوی، نحوی، فکری و سطح ادبی پرداخته تا به میزان تأثیر و تأثر اشعار این دوشاعر بر یکدیگر پی ببریم. در پایان مقایسه سبکی این دو شاعر می بینیم، میرنجات خلّاقانه و در کمال نوآوری، مرثیه بی نظیر محتشم را در مضمونی متضاد با بسامد بالایی از واژگان هجو آمیز در مسیر فکری خاصی چنان به خوبی استفاده نموده که می توان او را از شاعران مبدع و مضمون آفرین سبک هندی قرار داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2 - تحلیل کاربرد شناختی طنز در شعر احمد شاملو
محمد علی گذشتی پروانه دلاور

همواره، رابطه‌ی یک به یکی میان معنا و خود واژه وجود ندارد و آنچه در فرهنگ‌های لغت، ثبت می‌شود تنها بخشی از معنای واژه است. اطلاعاتی که کاربرانِ زبان در گفتگو رد و بدل می کنند، بیشتر از معانی لغت‌نامه‌ای واژه‌ها می‌باشد و با بررسی کاربردشناسانه ، حاصل می‌شود. معنای کاربر چکیده کامل

همواره، رابطه‌ی یک به یکی میان معنا و خود واژه وجود ندارد و آنچه در فرهنگ‌های لغت، ثبت می‌شود تنها بخشی از معنای واژه است. اطلاعاتی که کاربرانِ زبان در گفتگو رد و بدل می کنند، بیشتر از معانی لغت‌نامه‌ای واژه‌ها می‌باشد و با بررسی کاربردشناسانه ، حاصل می‌شود. معنای کاربردشناختی ، بخش دیگری از معناست که فوق العاده متغیر است و در بافت کلامی مشخص می‌شود و به عوامل زیادی وابسته است .در این پژوهش به بررسی سبک شناختی طنز در شعر احمد شاملو با ارجاع به ایدئولوژی به عنوان عامل برون بافتی و مد نظر قرار دادن یکی از رویکردهای مطرح در کاربرد شناسی که اصل تخطی یا اصل عدم همکاری، نام دارد و همتای منفی اصل همکاری گرایس است، پرداخته می‌شود. این اصل در سال 1999 توسط آتاردو هدف قاعده‌مند کردن تخطی‌هایی که از اصول گرایس صورت می‌گیرد، مطرح شده است. بر اساس نتایج به دست آمده از تجزیه و تحلیل داده های این تحقیق ، ظهور طنز در آثار یک شاعر ناشی از روحیه‌ی نقادی و تعهد به انسان و جامعه است. بیان نابسامانی‌های زندگی اجتماعی ، معضلات اخلاقی و ناملایمات سیاسی در پوشش ریشخند و شوخی، منجر به طنز درشعر شاملو شده است که از بن مایه های آنبا توجه به لایه‌ی ایدئولوژیک شعر، می‌توان انتقاد به ارتجاع، ریا، سرکوب اجتماعی، جهل و دروغ را نام برد که شاعرِ دردمند ، گاه سرخوشانه و گاه به تلخی در لایه‌های مخلف کلام آنها را نشان می‌دهد. تخطی از اصول همکاری یکی از مهمترین ویژگی های کاربرد شناختی طنز است و به طور خاص مشخص شد که نقض اصل ارتباط پرکاربردترین شیوه‌ی ساخت طنز در شعر طنز شاملو است . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

3 - معناو مفهوم آموزه ی آرمان گونه ی ابرمرد در اندیشه ی نیچه وشاملو
محمد اکوان الهام ناظم

ابر مرد در تفکرنیچه در آخرین مرتبه ی انسانی ، به عنوان خلاصه و ذنابه ی انسان ،چنان موجودی برتر؛هم در زمینه ی ویژگی ها و هم در جایگاه کارکرد، معرفی شده است. در این مفهوم ،شاملو نیز به عنوان متفکر وشاعر نظریه ای شبیه به نگرش نیچه در اشعارش مطرح می کند، شعر او روایتگر آزاد چکیده کامل

ابر مرد در تفکرنیچه در آخرین مرتبه ی انسانی ، به عنوان خلاصه و ذنابه ی انسان ،چنان موجودی برتر؛هم در زمینه ی ویژگی ها و هم در جایگاه کارکرد، معرفی شده است. در این مفهوم ،شاملو نیز به عنوان متفکر وشاعر نظریه ای شبیه به نگرش نیچه در اشعارش مطرح می کند، شعر او روایتگر آزادگان است، روایت انسانی است که اگر در طول تاریخ انسانی بر خلاف قواعد حاکم بر جامعه حرکت کند و آنها را نپذیرد، محکوم به خاموشی است ، اما شاملوهمانند نیچه با "نه گفتن ویرانگر وآری گفتن آفرینشگراو به هستی" برایش ارزش خاصی می آفریند. ابر مردنیچه وشاملو هر دو حائز چنین ویژگی هستند وبا بنیان های حاکم برزمانه ی خود به مبارزه بر خاسته اند،نقش مفهوم ابرمرد یا ابرانسان در کنکاش اندیشه ی نیچه وشاملو وهمچنین دستیابی به آراء این دو متفکررا نمی توان نادیده گرفت،اما گو آنکه در عین شباهت هایی، در برخی زمینه ها ، تفاوت هایی نیز بین مفهوم ابر مرد این دومتفکر ، دیده می شود . نگارنده در این جستار بر آن است که به بررسی و نقد شباهت ها و تفاوت های دیدگاه این دو صاحب نظر،درباره ی آموزه ی ابر مرد ویا ابرانسان بپردازد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

4 - تبیین رویکرد ادبی ابن شهرآشوب مازندرانی و بررسی سروده های وی
باقر قربانی زرین

سده ی ششم هجری دوران شکوفائی علوم ادبی واسلامی بود. دانشمندان بزرگی دراین دوران زیستند و آثاری گرانسنگ از خود برجای نهادند: طبرسی، ابوالفتوح رازی، زمخشری، بیهقی، ابن جوزی، ابن فتال نیشابوری وابن اثیر از شمار این عالمانند. یکی از این دانشمندان ذوالفنون ابن شهرآشوب مازندر چکیده کامل

سده ی ششم هجری دوران شکوفائی علوم ادبی واسلامی بود. دانشمندان بزرگی دراین دوران زیستند و آثاری گرانسنگ از خود برجای نهادند: طبرسی، ابوالفتوح رازی، زمخشری، بیهقی، ابن جوزی، ابن فتال نیشابوری وابن اثیر از شمار این عالمانند. یکی از این دانشمندان ذوالفنون ابن شهرآشوب مازندرانی بودکه پس از بهره گیری از استادان نامی به تالیف آثاری ارزشمند دست یازید. تسلط ابن شهرآشوب برادبیات و شعر عربی در آثار او نمایان است . ازاو چند قطعه شعر نیز بر جای مانده است. وی در آثار قرآنی خود نیز از قواعد عربی و نحوی و صنایع ادبی و بلاغی فراوان بهره برده است. در این نوشتار جایگاه ادبی این عالم جامع واکاوی و سروده های وی ، تحلیل و بررسی شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

5 - زمینه های بدبینی و یأسِ فلسفی در اندیشه و آثار میرزاده ی عشقی
علی اصغر حلبی علی بالی

شکلِ مفرطِ بدبینی و یأس در ساحتِ عقلی و عاطفیِ روشنفکران که آن را یأسِ فلسفی می خوانند، پدیده ای رایج در اندیشه و آثارِ شاعران و روشنفکرانِ ایران در سده ی بیستم است که در گذار از نظامِ سنّتی به جامعه ی متجدّد و قانون مدار کوشیدند و در راهِ آرمان های خود شکست های سختی را چکیده کامل

شکلِ مفرطِ بدبینی و یأس در ساحتِ عقلی و عاطفیِ روشنفکران که آن را یأسِ فلسفی می خوانند، پدیده ای رایج در اندیشه و آثارِ شاعران و روشنفکرانِ ایران در سده ی بیستم است که در گذار از نظامِ سنّتی به جامعه ی متجدّد و قانون مدار کوشیدند و در راهِ آرمان های خود شکست های سختی را نیز تجربه کردند. از آن میان میرزاده ی عشقی یکی از شاعرانِ تندخو و کنشگرانِ بالفعلِ سیاسی است که عمرِ کوتاهِ خود را در مبارزه با استبدادِ سنّتی و ستیز با باطل گذراند و سرانجام جان باخت. درون مایه ی اصلی ِ آثار و اشعارِ عشقی اعتراض و انتقادِ آتشین با صبغه ی بدبینی و یأسِ فلسفی متأثّر از روحیاتِ شخصی و سیاست پیشگی و روزنامه نگاریِ او و شکست های سیاسی و اجتماعیِ جامعه ی ایران است، که در سروده ها، مقالات، نمایش نامه های منظوم و دیگر تجربه های شعری او بازتاب یافته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

6 - خاور دوستی و توجه به شرق در شعر احمد شوقی و محمد تقی بهار
سکینه مالمیر فیروز حریرچی

توجه به بلاد شرق از جمله موضوعاتی است که در شعر شعرای معاصر ایران و مصر و کشور های همجوارشان خود نمایی می کند . از این رو مقاله ی حاضر به بررسی این درونمایه ی مشترک در شعر دو شاعر هم عصر ’ " احمد شوقی " ’شاعر مصری و " محمد تقی بهار " ’شاعر ایرانی می پر چکیده کامل

توجه به بلاد شرق از جمله موضوعاتی است که در شعر شعرای معاصر ایران و مصر و کشور های همجوارشان خود نمایی می کند . از این رو مقاله ی حاضر به بررسی این درونمایه ی مشترک در شعر دو شاعر هم عصر ’ " احمد شوقی " ’شاعر مصری و " محمد تقی بهار " ’شاعر ایرانی می پردازد . این دو شاعر با وجود آنکه در دو کشور مختلف زندگی کرده اند ولی هر دو به بلاد شرق توجه داشته و این اهتمام ، نشان دهنده ی اشتراکات دینی ،فرهنگی و اجتماعی دو ملت ایران و مصر می باشد . ضمن بررسی تطبیقی دیدگاه این دو شاعر و بیان وجوه تشابه و افتراق نظر آنها در حوزه ی خاوردوستی ، به نظر می رسد شرق از دیدگاه شاعر فارسی زبان ، گستره ی وسیعتری دارد و قومیت در شعر او جایی ندارد. پرونده مقاله

XML

فهرست مقالات