• فهرست مقالات قربان علمی

      • دسترسی آزاد مقاله

        1 - کنش دوسویۀ دین و خرد براساس سلسله مراتب ظهور در عوالم هستی در زردشتی متأخر
        سیده سوزان انجم روز محمدکاظم علمی قربان علمی
        از مهم‎ترین جلوه‎های خرد خداوند، کنش دوسویۀ دین و خرد است. این پژوهش به‎روش توصیفی تحلیلی با بررسی شواهدی از متون زردشتی، درصدد تحلیل و ارزیابی رابطۀ متقابل دین و خرد است: خرد خداوند، خیمِ جاودانیِ اوست و دین در گوهر خود، خردمندی خداست. خداوند از راه خرد، آف چکیده کامل
        از مهم‎ترین جلوه‎های خرد خداوند، کنش دوسویۀ دین و خرد است. این پژوهش به‎روش توصیفی تحلیلی با بررسی شواهدی از متون زردشتی، درصدد تحلیل و ارزیابی رابطۀ متقابل دین و خرد است: خرد خداوند، خیمِ جاودانیِ اوست و دین در گوهر خود، خردمندی خداست. خداوند از راه خرد، آفرینش را بنیان نهاده و فلسفۀ هستی براساس نبرد کیهانی است؛ پیروزی در این نبرد براساس پیمانی است که خاستگاه‎اش آسن خرد ایزدی است و مبارزه همیشگی با افراط و تفریطی که برآمده از بی‎خردی است. کنش متقابل دین و خرد در زردشتی جلوه‎های گوناگونی دارد که به‎مراتب در عوالم سریان دارد. این جستار ابتدا کنش‎های دوسویۀ دین و خرد در زردشتی را مورد کنکاش قرار داده، آنگاه با تحلیل این جریان‎ها به‎این نتیجه نائل شده‎ است که بنیاد همه آنها، همه‎آگاهی اورمزد می‎باشد که سبب سازگاری دین و خرد است. با ژرف‎نگری این مؤلفه‎ها به‎آغاز اصلی (خرد خداوند) باز می‎گردیم که گواه حقیقی آن در آدمی، دادگری یا خرد ایزدی داشتن (yazadān-xradīs) است که عالی‎ترین تجلی خرد اوست. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        2 - مفهوم ایمان از دیدگاه محمد غزالی و مارتین لوتر
        احسان شکوری نژاد قربان علمی
        در الهیات اسلامی و مسیحی ایمان به معنی تصدیق قلبی است، تصدیقی که نور امید به سعادت اینجهانی و جاودانگی را به مثابة هدیه و لطف الهی بر قلب آدمی پرتوافشانی می نماید. در نتیجه انسانمؤمن خودیِ خود را فراموش می کند و خواست خود را مقهور خواست خداوند می نماید، و درمراتب بالاتر چکیده کامل
        در الهیات اسلامی و مسیحی ایمان به معنی تصدیق قلبی است، تصدیقی که نور امید به سعادت اینجهانی و جاودانگی را به مثابة هدیه و لطف الهی بر قلب آدمی پرتوافشانی می نماید. در نتیجه انسانمؤمن خودیِ خود را فراموش می کند و خواست خود را مقهور خواست خداوند می نماید، و درمراتب بالاتر به مقامی دست می یابد که در همة ابعاد وجودی جلوه گر ذات حق تعالی می گردد.محمد غزالی و مارتین لوتر دو متکلم و اندیشمند برجسته و تأثیرگذار در جهان اسلام ومسیحیت اند که چنین برداشتی از مفهوم ایمان در آثارشان بازتاب یافته است. در این مقاله با مطالعةآثار این دو درمی یابیم که مفهوم ایمان در اندیشه آنان عبارت است از تصدیق و درستی قلب دربارةخداوند که به مثابة هدیه و لطف الهی، به منظور رستگاری و نجات، بر قلب فرد ارزانی می گردد. اینموضوع بیانگر دیدگاه مشترک آنان در این زمینه است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        3 - نسبت دین و اسطوره از منظر مکس مولر
        عباس رحیمی قربان علمی ابوالقاسم اسماعیل پور مطلق
        پیوند دین و اسطوره در یک بستر علمی، راهی را گشوده است که بشر با گام نهادن در آن می‌تواند با مجموعه‌ای از باورها آشنا شود و تا حدی، منشأ آن‌ها را دریابد. این اتفاق از اواخر قرن هجدهم سرعت بیشتری به خود گرفت و با ظهور دانشمندان نام آشنایی در سده‌های بعد، جنبه‌های پنهان اس چکیده کامل
        پیوند دین و اسطوره در یک بستر علمی، راهی را گشوده است که بشر با گام نهادن در آن می‌تواند با مجموعه‌ای از باورها آشنا شود و تا حدی، منشأ آن‌ها را دریابد. این اتفاق از اواخر قرن هجدهم سرعت بیشتری به خود گرفت و با ظهور دانشمندان نام آشنایی در سده‌های بعد، جنبه‌های پنهان اسطوره و دین بیشتر نمایان شد. بدون شک یکی از آن چهره‌های نام آشنا، مکس مولر است. مولر از پیشگامان مطالعات علمی و تطبیقی دین و اسطوره در قرن نوزدهم و متأثر از فیلولوژی، ایده‌آلیسم، پوزیتیویسم و باورهای شرقی به خصوص هند بود. او نظریه‌های قابل تأملی را در ارتباط با اسطوره و دین مطرح کرد که مورد توجه و نقد بسیاری از دانشمندانِ هم ‌عصرش قرار گرفت. در این مقاله سعی شده است با توجه به جایگاه و نقش مکس مولر در مطالعات مربوط به اسطوره و دین، نسبت آن دو در نگاه مولر به شیوۀ‌ توصیفی-تحلیلی مورد بررسی قرار بگیرد. مکس مولر ریشۀ اسطوره را در نام‌گذاری پدیده‌های طبیعی می‌دانست و معتقد بود دین (فرم دینی) با مقدّس شدنِ نام بوجود می‌آید، یعنی از دل اسطوره. او به امر نامتناهی باور داشت اما منشأ آن را طبیعت می‌دانست. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        4 - مقایسۀ الهیات سیاسی یوهانس باپتیست متز و کارل اشمیت
        قربان علمی مجتبی زروانی امین افخم
        الهیات سیاسی نوین یوهانس باپتیست متز، کشیش و الهی‌دان کاتولیک آلمانی، یکی از مهم‌ترین روایت‌های الهیات سیاسی مسیحی در مخالفت با فردگرایی، خصوصی‌سازیِ دین و نگاهِ استبدادی به حکومت است. متز به دلیل انتقادهایش از الهیات سیاسیِ کارل اشمیت و در تضاد با وی، الهیات سیاسی خود چکیده کامل
        الهیات سیاسی نوین یوهانس باپتیست متز، کشیش و الهی‌دان کاتولیک آلمانی، یکی از مهم‌ترین روایت‌های الهیات سیاسی مسیحی در مخالفت با فردگرایی، خصوصی‌سازیِ دین و نگاهِ استبدادی به حکومت است. متز به دلیل انتقادهایش از الهیات سیاسیِ کارل اشمیت و در تضاد با وی، الهیات سیاسی خود را الهیات سیاسی نوین می‌نامد. به باور متز، اشمیت با ذاتی دانستنِ خشونت در سیاست، الهیات سیاسی ضد دموکراتیک و یهودستیزانه‌ای را ارائه داده که زمینۀ فاشیسم و توجیه حذف دیگران را فراهم کرده است. ازاین‌رو، در این مقاله، با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی مقایسه‌ای الهیات سیاسی متز و اشمیت می‌پردازیم؛ و هم‌چنین نوآوری‌های متز در الهیات سیاسی مسیحی و نقد وی بر اشمیت را بررسی خواهیم کرد. نوآوری اصلی متز این است که وی بر پایۀ زندگی و آموزه‌های عیسی مسیح و نیز آرای مکتب فرانکفورت، از عقلِ یادآورانه سخن می‌گوید. این عقلانیت که بر اساس یادآوریِ انتقادیِ گذشته است، می‌تواند به‌عنوان نقطۀ آغاز تازه‌ای برای کار در قلمروی الهیات مسیحی باشد و در تصمیم‌گیری و کنش‌های اجتماعی- سیاسی، نقش مؤثری ایفا کند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        5 - ظهور بینش‌های متعالی در ادیان عصر محوری بنا به تحلیل ساموئل آیزنشتاد
        علی هوشمندخوی قربان علمی مجتبی زروانی
        در این مقاله آرای ساموئل آیزنشتاد در شرح ظهور بینش‌های متعالی در ادیان عصر محوری، به روش توصیفی-تحلیلی بررسی شده است. آیزنشتاد مهم‌ترین دگرگونی دینی در عصر محوری را ظهور بینش‌های متعالی در ادیان یهودی، کنفوسیوسی، هندوئی و بودائی می‌داند. بنا به ارزیابی‌های او، بینش‌های چکیده کامل
        در این مقاله آرای ساموئل آیزنشتاد در شرح ظهور بینش‌های متعالی در ادیان عصر محوری، به روش توصیفی-تحلیلی بررسی شده است. آیزنشتاد مهم‌ترین دگرگونی دینی در عصر محوری را ظهور بینش‌های متعالی در ادیان یهودی، کنفوسیوسی، هندوئی و بودائی می‌داند. بنا به ارزیابی‌های او، بینش‌های متعالی ناظر به تمایز میان دو عرصۀ نظم متعالی (پالوده) و نظم دنیوی (آلوده) بودند و کوشش برای رفع تنش میان آن‌ها منجر به نهادینه‌شدن چند جهت‌گیری مختلف در ادیان عصر محوری شد: جهت‌گیری این‌جهانی (انجام درست امورات دنیوی) در دین کنفوسیوسی؛ جهت‌گیری آن‌جهانی (کناره‌گیری از امور دنیوی به منظور رستگاری) در ادیان هندوئی و بودائی؛ جهت‌گیری توامان این‌جهانی و آن‌جهانی (قوانین شریعت‌مدار، جهت‌گیری نیایشی، دستورالعمل‌های آئینی و مَنهیات اخلاقی) در دین یهودی. در نظر آیزنشتاد نهادینه‌شدن این رویکردها منجر به بازسازی نظام دنیوی در برخی جنبه‌ها شد: پدیدارشدن حاکمان سکولار که در برابر نظام متعالی پاسخگو و در برابر اَعمالشان مسؤول بودند؛ و مجزاشدن هویت جمعی مبتنی بر تقدّس از هویت‌های مبتنی بر مدنیّت و خاستگاه مجزا. پرونده مقاله