نسبت دین و اسطوره از منظر مکس مولر

محورهای موضوعی : مسیحیت

عباس رحیمی ¹ (دانشجوی کارشناسی ارشد ادیان و عرفان تطبیقی، دانشکده الهیات، دانشگاه تهران، تهران، ایران)
قربان علمی ² (دانشیار گروه ادیان و عرفان، دانشکده الهیات، دانشگاه تهران، تهران، ایران)
ابوالقاسم اسماعیل پور مطلق ³ (استاد گروه فرهنگ و زبان‌های باستانی دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1400/09/26 تاریخ پذیرش : 1400/09/26 تاریخ انتشار : 1400/06/01

کلید واژه: مکس مولر, زبان‌شناسی, اسطوره, دین, امرنامتناهی,

چکیده مقاله :

پیوند دین و اسطوره در یک بستر علمی، راهی را گشوده است که بشر با گام نهادن در آن می‌تواند با مجموعه‌ای از باورها آشنا شود و تا حدی، منشأ آن‌ها را دریابد. این اتفاق از اواخر قرن هجدهم سرعت بیشتری به خود گرفت و با ظهور دانشمندان نام آشنایی در سده‌های بعد، جنبه‌های پنهان اسطوره و دین بیشتر نمایان شد. بدون شک یکی از آن چهره‌های نام آشنا، مکس مولر است. مولر از پیشگامان مطالعات علمی و تطبیقی دین و اسطوره در قرن نوزدهم و متأثر از فیلولوژی، ایده‌آلیسم، پوزیتیویسم و باورهای شرقی به خصوص هند بود. او نظریه‌های قابل تأملی را در ارتباط با اسطوره و دین مطرح کرد که مورد توجه و نقد بسیاری از دانشمندانِ هم ‌عصرش قرار گرفت. در این مقاله سعی شده است با توجه به جایگاه و نقش مکس مولر در مطالعات مربوط به اسطوره و دین، نسبت آن دو در نگاه مولر به شیوۀ‌ توصیفی-تحلیلی مورد بررسی قرار بگیرد. مکس مولر ریشۀ اسطوره را در نام‌گذاری پدیده‌های طبیعی می‌دانست و معتقد بود دین (فرم دینی) با مقدّس شدنِ نام بوجود می‌آید، یعنی از دل اسطوره. او به امر نامتناهی باور داشت اما منشأ آن را طبیعت می‌دانست.

چکیده انگلیسی:

The connection between religion and myth in a scientific background has opened the way for human beings to become acquainted with a collection of beliefs and find their origin. This event progressed faster from the end of the eighteenth century, and with the activity of famous scientists in the following centuries, the hidden aspects of myth and religion became more apparent. Undoubtedly one of those famous scientists is Max Müller. Müller was one of the pioneers of scientific and comparative studies of religion and myth in the nineteenth century. And was influenced by philology, idealism, positivism and Eastern beliefs, especially India. He developed important theories about myth and religion that were considered and criticized by many of his contemporaries. Given the importance of Müller's theories in studies of myth and religion, in this article we have tried to examine the relation between myth and religion from Müller's perspective in a descriptive-analytical manner. Müller believed that the origin of myth is in the naming of natural phenomena, and he believed that religion (religious form) came into being when the "name" became sacred. That is, from inside the myth. He believed in the infinite but believed that it originated in nature.

منابع و مأخذ:

• اسماعیل‌پور، ابوالقاسم، اسطوره، بیان نمادین. تهران، سروش، 1377.


• الیاده، میرچا، دین پژوهی، مترجم، بهاالدین خرمشاهی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1389.


• روتون، ک.ک. اسطوره، مترجم ابوالقاسم اسماعیل پور، تهران، مرکز، 1378.


• کاسیرر، ارنست، اسطوره‌ دولت، مترجم یدالله موقن، تهران، هرمس، 1382.


• لک زائی، مهدی، "فریدریش مکس مولر و علم ادیان"، پژوهشنامه ادیان، سال دوم، شماره چهارم، 1387، صص 145-159.


• نامورمطلق، بهمن و بهروز عوض‌پور، اسطوره و اسطوره شناسی نزد ماکس مولر، تبریز: موغام، 1395.


• وارنر، رکس، دانشنامة اساطیر جهان، مترجم ابوالقاسم اسماعیل‌پور، تهران، نشر اسطوره، 1387.


• Muller, Max. "Comparative Mythology," Chips from a German Workshop, vol. 1 & 2. New York, 1869.


• ----------------,A history of ancient Sanskrit literature so far as it illustrates the primitive religion of the Brahmans. 1859.


• ----------------,India: what Can it Teach Us? A Course of Lectures Delivered Before the University of Cambridge. New York: Funk & Wagnalls, 1883.


• ----------------,introduction to the science of religion. London, 1873.


• ----------------,Lectures on the origin and growth of religion as illustrated by the religions of India. London: Longmans, Green, and Company, 1878.


• ----------------,Lectures on the science of Language. London: Longmans, Green, and Company, 1866.


• ----------------,Lectures on the scince of religion. New York, 1874.


• ----------------,My Autobiography: A Fragment. London: Longmans, Green, 1901.


• Wheeler-Barclay, Marjorie, The Science of Religion in Britain, 1860–1915, United States of America, 2010.