ارایه الگوی مفهومی سرمایه فکری از منظر نوآوری

محورهای موضوعی : حسابداری مدیریت

عباس رشیدی ¹ (دانشجوی دکتری تخصصی، گروه حسابداری، واحد شهرکرد ، دانشگاه آزاد اسلامی ، شهرکرد، ایران)
بهاره بنی طالبی دهکردی ² (استادیار و عضو هیات علمی، گروه حسابداری، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران،)

تاریخ دریافت : 1400/12/02 تاریخ پذیرش : 1401/05/24 تاریخ انتشار : 1401/09/01

کلید واژه: سرمایه فکری, عملکرد نوآورانه, رویکرد پدیدارشناسی,

چکیده مقاله :

ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﮔﺬر ﺟﻮاﻣﻊ از ﻋﺼﺮ ﺻﻨﻌﺖ و اﻃﻼﻋﺎت، اهمیت موضوع سرمایه ﻓﻜﺮی در دﻧﻴﺎی ﺗﺠﺎرت، به عنوان چهارمین عامل تولید، که در کنار زمین، نیروی کار و سرمایه مالی، محرک های خلق ارزش نامشهود را بهینه می نماید، ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﺪه است. از اینرو توجه به موضوع سرمایه فکری و استفاده حداکثری از منابع انسانی در اختیار شرکت با توجه به رویکردهای نوآورانه شرکت ها ضروری می باشد. هدف این مقاله، تبیین مفاهیم نظری سرمایه فکری و نوآوری به همراه مدل های مفهومی مطرح درخصوص سرمایه فکری همچنین ارایه الگوی ساختاری سرمایه فکری با رویکرد ارتقای نوآوری از دیدگاه خبرگان از طریق رویکرد پدیدار شناسی برای اولین بار در ایران است. این پژوهش از نوع پژوهش های کیفی و پارادایم آن از نوع تفسیری است که به منظور بهره گیری از تجارب افراد درگیر در این حوزه موضوعی، از روش پژوهش کیفی و رویکرد پدیدار شناسی در آن استفاده شده است. تحلیل های پژوهش نیز با استفاده از تکنیک 7 مرحله ای کولایزی انجام شده است. نمونه پژوهش نیز شامل 12 نفر از خبرگان حوزه سرمایه فکری در ایران است که از طریق تکنیک گلوله برفی انتخاب شده اند. با توجه به یافته های پژوهش، 36 مقوله اصلی در قالب 4 مضمون عمده، اجزای الگوی پیشنهادی سرمایه فکری در ایران را تشکیل می دهند که خصوصیات گروه، هنجارهای اجتماعی، تکنولوژی، سیستم های مالی، روابط با مشتری، روابط با رقبا، روابط شرکت با اجتماع، خلاقیت، رضایت کارکنان از شغل و توانایی های یادگیری کارکنان از جمله مهمترین مقوله های اصلی در الگوی پیشنهادی است و شرکت ها می توانند با درنظر گرفتن این مقوله ها، گام های موثری در جهت رونق پرداختن به سرمایه فکری با رویکرد نوآورانه بردارند.

چکیده انگلیسی:

With regard to the transition of societies from the age of industry and information, the importance of intellectual capital in the world of business has increased as the fourth production factor, which, along with land, labor and financial capital, optimizes the incentives for the creation of intangible value. Therefore, it is necessary to pay attention to the issue of intellectual capital and the maximum use of human resources at the company's disposal according to the innovative approaches of the companies. The purpose of this article is to explain the theoretical concepts of intellectual capital and innovation along with conceptual models regarding intellectual capital and also to present the structural model of intellectual capital with the approach of promoting innovation from the perspective of experts through the phenomenological approach for the first time in Iran. This research is of the qualitative research type and its paradigm is of the interpretation type, in order to benefit from the experiences of the people involved in this subject area, the qualitative research method and the phenomenological approach have been used in it. The analysis of the research was also done using the 7-step collage technique. The research sample includes 12 intellectual capital experts in Iran who were selected through the snowball technique. According to the findings of the research, 36 main categories in the form of 4 major themes constitute the components of the proposed model of intellectual capital in Iran, which are group characteristics, social norms, technology, financial systems, customer relations, competitor relations, and company relations. With community, creativity, employees' job satisfaction and employees' learning abilities are among the most important main categories in the proposed model and companies can take effective steps towards the development of intellectual capital with an innovative approach by considering these categories. 

منابع و مأخذ:

• بنی طالبی دهکردی، بهاره، (1400)، تبیین پویا شناسی سیستم‏ها در ساختار سیستم اطلاعات حسابداری از منظر دانش، فصلنامه حسابداری مدیریت، دوره 14، شماره 48، صص 1-22.


• بنی طالبی دهکردی، بهاره، غفوری نژاد، عبدالله، (1399)، تبیین بکارگیری استرتژی‏‏های نوآور در سیستم حسابداری مدیریت از منظر تئوری ناهماهنگی شناختی، فصلنامه حسابداری مدیریت، دوره 13، شماره 46، صص 137-153


• حجازی، رضوان و علی پور، محمد (1395)، اهمیت اندازه‏گیری سرمایه فکری، فصلنامه پژوهش حسابداری، دوره 5، شماره 4، صص 1-17.


• رعنایی کردشولی، حبیب اله، فرهنگیان بهروز، امینی محمود،(1395)، وضعیت سرمایه فکری در ایران و کشورهای منطقه در راستای چشم انداز 1404 جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه علوم مدیریت ایران، دوره 11، شماره 41، صص 1-27.


• عشقی،محمد، عشقی، حسن، (1399)، بررسی تاثیر مولفه های سرمایه فکری بر عملکرد مالی سازمان، فصلنامه علمی تخصصی رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری، دوره 4، شماره 50، صص 33-47.


• نیک بخت، محمدرضا و کلهرنیا، حمید. (1398)، تدوین مدل گزارشگری سرمایه فکری در شرکتهای دانش بنیان ایرانی، دوفصلنامه حسابداری ارزشی و رفتاری، سال 4، شماره 7، صص 271-301.


• نیکومرام، هاشم، رهنمای رودپشتی، فریدون، همتی، هدی، (1392)، مقایسه عملکرد پرتفوی انتخابی بر اساس مدل‏های حسابداری سرمایه فکری با استفاده از مدل تحلیل شبکه با مدل‏های سنتی و نوین شبکه، فصلنامه حسابداری مدیریت، دوره 6، شماره 4(پیاپی 19)، صص 70-100.


• Al Momani, K.M.K.; Nour, A.-N.I.; Jamaludin, N.; Abdullah, W.Z.W.(2021) .The Relationship

 

Between Intellectual Capital in the Fourth Industrial Revolution and Firm Performance in Jordan. In The Fourth Industrial Revolution: Implementation of Artificial Intelligence for Growing Business Success; Springer: Cham, Switzerland, pp. 71–97.

• Ali, Mostafa A., Nazimah Hussin, Ibtihal A. Abed, Rafidah Othman, and Mohammed A. Mohammed. (2020). Analysis and Measurement of Human Capital Based on Multi-Criteria Decision-Making (MCDM) Technique. Technology Reports of Kansai University 62: 4799–825.


• Ali, Mostafa A., Nazimah Hussin, Ibtihal A. Abed, Rafidah Othman, and Nazahan Qahatan. (2020). Systematic Review of Intellectual Capital and Firm Performance. Technology Reports of Kansai University 62: 4199–216.


• Ali, Mostafa A., Nazimah Hussin, Hossam Haddad, Reem Al-Araj and Ibtihal A. Abed. (2021). Intellectual Capital and Innovation Performance: Systematic Literature Review, Risks, 9, 170.1-19.


• Awan, U.; Arnold, M.G.; Gölgeci, I. Enhancing green product and process innovation: Towards an integrative framework of knowledge acquisition and environmental investment. Bus. Strateg. Environ. 2021, 30, 1283–1295.


• Asiaei, Kaveh, Nick Bontis, Raziye Alizadeh, and Mehdi Yaghoubi. (2021). Green Intellectual Capital and Environmental Management Accounting: Natural Resource Orchestration in Favor of Environmental Performance. Business Strategy and the Environment 1–18.


• Bin Shaari, J.A.N.; bin Md Isa, A.H.; Khalique, M.(2018). Impact of intellectual capital on organizational performance of ICT SMEs in Penang, Malaysia. Mark. Forces, 13.


• Bontis, Nick, Massimo Ciambotti, Federica Palazzi, and Francesca Sgro. (2018). Intellectual Capital and Financial Performance in Social Cooperative Enterprises. Journal of Intellectual Capital 19: 712–31.


• Borenstein, M., L. V. Hedges, J. P. T. Higgins, and H. R. Rothstein. (2009). Prediction Intervals. In Introduction to Meta-Analysis. New York: Taylor & Francis, pp. 127–33.


• Cabrilo, S.; Dahms, S.(2018). How strategic knowledge management drives intellectual capital to superior innovation and market performance. J. Knowl. Manag, 22, 621–648.


• Duodu, B.; Rowlinson, S .(2021). Intellectual Capital, Innovation, and Performance in Construction Contracting Firms. J. Manag. Eng, 37, 4020097.


• Ferreira, Jorge, Arnaldo Coelho, and Luiz Moutinho.( 2020). Dynamic Capabilities, Creativity and Innovation Capability and Their Impact on Competitive Advantage and Firm Performance: The Moderating Role of Entrepreneurial Orientation. Technovation 92:102061.


• Giuliani, Marco. (2016). Sensemaking, Sensegiving and Sensebreaking: The Case of Intellectual Capital Measurements. Journal of Intellectual Capital 17: 218–37.


• Jardon, C.M.; Martos, M.S. (2012). Intellectual capital as competitive advantage in emerging clusters in Latin America. J. Intellect. Cap, 13, 462–481.


• Kamau, Daniel Mwangi, and Josphat Oluoch. (2016). Relationship between Financial Innovation and Commercial Bank Performance in Kenya. International Journal of Social Sciences and Information Technology 2: 34–47.


• Lenart-Gansiniec, R.(2016). Relational capital and open innovation–in search of interdependencies. Procedia-Soc. Behav. Sci.220, 236–242.


• Marlina, Evi, and Bambang Tjahjadi. (2019). Relationship between Management Accounting Innovations and Cost Performance in University. In International Conference of CELSciTech -Social Sciences and Humanities Track (ICCELST-SS 2019). Amsterdam: Atlantis Press.


• Noordin, M.A. (2014).The Relationship between Intellectual Capital, Innovation Capability with Firm Age and Firm Performance. Doctoral Thesis, Universiti Utara Malaysia.


• Royaee, R. and Dehkordi, B. (2013) Role of corporate governance in organization. GSTF Business Review 2(3): 84–89.


• Subramaniam, Mohan, and Mark A. Youndt. (2005). The Influence of Intellectual Capital on the Types of Innovative Capabilities. Academy of Management Journal 48: 450–63.


• Tastan, Seçil, and Seyed Mehdi Mousavi Davoudi.( 2015). A Research on the Relevance of Intellectual Capital and Employee Job Performance as Measured with Distinct Constructs of In-Role and Extra-Role Behaviors. Indian Journal of Science and Technology 8:724–34.


• Tseng, Kuo An, Ching I. Lin, and SzuWei Yen.( 2015). Contingencies of Intellectual Capitals and Financial Capital on Value Creation: Moderation of Business Cycles. Journal of Intellectual Capital 16: 156–73.


• Uz˙ ienè, Lina. (2014). National Intellectual Capital as an Indicator of the Wealth of Nations: The Case of the Baltic States. Procedia-Social and Behavioral Sciences 156: 376–81. [CrossRef]


• Vaz, Caroline Rodrigues, Paulo Mauricio Selig, and Claudia Viviane Viegas. (2019). A Proposal of Intellectual Capital Maturity Model (ICMM) Evaluation. Journal of Intellectual Capital 20: 208–34.


• Wang, Chengqi, and Mario I. Kafouros. (2009). What Factors Determine Innovation Performance in Emerging Economies? Evidence from China. International Business Review 18: 606–16. [CrossRef]


• Wendra, W.; Sule, E.T.; Joeliaty, J.; Azis, Y.(2019). Exploring dynamic capabilities, intellectual capital and innovation performance relationship: Evidence from the garment manufacturing. Bus. Theory Pract, 20, 123–136


• Xu, J.; Shang, Y.; Yu,W.; Liu, F.; Han, Y.; & Li, D.; Singh, B.; Rao, M.K.; Xin, J.; Ansari, R.; et al.(2019). Intellectual Capital, Knowledge Sharing, and Innovation Performance: Evidence from the Chinese Construction Industry. Res. J. Bus. Manag, 20, 603–630.