آیین پهلوانی در اشعار مفتون همدانی
محورهای موضوعی :
1 - Ph.D Candidate
کلید واژه: مفتون, شعر, ورزش, زورخانه,
چکیده مقاله :
سید میرآقا کبریایی همدانی، متخلص به مفتون از شاعران برجسته و توانای قرن چهاردهم در همدان متولد شد. با دانش¬های زمان خود آشنا بود و تبحر بسیاری در سرودن انواع قالب¬های شعری داشت و با ترکیب الفاظ و جمله¬ها، اصطلاح¬های بدیعی خلق کرده¬است. علاقۀ مفتون به ورزش، مخصوصاً ورزش باستانی و زورخانه¬ای در اشعارش آشکار است. در اشعار مفتون مضامین دینی و اخلاقی در کنار جوانمردی و پهلوانی جایگاه ویژه¬ای دارد. او تنها شاعری است که به فنون کشتی و آداب زورخانه¬ای اشاره کرده، او شیفتۀ ورزش بود و سرانجام به مقام پیشکسوتی و پهلوانی رسید و به دنبال حفظ و ترویج این میراث فرهنگی شاگردان بسیاری را تربیت کرد. اشعار مفتون ساده، روان و قابل فهم برای عموم مردم است. او از زبان شعر به تکنیک¬ها و فنون کشتی و ورزش زورخانه¬ای پرداخت. علاقۀ عمیق مفتون به‌ورزش زورخانه¬ای باعث شد که در اشعارش حرکات و آداب زورخانه‌ای را با جزییات بیان کند و به عنوان سندی از آئین¬ها و رسوم ورزش باستانی به شمار رود. با فرضیه اینکه تأثیر عمیق ورزش باستانی و زورخانه¬ای بر اشعار مفتون همدانی نشان دهندۀ نقش مهم این ورزش¬ها در فرهنگ و ادبیات دورۀ مفتون است؛ این پرسش ایجاد می¬شود که چگونه تأثیرات ورزش¬های باستانی زورخانه¬ای بر اشعار مفتون همدانی، ادبیات فارسی را تحت تأثیر قرار داده است؟ هدف از نوشتن این مقاله، بررسی تأثیرات ورزش¬های باستانی و زورخانه¬ای بر مضامین و تکنیک¬های شعری مفتون همدانی و تحلیل نقش این اشعار در حفظ و ترویج فرهنگ باستانی است؛ که به روش مطالعه کتابخانه¬ای و تحقیق میدانی تهیه شده است. برآنیم که در جهت بالا بردن سطح آگاهی و علاقه به ورزش باستانی و به تصویر کشیدن نقش ادبیات مخصوصاً شعر در ورزش باستانی و زورخانه¬ای سهم به¬سزایی داشته باشیم.
Seyyed Mir Agha Kobraei Hamadani, pen-named Moftoon, was a distinguished and skilled poet of the 14th century, born in Hamadan. He was well-versed in the knowledge of his time and had great expertise in composing various poetic forms. He created rhetorical expressions through the innovative combination of words and sentences. Moftoon's passion for sports, particularly traditional and Pahlavani (ancient Persian wrestling) sports, is evident in his poetry. His poems feature a prominent place for religious and moral themes alongside chivalry and heroism. He is the only poet who references the techniques of wrestling and the customs of the traditional gym. His deep enthusiasm for sports eventually led him to achieve the status of a veteran and hero, training many students in the preservation and promotion of this cultural heritage. Moftoon’s poetry is simple, fluent, and accessible to the general public. Through his poetry, he engaged with the techniques and methods of wrestling and traditional gym sports. Moftoon’s profound interest in traditional gym sports prompted him to describe its movements and customs in detail, making his works a valuable record of the rituals and customs of ancient sports. Given the hypothesis that the profound impact of ancient sports and traditional gym practices on Moftoon Hamadani's poetry reflects the significant role these sports played in the culture and literature of his time, the question arises: How have the influences of traditional gym sports affected Moftoon Hamadani’s poetry and Persian literature? The aim of this paper is to examine the impact of ancient sports and traditional gym practices on the themes and techniques of Moftoon Hamadani’s poetry and to analyze the role of these poems in preserving and promoting ancient culture. This study is conducted through library research and field investigation. We aim to significantly contribute to raising awareness and interest in ancient sports and to highlight the role of literature, especially poetry, in traditional sports.
1. بدرسا، سید حسین .(1391). زورخانه محل کسب معنویت‌ها. تهران: نشر پیام .
2. بیضایی، پرتو .(1382). تاریخ ورزش باستانی.
3. تهرانچی، محمد مهدی. (1382). پژوهشی در ورزش‌های زورخانه¬ای. کتاب سرا.
4. تهرانچی، محمد مهدی.(1388). ورزش باستانی زورخانه از دیدگاه ارزش. تهران: امیرکبیر.
5. جاوید، سیروس.(1350). زمینه ورزش شناسی. تهران: پیروز.
6. شفیعی سروستانی، اسماعیل .(1378). داستان ورزش ایران. تهران: ناشر موعود.
7. کاظمینی، کاظم. (1343). نقش پهلوانی و نهضت عیاری. تهران: مرکزی.
8. نعمت‌اللهی، مهدی. (1391). ورزش باستانی(زورخانه¬ای) و کشتی پهلوانی. تهران: راشا.
9. معین، محمد . (1385). فرهنگ فارسی. تهران: امیرکبیر.