نقد و بررسی این همان خوانیروایت¬های قرآن از متون پیشینی با نگرشی بر روایت طوفان نوح
محورهای موضوعی :قاسم محسنی مری 1 , علی رضا کریمی لاریمی 2
1 - ویراستار دایرة المعارف بزرگ اسلامی و استاد دانشگاه
2 - گروه حقوق اسلامی استادیار ، دانشگاه آزاد اسلامی، اسلامشهر، ایران
کلید واژه: اساطیر, تورات, طوفان نوح, قرآن کریم, هرمنوتیک,
چکیده مقاله :
ادعای برگیری و این همانی روایت¬های داستانی قرآن از متون پیشینی(اساطیری و تورات) هم‌زمان با نزول قرآن کریم و پس از آن توسط مخالفان اسلام به گونه¬های ناهمسان پی¬گیری شد. در برابر این کنش‌گری خصمانه، قرآن¬کریم ودانشوران دینی هم با شیوه¬های گوناگون به آن پاسخ دادند. در دنیای معاصرباگستره دانش¬ها و تئوری¬ها تجربی و تعمیم آن در نظریه¬های فلسفی و دینی شیوه ادعایی برگرفتگی روایت‌های قرآن و این همانخوانی به شکل زیر متنی یا پی رنگ مطرح شد. براین اساس پژوهش حاضر بر بنیاد متنی، با نگرش بر روایت طوفان، روایت‌ها را به مثابه متن دانسته و با رهیافت هرمنوتیکی، بینامتنی و روایت‌شناسی درپی بی وجه دانستن ادعای برگرفتگی و موجه‌سازی ایده استقلال و منحصر به فرد بودن روایت طوفان نوح در قرآن است. از یافته‌های پژوهش حاضر این است که هر چند کهن، ¬روایت طوفان دارای عناصر تکرار شونده در همه روایت¬های اساطیری و نیمه ¬اساطیری است، اما در گفتمان قرآن کریم با بهره‌مندی از عناصر زبانی و فرازبانی ویژه با ترکیب‌بندی نظام توحیدی، روایتگری طوفان را نسبت با گونه¬های روایتی دیگر ناهمسان و مستقل کرده است.
The claim of extracting and adapting the narratives of the Qur'an from the holy book was followed by the opponents of Islam in different ways at the same time as the revealed text was revealed. Against this hostile activism, the Holy Quran and religious scholars responded to it in different ways. In the contemporary world, with the range of empirical knowledge and theories and its projection in philosophical and religious theories, the alleged method of taking over the narrations of the Qur'an and this parallelism was proposed in the form of subtext or pirang. Therefore, the current research based on the textual basis, with the perspective of the storm narrative, considers the narratives as texts, and with the hermeneutic, intertextual and narratological approach, seeks to invalidate the claim of overlap and justify the idea of independence and uniqueness of the narrative of Noah's storm. It is in the Quran. One of the findings of the present research is that although the ancient story of the storm has recurring elements in all mythological and semi-mythical narratives, but in the discourse of the Holy Quran, benefiting from special linguistic and meta-linguistic elements with the composition of the monotheistic system, the narration of the storm Compared to other types of narration, it has made it heterogeneous and independent.
1. قرآن کریم. ترجمه فولادوند.
2. تورات، ترجمه قدیم (گروه مترجمین).
3. آلن،گراهام. (1385). بینامتنیت. ترجمۀ پیام یزدانجو. تهران: مرکز.
4. البرزی، پرویز، منصوری، مسعود. (1393). «جستاری در کلان متن قرآن کریم براساس بازتعریف بینامتنیت». پژوهش¬های زبان¬شناختی قرآن، سال سوم، شماره 1، صص61-76.
5. الیاده، میر چا. (1381). اسطوره، رویا و راز. ترجمه رویا منجم. تهران: علم.
6. بروكلمان، كارل. (1346). تاريخ ملل و دول اسلامي. ترجمه هادي جزائري. تهران: بنگاه ترجمه و نشر كتاب.
7. بلاشر، رژی. (1376). در آستانه قرآن. ترجمه محمود رامیار. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
8. پین سنت، جان. (1380). اساطیر یونان. ترجمۀ باجلان فرخی. تهران: اساطیر.
9. زمانی، محمد حسن. (1385). مستشرقان و قرآن (نقد و بررسی آراء مستشرقان درباره قرآن). قم: بوستان کتاب.
10. دروزه، محمد عزة. (1383). التفسیر الحدیث. قاهره: دارالکتب العربیه.
11. دره حداد، يوسف. (1982). دروس قرآنية. لبنان: منشورات المكتبه البولسيه.
12. دیکسون کندی، مایک. (1385). دانشنامه اساطیر یونان. ترجمۀ رقیه بهزادی. تهران: اساطیر.
13. رضی، هاشم. (1342). تاریخ ادیان بزرگ. تهران: فراهانی.
14. رهبر، حمید. (1389). بررسی تطبیقی روایت وحیانی قرآن و روایت اسطوره‌ای سومری وبابلی از روایت طوفان. پژوهش های فلسفی کلامی. ش42. صص 261-284.
15. ژیران، ف. ودیگران. (1375). اساطیر آشور و بابل.ترجمۀ ابوالقاسم اسماعیل¬پور. تهران: فکر روز.
16. سالم الحاج. (2002). نقد الخطاب الاستشراقی. بنغازی ـ لبیا: دار المدار الاسلامی.
17. ساندرزوف جسترو. (1373ش). بهشت و دوزخ در اساطیر بین النهرین. ابوالقاسم اسماعیل پور. تهران: فکر روز.
18. سیدی، سیدحسن. (1394ش). «تغییرمعنایی واژگانی واژگان برای بینامتنی قرآن با شعر جاهلی». پژوهش¬های قرآنی. سال بیستم.شماره74. صص30- 49.
19. شاله، فلسین. (1346). تاریخ مختصر ادیان بزرگ. ترجمه منوچهر خدایار محبی. تهران: دانشگاه تهران.
20. شایگان، داریوش. (1381). بت¬های ذهنی و خاطره. تهران: امیرکبیر.
21. صادقی، تقی. (1379). رویکرد خاورشناسان به قرآن. تهران: فرهنگ¬گستر.
22. عضدانلو، حمید. (1380). گفتمان و جامعه. تهران: نشر نی.
23. فخر رازی، محمدبن عمر. (بی¬تا). التفسیر الکبیر. قاهره: المطبعة البهیه. چاپ افست تهران.
24. فضیلت، محمود، (1385ش) ، معناشناسی و معانی در زبان و ادبیات، کرمانشاه، دانشگاه رازی.
25. فوکو، میشل. (1383. اراده به دانستن. ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهاندیده. تهران: نشر نی.
26. کتاب مقدس، عهد عتیق و عهد جدید. (1377). ویلیام گلن و هنری مرتن. ترجمۀ فاضل خان همدانی. تهران: اساطیر.
27. کریستوا، ژولیا. (1381). کلام، مکالمه و رمان. ترجمۀ پیام یزدانجو. تهران: مرکز.
28. کریستین سن، آرتو. (1393). نمونه های نخستین انسان و نخستین شهریار. ترجمه و تحقیق ژاله آموزگار و احمد تفضلی. چاپ پنجم. تهران: چشمه.
29. کریمر، ساموئل. (1383). الواح سومری. ترجمۀ داود رسایی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
30. گروندن، ژان. (1391). درآمدی بر علم هرمنوتیک فلسفی. ترجمۀ سعید حنایی کاشانی. تهران: انتشارات مینوی خرد.
31. گریمال، پیر. (2536). فرهنگ اساطیر یونان و روم. ترجمۀ احمد بهمنش. تهران: امیرکبیر.
32. گلدزیهر، اگناس. (1945). العقیده و الشریعة فی الاسلام.ترجمه یوسف موسی‌علی حسن عبدالقادر. بیروت: دارالرائد العربی.
33. مدرسی، فاطمه. (1390). فرهنگ توصیفی نقد و نظریه¬های ادبی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
34. مک گراث، آلستر. (1392). درسنامه الهیات مسیحی. ترجمۀ بهروز حدادی. تهران: دانشگاه ادیان.
35. موسی پور بشلی، ابراهیم. (1385). «بایسته‌های تفسیر متن تجهیزشده»، مطالعات اسلامی ش71. صص 191-206.
36. میشل، توماس. (1377). کلام مسیحی. ترجمۀ حسین توفیقی. قم: مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب.
37. میلز، سارا. (1382). گفتمان. ترجمۀ فتاح محمدی. تهران: هزاره سوم.
38. نامور مطلق، بهمن. (1390). درآمدی بر بینامتنیت؛ نظریه¬ها و کاربردها. تهران: سخن.
39. نامور مطلق، بهمن. (1392). درآمدی بر اسطوره¬شناسی؛ نظریه¬ها و کاربرد¬ها. تهران: سخن.
40. نسفی، عبدالله بن احمد. (1408). تفسیر نسفی. به کوشش ابراهیم محمد. بیروت: دارالقلم.
41. وات، مونتگمری. (1374). حقیقت دینی دوران عصر ما. ترجمه اسدالله آزاد. تهران: انتشارات کتابدار.
42. واعظی، احمد. (1380). درآمدی بر هرمنوتیک. تهران: موسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر.
43. وکیلی، شروین. (1393). اسطوره آفرینش بابلی(همراه متن انوما الیش). ترجمۀ آزاده دهقان. تهران: علم.
44. هارلند، ریچارد. (1395). ابر ساختارایی: فلسفه ساختارایی و پساساختارایی.ترجمه فرزان سجودی، تهران: انتشارات سوره مهر.
45. همیلتون، ادیت. (1387). سیری در اساطیر یونان وروم. ترجمۀ عبدالحسین شریفیان. تهران: اساطیر.
46. هوشنگی، لیلا و دیگران. (1391). درباره یهود (بنی¬اسرائیل، تورات، تلمود). تهران: مرجع.
47. هنری هوک، س. (1372). اساطیر خاورمیانه. ترجمه علی اصغر بهرامی و فرنگیس مزداپور. تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
.1 Abraham, Geiger (1970), Judaism and Islam, New York: Ktav Publishing Hous Inc.
.2 Barthes, R, (1977), The Death of the Author, in Image – music-text, trans Richard Haword , new York: Hill and wang.
.3 Torrey, Ch.C, (1933), The jewish foundation of Islam, New York: Jewish Institute of Religion Press.
.4 Richard, Bell, (1925), “The origin of Islam in its Christian environment” The Gunning Lectures, Edinburgh: Edinburgh university Press.
.5 Schleier Macher, Friedrich, (1998) Hermeneutics and criticism and other writings, translated and edited by Andrew Bowie, first published, united kingdom: by Cambridge university press