فهرست مقالات

• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  1 - بازشناسی و تحلیل نابرابری های اجتماعی – فضایی اسکان در جامعه شهری تهران
  صلاح الدین قادری نگار رمضی نورالدین فراش
  در شهر تهران، نابرابری های اجتماعی- فضایی به دلیل تعاملات پیچیده بازارهای زمین و مسکن از یک سو و ارتباط آنها با اشتغال، توزیع و کیفیت خدمات از سوی دیگر، یک موضوع جدی است. پژوهش حاضر از نظر هدف در حوزه پژوهش‌های کاربردی، از نظر جامعه آماری کل محدوده آماری شهر تهران در سط چکیده کامل

  در شهر تهران، نابرابری های اجتماعی- فضایی به دلیل تعاملات پیچیده بازارهای زمین و مسکن از یک سو و ارتباط آنها با اشتغال، توزیع و کیفیت خدمات از سوی دیگر، یک موضوع جدی است. پژوهش حاضر از نظر هدف در حوزه پژوهش‌های کاربردی، از نظر جامعه آماری کل محدوده آماری شهر تهران در سطح مناطق 22 گانه و روش بررسی تحلیل ثانویه است. جهت نیل به هدف تحقیق در این مطالعه از "داده های آمارنامه شهر تهران (سال های 1400 و 1396) و اطلاعات مربوط به وضعیت اشتغال و گروه های شغلی از طرح گونه شناسی فرهنگی، اجتماعی و هویتی محلات شهر تهران و شناسایی الگوهای همسایگی و اجتماعات محلی (1396)"، استفاده شد. داده های مورد نیاز در قالب نقشه با استفاده از GIS و GeoDa مورد تجزیه‌و تحلیل قرار گرفتند. بر اساس شاخص مورانز آی و لیسا نتایج نشان داد، نواحی شمالی و جنوبی شهر تهران از نظر وضعیت شاخص های اجتماعی شرایط نامتوازن و ناهمگونی را تجربه می کند. الگوی توزیع فضایی متغیرها در مناطق 22 گانه بیانگر این است که شهر تهران گرایش به دو قطبی شدن بخش شمال – جنوب دارد. نتایج دلالت بر آن دارد که فضای شهری تهران به صورت خوشه‌ای سرشار از عدم تعادل‌های اجتماعی و در حال تجربه‌ی نابرابری‌های اجتماعی- فضایی چشم گیری میان قشرهای مختلف جتماعی است و آنچه که در واقعیت وجود دارد روز به روز بر نابرابری فضایی افزوده می‌شود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  2 - رابطۀ مؤلفه‌های فرهنگی و شکوفایی شهر با تأکید بر مناطق حاشیه‌نشین
  علی جعفری بهنام حسن زاده
  10.30495/uss.2024.709687
  هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطۀ بین مؤلفه های فرهنگی و شکوفایی شهر با تأکید بر مناطق حاشیه نشین است. روش پژوهش از لحاظ هدف از نوع کاربردی و از لحاظ شیوۀ گردآوری اطلاعات از نوع پیمایشی است. جامعۀ آماری این پژوهش تمامی شهروندان بالای 18 سال ساکن در مناطق حاشیه‌نشین شهر اردب چکیده کامل

  هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطۀ بین مؤلفه های فرهنگی و شکوفایی شهر با تأکید بر مناطق حاشیه نشین است. روش پژوهش از لحاظ هدف از نوع کاربردی و از لحاظ شیوۀ گردآوری اطلاعات از نوع پیمایشی است. جامعۀ آماری این پژوهش تمامی شهروندان بالای 18 سال ساکن در مناطق حاشیه‌نشین شهر اردبیل می‌باشند. برای نمونه‌گیری از شیوۀ نمونه‌گیری چندمرحله‌ای و برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شد. تعداد نمونۀ آماری برابر 384 نفر برآورد گردید. برای تحلیل اطلاعات از نرم‌افزار Spss و برای تحلیل فرضیات از آزمون‌های پیرسون، رگرسیون و t تک نمونه‌ای استفاده شده است. نتایج نشان داد که وضعیت مؤلفه‌های شکوفایی شهر (بهره‌وری، کیفیت زندگی، زیرساخت‌ها، پایداری محیطی و دربرگیرندگی و شمول اجتماعی) کمتر از حد متوسط است. همچنین بین مؤلفه‌های فرهنگی و شکوفایی شهر رابطۀ معناداری وجود دارد. نتایج نشان داد که متغیر ارزش‌ها و باورها با بیشترین میزان تأثیر با بتای (70/0)، الگوهای انگیزشی (32/0)، سبک زندگی (24/0) و تحمل ابهام با کمترین میزان تأثیر با بتای (16/0) متغیر شکوفایی شهر با تأکید بر مناطق حاشیه‌نشین شهر اردبیل را پیش‌بینی می کنند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  3 - تحول بازار تهران بعد از انقلاب اسلامی؛ تحلیل اجتماعی سیاست‌های شهری
  معصومه احمدی فاطمه دوستی سیدابوالحسن ریاضی
  بازار تهران یکی از نهادهای سنتی و بومی جامعۀ ایرانی به شمار می‌آید. در دورۀ پهلوی، نظام سیاسی ایران، به‌اتکای نوعی ایدئولوژی مدرنیستی، سیاست‌های تضعیف‌کنندۀ بازار تهران را در پیش گرفت اما با وقوع انقلاب اسلامی انتظار می‌رفت که در پرتو ایدئولوژی‌ نظام جمهوری اسلامی که بر چکیده کامل

  بازار تهران یکی از نهادهای سنتی و بومی جامعۀ ایرانی به شمار می‌آید. در دورۀ پهلوی، نظام سیاسی ایران، به‌اتکای نوعی ایدئولوژی مدرنیستی، سیاست‌های تضعیف‌کنندۀ بازار تهران را در پیش گرفت اما با وقوع انقلاب اسلامی انتظار می‌رفت که در پرتو ایدئولوژی‌ نظام جمهوری اسلامی که بر نوعی مدرنیتۀ بومی تأکید داشت، بازار راه تقویت و احیا را بپیماید؛ براین‌ساس، این مقاله به مطالعۀ پیامدهای سیاست‌های شهری بر وضعیت و جایگاه بازار در شهر تهران در دورۀ بعد از انقلاب پرداخته است. در این مطالعه، از ترکیبی از روش مصاحبه با متخصصان و مطالعۀ اسنادی استفاده شده است و داده‌ها، با استفاده از تحلیل محتوا تحلیل و تلخیص شده‌اند. سیاست‌‌های شهری اجراشده و تأثیرگذار بر بازار تهران، ذیل سه مقولۀ اصلی انتقال کارکردهای بازار تهران به مراکز تجاری، تقویت کارکرد گردشگری بازار تهران و حفظ و احیای بازار تهران بررسی شده‌اند. برآیند کلیِ این سیاست‌‌ها، تضعیف بازار در اکثر کارکردها و تشدید روند تبدیل بازار تهران از یک نهاد اجتماعی چندکارکردی به نهادی صرفاً تجاری بوده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  4 - نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در تقویت تاب‌‌آوری اجتماعی شهرها(مورد پژوهش: سیلاب در ایلام)
  طیبه اکبری محمود رضایی پاکزاد آزادخانی
  10.30495/uss.2024.709660
  تمرکز جمعیت، صنایع، خدمات و زیرساخت‌‌ها در شهرها سبب شده تا چالش‌‌های شهرنشینی از قبیل سوانح طبیعی- همچون سیلاب‌‌ها- موضوع جدی‌‌تری برای پژوهش‌‌های شهری و میان‌رشته‌ای فناوری و جامعه‌‌شناسی به‌حساب آید. بهره‌‌گیری از فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) به‌‌عنوان راهبردی در چکیده کامل

  تمرکز جمعیت، صنایع، خدمات و زیرساخت‌‌ها در شهرها سبب شده تا چالش‌‌های شهرنشینی از قبیل سوانح طبیعی- همچون سیلاب‌‌ها- موضوع جدی‌‌تری برای پژوهش‌‌های شهری و میان‌رشته‌ای فناوری و جامعه‌‌شناسی به‌حساب آید. بهره‌‌گیری از فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) به‌‌عنوان راهبردی در افزایش تاب‌‌آوری اجتماعی و کاهش مخاطرات، در جوامع مطرح شده است. در این مقاله جایگاه این فناوری در مدیریت سیلاب در شهرهای ایران با استفاده از روش کیفی مورد پرسش قرار گرفته است. هدف، اولویت‌‌بندی راهبردها و ابعاد به‌کارگیری این فناوری است. با هدف کاربردی شدن پژوهش، مطالعۀ موردی سیل در شهر ایلام صورت گرفت. جامعۀ آماری پژوهش را ساکنان شهر و متخصصان حوزه مسائل شهری و مدیریت بحران تشکیل می‌‌دهد. اطلاعات نخست از طریق مرور متون کتابخانه‌‌ای سپس ابزار مصاحبه عمیق میدانی با ساکنین (12 نفر)، سیل‌‌زدگان (سه نفر) و متخصصان (15 نفر) به روش نمونه‌‌گیری هدفمند تا حد اشباع گردآوری شد. جهت تحلیل اطلاعات، با تکنیک دلفی یعنی استفاده از آرای خبرگان (15 نفر) راهبردها در دو دور به ترتیب تکمیل و ارزیابی- اولویت‌‌بندی و جهت تأییدپذیری بیشتر، یافته‌‌ها با ابزار مشاهده هدفمند موردی و تحلیل سوات (SWOT) بازبینی شدند. در دور سوم، اجماع نهایی خبرگان در اولویت راهبردها و نسبت آن با ابعاد فاوا حاصل شد. نتایج نشان داد که رسیدن به بالاترین جایگاه فناوری در تاب‌‌آوری شهری با تقویت سرمایۀ اجتماعی ممکن است. راهبردهایی که در اولویت دوم قرار گرفتند به ترتیب شامل کاهش آسیب‌‌پذیری، افزایش توسعۀ جامعه و کیفیت زندگی هستند و راهبردهای گسترش دسترسی و عدالت اجتماعی، بهبود حکمروایی و پاسخگویی جوامع، افزایش دانش فنی و خلاق و سرانجام ایجاد شهرهای انتقالی در اولویت‌‌های بعدی هستند؛ بنابراین کارآیی فناوری در شهرها بدون ابعاد اجتماعی به‌ویژه قومی – قبیله‌‌ای و هوش مکان پرسش‌‌پذیر است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  5 - بررسی تأثیر جهانی شدن و سنت گرایی بر خاص گرایی فرهنگی (مطالعه موردی همدان)
  علی حجازی فر منصور حقیقتیان اصغر محمدی
  10.30495/uss.2024.709662
  فرهنگ عامل تمایز جوامع و گروه ها و رکن اصلی شخصیت و هویت انسانی هر ملت است و می توان از فرهنگ و هویت فرهنگی خاص سخن گفت. مهاجرپذیری در کلان‌شهرها با فرهنگ ها و قومیت های گوناگون، سبب تنوع فرهنگی شده، فرهنگ افراد بومی و غیربومی را تحت تأثیر دو جریان خاص گرایی و عام گرای چکیده کامل

  فرهنگ عامل تمایز جوامع و گروه ها و رکن اصلی شخصیت و هویت انسانی هر ملت است و می توان از فرهنگ و هویت فرهنگی خاص سخن گفت. مهاجرپذیری در کلان‌شهرها با فرهنگ ها و قومیت های گوناگون، سبب تنوع فرهنگی شده، فرهنگ افراد بومی و غیربومی را تحت تأثیر دو جریان خاص گرایی و عام گرایی قرار داده، جدایی‌گزینی فرهنگی از پیامدهای آن است. هدف پژوهش بررسی تأثیر مؤلفه های جهانی شدن و سنت گرایی، همچنین مهاجر بودن، دین‌داری، فضای مجازی، میزان تحصیلات و پایگاه اقتصادی- اجتماعی بر خاص گرایی فرهنگی در بین شهروندان همدانی و نیز تفاوت آن در میان افراد بومی و غیربومی بوده و با رویکرد نظام فرهنگی و متغیرهای الگویی پارسونز و نظریه های جهانی‌شدن و سنت گرایی انجام شده است. تحقیق با روش پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه با نمونه ای به حجم 500 نفر که با روش خوشه ای چندمرحله‌ای و نمونه گیری تصادفی انتخاب شده اند، انجام و برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از نرم‌افزارهای SPSS وPLS استفاده شده است. بر اساس تحلیل معادلات ساختاری، فرضیه های تحقیق تأیید و حکایت از تأثیر معنادار متغیرهای مستقل بر خاص‌گرایی فرهنگی دارد؛ و در مجموع نیز 67 درصد واریانس خاص گرایی فرهنگی را توضیح می دهند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  6 - تحلیل جامعه‌شناختی ابعاد کیفیت اجتماعی و ارتباط آن با طرد اجتماعی در گروه‌های مطرود
  لیلا فرقانی علی رحمانی فیروزجاه سید ناصر حجازی
  10.30495/uss.2023.707884
  طرد اجتماعی به ‌معنای محروم شدن از مشارکت در نهادهای اجتماعی و فرایند جدایی از بازار کار، اجتماعات و سازمان‌های اجتماعی است. مقاله حاضر، کاربردی و با هدف تحلیل جامعه‌شناختی ابعاد کیفیت اجتماعی و ارتباط آن با طرد اجتماعی در گروه‌های مطرود تدوین شده است. روش آن پیمایشی و چکیده کامل

  طرد اجتماعی به ‌معنای محروم شدن از مشارکت در نهادهای اجتماعی و فرایند جدایی از بازار کار، اجتماعات و سازمان‌های اجتماعی است. مقاله حاضر، کاربردی و با هدف تحلیل جامعه‌شناختی ابعاد کیفیت اجتماعی و ارتباط آن با طرد اجتماعی در گروه‌های مطرود تدوین شده است. روش آن پیمایشی و مهم‌ترین ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته است. آلفای کرونباخ متغیرها، بالای 70 /0 است. برای اندازه‌گیری اعتبار گویه‌ها و سؤالات از اعتبار محتوایی استفاده شد. جامعه آماری، گروه‎های مطرود ساکن مناطق حاشیه‌نشین برخی از شهرستان‌های استان مازندران است. 277 نفر با استفاده از فرمول کوکران به عنوان حجم نمونه انتخاب گردید. بر اساس یافته‎های تحقیق، بین کیفیت اجتماعی در سه شاخص انسجام اجتماعی، توانمندسازی و امنیت اجتماعی-اقتصادی با طرد اجتماعی رابطه منفی معنادار وجود دارد. کیفیت اجتماعی 69 درصد کاهش طرد اجتماعی را تبیین می‌کند. در این میان، انسجام اجتماعی بیش از همه بر کاهش طرد از روابط اجتماعی و خدمات اساسی، توانمندسازی بر کاهش طرد از روابط همسایگی و امنیت اجتماعی -اقتصادی بر کاهش طرد از منابع مالی تأثیر دارد. یافته‌ها حاکیست معادلات ساختاری از برازش و نیکویی کافی برخوردار است. طرد اجتماعی بین زنان و مردان متفاوت است. بین درآمد و طرد اجتماعی رابطه وجود دارد. به طور کل، با افزایش کیفیت اجتماعی گروه‌های مطرود، طرد اجتماعی آنها کاهش می‌یابد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  7 - بررسی جامعه شناختی نقش گردشگری پایدار بر توسعه اقتصادی-اجتماعی شهر سمیرم
  رحیم کریمی نبی اله ایدر محمدعلی چیت ساز
  10.30495/uss.2024.709685
  زمینه و هدف: گردشگری پایدار شهری مراکز اصلی رشد اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در هر کشوری هستند که خود را به‌عنوان جذاب ترین نقاط برای ایجاد ثروت، کار، خلاقیت و نوآوری اثبات کرده اند. هدف این پژوهش بررسی جامعه‌شناختی نقش گردشگری پایدار بر توسعه اقتصادی-اجتماعی شهر سمیرم در س چکیده کامل

  زمینه و هدف: گردشگری پایدار شهری مراکز اصلی رشد اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در هر کشوری هستند که خود را به‌عنوان جذاب ترین نقاط برای ایجاد ثروت، کار، خلاقیت و نوآوری اثبات کرده اند. هدف این پژوهش بررسی جامعه‌شناختی نقش گردشگری پایدار بر توسعه اقتصادی-اجتماعی شهر سمیرم در سال 1401 بود.روش: این پژوهش با استفاده از روش پیمایش و با ابزار پرسشنامه صورت گرفته است. جامعه پژوهش را شهروندان 18 تا 60 ساله ساکن شهر سمیرم تشکیل داده‌اند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، 350 نفر تعیین شد و با استفاده از شیوه نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای، انتخاب شدند.یافته‌ها: برای تحلیل داده‌های پژوهش، از آزمون‌های ضریب همبستگی با نرم‌افزار spss24 و تحلیل معادلات ساختاری با نرم‌افزار Amos25 استفاده شد. پایایی پرسشنامه با استفاده از روش آلفای کرونباخ، محاسبه و مناسب ارزیابی شد که بر اساس آن ضریب متغیرهای پژوهش و ابعاد آن بیش از 0.7 بود. در این پژوهش با به‌کارگیری آمار استنباطی رابطه متغیرهای امنیت گردشگران، شبکه حمل و نقل، امکانات تفریحی و برنامه ریزی با متغیر وابسته پژوهش، توسعه اقتصادی-اجتماعی سنجیده شد که رابطه همه متغیرها مورد تائید قرار گرفت. نتایج نشان داد که این متغیرهای امنیت گردشگران، شبکه حمل و نقل، امکانات تفریحی و برنامه ریزی با متغیر وابسته پژوهش، توسعه اقتصادی-اجتماعی رابطه معنی‌داری دارند. با استفاده از نرم‌افزار Amos25 و رسم مدل مقدار تغییرات متغیر وابسته به‌وسیله متغیرهای مستقل تبیین شد. پرونده مقاله