بررسی جامعه شناختی نقش گردشگری پایدار بر توسعه اقتصادی-اجتماعی شهر سمیرم

محورهای موضوعی : مطالعات جامعه شناختی شهری

رحیم کریمی ¹ (دانشجوی دکتری گروه جامعه شناسی، واحد دهاقان، دانشگاه آزاد اسلامی، دهاقان، ایران.)
نبی اله ایدر ² (استادیار گروه جامعه شناسی، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران.(نویسنده مسئول))
محمدعلی چیت ساز ³ (استادیار گروه جامعه شناسی، واحد دهاقان، دانشگاه آزاد اسلامی، دهاقان، ایران.)

تاریخ دریافت : 1402/08/07 تاریخ پذیرش : 1402/11/18 تاریخ انتشار : 1402/11/22

کلید واژه: توسعه, اقتصادی, اجتماعی, گردشگری پایدار,

چکیده مقاله :

زمینه و هدف: گردشگری پایدار شهری مراکز اصلی رشد اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در هر کشوری هستند که خود را به‌عنوان جذاب ترین نقاط برای ایجاد ثروت، کار، خلاقیت و نوآوری اثبات کرده اند. هدف این پژوهش بررسی جامعه‌شناختی نقش گردشگری پایدار بر توسعه اقتصادی-اجتماعی شهر سمیرم در سال 1401 بود.روش: این پژوهش با استفاده از روش پیمایش و با ابزار پرسشنامه صورت گرفته است. جامعه پژوهش را شهروندان 18 تا 60 ساله ساکن شهر سمیرم تشکیل داده‌اند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، 350 نفر تعیین شد و با استفاده از شیوه نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای، انتخاب شدند.یافته‌ها: برای تحلیل داده‌های پژوهش، از آزمون‌های ضریب همبستگی با نرم‌افزار spss24 و تحلیل معادلات ساختاری با نرم‌افزار Amos25 استفاده شد. پایایی پرسشنامه با استفاده از روش آلفای کرونباخ، محاسبه و مناسب ارزیابی شد که بر اساس آن ضریب متغیرهای پژوهش و ابعاد آن بیش از 0.7 بود. در این پژوهش با به‌کارگیری آمار استنباطی رابطه متغیرهای امنیت گردشگران، شبکه حمل و نقل، امکانات تفریحی و برنامه ریزی با متغیر وابسته پژوهش، توسعه اقتصادی-اجتماعی سنجیده شد که رابطه همه متغیرها مورد تائید قرار گرفت. نتایج نشان داد که این متغیرهای امنیت گردشگران، شبکه حمل و نقل، امکانات تفریحی و برنامه ریزی با متغیر وابسته پژوهش، توسعه اقتصادی-اجتماعی رابطه معنی‌داری دارند. با استفاده از نرم‌افزار Amos25 و رسم مدل مقدار تغییرات متغیر وابسته به‌وسیله متغیرهای مستقل تبیین شد.

چکیده انگلیسی:

Background and purpose: Sustainable urban tourism are the main centers of economic, social and political growth in any country, which have proven themselves as the most attractive points for creating wealth, work, creativity and innovation. The purpose of this research was to sociologically investigate the role of sustainable tourism on the socio-economic development of Semiram city in 1401.Method: This research was conducted using survey method and questionnaire. The research community is made up of citizens aged 18 to 60 living in Semiram city. The sample size was determined using Cochran's formula, 350 people were selected using multi-stage cluster sampling method.Findings: To analyze the research data, correlation coefficient tests with spss24 software and structural equation analysis with Amos25 software were used. The reliability of the questionnaire was calculated and evaluated using Cronbach's alpha method, based on which the coefficient of the research variables and its dimensions was more than 0.7. In this research, by using inferential statistics, the relationship between the variables of tourist security, transportation network, recreational facilities and planning with the dependent variable of the research, socio-economic development was measured, and the relationship of all variables was confirmed.Conclusion: The results showed that these variables of tourist security, transportation network, recreational facilities and planning have a significant relationship with the dependent variable of the research, socio-economic development. Using Amos25 software and drawing the model, the amount of changes in the dependent variable was explained by the independent variables.

منابع و مأخذ:

- بندر آباد، علیرضا. (1389). تدوین اصول الگوی توسعه فضایی و شکل شهر زیست پذیر ایرانی مطالعه موردی مناطق 1، 15 و 22 تهران. پایان¬نامه، تهران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات
- پیری، عیسی و ملکی، علی. (1387). آسیب‌شناسی مسائل شهری، مجموعه مقالات اولین همایش توسعه محله‌ای/زیر نظر دفتر مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران، انتشارات طرح نو، تهران.
- توپچی، علی؛ محمدی، محمود و صمیمی، قهرمان. (1391). واکاوی انتقادی‏- مفهومی از بافت فرسوده، نشریة دانش‏نما، صص 188-190.
- حق لسان، مسعود و اربابی بستان¬آباد، سعید. (1401). تأثیر گردشگری بر توسعه پایدار شهری از منظر اقتصادی: مطالعه موردی شهرستان بستان‌آباد، مجله اقتصاد و برنامه‌ریزی شهری، شماره 4، صص132-142.
- خواجه نبی، فهیمه؛ زند مقدم، محمدرضا و کرکه آبادی، زینب. (1399). تحلیل ساختارهای اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، محیطی و نهادی در رشد و توسعه گردشگری شهری، مطالعه موردی: شهر گلوگاه. مجله پژوهش‌های بوم‌شناسی شهری، سال یازدهم، شماره 1.
- سپهوند، رضا و عارف¬نژاد، محسن (1392). اولويت¬بندي شاخص‌های توسعه پايدار شهري با رويكرد تجزیه‌وتحلیل سلسله مراتبي گروهي (مطالعه موردي در شهر اصفهان)، فصلنامه مطالعات برنامه¬ريزي شهري، سال اول، شماره¬ي اول، صص 59-43.
- صیدایی، سید اسکندر و هدایتی مقدم، زهرا. (1389). نقش امنیت در توسعه گردشگری، فصلنامه تخصصی علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، سال چهارم، شماره 8.
- فتحی، الهام. (1394). روند شهرنشینی در ایران، مجله آمار، شماره 12.
- قادری، زاهد. (1393). اصول برنامه‌ریزی توسعه پایدار گردشگری روستایی. چاپ سوم، تهران: انتشارات سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور.
- قهرمان، ناصر؛ سید میرزایی، سید محمد و ازکیا، مصطفی. (1402). برنامه‌ریزی توسعه گردشگری پایدار در شهر مراغه بر اساس تکنیک سوات، مجله معماری و شهرسازی آرمان‌شهر، شماره 42، صص 229-240.
- میسون، پیتر. (1390). اثرات گردشگری، برنامه‌ریزی و مدیریت، ترجمه روزبه میرزایی و پونه ترابیان، تهران، انتشارات ترمه، چاپ دوم.
- ناصح، نگین و تقوی، لعبت. (1398). بررسی شاخص‌های گردشگری پایدار در دستیابی به ارزش‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست‌محیطی: ارائه راهکار برای اثرات مخرب، مجله انسان و محیط زیست، دوره 17، شماره 3، صص 25-39.
- نبوی، حمید. (1390). تهران شهر دو طبقه، همشهری، 26 شهریور، تهران.

- Blancas, M.Lozano- 0yola, M. Gonzalez, F.M. Guerrero, R. Caballero, (2011), How to use sustainability indicators for tourism planning: The case of rural tourism in Andalusia) Spain), Journal of Science of the Total Environment, Vol 412-413, pp 28-45.
- Habitat, 2006, Cities Alliance Guide City Development strategies, UNCHS.
- Jingjing Liu, peter Nijkamp,Xuanxuan Huang, Derong Lin, (2017), Urban livability and tourism development in China: Analysis of sustainable development by means of spatial panel data,Journal of Habitat International, Vol 68, pp 99-107.
- Liu and Lin(2020).Urban Livability and Tourism Development in China: Analysis of Sustainable Development by Means of Spatial Panel Data. Habitat International, Vol. 68, PP 99-107.
- Rossana, G (2007), Tourism and the city: Opportunity for Regeneration, Tourismos: An International Multidisciplinary Journal of Tourism, Volume 2, Number 2, pp. 95-111
- Tay Kai Xin, Jennifer Kim Lian Chan, (2014), Tour operator perspectives on responsible tourism indicators of Kinabalu National Park, Sabah, Journal of Procedia – social and Behavioral Sciences, Vol 144, pp 25-34.
- Tribe, J(1997). Corporate strategy for tourism. International Thomson Business. Press292.
- World Tourism Organization. (2015). UNWTO Annual Report, Madrid.
- Yolanda M.Leon. (2014). Commuity Impacts of coastal Tourism in TheDominican Republic.World Heritage Convention, Educational Cultural Organizat, Vol.14, No.2, pp. 2-15.