فهرست مقالات

• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  1 - بررسی اثر به کارگیری هم زمان تابش نور فرابنفش در اولترافیلترسیون مواد پلیمری خارج سلولی استخراج شده از بیوراکتور غشایی بر کاهش گرفتگی غشاهای PVDF/TiO2
  مریم توکل مقدم سید محمد علی صفوی
  10.22034/jest.2019.26449.3549
  زمینه و هدف: هدف از این پژوهش بررسی اثر اصلاح مشخصات سطحی غشای پلی وینیلیدین فلوراید (PVDF)بر عملکرد فیلتراسیون و کاهش گرفتگی در بیوراکتورهای غشایی است. این مطالعه، با توجه به خواص فتوکاتالیستی نانوذرات TiO2 تحت تابش نور فرابنفش UV)) و با هدف بررسی این خاصیت در کاهش گرف چکیده کامل

  زمینه و هدف: هدف از این پژوهش بررسی اثر اصلاح مشخصات سطحی غشای پلی وینیلیدین فلوراید (PVDF)بر عملکرد فیلتراسیون و کاهش گرفتگی در بیوراکتورهای غشایی است. این مطالعه، با توجه به خواص فتوکاتالیستی نانوذرات TiO2 تحت تابش نور فرابنفش UV)) و با هدف بررسی این خاصیت در کاهش گرفتگی ناشی از مواد پلیمری خارج سلولی واقعی استخراج شده از بیوراکتور غشایی غوطه ور به عنوان مهم ترین عامل ایجاد گرفتگی غشا انجام گرفت. روش بررسی: بدین منظور با توجه به خواص فتوکاتالیستی نانوذرات TiO2 تحت تابش نور فرابنفش UV)) عملکرد غشای PVDF/TiO2 در فیلتراسیون موارد پلیمری خارج سلولی (EPS) استخراج شده از بیوراکتور غشایی مورد استفاده در تصفیه پساب پالایشگاهی ارزیابی و با غشاهای PVDF فاقد نانوذارت TiO2 مقایسه گردید. یافته ها:نتایج حاکی از بهبود تراوش پذیری و نرخ بازیابی فلاکس در غشای نانوکامپوزیت PVDF/TiO2 تحت تابش UV به واسطه فعال- سازی خواص سوپر آب دوستی است به طوری که کاهش مقاومت برگشت ناپذیر غشا در فیلتراسیون EPS تحت تابش UV تا حدود m-1 101236/0 و کاهش نسبی گرفتگی کل برای غشا PVDF/TiO2 در حدود %44 نسبت به غشا PVDF خالص از دیگر نتایج این مطالعه است. براساس نتایج آزمایشات با اولترافیلتراسیون ترکیبی با UV، بهترین نرخ بازیابی فلاکس به میزان حدود 90 درصد برای غشا PVDF/TiO2 قابل حصول است. بحث و نتیجه گیری:با توجه به اینکه EPS از عوامل مهم بروز گرفتگی در بیوراکتورهای غشایی مورد استفاده در تصفیه پساب های پالایشگاهی است به کارگیری اولترافیلتراسیون ترکیبی با UV در کاهش گرفتگی غشا در بیوراکتورهای غشایی مؤثر است و می تواند زمینه ساز تحقیقات آینده باشد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  2 - بررسی غلظت فلزات سنگین روی، سرب و کادمیوم در برنج عرضه شده در بازار مصرف شهر همدان
  شیما اکبری مهرداد چراغی
  10.22034/jest.2020.16352.3260
  چکیده زمینه و هدف: با توجه به اهمیت موضوع این پژوهش با هدف بررسی عناصر روی، سرب و کادمیوم در محصول برنج عرضه شده در بازار مصرف شهر همدان در سال 1394 انجام یافت. روش بررسی: بدین منظور از 10 نوع محصول برنج موجود در بازار سطح شهر همدان نمونه برداری مطابق روش استاندارد ان چکیده کامل

  چکیده زمینه و هدف: با توجه به اهمیت موضوع این پژوهش با هدف بررسی عناصر روی، سرب و کادمیوم در محصول برنج عرضه شده در بازار مصرف شهر همدان در سال 1394 انجام یافت. روش بررسی: بدین منظور از 10 نوع محصول برنج موجود در بازار سطح شهر همدان نمونه برداری مطابق روش استاندارد انجام شد. پس از انجام مراحل آماده سازی نمونه‌ها به روش هضم اسیدی، غلظت عناصر در آن ها توسط دستگاه نشر اتمی قرائت شد. پردازش آماری داده ها نیز توسط نرم افزار SPSS انجام یافت. یافته ها: نتایج بیان گر آن بود که کمینه و بیشینه میانگین غلظت عناصر در نمونه های برنج بر حسب میلی گرم در کیلوگرم برای روی با 0002/0±0862/0 و 00781/0±02/1 به ترتیب مربوط به برنج B و C، برای سرب با 00529/0±226/0 و 00529/0±894/4 به ترتیب مربوط به برنج A و H و برای کادمیوم با 001/0± 006/0 و 00436/0± 043/0 به ترتیب مربوط به برنج H و A می باشد. همچنین نتایج بیان گر اختلاف معنی دار آماری میانگین غلظت تجمع یافته فلزات سنگین در نمونه‌های برنج عرضه شده در بازار مصرف شهر همدان با رهنمود WHO می باشد، به طوری که میانگین غلظت عناصر روی و کادمیوم کم تر و میانگین غلظت عنصر سرب بیش تر از حد مجاز می باشد. بحث و نتیجه گیری: در نهایت می توان عنوان کرد گرچه در حال حاضر محصول برنج مصرفی شهر همدان در معرض آلودگی بیش از حد مجاز به فلز سنگین سرب می باشد، تماس بیش از حد با سرب می تواندمنجر به بیماری های غیرمنتظره، مشکلات روانی و رفتاری گردد و تبعات بهداشتی غیر قابل جبرانی را نیز برای مصرف کنندگان به دنبال داشته باشد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  3 - بررسی کارایی سنتز پودر کربن فعال مغناطیسی شده با نانو ذرات Fe3O4 جهت حذف فلز کادمیوم از محلول های آبی با روش پاسخ-سطح مدل باکس بنکن
  خوشناز پاینده صادق قاسمی
  10.22034/jest.2017.21191.3018
  زمینه و هدف : روش جداسازی مغناطیسی به دلیل هزینه کم، سادگی و سرعت بالای جداسازی و همچنین راندمان بالا به طور گسترده ای در حذف آلاینده ها و رفع معضلات پیرامون محیط زیست استفاده شده است. هدف از این مطالعه سنتز کربن فعال مغناطیسی شده با نانو ذرات اکسید آهن مغناطیسی Fe3O4 ج چکیده کامل

  زمینه و هدف : روش جداسازی مغناطیسی به دلیل هزینه کم، سادگی و سرعت بالای جداسازی و همچنین راندمان بالا به طور گسترده ای در حذف آلاینده ها و رفع معضلات پیرامون محیط زیست استفاده شده است. هدف از این مطالعه سنتز کربن فعال مغناطیسی شده با نانو ذرات اکسید آهن مغناطیسی Fe3O4 جهت حذف فلز سمی کادمیوم از محیط های آبی می باشد . روش بررسی: جاذب مغناطیسی با استفاده از روش هم ترسیبی آماده شد و مشخصات فیزیکی و ساختاری جاذب سنتز شده با تکنیک های XRD، TEM و SEM مورد آنالیز قرار گرفت. برای بهینه سازی متغیرها، آزمایش ها با روش پاسخ سطح با کاربرد مدل باکس بنکن توسط نرم افزارMinitab 17 طراحی شدند. متغیرهای (9-5) pH، دما (45-25 درجه سانتی گراد) و مقدار جاذب (2-5/0 گرم) بررسی شدند و تعداد 15 آزمایش طراحی شد. یافته ها: شرایط بهینه بدست آمده جهت حذف کادمیوم با سنتز کربن فعال مغناطیسی شده با نانو ذرات Fe3O4 ، pH=7، دمای 45 درجه سانتی گراد و مقدار 2 گرم جاذب بود . بحث و نتیجه گیری : مطالعه حاضر نشان داد که کربن فعال مغناطیسی پتانسیل بالایی جهت حذف آلاینده کادمیوم دارد. لذا انتظار می رود که مغناطیسی کردن پودر کربن فعال با حفظ خصوصیات فیزیکی و سطحی آن یک روش مناسب برای رفع مشکلات وابسته به آن به ویژه جداسازی و فیلتراسیون باشد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  4 - تعیین الگوی پایداری منابع در حفظ محیط زیست (مطالعه موردی: بخش کشاورزی شهرستان مشهد)
  صادق بافنده ایمان دوست کاظم فرهمند مسعود همایونی فر
  10.22034/jest.2019.18869.2759
  زمینه و هدف : با توجه به تأثیر محیط زیست بر زندگی و به طبع آن بقای انسان، حفاظت از محیط زیست امری ضروری تلقی می‌شود. لذا برای دست یابی به این هدف، شناخت مواردی که پایداری منابع محیط زیست را فراهم می‌کنند، بدیهی به نظر می‌رسد. لذا در این مطالعه به تعیین الگوی پایداری منا چکیده کامل

  زمینه و هدف : با توجه به تأثیر محیط زیست بر زندگی و به طبع آن بقای انسان، حفاظت از محیط زیست امری ضروری تلقی می‌شود. لذا برای دست یابی به این هدف، شناخت مواردی که پایداری منابع محیط زیست را فراهم می‌کنند، بدیهی به نظر می‌رسد. لذا در این مطالعه به تعیین الگوی پایداری منابع در حفظ محیط زیست پرداخته خواهد شد. روش بررسی: روش مورد استفاده در این پژوهش مدل برنامه‌ریزی کسری می‌باشد. برنامه‌ریزی کسری معمول‌ترین نوع برنامه‌ریزی ریاضی با اهداف نسبی است. به منظور مطالعه کارایی نسبی در زمینه پایداری، برنامه‌ریزی کسری بسیار کاراتر از سایر روش‌ها عمل می‌کند . هدف از برنامه‌ریزی کسری یافتن ارزش بهینه یک تابع هدف کسری می باشد که شامل محدودیت‌های خطی با توجه به متغیرهای داده شده است. یافته‌ها : این مطالعه در دو سناریو مورد ارزیابی قرار گرفت. در سناریو اول فرض گردید که از تمام زمین موجود استفاده شود که نتیجه مطالعه در این قسمت نشان داد که کشت محصولات جو، یونجه و ذرت علوفه ای بهترین الگوی بهینه کشت محصولات زراعی منطقه برای حفظ پایداری منابع محیط زیست می‌باشد‌. در سناریو دوم فرض گردید که محصولات استراتژیک مانند گندم، جو و چغندر قند در لیست محصولات قابل کشت وجود داشته باشند که نتیجه مطالعه در این قسمت نشان داد کشت محصولات گندم، جو، چغندر قند، خیار و یونجه بهترین الگوی بهینه کشت محصولات زراعی منطقه برای حفظ پایداری منابع محیط زیست در آن منطقه می‌باشد . بحث و نتیجه‌گیری : نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که الگوی کشت فعلی محصولات زراعی در منطقه مورد مطالعه در حفظ پایداری محیط زیست کارا نمی باشد و باید تغییرات عمده‌ای در آن صورت پذیرد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  5 - تدوین چارچوبی منسجم برای ارزیابی راهبردی محیط زیستی بر اساس مفاهیم و تئوری ‌های تفکر تاب آوری
  پرستو پریور آیدا احمدی فرانه وکیلی احد ستوده
  10.22034/jest.2020.20259.2936
  چکیده زمینه و هدف: امروزه ارزیابی راهبردی محیط‌زیستی به عنوان ابزاری برای وارد کردن ملاحظات محیط‌زیستی در مراحل اولیه تصمیم‌گیری مورد توجه برنامه‌ریزان قرار گرفته است. اندیشمندان مشخصه‌هایی مانند توجه به ارتباط بین لایه‌های مختلف تصمیم‌گیری از سطح سیاست تا اجرا، توجه ب چکیده کامل

  چکیده زمینه و هدف: امروزه ارزیابی راهبردی محیط‌زیستی به عنوان ابزاری برای وارد کردن ملاحظات محیط‌زیستی در مراحل اولیه تصمیم‌گیری مورد توجه برنامه‌ریزان قرار گرفته است. اندیشمندان مشخصه‌هایی مانند توجه به ارتباط بین لایه‌های مختلف تصمیم‌گیری از سطح سیاست تا اجرا، توجه به بستر فرهنگی- سیاسی و ساختار سازمانی توسعه و نیز در نظر گرفتن ملاحظات اقتصادی- اجتماعی را به ارزیابی راهبردی محیط‌زیستی نسبت داده اند. روش بررسی: علی‌رغم برشماری این خصوصیات، فرایند معمول ارزیابی راهبردی محیط‌زیستی، توانایی ارزیابی جامع اثرات در بستر فرهنگی، اجتماعی و اکولوژیکی را ندارد. همچنین برای سنجش پایداری انواع توسعه، از معیارهایی استفاده می شود که نتیجه شفافی را در اختیار تصمیم‌گیران قرار نمی‌دهد. به همین دلیل در این مطالعه فرایند و ساختار ارزیابی راهبردی محیط‌زیستی بر اساس مبانی نظری رویکرد تاب‌آوری ارتقاء یافته است. بر اساس رویکرد تاب‌آوری، عدم قطعیت‌ها و اختلالات در سیستم‌های اجتماعی-اکولوژیکی قابل تحلیل است. همچنین با استناد به رویکرد تاب‌آوری مفهوم چند مقیاسی در فرایند ارزیابی وارد می‌شود. یافته ها: در این مطالعه فرایند سه مرحله ای برای ارزیابی راهبردی محیط‌زیستی پیشنهاد شده است. هر یک از مراحل بر اساس مفاهیم اصلی رویکرد تاب‌آوری تنظیم شده است. بحث و نتیجه گیری: مجموع این خصوصیات ارزیابی‌های محیط‌زیستی را بر اساس آینده غیر قابل پیش بینی، اجتناب ناپذیر بودن تغییر و آسیب پذیریِ سیستم‌های اکولوژیکی امکان پذیر می سازد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  6 - ارایه یک مدل برنامه ریزی ریاضی چند هدفه فازی برای طراحی شبکه زنجیره تامین حلقه بسته با در نظر گرفتن عوامل محیط زیستی
  محمد رضا فتحی احمد جعفرنژاد چقوشی حسین صفری عادل اذر
  10.22034/jest.2018.20120.2916
  زمینه و هدف: صنایع تولیدی از لحاظ قوانین تولیدی، نگرانی های محیط زیستی و منافع اقتصادی تحت فشار هستند. یک مدل زنجیره تامین، شبکه ای از تسهیلات و فعالیت هایی می باشد که در برگیرنده فرآیندهای مربوط به تهیه مواد از تامین کنندگان، تولید و توسعه محصولات در مراکز تولید و در ن چکیده کامل

  زمینه و هدف: صنایع تولیدی از لحاظ قوانین تولیدی، نگرانی های محیط زیستی و منافع اقتصادی تحت فشار هستند. یک مدل زنجیره تامین، شبکه ای از تسهیلات و فعالیت هایی می باشد که در برگیرنده فرآیندهای مربوط به تهیه مواد از تامین کنندگان، تولید و توسعه محصولات در مراکز تولید و در نهایت توزیع محصولات تولید شده در مقاصد نهایی مصرف می باشد. اما از آن جایی که اتخاذ تصمیمات استراتژیک و بلند مدت، مانند احداث تسهیلات در طول شبکه، سرمایه های مالی زیادی را به خود اختصاص می دهد لزوم دست یابی به برنامه بهینه در طراحی اجزا و تسهیلات شبکه زنجیره تامین بیش از پیش نمایان می شود. هدف اصلی این مقاله ارایه یک مدل برنامه ریزی ریاضی باشد که به دنبال حداقل کردن اثرات زیست محیطی در یک زنجیره تامین حلقه بسته باشد. روش بررسی: محقق از طریق مطالعات کتابخانه ای و تهیه پرسش نامه به برآورد پارامترهای دارای عدم قطعیت و داده های مرتبط با آن پارامترهای مورد نظر پرداخته و سپس از طریق مصاحبه، نظرات خبرگان در مورد حدود و شکل تغییرات پارامترهای مورد نظر تصمیم گیری را جمع اوری کرده است. سپس یک مدل برنامه ریزی عدد صحیح مختلط چند هدفه فازی که به دنبال حداقل کردن هزینه ها، حداقل کردن اثرات محیط زیستی و حداقل کردن زمان رسیدن محصول به مشتری می باشد، ارایه کرده است. یافته ها: پس از حل مدل، مقادیر سه تابع هدف حداقل کردن هزینه کل، حداقل کردن اثرات محیط زیستی و حداقل کردن زمان رسیدن محصول به مشتری به ازای مقادیر مختلف درجه برقراری محدودیت بدست امدند. این مقادیر با استفاده از روش محدودیت اپسیلون در نرم افزار GAMS بدست آمده اند. براساس نتایج بدست آمده، دو تابع هدف اقتصادی (هزینه) و محیط زیستی با یکدیگر در تضاد هستند. به این معنا که حرکت هر یک به سمت مطلوب (ارضا بیش تر تابع هدف) مستلزم حرکت تابع هدف دیگر به سمت نامطلوب (ارضا کم تر) خواهد بود. بحث و نتیجه گیری: در این پژوهش مدل برنامه ریزی ریاضی پیشنهادی با یک روش حل دقیق حل شده است که نتایج آن نشان دهنده مکان و ظرفیت تسهیلات، میزان تولید در مراکز تولید، تعیین تکنولوژی می باشند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  7 - بررسی پارامترهای فیزیکوشیمیایی تأثیرگذار بر فرآیند SND در حذف ترکیبات نیتروژنی
  سید محمدعلی مسعودی جواد سرگلزایی فاطمه ثابتی دهکردی ابوالفضل درودی
  10.22034/jest.2020.16482.2510
  زمینه و هدف : تصفیه پساب های حاوی ترکیبات نیتروژنی، به دلیل مخاطرات محیط زیستی امری ضروری است. طی دهه های اخیر، فناوری های جدید بیولوژیکی نظیر نیتریفیکاسیون-دنیتریفیکاسیون به طور هم زمان (SND)، آناموکس و شارون توسعه یافتند که نسبت به فرآیندهای مرسوم، ارزان تر و مؤثرترند چکیده کامل

  زمینه و هدف : تصفیه پساب های حاوی ترکیبات نیتروژنی، به دلیل مخاطرات محیط زیستی امری ضروری است. طی دهه های اخیر، فناوری های جدید بیولوژیکی نظیر نیتریفیکاسیون-دنیتریفیکاسیون به طور هم زمان (SND)، آناموکس و شارون توسعه یافتند که نسبت به فرآیندهای مرسوم، ارزان تر و مؤثرترند. هدف از این تحقیق، بررسی خواص فیزیکیوشیمیایی فرآیند SND است. روش بررسی : در این تحقیق، با گردآوری مقالات دو دهه اخیر، پارامترهایتأثیرگذار بر فرآیند SND نظیر دما، pH، اکسیژن محلول، نسبت کربن به نیتروژن، اندازه فلاک و زمان ماند لجن (SRT) مورد بررسی قرار گرفتند. یافته ها : فرآیند SND نیاز به منبع کربنی را کاهش می دهد. به منظور تعادلبیننیتریفیکاسیون ودنیتریفیکاسیون، غلظت اکسیژن محلول باید در حد مناسبی کنترل شود. راندمان فرآیند در pH نسبتاً بازی بیش تر بود. دمای مطلوب برای رشد باکتری های SND، ℃30-20 بوده و راندمان فرآیند به طور خطی با SRT متناسب نبود. بحث و نتیجه گیری : نتایج این تحقیق نشان داد که فرآیندهای جدید بیولوژیکی نظیر SND در حذف نیتروژن با کاهش نیاز به هوادهی و منابع کربنی امیدبخش توصیف شدند. با کنترل شرایط فیزیکیوشیمیایی فرآیند، می توان به راندمان مطلوبی دست یافت. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  8 - تاثیر تکتنواستراتیگرافی بر محیط زیست در معدن سرب و روی کوه سورمه استان فارس
  علیرضا سپاسدار احمد زمانی کوروس یزجردی محسن پورکرمانی منوچهر قریشی
  10.22034/jest.2019.26370.3532
  در این پژوهش تاثیر فعالیتهای تکتونیکی بر آلودگی محیط زیست توسط معدن سرب و روی کوه سورمه به روش Environment Protection Agency مورد بررسی قرار گرفت. در 7 نوبت آب و خاک اطراف محدوده آزمایش شد وانتظار می رفت که مانند سایر معادن سرب و روی کشور مثل انگوران و زه اباد دارای آثا چکیده کامل

  در این پژوهش تاثیر فعالیتهای تکتونیکی بر آلودگی محیط زیست توسط معدن سرب و روی کوه سورمه به روش Environment Protection Agency مورد بررسی قرار گرفت. در 7 نوبت آب و خاک اطراف محدوده آزمایش شد وانتظار می رفت که مانند سایر معادن سرب و روی کشور مثل انگوران و زه اباد دارای آثار زیست محیطی نا مطلوبی باشد اما با بررسیهای انجام شده مشخص گردید که میزان سرب موجود در آب و خاک در حد استاندارد برای مصرف کشاورزی است و آثار زیست محیطی چندانی ندارد چرا که بر اساس ستون چینه شناسی تهیه شده در کوه سورمه که شامل سازندهای نمکی هرمز و آهکی دالان و تبخیری نار است، تاثیرات تکتونیکی ناشی از فعالیتهای آلپی که به دو صورت کششی برشی و فشارشی عملکرده است باعث شده که سازند آهکی دالان که حاوی کانسار سرب و مقداری کانیهای رسی و مارن است، در هسته تاقدیس سورمه قرار گیرد و بالای آن سازند تبخیری و زیر آن سازند فراغون و سری هرمز نهشته شود. با ادامه فعالیتهای تکتونیکی منطقه گسلهای نرمال و برشی که در محور تاقدیس قرار دارد شرایط دیاپیریسم نمک را در فازهای مختلف تکتنیکی فراهم کرده که نهایتا به دلیل قدرت جذب کربنات کلسیم در سازنددالان و قدرت جذب بالای کانیهای رسی و نمک نسبت به سرب در سطوح بالاتر، مانع از آزاد سازی سرب در آبهای زیرزمینی و مشتقات آن، در هوا و خاک منطقه شده است. بنابراین می توان گفت که تکتونیک منطقه منجر به ایجاد یک فیلتر طبیعی نسبت به جذب فعال سرب و روی در محدوده شده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  9 - رتبه‌بندی راهبردهای بیابان‌زدایی با استفاده از تئوری مطلوبیت چند معیاره (MAUT)(مطالعه موردی: منطقه خضرآباد یزد)
  محمد حسن صادقی روش بهاره جبالبارزی
  10.22034/jest.2019.24438.3346
  چکیده زمینه و هدف: در حال حاظر بیابان زایی به عنوان یک معضل گریبان گیر بسیاری از کشورهای جهان از جمله کشورهای درحال توسعه می باشد. علیرغم اثرات جدی زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی این پدیده، کوشش های اندکی در زمینه ارایه راهبردهای بهینه صورت پذیرفته است. از این رو هدف از چکیده کامل

  چکیده زمینه و هدف: در حال حاظر بیابان زایی به عنوان یک معضل گریبان گیر بسیاری از کشورهای جهان از جمله کشورهای درحال توسعه می باشد. علیرغم اثرات جدی زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی این پدیده، کوشش های اندکی در زمینه ارایه راهبردهای بهینه صورت پذیرفته است. از این رو هدف از این پژوهش، ارزیابی راهبردهای بیابان زدایی به منظور دست یابی به راهبردهای بهینه در چارچوب مدیریت پایدار مناطق بیابانی می باشد. روش بررسی: جهت دست یابی به این هدف، در چارچوب مدل های تصمیم گیری چند شاخصه، تئوری مطلوبیت چند معیاره (MAUT)، استفاده شد. در این روش برای تعیین وزن معیارها و راهبردها از تکنیک دلفی (Delphi) و آنتروپی شانون تعدیل شده (Modify Shannon Entropy) استفاده گردید و برای رتبه بندی نهایی راهبردها نیز از تابع مطلوبیت چند معیاره (MAUT) استفاده شد. این مدل به منظور ارزیابی کارایی در ارایه راهبردهای بهینه، در منطقه خضرآباد یزد مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها: بر مبنای نتایج حاصل شده، راهبردهای جلوگیری از تبدیل و تغییر نامناسب کاربری اراضی (18A) با ضریب مطلوبیت 7429/0، توسعه و احیاء پوشش گیاهی (23A) با ضریب مطلوبیت 6573/0 و تعدیل در برداشت از منابع آب زیرزمینی (31A) با ضریب مطلوبیت 3184/0، به ترتیب به عنوان مهم ترین راهبردهای بیابان زدایی در منطقه تشخیص داده شدند. بحث و نتیجه گیری: نتایج این پژوهش به مدیران مناطق بیابانی این امکان را می دهد که امکانات و سرمایه های محدود اختصاص یافته به منظور کنترل روند بیابان زایی را به شیوه های صحیح و کارآمد به کاربندند تا ضمن دستیابی به نتایج بهتر، از هدر رفتن سرمایه های ملی جلوگیری کنند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  10 - ارزیابی تناسب اراضی برای استقرار کاربری‌های کشاورزی و مرتعداری با روش ترکیب خطی وزن‌دار (مطالعه موردی: حوضه اُنار چای استان اردبیل)
  مهسا صفری پور داریوش ناصری
  10.22034/jest.2020.22063.3120
  زمینه و هدف: کشاورزی به عنوان یکی از مهم ترین بخش های اقتصادی کشور، نقش مهمی در رسیدن به توسعه پایدار را ایفا می کندکه مستلزم استفاده از اصول و روش های علمی و شناخت قابلیت های محیطی می باشد. در این خصوص، میان توسعۀ کشاورزی و منابع محیطی نیز ارتباط تنگاتنگی وجود دارد. حو چکیده کامل

  زمینه و هدف: کشاورزی به عنوان یکی از مهم ترین بخش های اقتصادی کشور، نقش مهمی در رسیدن به توسعه پایدار را ایفا می کندکه مستلزم استفاده از اصول و روش های علمی و شناخت قابلیت های محیطی می باشد. در این خصوص، میان توسعۀ کشاورزی و منابع محیطی نیز ارتباط تنگاتنگی وجود دارد. حوضه آبخیز اُنارچای یکی از حوضه‌های واقع در مرکز استان اردبیل به شمار می‌رود که نقش مهمی در امرار معاش مردم بومی منطقه دارد. هدف از تحقیق حاضر، ارزیابی توان اکولوژیک و تعیین تناسب اراضی برای فعالیت‌های کشاورزی و مرتع‌داری در حوضه آبخیز اُنارچای اردبیل در سال 1395 می‌باشد. روش بررسی: در مرحله اول با بررسی منابع و کسب استانداردها، 13 معیار ارزیابی توان کشاورزی، مرتع داری مشخص گردید. در مرحله‌ی بعد، کلیه لایه ها با فرمت مشابه به سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) وارد و با روش فازی استانداردسازی شدند. در ادامه، از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و ماتریس مقایسات دوتایی برای وزن دهی به معیارها و زیرمعیارها استفاده شد و درنهایت، کلیه ‌لایه‌ها با استفاده از روش ترکیب خطی وزن‌دار (WLC) تلفیق شدند. یافته ها: نتایج حاصل از ارزیابی نشان داد که در مجموع، 19/84% از منطقه (11659 هکتار) دارای توان بسیار خوب تا ضعیف برای فعالیت کشاورزی و 81/15% ( 2189 هکتار) نیز برای مرتعداری دارای توان خوب، متوسط و ضعیف است. بحث و نتیجه گیری: نتایج کلی این تحقیق بیان گر این است که تناسب متعادلی بین پتانسیل سرزمین و کاربری فعلی برقرار نیست. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  11 - تاثیر پراکنش افقی شهر تهران بر زمینهای کشاورزی پیرامون
  نرگس احمدی فرد پروین ده ده زاده سیلابی ابراهیم جهانگیری
  10.22034/jest.2019.27956.3698
  زمینه و هدف: اگر توسعه پایدارشهری را کارآمدی اقتصادی، عدالت اجتماعی و حفظ محیط زیست بدانیم یکی از پیش شرط های مهم تحقق آن، بهینه سازی انواع بهره گیری از زمین شهری است که در غیر این صورت شهرها دچار پدیده گسترش افقی و یا گسترش بی رویه می شوند. تاکنون مدل های مختلفی برای ش چکیده کامل

  زمینه و هدف: اگر توسعه پایدارشهری را کارآمدی اقتصادی، عدالت اجتماعی و حفظ محیط زیست بدانیم یکی از پیش شرط های مهم تحقق آن، بهینه سازی انواع بهره گیری از زمین شهری است که در غیر این صورت شهرها دچار پدیده گسترش افقی و یا گسترش بی رویه می شوند. تاکنون مدل های مختلفی برای شناخت شکل شهر و سنجش میزان پراکنش آن ارایه شده است. روش بررسی: این تحقیق سعی بر آن دارد تا از طریق مدل های مختلف مانند تحلیل زمانی تراکم شهری، روش توزیع چارکی، درجه توزیع متعادل، درجه تجمع و مدل هلدرن، میزان گسترش افقی شهر تهران را در دهه های مختلف مورد محاسبه و تاثیر آن را بر زمین های کشاورزی اطراف مورد بررسی قرار دهد. یافته ها: نتایج حاصل از این نوع تحقیق نشان می دهد که شکل کلان شهر تهران از فشردگی و رشد آرام به سمت گسترش افقی بی رویه و رشد سریع و بی برنامه تغییر پیدا کرده است. در ادامه با استفاده از تصاویر ماهواره ای سال های 1357 و 1385 ه.ش که از سازمان فضایی ایران گرفته شده اند جهت بررسی میزان تغییر کاربری ها و به ویژه کم و کیف تغییر کاربری کشاورزی به کاربری های شهری از نرم افزار ArcGIS استفاده شده است. این تصاویر با استفاده ار روش پردازش بصری یا تفسیر چشمی به نقشه هایی تبدیل شده اند که در پایان با استفاده از روش تلفیقی و روی هم گذاری دو نقشه به دست آمده و محاسبات انجام شده، چگونگی تغییرات کاربری ها در طی این دو دوره (28 ساله ) بررسی شده است. بحث و نتیجه گیری: نتایج تتحقیقات در این بخش حاکی از این مساله است که از کل زمین های کشاورزی موجود در محدود مورد مطالعه در سال 1357حدود38952 هکتار می باشد که نیمی از آن در دوره 28 ساله 57-79 از بین رفته و به طور مستقیم یا غیر مستقیم در اثر توسعه شهری کاهش یافته اند و به 4/19 هزار هکتار در سال 1385 رسیده است. چنان چه رشد و توسعه شهر به صورت پراکنش افقی بی رویه ادامه پیدا کند همین مقدار زمین در توسعه آتی شهر از بین خواهد رفت. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  12 - اثرتبدیل اراضی مرتعی به اراضی کشاورزی بربرخی ویژگی های شیمیایی و فیزیکی خاک (مطالعه موردی:روستای گنبد شهرستان همدان)
  داوود اخضری سجاد احمدی
  10.22034/jest.2019.32372.4032
  چکیده زمینه و هدف: تخریب اراضی ناشی از تغییر کاربری در مناطق خشک و نیمه خشک، کاربری پایدار اراضی را با تهدید جدی مواجه کرده است. این تحقیق به منظور بررسی اثر تغییر کاربری اراضی مرتعی به کشاورزی بر روی خصوصیات فیزیکی-شیمیایی خاک در منطقه گنبد همدان انجام شد. روش بررسی: چکیده کامل

  چکیده زمینه و هدف: تخریب اراضی ناشی از تغییر کاربری در مناطق خشک و نیمه خشک، کاربری پایدار اراضی را با تهدید جدی مواجه کرده است. این تحقیق به منظور بررسی اثر تغییر کاربری اراضی مرتعی به کشاورزی بر روی خصوصیات فیزیکی-شیمیایی خاک در منطقه گنبد همدان انجام شد. روش بررسی: با توجه به نوع تغییر کاربری اراضی از هر کاربری 6 نمونه خاک از لایه سطحی خاک تهیه شد. پس از برداشت نمونه های خاک و آماده سازی نمونه ها، برخی خصوصیات فیزیکی-شیمیایی خاک شامل اسیدیته، هدایت الکتریکی، سیلت، رس، شن، ازت، پتاسیم، سدیم، ماده آلی، کلسیم و منیزیم اندازه گیری شدند. در این تحقیق، بافت خاک به روش هیدرومتری بایکاس، اسیدیته و هدایت الکتریکی به ترتیب با دستگاه های pH متر و EC متر، ماده آلی به روش والکلی- بلک، کلسیم و منیزیم به روش تیتراسیون، سدیم و پتاسیم با استفاده از فلم فوتومتر و ازت به روش کجلدال اندازه گیری شدند. یافته ها: پس از انجام تجزیه و تحلیل های آماری مشخص شد که تغییر کاربری اراضی مرتعی به کشاورزی موجب کاهش معنی دار اسیدیته و پتاسیم در سطح 5 درصد و ماده آلی در سطح 1 درصد شده است. مقدار میانگین ازت در کاربری کشاورزی 18/0 درصد و در کاربری مرتعی 09/0 درصد می باشد (01/0p<). در مقادیر اجزای بافت خاک، هدایت الکتریکی، سدیم و کلسیم و منیزیم با تغییر کاربری اراضی اختلاف معنی داری مشاهده نشد. البته مقادیر سیلت، سدیم، کلسیم و منیزیم در کاربری مرتعی بیش‌تر از کاربری اراضی مرتعی تبدیل شده به کشاورزی می باشد. بحث و نتیجه گیری: تغییر کاربری اراضی سبب ایجاد تغییر در خصوصیات شیمیایی و فیزیکی خاک می گردد. یکی از تغییرات ایجاد شده، فرسایش انتخابی خاک و تغییر بافت خاک بوده است. لذا ضرورت توجه و اهمیت بیش‌تر در تغییر کابری و تدوین برنامه های مدیریتی کاربری اراضی و اصلاح کاربری با توجه به قابلیت های منطقه مورد مطالعه احساس می گردد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  13 - شبیه سازی فرآیند تولید گاز متان از پسماندهای دامی در یک بیوراکتور ناپیوسته
  حسین بیکی الهام جانانه
  10.22034/jest.2019.11126
  زمینه و هدف: با توجه به اهمیت حفظ محیط زیست و ضرورت استفاده از انرژی های نو و جایگزین سوخت های مرسوم، استفاده از انرژی های تجدید پذیر مورد توجه فراوان قرار گرفته است. با توجه به این ضرورت در این پژوهش یک بیوراکتور ناپیوسته تولید گاز متان از پسماندهای دامی مدل سازی و شبی چکیده کامل

  زمینه و هدف: با توجه به اهمیت حفظ محیط زیست و ضرورت استفاده از انرژی های نو و جایگزین سوخت های مرسوم، استفاده از انرژی های تجدید پذیر مورد توجه فراوان قرار گرفته است. با توجه به این ضرورت در این پژوهش یک بیوراکتور ناپیوسته تولید گاز متان از پسماندهای دامی مدل سازی و شبیه سازی شده است. روش بررسی: از سینتیک مونود برای بیان رابطه بین سرعت رشد میکروارگانیسم‌ها و غلظت سوبسترا استفاده شده است. معادلات مصرف سوبسترا و تولید میکروارگانیسم ها و گاز متان از روش عددی رانگ کوتای مرتبه چهار حل می شوند. اثر غلظت اولیه میکروارگانیسم ها بر تولید گاز متان نیز بررسی شده است. غلظت اولیه سوبسترا و میکروارگانیسم ها به ترتیب g/L 74/51 و g/L 61/1 می باشد. یافته ها: نتایج بدست آمده از این پژوهش نشان داد که مدل ریاضی حدود %53/8 از داده های آزمایشگاهی انحراف دارد. بر اساس مدل ارایه شده میزان گاز متان تولید شده پس از 70 روز برابر با g/L 29/10 می‌باشد. میزان تجزیه سوبسترا و تولید گاز متان، به زمان ماند سوبسترا بستگی دارد. افزایش غلظت اولیه میکروارگانیسم ها موجب تولید گاز متان در مدت زمان کم تری می شود. میزان گاز متان تولیدی مستقل از غلظت اولیه میکروارگانیسم ها می باشد. بحث و نتیجه گیری: مدل ارایه شده در این پژوهش می تواند برای پیش گویی مدت زمان مورد نیاز برای انجام واکنش، عملکرد بهینه بیوراکتور، طراحی تجهیزات فرآیندی مربوطه، افزایش مقیاس تجهیزات، مانند مخزن ذخیره سازی و کنترل مناسب جهت تولید متان با خلوص بالا و حجم بیش تر در بیوراکتورها مناسب باشد.. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  14 - شناخت و تحلیل تفاوت زیست پذیری روستاهای پیرامون شهری ایذه
  سعید امانپور
  10.22034/jest.2020.24757.3382
  زمینه و هدف: روستاهای پیرامون شهری در زمره سکونتگاه هایی قرار دارند که صحنه شکل گیری، رشد و تدام فرصت ها و تهدیدهایی هستند که کیفیت زیست و نحوه تأمین نیازهای ساکنان را تحت تأثیر قرار می دهد. از یک سو دسترسی به خدمات موجود در شهرها و از سوی دیگر تهدیدهای بوم شناختی شهری چکیده کامل

  زمینه و هدف: روستاهای پیرامون شهری در زمره سکونتگاه هایی قرار دارند که صحنه شکل گیری، رشد و تدام فرصت ها و تهدیدهایی هستند که کیفیت زیست و نحوه تأمین نیازهای ساکنان را تحت تأثیر قرار می دهد. از یک سو دسترسی به خدمات موجود در شهرها و از سوی دیگر تهدیدهای بوم شناختی شهری و جذب جمعیت مهاجر و عوارض ناشی از آن، شرایط پیچیده ای را در این روستاها به وجود آورده که باعث اهمیت بالای بررسی زیست پذیری این روستاها می باشد. هدف این پژوهش شناخت تفاوت زیست پذیری در روستاهای پیرامونی شهر ایذه می باشد. روش بررسی: نوع پژوهش کاربردی و روش آن، توصیفی تحلیلی است. روش گردآوری اطلاعات علاوه بر مطالعات انجام کتابخانه ای شامل روش پیمایشی می باشد. الگوی انتخابی در این پژوهش روستاهایی بوده اند که در فاصله 3 تا 12 کیلومتری شهر ایذه قرار دارند. برای ارزیابی وضعیت زیست پذیری این روستاها از سه شاخص کلی و 64 زیرشاخص استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمون های t تست و همبستگی پیرسون در نرم افزارSPSS و تکنیک تاپسیس فازی بهره گرفته شده‌است. یافته ها: طبق نتایج بدست آمده از مدل تصمیم گیری تاپسیس فازی، روستاهای پیرامون شهر ایذه از لحاظ زیست پذیری به سه طیف متوسط، نامطلوب و غیرقابل قبول تقسیم بندی شده اند. همچنین نتایج بدست آمده از آزمون T تست حکایت از آن دارد که دهستان حومه غربی نسبت به دو دهستان حومه شرقی و هلایجان از وضعیت زیست پذیری بهتری برخوردار است. در نهایت نتایج آزمون همبستگی پیرسون نشان می دهد که بین وضعیت مؤلفه های زیست پذیری و جمعیت روستاها ارتباط مستقیم و معناداری وجود دارد. به طوری که در میان مؤلفه های دوازده گانه، مؤلفه ی آلودگی، مسکن، امکانات و خدمات زیرساختی، چشم انداز و مشارکت به ترتیب قوی ترین ارتباط را با نحوی پراکنش جمعیت در روستاهای پیرامون شهر ایذه داشته اند. بحث و نتیجه گیری: با توجه به یافته ها آنچه مشهود است عدم نوسان نمره زیست پذیری در بین روستاها است. چرا که هیچ کدام از روستاها در سطح زیست پذیری قابل قبول و قابل تحمل قرار ندارند و همه آنها با فاصله اندک در وضعیت متوسط تا غیرقابل قبول قرار گرفته اند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  15 - ارزیابی اثرات محیط زیستی و ردپای آب گیاه زراعی سویا در مزارع اردبیل
  مجید دکامین مرتضی برمکی امین کانونی سیدرضا موسوی مشکینی
  10.22034/jest.2020.21113.3011
  زمینه و هدف: محاسبه ارزیابی اثرات محیط‌زیستی در طی چرخه حیات یک محصول از اهمیت زیادی برخوردار است. از این رو هدف از این پژوهش ارزیابی اثرات محیط‌زیستی تولید گیاه روغنی سویا (Glycine max) در استان اردبیل است. روش بررسی: ارزیابی چرخه حیات به منظور ارزیابی مقایسه بارهای مح چکیده کامل

  زمینه و هدف: محاسبه ارزیابی اثرات محیط‌زیستی در طی چرخه حیات یک محصول از اهمیت زیادی برخوردار است. از این رو هدف از این پژوهش ارزیابی اثرات محیط‌زیستی تولید گیاه روغنی سویا (Glycine max) در استان اردبیل است. روش بررسی: ارزیابی چرخه حیات به منظور ارزیابی مقایسه بارهای محیط‌زیستی، تقاضای آب سویا به کار گرفته شد. چهار طبقه اثر شامل پرغذایی، اسیدی شدن،گرمایش جهانی و اکسیداسیون فتوشیمیایی بررسی شد. سیاهه‌برداری در سال 1393 جمع‌آوری شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد برای تولید یک تن سویا در شرایط اردبیل در طبقه اثرهای پرغذایی، اسیدی شدن، اکسیداسیون فتوشیمیایی و گرمایش جهانی به ترتیب 671/13 کیلوگرم معادل فسفات، 680/13 کیلوگرم SO2، 093/0 کیلوگرم C2H4، 128/857 کیلوگرم دی‌اکسید کربن به محیط منتشر می‌شود. این نتایج نشان می‌دهد اثرات محیط‌زیستی سویا عمدتاً از کودهای شیمیایی، کود دامی، سوخت دیزل و الکتریسته برای آبیاری حاصل می‌شود. بحث و نتیجه گیری: اثرات مرتبط با این نهاده‌ها مربوط به تولید و فرآوری آن‌ها قبل از استفاده در مزرعه هستند. نتایج نشان داد، بهره‌وری استفاده از نهاده برای تولید یک تن سویا پایین است. با افزایش تولید به ازای نهاده مصرفی می‌توان از بارهای محیط‌زیستی کاست. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  16 - بررسی منشا آلودگی به آرسنیک در خاک و محصولات کشاورزی توابع شهرستان هشترود، استان آذربایجان‌شرقی
  آزیتا بهبهانی نیا بابک نصیری
  10.22034/jest.2018.26724.3568
  زمینه و هدف: غلظت آرسنیک در خاک‌ و آب می‌تواند در اثر‌ فرایندهای طبیعی مانند رسوب خاکسترهای آتشفشانی، معدن‌کاوی، تخلیه‌های زمین گرمایی ،اکسایش و انحلال کانی‌ها افزایش یابد. همچنین کاربرد علف‌کش‌ها و کودهای حیوانی در کشاورزی می‌تواند باعث افزایش غلظت آرسنیک محیط شود. در چکیده کامل

  زمینه و هدف: غلظت آرسنیک در خاک‌ و آب می‌تواند در اثر‌ فرایندهای طبیعی مانند رسوب خاکسترهای آتشفشانی، معدن‌کاوی، تخلیه‌های زمین گرمایی ،اکسایش و انحلال کانی‌ها افزایش یابد. همچنین کاربرد علف‌کش‌ها و کودهای حیوانی در کشاورزی می‌تواند باعث افزایش غلظت آرسنیک محیط شود. در منطقه هشترود واقع در استان آذربایجان شرقی، شواهد مربوط به آلودگی آرسنیک گزارش شده است که احتمال دارد به علت آب ، خاک و محصولات زراعی آلوده به آرسنیک باشد. هدف پژوهش حاضر شناسایی میزان آلودگی منابع آب، خاک و محصولات زراعی منطقه به آرسنیک می باشد روش بررسی : نمونه برداری از منابع آب های سطحی، خاک، و گیاهان کشت شده در منطقه در چهار فصل صورت گرفت و غلظت آرسنیک در نمونه ها تعیین شد. یافته ها: نتایج تجزیه نمونه های آب نشان داد که میانگین غلظت آرسنیک، 341/0 میلی گرم در لیتر و میانگین غلظت آرسنیک در خاک 95/127 میلی گرم در کیلو گرم و غلظت آرسنیک در محصولات کشاورزی از حد مجاز 1میلی گرم در کیلوگرم کمتر می باشد. بحث و نتیجه گیری: نتایج بدست آمده از مقایسه غلظت آرسنیک در نمونه‌ها با مقادیر استاندارد، بیانگر آلودگی آب و خاک منطقه به آرسنیک است که در بیشتر نمونه ها بالاتر از حد استاندارد می باشد. پایین بودن غلظت آرسنیک در گیاهان منطقه می تواند به علت قلیایی بودن خاک و بالا بودن میزان رس باشد. آرسنیک در این نوع خاک حلالیت پایینی داشته و بر روی ذرات رس خاک جذب می گردد و گیاهان کشت شده در این خاک ها، براحتی توانایی جذب این عنصر را از خاک ندارند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  17 - افزایش کارایی مدلسازی کیفیت آب با تفکیک سال به ماه های گرم و سرد (مطالعه موردی: حوزه آبخیز سد قشلاق سنندج)
  سید پدرام نی نیوا کامران چپی
  10.22034/jest.2020.23772.3288
  چکیده زمینه و هدف: امروزه آب به عنوان یکی از عوامل بهبود و رشد اقتصادی جوامع به شمار می آید تحقیق حاضر به منظور مدل سازی تعدادی از متغیرهای کیفی آب با دبی در دو زیرحوضه خلیفه ترخان و چهل گزی سد قشلاق سنندج، به تفکیک ماه های سرد و گرم سال و مقایسه آن با عدم تفکیک ماه ها چکیده کامل

  چکیده زمینه و هدف: امروزه آب به عنوان یکی از عوامل بهبود و رشد اقتصادی جوامع به شمار می آید تحقیق حاضر به منظور مدل سازی تعدادی از متغیرهای کیفی آب با دبی در دو زیرحوضه خلیفه ترخان و چهل گزی سد قشلاق سنندج، به تفکیک ماه های سرد و گرم سال و مقایسه آن با عدم تفکیک ماه های سرد و گرم سال در بازه زمانی 26 سال است. روش بررسی: در این پژوهش، پس از بررسی و صحت داده های دبی، هدایت الکتریکی، مواد محلول، کلر، کلسیم، سدیم، منیزیم، اسیدیته و نسبت جذب سدیم دو ایستگاه مورد مطالعه، سعی شد که روابط رگرسیونی مناسبی بین پارامتر دبی و پارامترهای کیفی آب ارایه شود. یافته ها: نتایج نشان داد که در زیرحوضه چهل گزی برای ماه های سرد، بین دبی با هدایت الکتریکی، املاح محلول، کلر و سدیم، رابطه خطی و هم چنین برای بیان ارتباط بین دبی با کلسیم رابطه نمایی مناسب تر بود. در ماه های گرم این زیر حوضه رابطه خطی ارتباط مناسب تری بین دبی با املاح محلول، هدایت الکتریکی، منیزیم، کلسیم، سدیم و نسبت جذب سدیم، ارایه نمود. هم چنین در زیر حوضه خلیفه ترخان درماه های سرد سال برای بیان ارتباط بین دبی با املاح محلول، هدایت الکتریکی، کلر، سدیم، رابطه خطی و برای بیان ارتباط بین دبی با کلسیم، رابطه نمایی مناسب تر بود. در این زیرحوضه برای ماه های گرم، ارتباط بین دبی با املاح محلول، هدایت الکتریکی، کلر، سدیم و نسبت جذب سدیم، رابطه خطی مناسب تر بود. مقایسه تفکیک ماه های سرد و گرم با شرایط عدم تفکیک نشان داد که در صورت عدم تفکیک ماه های سرد و گرم، برآورد کلر و منیزیم (در زیرحوضه چهل گزی) و برآورد کلسیم (در زیرحوضه خلیفه ترخان) امکان پذیر نمی باشد. بحث و نتیجه گیری: حال می توان با استفاده از این روابط و توجه به تغییرات فصلی کیفیت آب های سطحی، بدون انجام اقدامات آزمایشگاهی و تنها با داشتن مقدار دبی و در نظرگرفتن صرفه جویی اقتصادی به مدل سازی کیفیت آب، استخراج و بازیابی داده های کیفی آب اقدام نمود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  18 - بررسی جوامع بزرگ بی‌مهرگان آبزی بر اساس شاخص‌های زیستی در رودخانه زرین گل، استان گلستان
  محمد قلی زاده محمد هادی پاکروان
  10.22034/jest.2019.11178
  زمینه و هدف: در سال‌های اخیر احداث مزارع پرورش ماهیان سرد آبی در کنار رودخانه‌ها افزایش یافته و تخلیه پساب این مزارع بدون هیچ تصفیه‌ایی به زیستگاه‌های طبیعی می تواند آثار سو و مخربی به دنبال داشته باشد. از جمله مهم‌ترین جوامع حیاتی رودخانه‌ها، بزرگ بی‌مهرگان می‌باشند که چکیده کامل

  زمینه و هدف: در سال‌های اخیر احداث مزارع پرورش ماهیان سرد آبی در کنار رودخانه‌ها افزایش یافته و تخلیه پساب این مزارع بدون هیچ تصفیه‌ایی به زیستگاه‌های طبیعی می تواند آثار سو و مخربی به دنبال داشته باشد. از جمله مهم‌ترین جوامع حیاتی رودخانه‌ها، بزرگ بی‌مهرگان می‌باشند که قادرند به عنوان یک شاخص زیستی تغییرات کیفیت آب را نشان دهند. هدف از این مطالعه بررسی تأثیر پساب تصفیه نشده مزارع پرورش ماهی بر روی بزرگ بی‌مهرگان کف زی نهر زرین گل می باشد.روش بررسی: در مطالعه حاضر کیفیت آب با استفاده از شاخص‌های زیستی در رودخانه زرین گل، استان گلستان در فصل زمستان 1394 و بهار 1395 در 4 ایستگاه و ماهیانه (در موقعیت‌های ورودی، خروجی و 500 و 1000 متر پایین‌دست مزرعه پرورش ماهی) با نمونه‌برداری با سوربرسمپلر سطح 09/0 مترمربع در سه تکرار صورت گرفت. نمونه‌ها توسط فرمالین 4% تثبیت و در آزمایشگاه جداسازی، شناسایی و شمارش گردید.یافته‌ها: افزایش فعالیت‌های انسانی از جمله وجود مزارع پرورش ماهی در این منطقه می‌تواند موجب آلودگی آب‌های سطحی این رودخانه شده است. در مجموع 2179 نمونه از بزرگ بی‌مهرگان کف زی شناسایی شدند که به 35 جنس، 28 خانواده و 9 راسته تعلق داشتند. فراوانی این موجودات به ترتیب مربوط به راسته Diptera با 9/46 درصد، Ephemeroptera با 7/27 درصد، Trichoptera با 9/16 درصد و Lmbricida با 31/2 درصد و بقیه 19/6 درصد بوده است.بحث و نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که شاخص‌های شانون، تشابه توزیع، TBI، IBI و IRWQISC نشانگر مناسب بودن برای ارزیابی کیفت آب در ایستگاه‌های مطالعاتی می‌باشد. به طور کلی، کیفیت آب در محدوده مطالعاتی به جز ایستگاه 2 (بعد استخر پرورش ماهی) بر اساس شاخص‌های محاسباتی مطلوب ارزیابی گردید که بیانگر لزوم اعمال مدیریتی مناسب به منظور بهبود کیفیت آب این منطقه می‌باشد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  19 - بررسی موفقیت ظهور بچه لاک پشت دریایی منقار عقابی در روش حفاظت بیرونی در ساحل جزیره قشم
  مریم مهتابی سهراب اشرفی افشین دانه‌کار
  10.22034/jest.2020.21551.3070
  زمینه و هدف: لاک‌پشت‌های دریایی از گونه‌های در خطر تهدید جهانی وابسته به گستره‌های اقیانوسی محسوب می‌شوند. مرگ و میر لاک پشت های دریایی در دوران جنینی به دلیل تهدیدات طبیعی و انسانی بسیار بالا است وعوامل تهدید‌کننده‌ی متعددی، بقای این خزندگان و نسل‌آوری آن ها را تحت تأث چکیده کامل

  زمینه و هدف: لاک‌پشت‌های دریایی از گونه‌های در خطر تهدید جهانی وابسته به گستره‌های اقیانوسی محسوب می‌شوند. مرگ و میر لاک پشت های دریایی در دوران جنینی به دلیل تهدیدات طبیعی و انسانی بسیار بالا است وعوامل تهدید‌کننده‌ی متعددی، بقای این خزندگان و نسل‌آوری آن ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. لذا برای حمایت از زیستگاه و بقای آن ها شناسایی و مدیریت این عوامل گریزناپذیر است. روش بررسی: یک ابزار مدیریتی برای افزایش موفقیت ظهور این گونه های در معرض خطر، انتقال تخم ها بلافاصله پس از تخم‌گذاری‌لاک پشت ماده به مکانی امن است. یافته‌ها: در این پژوهش موفقیت ظهور لاک‌پشت دریایی منقارعقابی در سواحل آشیانه‌گذاری جزیره‌ قشم مورد مطالعه قرار گرفت. میزان موفقیت ظهور بچه لاک پشت ها از مجموع 102 آشیانه انتقال یافته از ساحل شیب‌دراز و شیب‌پویی 92/59 درصد بدست آمد. نتایج آزمون T نیز نشان داد که بین موفقیت ظهور بچه‌ لاک‌پشت های انتقال یافته از ساحل شیب‌دراز و شیب پویی اختلاف معنی‌دار وجود ندارد. بحث و نتیجه‌گیری: براساس نتایج این پژوهش بهترین راه برای حفاظت این گونه در محل مورد مطالعه، افزایش موفقیت ظهور بچه لاک پشت ها و حفاظت از لانه ها با انتقال دادن آن ها به محل امن است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  20 - بررسی نقش خشکه‌دار در زادآوری طبیعی درختان جنگلی (مطالعه موردی: راشستان لالیس، نوشهر)
  سعید شعبانی مسلم اکبری نیا سید غلامعلی جلالی
  10.22034/jest.2019.15565
  چکیده زمینه و هدف: خشکه دارها به عنوان مهم ترین عامل کنترل کننده ساختار و فعالیت در جنگل های معتدله شناخته می شوند. به منظور بررسی نقش خشکه دارها در زادآوری درختان جنگلی، تراکم زادآوری محیط اطراف خشکه دار در جنگل های بکر منطقه لالیس نوشهر مورد بررسی قرار گرفت. روش بررس چکیده کامل

  چکیده زمینه و هدف: خشکه دارها به عنوان مهم ترین عامل کنترل کننده ساختار و فعالیت در جنگل های معتدله شناخته می شوند. به منظور بررسی نقش خشکه دارها در زادآوری درختان جنگلی، تراکم زادآوری محیط اطراف خشکه دار در جنگل های بکر منطقه لالیس نوشهر مورد بررسی قرار گرفت. روش بررسی: جهت نمونه برداری از خشکه دارهای سرپا از پلات های دایره ای به مساحت 5 آر و به مرکزیت خشکه دار، و همین طور در خشکه دارهای افتاده از پلات های مستطیلی به عرض 4 متر و طول خشکه دار موجود، استفاده شد. درجه پوسیدگی خشکه دار به همراه موقعیت توپوگرافیک و مساحت حفره تاجی ناشی از خشکه دار با توجه به میانگین قطر بازشدگی تاج، یادداشت گردید. برای بررسی اثر حفره ها، از نظر سطح به پنج دسته تاج پوشش بسته، سطح خیلی کم (کم تر از 50 مترمربع)، سطح کم (50 تا 150 مترمربع)، سطح متوسط (150 تا 250 مترمربع) و سطح زیاد (250 تا 480 مترمربع) تقسیم شد. یافته ها: نتایج مربوط به زادآوری نشان داد گونه راش بیش ترین تراکم زادآوری را در برگرفته است. میزان تراکم نهال در کلاس پوسیدگی چهارم بیش ترین تعداد را برای تمام گونه ها به خود اختصاص داد. همچنین با افزایش اندازه سطح حفره های تاجی، بر تراکم زادآوری افزوده شده است و کلاس سطح زیاد بیش ترین زادآوری را دربردارد. تراکم زادآوری بین طبقات شیب و کلاس های ارتفاعی تفاوت معنی داری نشان نداد، ولی تراکم گونه های راش، پلت، شیردار و توسکا در جهات مختلف تفاوت های معنی داری نشان می دهد. بحث و نتیجه گیری: یافته های تحقیق حاضر نشان می دهد که شناخت فرآیند های طبیعی در توده های بکر اکوسیستم های جنگلی، اطللاعات مفیدی در اختیار مدیران اجرایی، جهت اتخاذ تصمیمات درست قرار می دهد. پرونده مقاله