ساختار قدرت سیاسی پیشامشروطه نمایانگر حکومتمندی متافیزیکی است. با ورود تجدد به ایران برخی از مولفههای حکومتمندی فیزیکی تحت عنوان حکومت مشروطه در ذهنیت روشنفکران مورد توجه قرار گرفت. روشنفکران این دوره علل عقبماندگی کشور و پیشرفت غرب را در تفاوت بنمایههای حکومتمند چکیده کامل
ساختار قدرت سیاسی پیشامشروطه نمایانگر حکومتمندی متافیزیکی است. با ورود تجدد به ایران برخی از مولفههای حکومتمندی فیزیکی تحت عنوان حکومت مشروطه در ذهنیت روشنفکران مورد توجه قرار گرفت. روشنفکران این دوره علل عقبماندگی کشور و پیشرفت غرب را در تفاوت بنمایههای حکومتمندی میدانستند. از جمله این روشنفکران میرزا ملکمخان است. وی کوشید تا پایهای برای اصلاحات حکومت در ایران به وجود آورد. او با نقد قدرت، به اصلاح نقایص و کارآمدساختن نظام سیاسی پرداخت و این امر سبب مقایسه جامعه پیشاقانون، پیشامدرن و حکومت استبدادی با غرب دموکراتیک و قانونمند شد. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و بهرهگیری از متن اصلی آثار ملکمخان درصدد است تا مبانی حکومتمندی مدرن را در اندیشه وی مورد واکاوی قرار دهد و گذار به حکومتمندی مکانیکی مبتنی بر نظم و قانون را در اندیشه این روشنفکر تبیین نماید. دستاورد نوشتار حاضر آن است که ملکمخان پیشرو و مبلغ تجددخواهی بود و راهحل بیرونآمدن از عقبماندگی ایران را در پایبندی به حکومت سلطنتی، پیروی از اندیشه آزادیخواهی و حکومت قانون و پذیرش نظام حکومتی مدرن میدانست.
پرونده مقاله
سید احمد مصطفوی خمینی (1373- 1324) فرزند آیت الله خمینی از کنش گران مهم سیاسی در زمان پیش و پس از انقلاب اسلامی است. اگرچه ایشان بواسطه حضور و فعالیت در دوران مبارزه، تبعید و رهبری امام ، از منابع دست اول تاریخ نگاری سیاسی معاصر محسوب می شود، اما در پژوهش های صورت پذیرف چکیده کامل
سید احمد مصطفوی خمینی (1373- 1324) فرزند آیت الله خمینی از کنش گران مهم سیاسی در زمان پیش و پس از انقلاب اسلامی است. اگرچه ایشان بواسطه حضور و فعالیت در دوران مبارزه، تبعید و رهبری امام ، از منابع دست اول تاریخ نگاری سیاسی معاصر محسوب می شود، اما در پژوهش های صورت پذیرفته، کمتر به آرا و کیفیت حیات سیاسی وی اشاره شده است.مقاطع سیاسی برجسته شامل اداره بیت امام در زمانه تبعید، مبارزات و استقرار انقلاب اسلامی ، تحولات مربوط به جنگ تحمیلی، مباحث مربوط به عزل قائم مقام رهبری، نگارش رنجنامه و ابراز نقدهای سیاسی و اقتصادی در اواخر دهه 1360 از جمله نقاط عطف حیات سیداحمد محسوب می شوند.مساله اصلی این پژوهش فهم چرایی نگارش متن رنجنامه از سوی سیداحمد خمینی است.در پژوهش حاضر سعی بر این است که متن رنجنامه به عنوان یکی از نامه های سیاسی مهم در تاریخ ایران معاصر، با استفاده از رهیافت تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف مورد تحلیل و ناز این مجرا نقش سید احمد در تحولات دهه نخست انقلاب اسلامی تبیین گردد. یافته های پژوهش نشان می دهد سید احمد خمینی با توجه به وضعیت بیماری امام ، مناسبات قدرت در دهه شصت، مسائل جنگ و سایر تحولات سیاسی و اجتماعی، با تدوین رنجنامه سعی در ایجاد یک معنای نوین سیاسی و اعتقادی در ساحت سیاسی جامعه ایران در راستای هویت سازی ، بازتولید باورهای ایدئولوژیک انقلاب اسلامی و اقناع افکار عمومی در جهت تثبیت و سازماندهی رضایت عمومی برای انتخاب جانشین رهبری را داشت.
پرونده مقاله
هدف از تشکیل محور مقاومت، دفاع و حمایت از نهضت های آزادی بخش و مستضعفین جهان در مقابل سیاست های استعماری نظام سلطه بوده است که ایران از همان ابتدای پیروزی انقلاب خود با نفی سیاست نظام سلطه به تشکیل محور مقاومت پا فشاری نمود، در این تقابل همواره ایران متهم به صدور ایدئول چکیده کامل
هدف از تشکیل محور مقاومت، دفاع و حمایت از نهضت های آزادی بخش و مستضعفین جهان در مقابل سیاست های استعماری نظام سلطه بوده است که ایران از همان ابتدای پیروزی انقلاب خود با نفی سیاست نظام سلطه به تشکیل محور مقاومت پا فشاری نمود، در این تقابل همواره ایران متهم به صدور ایدئولوژی اسلام انقلابی و تشکیل امپراتوری شیعه پارسی بوده است. پرسش اصلی این پژوهش آن است که ایران با حضور فعّال خویش در محور مقاومت چه هدفی را دنبال می کند؟ فرضیه پژوهش حاضر این است که انقلاب اسلامی ایران منطبق بر اصول قانون اساسی خود و با تأکید بر منافع ملّی از مستضعفین و جنبش های آزادی بخش جهان حمایت نموده و با حضور و نقش آفرینی در محور مقاومت به ماهیت و بقای آن معنا و مفهوم می دهد.چارچوب نظری این پژوهش براساس نظریات مکتب کپنهاگ تدوین گردیده است، روش پژوهش، با رویکرد توصیفی- تحلیلی و با خوانش منابع دست اول گردآوری شده و به این نتیجه می رسد ایفای نقش انقلاب اسلامی در محور مقاومت در راستای ماهیت ایدئولوژیکی خویش بوده است که با شناخت از ظرفیت های جهان شمول اسلام به رهبری این محور و سایر بازیگران آن پرداخته است.
پرونده مقاله
در عرصه سیاست خارجی ایران کتاب ها و مقالات متعددی توسط متفکران خارجی و داخلی نگاشته شده است.مطالعه هرکدام از آنها فهم و درک تازهای را در اختیار خوانندگان قرار میدهد.محمدرضا تاجیک در کتاب سیاست خارجی:عرصه فقدان تصمیم و تدببیر تلاش نموده است در قالب جابجایی رادیکال گفتم چکیده کامل
در عرصه سیاست خارجی ایران کتاب ها و مقالات متعددی توسط متفکران خارجی و داخلی نگاشته شده است.مطالعه هرکدام از آنها فهم و درک تازهای را در اختیار خوانندگان قرار میدهد.محمدرضا تاجیک در کتاب سیاست خارجی:عرصه فقدان تصمیم و تدببیر تلاش نموده است در قالب جابجایی رادیکال گفتمانها و بازی گفتمانها به بررسی سیاست خارجی ایران بپردازد.نگاه تاجیک در این کتاب آسیب شناسانه و عیان نمودن کاستی ها و نواقص سیاست خارجی ایران است.به عبارتی علاوه بر توصیف به نقد سیاست خارجی نیز پرداخته است.هرچند در این امر موفق عمل کرده است اما به دلایل تغییر گفتمان ها ارائه راهکار برای حل وفصل آسیب ها و مسائل سیاست خارجی نپرداخته است.همچنین در این کتاب بیشتر به توصیف گزارههای گفتمان های آرمان گرایی،عمل گرایی اقتصادی و عمل گرایی سیاسی- فرهنگی پرداخته شده است و به دلایل و چگونگی شکل گیری و نهادها و سازمان های مختلف در ایجاد آنها کمتر پرداخته است.تسلط تاجیک به مباحث نظری خصوصا بحث گفتمان و حضور و آگاهی از عرصه سیاست داخلی و خارجی در دوره اصلاحات باعث شده است این کتاب به یکی از منابع مهم فهم سیاست خارجی ایران تبدیل شود.
پرونده مقاله
گرایش سیاسی به تفسیر قرآن مجید یکی از روشهای تفسیری و از نوآوریهای مفسران قرآن کریم در سدههای اخیر بوده است. بر طبق این گرایش ، مفسران به دنبال پیدا کردن جواب هایی برای مسائل سیاسی جوامع هستند و راه حل معضلات و مشکلات را از قرآن کریم می جویند.در این میان آراء و اندیشه چکیده کامل
گرایش سیاسی به تفسیر قرآن مجید یکی از روشهای تفسیری و از نوآوریهای مفسران قرآن کریم در سدههای اخیر بوده است. بر طبق این گرایش ، مفسران به دنبال پیدا کردن جواب هایی برای مسائل سیاسی جوامع هستند و راه حل معضلات و مشکلات را از قرآن کریم می جویند.در این میان آراء و اندیشه های سید قطب در تفسیر فی ظلال القرآن ، شایسته بازخوانی است.دیدگاه های سید قطب در خصوص مسایل سیاسی در این تفسیر با چالش هایی مواجه است که چیستی آن، مساله این مقاله را سامان داده است.روش گردآوری اطلاعات در این تحقیق بصورت کتابخانه ای و اسنادی و با روش توصیفی و تحلیلی مورد نقد و بررسی و نقد قرار گرفته است.جهت نیل به این مقصود با استفاده از الگوی روش شناختی قصدگرای هرمنوتیک کوئنتین اسکینر به فهم و ِ رمزگشایی از معنای نهفته در پس آراء سید قطب پرداخته شد. بر اساس یافته ها و نتایج مقاله زمینه های دوگانه زبانی، فکری مانند،تاثیرخانواده سیاسی،بحران های داخلی جهان اسلام،پیوستن به اِخوان المسلمین،تاثیرفکری جریان المنار،تاثیر جریان سلفی معاصرو زندانی شدن از یکسو و بسترهای عملی و محیطی از قبیل، حاکمیت دینی،جامعه جاهلی،تاثیر گذاری بر گروه های رادیکال نگاه ابزاری به دین ،موضع شدید در باره اهل کتاب ونقد سختگیرانه تمدن غرب ازسوی دیگر،سبب اتخاذ روش تفسیر سیاسی از طرف سید قطب شد.
پرونده مقاله
اندرزنامهنویسی میراث ارزشمندی است که به بازنمایی خرد سیاسی ایرانیان میپردازد. محتوای اندرزنامهها، همانگونه که از نامش پیداست، اندرزهای اخلاقی، مذهبی، سیاسی و اجتماعی نخبگان و مصلحان نسبت به شهریار زمان است. خطابوارگی اندرزنامهها، ترسیمکننده شاه ایدئال و آرمانی نخ چکیده کامل
اندرزنامهنویسی میراث ارزشمندی است که به بازنمایی خرد سیاسی ایرانیان میپردازد. محتوای اندرزنامهها، همانگونه که از نامش پیداست، اندرزهای اخلاقی، مذهبی، سیاسی و اجتماعی نخبگان و مصلحان نسبت به شهریار زمان است. خطابوارگی اندرزنامهها، ترسیمکننده شاه ایدئال و آرمانی نخبگان ایرانی است. در اندرزنامههای انگاشتهشده به عنوان تبلور یکی از مهمترین صُور دانایی، میتوان یکی را که دارای دو ریشه ایرانی و باستانی شاه آرمانی است، شناسایی کرد. در این نوشتار انگارهها و سازههای داریوششاه با مطالعه کتیبه بیستون، آداب حکمرانی شاه آرمانی مورد واکاوی قرار میگیرد. در اینجا سازههای شهریار آرمانی کتیبه بیستون با استفاده از روش پدیدارشناسی و با توجه به چارچوب تئوریک نخبهگرای پارهتو، در دو بُعد ذهنی و عینی مورد بررسی قرار میگیرد و درصدد پاسخگویی به این سؤال است که بایستههای شاه آرمانی در کتیبه بیستون چیستند؟ و این شهریار باید دارای چه ویژگیهایی باشد تا علاوه بر کسب صلاحیت فرمانروایی، به عنوان شهریار آرمانی نیز شناخته شود؟واژگان کلیدی: شاه آرمانی، کتیبه بیستون، داریوش، انگارههای عینی و ذهنی
پرونده مقاله
چیستی تجدد بومی در جامعهشناسی تاریخی ایران، همواره، یکی از مسائل مهم و کانونی بوده و تعاریف و توصیفهای متفاوتی از این مفهوم ارائه شده است. کثرتِ چنین توصیفهایی موجبشده تا این مفهوم، تاحد زیادی، به مقولاتی انتزاعی و تعریفگریز مبدل شوند. در نوشتار پیشرو، نگارندگان چکیده کامل
چیستی تجدد بومی در جامعهشناسی تاریخی ایران، همواره، یکی از مسائل مهم و کانونی بوده و تعاریف و توصیفهای متفاوتی از این مفهوم ارائه شده است. کثرتِ چنین توصیفهایی موجبشده تا این مفهوم، تاحد زیادی، به مقولاتی انتزاعی و تعریفگریز مبدل شوند. در نوشتار پیشرو، نگارندگان میکوشند تا ضمن بررسی مقولۀ تجدد بومی، طرحی تطبیقی و انتقادی از محتوای آثار دوتن از دانشوران این عرصه، عباس میلانی (1328- خ.) و محمد توکلی طرقی (1336- خ.)، به دست دهند؛ میلانی و توکلی طرقی در زمرۀ کسانی هستند که معتقد به تجدد بومی در ایراناند. به همین سبب زوایای مختلفی از اندیشۀ ایشان را در سطور آتی با خوانشی از متون آنها مورد نقد و بررسی قرار خواهیم داد تا بتوانیم، دستکم، سیر تحول این مفهوم را بهنزدِ این دو نویسنده ایضاح کنیم و به این پرسش پاسخ بگوییم که چگونه این دو متفکر برآیند تجدد را تداومای بومی در راستای تحولات تاریخی-فرهنگی ایران میدانند و نه تحولای واردتی از جهان غرب .
پرونده مقاله