انسان و محیط زیست: 4 (3)

دسترسی آزاد مقاله

1 - مدل‌سازی پارامترهای کیفی EC، SAR و TDS در آب زیرزمینی با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی (مطالعه موردی: دشت مهران و دهلران)
مهرداد میرسنجری فاطمه محمدیاری رضا بصیری فاطمه حمیدی پور

با توجه به اهمیت آب های زیرزمینی در بخش شرب و کشاورزی، شبیه سازی و پیش بینی تغییرات کیفی آن از نیازهای روزافزون بشر محسوب می گردد. در این تحقیق کار مدل سازی پارامترهای کیفی TDS و EC بر اساس سایر مؤلفه های شیمیایی یعنی آنیون ها و کاتیون های اصلی، SAR و pH انجام شده است. چکیده کامل

با توجه به اهمیت آب های زیرزمینی در بخش شرب و کشاورزی، شبیه سازی و پیش بینی تغییرات کیفی آن از نیازهای روزافزون بشر محسوب می گردد. در این تحقیق کار مدل سازی پارامترهای کیفی TDS و EC بر اساس سایر مؤلفه های شیمیایی یعنی آنیون ها و کاتیون های اصلی، SAR و pH انجام شده است. همچنین جهت مدل سازی نسبت جذب سدیم به عنوان متغیر وابسته، فراسنج های طول و عرض جغرافیایی، هدایت الکتریکی، میزان کل عناصر محلول و مقادیر pH به عنوان متغیر مستقل به کار گرفته شدند. در این مطالعه شبکه عصبی با الگوریتمMarquardt Levenberg- برای پیش بینی پارامترهای کیفی آب زیرزمینی انتخاب گردید. نتایج نشان داد روش شبکه عصبی کارایی بالایی در پیش بینی مقادیر پارامترهای کیفی آب زیرزمینی دارد. مقدار بالای ضریب همبستگی به دست آمده بین پارامترهای مدل سازی شده بیان گر نزدیک بودن مقادیر پیش بینی گردیده با داده های اندازه گیری شده و توانایی و دقت بالای روابط بین متغیرهای ورودی با خروجی است. ضریب تبیین هر سه عنصر مدل سازی شده نیز در سه مرحله آموزش، اعتبارسنجی و تست بالای 90 درصد می باشد که نشان دهنده ی دقت قابل قبول شبکه عصبی مصنوعی و یادگیری خوب و کارآمد شبکه با استفاده از الگوریتم آموزشی مورد نظر و داده های ارایه شده به شبکه است. نتایج این مطالعه از اهمیت زیادی در جهت برنامه ریزی و مدیریت یکپارچه کیفیت منابع آب و حفاظت و بهره وری مناسب از آن در منطقه مطالعاتی برخوردار می باشد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2 - مدل تصمیم‌گیری چندشاخصه‌فازی جهت ارزیابی عملکرد کارکنان ادارات محیط‌زیست
عمار فیضی طاهره هاشمی علی هاشمی

ارزیابی عملکرد، فرآیندی است که به‌وسیله‌ی آن کار کارکنان در فواصل معین و به‌طور رسمی موردبررسی و سنجش قرار می‌گیرد. شناخت کارکنان شاخص و اعطای پاداش به آن‌ها و از این طریق، ایجاد انگیزه برای بهبود عملکرد کارکنان، ازجمله علل اصلی ارزیابی عملکرد است. هدف از انجام پژوهش حا چکیده کامل

ارزیابی عملکرد، فرآیندی است که به‌وسیله‌ی آن کار کارکنان در فواصل معین و به‌طور رسمی موردبررسی و سنجش قرار می‌گیرد. شناخت کارکنان شاخص و اعطای پاداش به آن‌ها و از این طریق، ایجاد انگیزه برای بهبود عملکرد کارکنان، ازجمله علل اصلی ارزیابی عملکرد است. هدف از انجام پژوهش حاضر شناسایی ابعاد و شاخص‌های ارزیابی کارکنان ادارات محیط‌زیست با رویکرد کارت‌ارزیابی&lrm;متوازن، وزن‌دهی به آن‌ها با تکنیک فرآیند تحلیل‌شبکه‌ای‌فازی آن‌گاه رتبه‌بندی ادارات با تکنیک‌تاپسیس‌فازی می‌باشد. جامعه‌آماری پژوهش حاضر را 500 نفر از کارشناسان ارشد و مدیران ادارات محیط‌زیست استان‌های: البرز، تهران، اصفهان تشکیل می‌دهند. میزان حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 217نفر تعیین شد. ابتدا شاخص‌های ارزیابی عملکرد کارمندان و مدیران ادارات محیط‌زیست در چهار بُعد: مالی، ذینفعان، فرآیندهای‌داخلی و رشدویادگیری، از ادبیات موضوع و نظر خبرگان شناسایی، سپس با استفاده از تکنیک فرآیندتحلیل‌شبکه‌ای ابعاد و شاخص‌ها وزن‌دهی و میزان اهمیت هر یک مشخص، سپس با استفاده از تکنیک تاپسیس سه اداره ازنظر عملکرد کارشناسان و مدیران موردبررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از وزن دهی ابعاد ارزیابی عملکرد کارکنان محیط‌زیست با تکنیک تحلیل شبکه‌ای نشان می‌دهد که بعد ذینفعان، رتبه اول و ابعاد: مالی، فرآیندهای داخلی و یادگیری و رشد رتبه‌های دوم تا چهارم را ازنظر اهمیت کسب نمودند. در پایان نیز با توجه عملکرد هر اداره با استفاده از تکنیک تاپسیس فازی پیشنهاد‌هایی جهت بهبود عملکرد ادارات محیط‌زیست ارایه گردیده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

3 - تحلیل وضعیت منابع آب حوزه سد لتیان بر اساس مدل مفهومی DPSIR
مهدی نعمتی امین سرداری چرمی

یکی از گام های اساسی در مدیریت منابع آب ارزیابی از وضعیت منابع آبی است. چارچوب DPSIRبا ارزیابی علل اصلی وقوع وضعیت موجود تصمیم گیران حوزه منابع آب را در حل بنیادی مسأله یاری می رساند. چارچوب تحلیلی DPSIR مفهوم تازه ای نیست اما از یک کار پیشتاز به وسیله سازمان همکاری اقت چکیده کامل

یکی از گام های اساسی در مدیریت منابع آب ارزیابی از وضعیت منابع آبی است. چارچوب DPSIRبا ارزیابی علل اصلی وقوع وضعیت موجود تصمیم گیران حوزه منابع آب را در حل بنیادی مسأله یاری می رساند. چارچوب تحلیلی DPSIR مفهوم تازه ای نیست اما از یک کار پیشتاز به وسیله سازمان همکاری اقتصادی و توسعه(OECD)پدید آمد و در اوایل دهه 1990 میلادی به چاپ رسید. در این مطالعه بر مبنای چارچوب DPSIR، یک مدل مفهومی برای ارزیابی وضعیت موجود منابع آب حوزه سد لتیان در جهت یکپارچه سازی شاخص های اجتماعی- اقتصادی و محیط زیستی ارایه شده است. در نهایت، پس از ارزیابی وضعیت منابع آب حوزه آبریز سد لتیان، پاسخ های مناسبی برای مواجه با وضعیت منابع آبی منطقه ارایه شد. این پاسخ ها در جهت حذف و یا کاهش اثرات نامطلوب عوامل تأثیر گذار انسانی و طبیعی بر روی منابع آبی است. نتایج نشان می‌دهند که افزایش میانگین سالانه دمای روزانه تهران در نیم قرن گذشته به اندازه 5/1 درجه سانتی‌گراد و نیز افزایش جمعیت شهر تهران در بازه زمانی مشابه به بیش از 11 برابر، کاهش سطح آب خوان شهر تهران را در پی داشته است، که با توجه روند تغییرات اقلیمی و پارامترهای کیفی آب، کاهش سطح آب خوان بیش تر ناشی از نیروی محرک انسانی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

4 - تاثیر آلودگی آب بر اقتصاد سلامت: رهیافت داده های پانل
پروانه سلاطین سعید تاجیک

منظور از آلودگی آب، آلودگی شیمیایی، بیولوژیکی، میکروبی و آلودگی با مواد زاید آب دریاچه‌ها، رودخانه‌ها، اقیانوس‌ها و آب‌های زیرزمینی است. آلاینده‌های خاصی که سبب آلودگی آب می‌شوند شامل طیف وسیعی از مواد شیمیایی، بیماری زاها و تغییرات حسی و فیزیکی از قبیل افزایش دما و تغی چکیده کامل

منظور از آلودگی آب، آلودگی شیمیایی، بیولوژیکی، میکروبی و آلودگی با مواد زاید آب دریاچه‌ها، رودخانه‌ها، اقیانوس‌ها و آب‌های زیرزمینی است. آلاینده‌های خاصی که سبب آلودگی آب می‌شوند شامل طیف وسیعی از مواد شیمیایی، بیماری زاها و تغییرات حسی و فیزیکی از قبیل افزایش دما و تغییر رنگ هستند. آلودگی آب چه به صورت بیولوژیکی یعنی وجود میکروب های بیماری زا و چه به صورت آلودگی شیمیایی یعنی وجود مواد شیمیایی آلاینده سبب بیماری ها و اختلالات متعددی در سلامتی فرد و جامعه می شود. در این راستا هدف اصلی این مقاله بررسی میزان تاثیرگذاری آلودگی آب بر نرخ مرگ و میر و مخارج بهداشتی به عنوان شاخص های نشان دهنده اقتصاد سلامت در گروه کشورهای منتخب اروپایی می باشد. تحقیق حاضر یک تحقیق کاربردی، علّی و از نظر شیوه پرداختن به مسأله استنباطی است. نتایج حاصل از برآورد مدل ها به روش اثرات ثابت درگروه کشورهای منتخب اروپایی نشان می دهد آلودگی آب تأثیر مثبت و معناداری بر نرخ مرگ و میر و مخارج بهداشتی به عنوان شاخص های نشان دهنده اقتصاد سلامت در گروه کشورهای منتخب دارد. محدود بودن منابع آب و آلودگی آن زنگ خطری برای کمبود آب سالم در آینده محسوب می شود و برای مقابله با این بحران، مدیریت مصرف آب بهترین گزینه می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

5 - بررسی و شناسایی عناصر مهم و مؤثر در ارزیابی کیفیت زیبایی‌شناختی انواع سیمای سرزمین
فضل الله احمدی میرقائد مرجان محمدزاده

با توجه به محدودیت‌ها و پتانسیل اکوسیستم‌های سرزمین، یکپارچگی و روابط اکولوژیک بین اجزای مختلف آن به خاطر تشدید فعالیت‌های غیر منطقی انسان به شدت آسیب‌پذیر به نظر می‌رسد. بنابراین جهت حفظ یکپارچگی و تعادل اکوسیستم‌ها و همچنین دست یابی به توسعه پایدار ضروری است در طرح‌ری چکیده کامل

با توجه به محدودیت‌ها و پتانسیل اکوسیستم‌های سرزمین، یکپارچگی و روابط اکولوژیک بین اجزای مختلف آن به خاطر تشدید فعالیت‌های غیر منطقی انسان به شدت آسیب‌پذیر به نظر می‌رسد. بنابراین جهت حفظ یکپارچگی و تعادل اکوسیستم‌ها و همچنین دست یابی به توسعه پایدار ضروری است در طرح‌ریزی و برنامه‌ریزی سرزمین جنبه‌های مختلف محیط زیست از جمله کیفیت زیبایی‌شناختی سیماهای آن مورد توجه و تأکید قرار گیرد. در ارزیابی کیفیت زیبایی‌شناختی سیماهای یک قطعه از سرزمین شناسایی و مطالعه عناصر مهم و تأثیرگذار بر کیفیت آن لازم و ضروری به نظر می‌رسد. در مطالعه‌ حاضر با مدنظر قرار دادن بررسی و شناسایی عناصر مهم در ارزیابی کیفیت زیبایی‌شناختی انواع سیمای سرزمین، ویژگی‌ها و معیارهای زیبایی‌شناختی مورد استفاده در مطالعات و مستندات گذشته مورد بررسی قرار گرفت. پس از آن، عناصر مهم و تأثیرگذار سرزمین از جنبه‌های مختلف اکولوژیکی، اقتصادی - اجتماعی و بصری در ارزیابی کیفیت زیبایی‌شناختی سیماهای شهری، جنگلی، کشاورزی، ساحلی، دشتی و کوهستانی شناسایی شدند. بر اساس عناصر و معیارهای شناسایی شده، تجزیه و تحلیل کیفی در رابطه با هر یک از سیماهای سرزمین صورت پذیرفت. این مطالعه نشان داد که شناخت و آگاهی در مورد عناصر محیط زیستی و بصری تأثیر گذار است و خصوصیات آن‌ها می تواند در ارزیابی کیفیت بصری سیمای سرزمین کمک کننده بوده و موجب تسهیل در روند آن شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

6 - تهیه نقشه پوشش اراضی منطقه رودبار قصران (شهرستان شمیرانات) با تکنیک سنجش از دور
فاطمه کرمی قهی مرضیه علیخواه اصل محمد رضوانی فاطمه بکائیان

یکی از مسایل مهم در فرایند توسعه شهری و منطقه ای در جهان، کاربری زمین و برنامه ریزی برای پایداری آن است. امروزه با توجه به توسعه روز افزون شهرها و عدم تعادل در پراکنش فضایی کاربری ها، ساماندهی کاربری اراضی و آگاهی از وضعیت پوشش اراضی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. ت چکیده کامل

یکی از مسایل مهم در فرایند توسعه شهری و منطقه ای در جهان، کاربری زمین و برنامه ریزی برای پایداری آن است. امروزه با توجه به توسعه روز افزون شهرها و عدم تعادل در پراکنش فضایی کاربری ها، ساماندهی کاربری اراضی و آگاهی از وضعیت پوشش اراضی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. تکنیک های سنجش از دور بهترین وسیله برای استخراج نقشه ی کاربری اراضی می باشد. بنابراین در این تحقیق، برای تهیه نقشه کاربری اراضی از روش طبقه بندی نظارت شده و الگوریتم طبقه بندی حداکثر احتمال استفاده گردید. منطقه مورد مطالعه بخش رودبار قصران شهرستان شمیرانات است و در این تحقیق، از تصاویر ماهواره ای لندست 8 (خرداد ماه) سنجنده OLI سال2015 استفاده گردید . نتایج نشان داد که به ترتیب اراضی بایر، مرتع، انسان ساخت و زراعی بیش ترین مساحت کاربری را تشکیل می دهند. برای ارزیابی صحت و دقت طبقه بندی های انجام شده، صحت کلی وضریب کاپا تعیین گردید که به ترتیب %74/97 و 92/0 به دست آمد. که نشان دهنده ی قابلیت بالای تصاویر لندست برای تهیه ی نقشه ی کاربری اراضی می باشد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

7 - توسعه و مدیریت پارک‌ها و فضاهای سبز جهت حفاظت از پرندگان در مناطق شهری
فرزانه قدسی محمد جواد امیری

پارک‌ها و فضاهای سبز شهری بخش از شهر به شمار می‌رود که به صورت طبیعی یا مصنوعی دارای پوشش گیاهی می‌باشد. این مناطق دارای کارکردهای مختلفی از جمله حفظ تنوع زیستی، بهبود و تلطیف هوا، تفریح و تفرج و اثر زیباشناختی می‌باشند. پرندگان از جمله گروه‌های جانوری غالب فضاهای سبز ب چکیده کامل

پارک‌ها و فضاهای سبز شهری بخش از شهر به شمار می‌رود که به صورت طبیعی یا مصنوعی دارای پوشش گیاهی می‌باشد. این مناطق دارای کارکردهای مختلفی از جمله حفظ تنوع زیستی، بهبود و تلطیف هوا، تفریح و تفرج و اثر زیباشناختی می‌باشند. پرندگان از جمله گروه‌های جانوری غالب فضاهای سبز به شمار می‌روند.پارک‌ها و فضاهای سبز شهری امروزه عامل مهمی در جذب گونه‌های مختلفی از پرندگان به شمار می‌روند. مدیریت پارک‌ها و فضای سبز و مکان‌های تفریحی یک از جنبه‌های مدیریت تنوع زیستی در زیستگاه‌های شهری است. که به مطالعه استفاده انسان از این مناطق برای تفریح و تفرج و اثرت ناشی از ین فعالیت‌ها بر تنوع زیستی موجود در آن‌ها پرداخته و راهکارهای مدیریتی را برای آن ارایه می‌نماید. دو رویکرد مهم مورد مطالعه در زمینه جامعه پرندگان پارک‌ها و فضاهای سبز شهری که تاکنون مورد اهمیت بوده بررسی شاخص‌های غنای گونه‌ای جامعه پرندگان و شکل و اندازه پارک‌ها و فضاهای سبز در ارتباط یا این شاخص‌ها بوده است. نتایج مطالعات انجام شده به اهمیت و نقش این مناطق در حفاظت از پرندگان و به صورت متقابل تأثیر حضور پرندگان در افزایش جذب بازدیدکنندگان اشاره نمودند. در واقع مشکلات موجود در زمینه حفاظت از پرندگان در فضاهای سبز شهری نیازمند رویکردهای مدیریتی لازم جهت افزایش غنای گونه‌ای پرندگان و افزایش میزان رضایت مندی بازدیدکنندگان می‌باشد. از جمله این رویکردها توسعه ایستگاه‌هایی پرنده نگری، تهیه و پخش پوسترها و بروشورهای آموزشی، برگزاری کارگاه‌هایی با موضوعات پرندگان و فضاهای سبز شهری برای کودکان و دانش آموزان را می‌تواند برشمرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

8 - روش‌های مدل‌سازی و ارزیابی خطر وقوع آتش‌سوزی در جنگل‌های جهان و ایران
سعیده اسکندری

روند فزاینده آتش‌سوزی در جنگل‌ها، لزوم ارایه راهکاری برای پیش‌بینی و کنترل آن‌ها را اجتناب‌ناپذیر می‌کند. با توجه به این‌که عوامل مختلفی در وقوع آتش‌سوزی جنگل‌ها تأثیرگذارند، مدل‌سازی وقوع آتش‌سوزی با توجه به کلیه فاکتورهای تأثیرگذار، راهکار مناسبی برای پیش‌بینی وقوع آت چکیده کامل

روند فزاینده آتش‌سوزی در جنگل‌ها، لزوم ارایه راهکاری برای پیش‌بینی و کنترل آن‌ها را اجتناب‌ناپذیر می‌کند. با توجه به این‌که عوامل مختلفی در وقوع آتش‌سوزی جنگل‌ها تأثیرگذارند، مدل‌سازی وقوع آتش‌سوزی با توجه به کلیه فاکتورهای تأثیرگذار، راهکار مناسبی برای پیش‌بینی وقوع آتش‌سوزی در این جنگل‌ها است. این مطالعه به‌منظور بررسی روش‌های مختلف مدل‌سازی و ارزیابی خطر وقوع آتش‌سوزی در جنگل‌های جهان و ایران انجام شده است. بررسی تحقیقات انجام‌شده در ایران نشان‌دهنده این است که مطالعات مربوط به پتانسیل‌یابی آتش‌سوزی در کشور ما محدود بوده و در اغلب این مطالعات از تحلیل سلسله مراتبی برای وزن‌دهی به فاکتورهای مؤثر در وقوع آتش‌سوزی جنگل‌ها استفاده شده است. جمع‌بندی تحقیقات انجام‌شده در مناطق دیگر جهان نشان می‌دهد که اغلب نوع پوشش گیاهی، شیب، جهت جغرافیایی، فاصله از جاده‌ها، توپوگرافی و کاربری اراضی، مؤثرترین فاکتورها در مدل‌سازی وقوع آتش بوده‌اند و ادغام لایه‌ها معمولاً بر اساس سلسله مراتب و ضریب خطر در وقوع آتش‌سوزی انجام شده است. برای ارزیابی دقت مدل استفاده‌شده در تهیه نقشه پتانسیل خطر آتش‌سوزی، معمولاً نقشه پتانسیل خطر آتش‌سوزی با نقشه آتش‌سوزی‌های گذشته مقایسه شده است. در برخی مطالعات جدیدتر، از رگرسیون لجستیک و الگوریتم درخت تصمیم‌گیری برای انتخاب متغیرهای مؤثر در آتش‌سوزی و همچنین مدل‌سازی خطر آتش‌سوزی استفاده شده است و در روش‌های پیشرفته‌تر از تلفیق سیستم استنتاج فازی و شبکه عصبی، هوش مصنوعی و ماشین بردار پشتیبان برای پیش‌بینی آتش‌سوزی‌های آینده استفاده شده است. آنالیز چندمعیاره موضوعی است که در تحقیقات جدید مطرح شده و سازماندهی معیارها در قالب مدلی از داده‌های مکانی با استفاده از GIS نتایج مطلوبی را به‌همراه داشته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

9 - بررسی ارتباط مشخصه های شکل زمین با زاد آوری طبیعی جنگل های دست کاشت (مطالعه موردی: پارک ملت استان زنجان)
نگین عظیمی مریم داغستانی نینا رجایی

یکی از عناصر مهم جنگل پوشش گیاهی است. مطالعه و شناخت پوشش گیاهی از ضروری‌ترین مسایل و تحقیقات در عرصه منابع‌طبیعی و محیط‌زیست است. پارک های جنگلی با توجه به نزدیکی به شهرها و تحت تاثیر گذاردن کیفیت زندگی حایز اهمیت است. زاداوری در پارک های جنگلی اهمیت زیادی دارد، در تحق چکیده کامل

یکی از عناصر مهم جنگل پوشش گیاهی است. مطالعه و شناخت پوشش گیاهی از ضروری‌ترین مسایل و تحقیقات در عرصه منابع‌طبیعی و محیط‌زیست است. پارک های جنگلی با توجه به نزدیکی به شهرها و تحت تاثیر گذاردن کیفیت زندگی حایز اهمیت است. زاداوری در پارک های جنگلی اهمیت زیادی دارد، در تحقیق حاضر به بررسی نحوه زادآوری به منظور حفظ و توسعه جنگل پرداخته شده است. از این رو مطالعه حاضر باهدف بررسی زادآوری در ارتباط باشیب، جهت جغرافیایی و ارتفاع از سطح دربا صورت گرفته است. نمونه برداری با روش تصادفی سیتماتیک صورت پذیرفت و 35 پلات از منطقه پارک ملت استان تعیین و مشخصه‌های مورد نظر در پلات های مذکور مورد اندازه گیری قرار گرفت. در ابتدا آماره های توصیفی شاخصه های اندازه گیری شده با استفاده از نمودار بیان و سپس با استفاده از روش های پارامتری و ناپارامتری و در نهایت تأثیر مشخصه‌های شکل زمین بر صفات رشدی درختان و رابطه بین مشخصه‌های رشدی درختان با یکدیگر با استفاده از نسخه 21 نرم‌افزار SPSS بررسی شد. نتایج این مطالعه نشان داد که شیب بر مشخصه های رشدی مورد نظر تاثیر معنی داری نداشته است؛ لیکن جهت شیب بر ارتفاع زبان‌گنجشک، قطر سینه کتلپا، قطر سینه زبان‌گنجشک، متوسط قطر سینه کل، تاج‌پوشش اقاقیا، تاج پوشش زبان‌گنجشک، میانگین تاج‌پوشش درختان و تاج‌پوشش کلی پلات، تأثیر معنی‌داری داشت. همچنین تعداد درخت در هر پلات بر زادآوری، و سایر مشخصه های رشدی نیز معنی‌دار بود. بین شادابی اقاقیا با ارتفاع آن رابطه منفی وجود داشت. پرونده مقاله

XML

فهرست مقالات