-
دسترسی آزاد مقاله
1 - بررسی کیفیت آب رودخانه صوفی چای با استفاده از نشانگرهای زیستی ماکروبنتوزی
مهسا مبشری لعبت تقوی سید باقر نبویزمینه و هدف: پژوهش حاضر کیفیت آب رودخانه صوفی چای در شهرستان مراغه را با استفاده از اجتماعات ماکروبنتوز و ساختار جمعیتی آنها در سال 93 -94 بررسی می کند. روش بررسی: در مجموع، 9 ایستگاه مطالعاتی در منطقه تعیین شد و ماکروبنتوزها با استفاده از دستگاه سوربر 25×50 با س چکیده کاملزمینه و هدف: پژوهش حاضر کیفیت آب رودخانه صوفی چای در شهرستان مراغه را با استفاده از اجتماعات ماکروبنتوز و ساختار جمعیتی آنها در سال 93 -94 بررسی می کند. روش بررسی: در مجموع، 9 ایستگاه مطالعاتی در منطقه تعیین شد و ماکروبنتوزها با استفاده از دستگاه سوربر 25×50 با سه تکرار در هر ایستگاه نمونه برداری جمع آوری شدند. نمونه ها به وسیله فرمالدهید 4 % تثبیت و جنس، گونه و خانواده آنها شناسایی شدند.تعداد کل 19 ماکروبنتوز از 19 خانواده، 10 راسته و 2 ردهارزیابی شدند. یافته ها:گونهBaetissp در هر دو فصل زمستان و تابستان غالب بود. نتایج نشان می دهد که ایستگاه های 7 و 9 با 47 ماکروبنتوز در متر مربع در فصل زمستان و ایستگاه 9 با 128 ماکروبنتوز در متر مربع در فصل تابستان بیشترین تراکم ماکروبنتوزها را دارند.با توجه به مدل Welch، کیفیت آب رودخانه صوفی چای در بیشتر ایستگاه ها در هر دو فصل متوسط بود. هرچند، کیفیت آب در ایستگاه 7 در زمستان و ایستگاه های 8 و 5 در تابستان نامناسب بودند.بر طبق شاخصBMWP،کیفیت آب رودخانه، به جز ایستگاه های 8 و 9 در زمستان، مناسب بود. بحث و نتیجه گیری: با توجه به نتایج این مطالعه می توان نتیجه گرفت که اجتماع ماکروبنتوزی شاخص بسیار موثری برای ارزیابی شرایط زیست محیطی رودخانه صوفی چای هستند.در مجموع، نتایج این مطالعه کیفیت نسبتاً مناسب آب رودخانه صوفی چای را نشان می دهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - تبیین پدیده شتاب و منابع ایجاد آن در بورس اوراق بهادار تهران
محمدرضا رستمی حجت اله انصاری نازدار حیدریدر این تحقیق، به تبیین پدیده شتاب و منابع ایجاد آن در بورس اوراق بهادار تهران میپردازیم. جامعه آماری تحقیق حاضر، کلیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران میباشد. 90 شرکت به روش نمونهگیری حذفی انتخاب شدهاند که طی دوره زمانی 1390-1385 مورد بررسی قرار میگی چکیده کاملدر این تحقیق، به تبیین پدیده شتاب و منابع ایجاد آن در بورس اوراق بهادار تهران میپردازیم. جامعه آماری تحقیق حاضر، کلیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران میباشد. 90 شرکت به روش نمونهگیری حذفی انتخاب شدهاند که طی دوره زمانی 1390-1385 مورد بررسی قرار میگیرند. آزمون فرضیهها با استفاده از روش مقایسه میانگین و روش حداقل مربعات صورت پذیرفت. نتایج تحقیق نشان میدهد که استراتژی شتاب در هر دو دوره تشکیل و نگهداری 3 و 6 ماهه سودآور بوده است. در ادامه بازده سهام برنده و بازنده با مدلCAPM و مدل سه عاملی فاما و فرنچ تخمین زده شد و نتایج آزمون مربوطه نشان داد که بازده استراتژی شتاب از بین نمیرود و فقط کمی تعدیل میگردد. به منظور تبیین منابع شتاب دو عامل ریسک و تورشهای رفتاری به عنوان متغیر مستقل در معادلهای تخمین زده میشود، نتایج نشان میدهد که تورشهای رفتاری در هر دوره 3 و 6 ماهه به عنوان منبع شتاب مورد تأیید قرار گرفته و عامل ریسک فقط در دوره 6 ماهه آزمون به عنوان منبع شتاب، رابطه معنی داری با بازده استراتژی شتاب دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - بررسی تطبیقی مضامین مشترک در اشعار حسّان العرب و حسّان العجم
مریم محمدزادهبا توجه به اینکه در مقوله ادبیات تطبیقی با نگاهی به آثار و منظومههای ادبی و هنری کشورهای مختلف میتوان شاهد اشتراکاتی در این آثار بود، نوشتار حاضر با هدف بازخوانی اهم مضامین و درونمایههای مشترک اشعار حسّان بن ثابت و خاقانی، به شیوه توصیفی- تحلیلی این وجوه را مورد واکا چکیده کاملبا توجه به اینکه در مقوله ادبیات تطبیقی با نگاهی به آثار و منظومههای ادبی و هنری کشورهای مختلف میتوان شاهد اشتراکاتی در این آثار بود، نوشتار حاضر با هدف بازخوانی اهم مضامین و درونمایههای مشترک اشعار حسّان بن ثابت و خاقانی، به شیوه توصیفی- تحلیلی این وجوه را مورد واکاوی قرار داده و به این نتیجه رسیده است که در زمینه مدحیّات، خاقانی بر خلاف حسّان در ستایش سلاطین از اغراقهای شاعرانه بهره گرفته؛ ولی در مدایح نبوی و منقبت خلفای راشدین، هر دو شاعر به بیان احوال و اوصاف واقعی پرداخته و از مبالغه گویی پرهیز کرده اند. حسّان در هجویات خود فقط به هجو اشخاص و قبایل خاص پرداخته؛ لیکن خاقانی علاوه بر هجو اشخاص، به هجو تیپهای شخصیتی پرداخته است. اشعار فخرآمیز خاقانی بیشتر محدود به خود اوست؛ لیکن اشعار فخرآمیز حسّان بیشتر دربرگیرنده مباهات به خاندان و قبیلهاش میباشد. خمریّات خاقانی قبل از تحول روحی او و خمریّات حسّان در دوره جاهلی سروده شده است و هر دو در دوره دوم زندگی خود از شراب و وصف مجالس بادهنوشی اجتناب ورزیدهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - شعر بادگانی (خمریه) در ادبیات عربی و ادبیات پارسی
زهرا خسروی ومکانیدر این مقاله موضوع شعر شراب یا خمریه در ادبیات دو ملت ایران و عرب مورد پژوهش و بررسی و تحلیل قرار گرفته و چگونگی پیدایش ، سیر تحول و کاربرد های مختلف آن در ادبیات هر دو ملت تبیین شده است . این گونه ادبی (شعر شراب یا خمریه) در ادبیات عربی از دوره ی پیش از اسلام و لا به ل چکیده کاملدر این مقاله موضوع شعر شراب یا خمریه در ادبیات دو ملت ایران و عرب مورد پژوهش و بررسی و تحلیل قرار گرفته و چگونگی پیدایش ، سیر تحول و کاربرد های مختلف آن در ادبیات هر دو ملت تبیین شده است . این گونه ادبی (شعر شراب یا خمریه) در ادبیات عربی از دوره ی پیش از اسلام و لا به لای چکامه های کهن جاهلی ( = پش از اسلام ) که سرآغاز شعر عربی است مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته و سیر تحول و کاربرد آن تا زمان ابن فارض در سده هفتم ادامه یافته است . در ادبیات فارسی نظر به دسترس نبودن شعر های پیش از اسلام ، این گونه ادبی از زمان رودکی سمرقندی به عنوان نخستین شاعر خمریه سرا بررسی و تا سده هشتم ادامه یافته است که در ساقی نامه های شاعران ایرانی تا دوران متاخر تر نیز ادامه یافته است . پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - تببین حقایق عرفانی و معرفت شناسی در ساقی نامه های ادب فارسی
سید احمد حسینی کازرونیساقی نامه، نوعی شعر مثنوی در بحر متقارب است که شاعر در آن خطاب به ساقی مضامینی را در یاد مرگ و بی ثباتی حیات دنیوی و پند و اندرز و حکمت و غیره می آرود. بااینکه این نوع شعر به سبب ذکر باده و جام، با سایر اشعار خمریه تناسب دارد. اگر دو شرط در آن محقق شود. نوع خاصی در م چکیده کاملساقی نامه، نوعی شعر مثنوی در بحر متقارب است که شاعر در آن خطاب به ساقی مضامینی را در یاد مرگ و بی ثباتی حیات دنیوی و پند و اندرز و حکمت و غیره می آرود. بااینکه این نوع شعر به سبب ذکر باده و جام، با سایر اشعار خمریه تناسب دارد. اگر دو شرط در آن محقق شود. نوع خاصی در میان اشعار فارسی قرار می گیرد یکی اینکه مثنوی باشد، دیگر اینکه در بحر متقارب گفته شود. از سوی دیگر. روح خاص. فلسفی و اخلاقی و عرفانی در این گونه منظومه ها با مضامین عادی و معمولی، تفاوت و کاربردی آشکار دارد. در بیشتر ساقی نامه های ادب فارسی، تجلیات انوار حق، نمودی عینی دارد و شواهد شعری آنها ره نمودی است به معرفت ربّانی. کلید واژه ها: شراب، ساقی، جام. باده، سکر و مستی. عرفان. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - مقایسه اشعار ابونواس و رودکی از حیث عناصر غنایی
رضا بورقانی فراهانی ابوالقاسم رادفر محمدرضا عباسپور خرمالوأبونواس اهوازی از شاعران عربزبان شعوبی قرن دوم هجری در شمار شاعران برجسته این عهد به بیان مضامینی از قبیل خمریات، وصف معشوق، مدح و هجا پرداخته است. سادگی و صداقت از ویژگیهای اشعار اوست. رودکی سمرقندی از شاعران قرن سوم و چهارم شعر فارسی نیز به مضامینی چون شادخواری، توص چکیده کاملأبونواس اهوازی از شاعران عربزبان شعوبی قرن دوم هجری در شمار شاعران برجسته این عهد به بیان مضامینی از قبیل خمریات، وصف معشوق، مدح و هجا پرداخته است. سادگی و صداقت از ویژگیهای اشعار اوست. رودکی سمرقندی از شاعران قرن سوم و چهارم شعر فارسی نیز به مضامینی چون شادخواری، توصیف زیبارویان و ستایش ممدوح پرداخته است. در جستار حاضر پس از بررسی مختصری از زندگی و اوضاع اجتماعی عصر آن دو به واکاوی اندیشههای غنایی در اشعارشان پرداخته شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - بررسی تطبیقی وصف خمر در شعر اعشی و منوچهری دامغانی
مرتضی براری رئیسی الهی بخش گوریخمریات از دیرباز مورد توجه شاعران پارسی و تازی بوده است. اعشی و منوچهری دامغانی از جمله این شاعراناند که به این موضوع پرداختهاند. بنابراین به خاطر بسامد بالای توصیف باده در شعرشان، و عدم پژوهش در این خصوص، این جستار به دنبال آن است که با روش توصیفی - تحلیلی، نگاه دو ش چکیده کاملخمریات از دیرباز مورد توجه شاعران پارسی و تازی بوده است. اعشی و منوچهری دامغانی از جمله این شاعراناند که به این موضوع پرداختهاند. بنابراین به خاطر بسامد بالای توصیف باده در شعرشان، و عدم پژوهش در این خصوص، این جستار به دنبال آن است که با روش توصیفی - تحلیلی، نگاه دو شاعر به این موضوع را بررسی کرده و تفاوتها و اشتراکات شعری آنان را بیان کند. یافتههای این پژوهش نشانگر است که مضامین مشترکی همچون تأثیر باده بر جسم، شفابخشیِ بوی باده و وصف مجالس باده نوشی همراه با رقص کنیزکان وجود دارد. دقت و شمول، توجه به جزئیات و حسّیات، پرگویی، جان بخشی به باده و زمینی بودن باده، از دیگر ویژگی های مشترک است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - تحلیل ماهیت می در ساقی نامۀ رضی الدین آرتیمانی
رسول شمس نصرتی سید حسن سیدترابی علی محمد مؤذنی محمدرضا شاد منامندر میان شاعران عارف مسلک عصر صفوی، رضی الدین آرتیمانی به سبب آفرینش ساقی نامه شهرت ویژه ای دارد. از یک سو، مضامین عرفانی و از سوی دیگر اندیشه های مذهبی و ارادت وی به تشیع، آراء و نظرات او را قابل تأمل کرده است. هدف مقالة حاضر آن است تا نشان دهد ابژة می علاوه بر کارکر چکیده کاملدر میان شاعران عارف مسلک عصر صفوی، رضی الدین آرتیمانی به سبب آفرینش ساقی نامه شهرت ویژه ای دارد. از یک سو، مضامین عرفانی و از سوی دیگر اندیشه های مذهبی و ارادت وی به تشیع، آراء و نظرات او را قابل تأمل کرده است. هدف مقالة حاضر آن است تا نشان دهد ابژة می علاوه بر کارکرد متداول آن، در ساقی نامه وظیفة مضاعفی ایفا می کند. می و وابسته های آن بیانگر بسیاری از معانی و پیام های فرهنگی ـ اجتماعی و سیاسی است. بررسی دلالت های ضمنی و پنهان آن می تواند برخی از مسائل نهفته در فرهنگ آن دورة ایران را روشن سازد. این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی و تأمل در تک تک ابیات ساقی نامه به بررسی تأثیر ایدئولوژی حاکم بر سرودة آرتیمانی خاصه می و متفرعات آن پرداخته است. نتایج حاصل نشان داد که آرتیمانی به دلیل همراهی با دستگاه شیعه پرور صفوی علاوه بر کاربرد معانی رایج می، تلاش کرده با اندک تغییر ماهیت، رویکرد و رنگ مذهبی نیز بدان ببخشد. وی برای تصویر اندیشه منحصر به فرد خود نه مانند صوفیان افراطی و نه مانند فقیهان متعصب عمل کرده بلکه با ایجاد تعادل بین ماده و معنا، دنیا و آخرت به نوعی از عرفان متعادل شیعی دست یافته است. او از یک سو در خلسة مستی هوشیاری و از سوی دیگر در پی نجات مخالفان یعنی شیخان و زاهدان ریایی از جهل و مستی بی خبری بوده است. درک این رهیافت اهمیت نگرش آرتیمانی را به عنوان یک شاعر عارف در عصر فرقه بازی ها و افراط گرایی ها نشان می دهد و شعرش را قابل اعتنا می سازد پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
9 - صورة الخمرة فی شعر مصطفی وهبی التّل (عرار) ومدی تأثّرها من رباعیات الخیام
هومن ناظمیان حسین ابویسانی صغرا فلاحتی راضیه مسکنییعتبر مصطفی وهبی التل المعروف بـ"عرار" (1899–1949م) من أبرز شعراء الأردن. تأثَّر عرار أشدّ التاثّر بفلسفة الخیام فی رباعیاته وقد نسج الأشعار علی منواله. حتی أنّه یمکننا القول إنّ عملیة فهم واستیعاب مضامینه الشعریة تصعب وتعسر علی الأذهان دون الترکیز علی فلسفة الخیا چکیده کاملیعتبر مصطفی وهبی التل المعروف بـ"عرار" (1899–1949م) من أبرز شعراء الأردن. تأثَّر عرار أشدّ التاثّر بفلسفة الخیام فی رباعیاته وقد نسج الأشعار علی منواله. حتی أنّه یمکننا القول إنّ عملیة فهم واستیعاب مضامینه الشعریة تصعب وتعسر علی الأذهان دون الترکیز علی فلسفة الخیام واستیعاب شعره. لکنّ السؤال هنا هل تأثُّر عرار بالخیام ینحصر فی مضامینه الشعریة فقط أو أنّه یتجلّی فی صوره الشعریة أیضاً. بناءً علی هذا إنّ البحث یسعی إلی دراسة تحلیلة مقارنة بین صور عرار والخیام الشعریة علی أساس المنهج الفنی حتّی یتعین مدی تأثره من الرباعیات أو إبداع الشاعر فیه ونظراً إلی أنّ موضوع الخمریات یعتبر من أهمّ المواضیع لدی الشاعرین، فإنّ البحث یتمحور علی دراسة صورة الخمرة عندهما. والنتائج التی تمّ التوصل إلیها فی هذه المقالة تشیر إلی أنّ عرار لم یتأثّر بالصور الشعریة لدی الخیام بل لقد حاول فی معظم الأحیان أن تکون فلسفة الخیام مجرد مصدر إلهام تنفتح به صوره الشعریة. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
10 - نقد آراء النُقّاد المعاصرین فی أبی نواس وخمریاته
سیدمحمد حسینی یوسف هادیپور نهزمیلأبی نواس شخصیة فذّة أثارت جدلاً حاداً بین النقّاد من القدامى والمعاصرین والتّی ما تزال تُثیر حوله الکثیرَ من الجدل؛ فلایمکن التعرف علی حقیقة شخصیّته وشخصیّته الحقیقیّة إلا بعد إعادة القراءة فی أغلب ما قیل حوله؛ وللوصول إلی هذا الغرض نحن بحاجة إلى نوع خاص من الحزم والحذ چکیده کامللأبی نواس شخصیة فذّة أثارت جدلاً حاداً بین النقّاد من القدامى والمعاصرین والتّی ما تزال تُثیر حوله الکثیرَ من الجدل؛ فلایمکن التعرف علی حقیقة شخصیّته وشخصیّته الحقیقیّة إلا بعد إعادة القراءة فی أغلب ما قیل حوله؛ وللوصول إلی هذا الغرض نحن بحاجة إلى نوع خاص من الحزم والحذر فی قبول ما قیل عنه وما نُسِبَ إلیه، وکذلک بحاجة إلى تقویم جدید لنهج حیاته وطریقة تفکیره التی لاتُفهم من خلال ظاهر أشعاره، فی کثیر من الأحیان، ولاسیما أشعاره الخمریة. المقال الذی بین أیدیکم قد تناول آراء النقاد القدامی بصورة عابرة وقام بمعالجة آراء النقاد المعاصرین بشیئ من التفصیل لتبیین مقدار إفراطهم علیه بسبب التحالیل النفسیة التی لا أثر لها فی تحالیل النقّاد القدامی ولا أساس لها من أصل. ولإنجاز هذه المهمّة تمّ الاستناد إلی بعض الأخبار والأشعار التی سببت أن تتزاید أخبار السوء حوله وحول أمّه وإلی بعض الأبیات والقصائد التی تشیر إلی الأجواء السائدة علی تلک الفترة والأبیات التی تدل علی بعض معتقداته من وجهة النظر السیاسیة والدینیة. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
11 - الغزل الصوفی عند ابن الفارض وجامی؛ دراسة نقدیة مقارنة فی المضمون
محمد هادی مرادی فاطمة نصراللهیإن الأدب المقارن من أهم الشعب الأدبیة لأن فی هذه النزعة النقدیة یعالج الباحث الصلات التاریخیة الموجودة بین أدبین مختلفین، موضحا وجوه خلافهما وتشابههما. ویشترط فی هذا الحقل النقدی أن تکون لغات موضوع الدراسة مختلفة. تتطرق هذه الدراسة المتواضعة إلی الغزل الصوفی للشاعرین ال چکیده کاملإن الأدب المقارن من أهم الشعب الأدبیة لأن فی هذه النزعة النقدیة یعالج الباحث الصلات التاریخیة الموجودة بین أدبین مختلفین، موضحا وجوه خلافهما وتشابههما. ویشترط فی هذا الحقل النقدی أن تکون لغات موضوع الدراسة مختلفة. تتطرق هذه الدراسة المتواضعة إلی الغزل الصوفی للشاعرین الکبیرین ابن الفارض وجامی من حیث المضمون، علی أنهما کانا من أعلام الشعراء الصوفیة بین العرب والفرس. کما تلقی الضوء علی حیاة الشاعرین، ثم تنطلق نحو شعر الشاعرین دارسة مضامینهما الشعریة علی أساس أهم مظاهر الشعر الصوفی کالخمر والمرأة اللتین یرمز الشاعر بهما لتبیین غرضه المعنویة ویقصد عنهما قصدا عرفانیا. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
12 - دراسة نقدیة فی مبنی خمریات أبی نواس
یوسف هادی پور نهزمیتطلق الخمریات علی الأشعار التی تتناول عالم الشراب، بدءا بالخمرة وأوصافها، مرورا بأوانیها وأشکالها، ورجوعا إلى مواطنها وکرومها ووصفا لمجالسها وما تضمّه من سقاة وندمان وغناء ولهو وطرب، وتتبّعا لتأثیرها فی النفس، ودبیبها فی مفاصل الجسد، وما یحصل منها من نشوة، وخیلاء، وما ی چکیده کاملتطلق الخمریات علی الأشعار التی تتناول عالم الشراب، بدءا بالخمرة وأوصافها، مرورا بأوانیها وأشکالها، ورجوعا إلى مواطنها وکرومها ووصفا لمجالسها وما تضمّه من سقاة وندمان وغناء ولهو وطرب، وتتبّعا لتأثیرها فی النفس، ودبیبها فی مفاصل الجسد، وما یحصل منها من نشوة، وخیلاء، وما یجری فی مجالسها من طرائف ولطائف، وطقوس وشعائر، وغیر ذلک ممّا جعل القصائد الخمریة أو الأبیات التی تضمّها قصائد الشعر العربی فی هذا الموضوع، تحتل مکانة بارزة، وتکاد أن تکون نوعا مستقلا بذاته. لما تتمیّز به من خصوصیة الوصف، والسّیاق القصصی أحیانا، ومن أبعاد سیاسیّة واجتماعیّة فی بعض الأحایین، وأبعاد فکریة، وتأملیة ذات منحنی فلسفی ظاهر فی أحیان أخری. ولاشکّ فی أنّ أبانواس هو رائد الشعر الخمری أبدا. علی أنّه اتّخذ الخمرة مدخلا إلی عالم السیاسة، والسعادة، والجمال، والمعرفة، ومخرجا وحیدا من سجن المجتمع وسجن أعرافه، و تقالیده، ومأزق الوجود. بسبب هذه الأهمیة البالغة نعالج خمریاته من الناحیة الشکلیة حتّی تتبین الوجوه المتمیزة فی شکل خمریاته کمقدّمة لدراسة مضمون خمریاته فی مقال آخر. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
13 - «جامی، محبّـت الهی و بادۀ معنوی»
محبوبه مسلمی زادهعشق و محبّت مهمترین مضمونی است که از شعر گذشته به شعر صوفیانه در آمد و در مفهومی غیر از مفهوم معمول، از جملۀ مهمترین اصطلاحات صوفیه شد. همراه با این لفظ، بسیاری الفاظ مرتبط با آن-که در وصف معشوق به کار میرفت- و نیز واژگانی چون شراب و باده و خرابات و ... به شعر صوفیان چکیده کاملعشق و محبّت مهمترین مضمونی است که از شعر گذشته به شعر صوفیانه در آمد و در مفهومی غیر از مفهوم معمول، از جملۀ مهمترین اصطلاحات صوفیه شد. همراه با این لفظ، بسیاری الفاظ مرتبط با آن-که در وصف معشوق به کار میرفت- و نیز واژگانی چون شراب و باده و خرابات و ... به شعر صوفیانه راه یافت و معنای استعاری و مجازی پیدا کرد. تشبیه محبّت به شراب اوّلین مرحلۀ شکلگیری معنی عرفانی شراب است و این تشبیه سبب شد تا شاعران و از جمله عبدالرّحمن جامی، از باده در بیان مضامینی چون عشق ازلی و کیهانی استفاده کنند. دربارۀ مضمون عشق و مراتب آن و دیدگاه شعرای دورههای مختلف رسالات و مقالات بسیار نگاشته شده و از آنجا که دربارهآثار جامی بدین موضوع، چندان پرداخته نشده، مقالۀ حاضر بر آن است تا با تکیه بر غزلهای دیوان او و اشعه اللّمعات و لوامع و لوایح، مضمون مذکور را بررسی و دیدگاههای جامی را در آن خصوص بیان کند. الفاظ مربوط به محبّت و باده در مفهوم عرفانی در غزلهای جامی و دیگر آثارش به شکلی متعالی و بدیع به کار رفته که حاکی از تلقّی او از عرفان و عشق الهی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
14 - مقایسه تطبیقی استعاره مفهومی شراب عرفانی در غزلیات مولانا، خمریه ابن فارض مصری و ساقینامه ظهوری ترشیزی
لیلا سلیمانزاده محمدرضا شادمنامن حسین آریان توفیق هاشمپور سبحانیاین مقاله بر اساس چهارچوب نظری نظریه لیکاف و جانسون به بررسی و مقایسه تطبیقی استعاره مفهومی شراب عرفانی مشترک در غزلیات مولانا و قصیده خمریه(میمیه) ابنفارض مصری و ساقی نامه ظهوری ترشیزی پرداخته است.و هدف آن معرفی نگاشت نام های شراب عرفانی و حوزه های مبدا آن از جنبه الهی چکیده کاملاین مقاله بر اساس چهارچوب نظری نظریه لیکاف و جانسون به بررسی و مقایسه تطبیقی استعاره مفهومی شراب عرفانی مشترک در غزلیات مولانا و قصیده خمریه(میمیه) ابنفارض مصری و ساقی نامه ظهوری ترشیزی پرداخته است.و هدف آن معرفی نگاشت نام های شراب عرفانی و حوزه های مبدا آن از جنبه الهی و و عرفانی آن در اشعار مذکور است. چراکه با مقایسه تطبیقی و تحلیل معنایی این واژه می توان نگرش یک ملت و جامعه را در یک حوزه مفهومی درک کرد و میزان تاثیر و تاثر آن ها را سنجید و به نقاط اشتراک و افتراق این شعرا در به کارگیری این واژه پی برد.پس به این منظور پس از جست وجو در پیکره های مورد بحث، عبارات استعاری فراوانی که دربرگیرنده استعاره مفهومی شراب عرفانی هستند به دست آمد و برمبنای آن ها نگاشت نام ها و حوزه های مبدا استخراج گردید و با طبقه بندی آن ها و اراِئه شواهد لازم به تحلیل و مقایسه آن ها پرداخته شد و مفهوم اصلی و کانونی شراب عرفانی در اشعار مذکور مشخص گردید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
15 - ساقی نامهی نظامی گنجهای و تعداد واقعی ابیات آن
سیداحمد پارسا محمدآزاد مظهریساقینامه یکی از گونههای شعر پارسی است که بیشتر در قالب مثنوی و در بحر متقارب مثمّن محذوف سروده شده است و شاعر در آن با مخاطب قرار دادن ساقی و مغنّی دلیل فرا خواندن آنها را بازگو میکند. هدف پژوهش حاضر، بررسی ساقینامهی نظامی گنجهای است. در این راستا ضمن بررسی دلایل چکیده کاملساقینامه یکی از گونههای شعر پارسی است که بیشتر در قالب مثنوی و در بحر متقارب مثمّن محذوف سروده شده است و شاعر در آن با مخاطب قرار دادن ساقی و مغنّی دلیل فرا خواندن آنها را بازگو میکند. هدف پژوهش حاضر، بررسی ساقینامهی نظامی گنجهای است. در این راستا ضمن بررسی دلایل فرا خواندن ساقی، تصاویر مورد استفادهی شاعر از می و میگساری، تعداد واقعی ابیات ساقینامه و مغنّینامهی نظامی و انگیزهی او از سرایش اینگونه شعر مورد بررسی قرار میگیرد. تکنیک مطالعه در این مقاله تحلیل محتوا ست و مطالب و شواهد مورد نظر به شیوهی کتاب خانهای و سند کاوی گردآوری شده است، نتیجه نشان میدهد با این بررسی میتوان به درک درستتر از ساقینامهی نظامی دست یافت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
16 - شراب غرور و بادۀ حضور در دیوان حافظ
محمد اسحاقیبسامد بالای واژۀ باده و متفرعات آن در دیوان حافظ (بیش از 1300 بار)، علاوه بر اینکه گواه اهمیت در اندیشه و شعر اوست، دارای تعبیرهای گوناگونی است و به انواع مختلفی نیز تقسیمبندی میشود که علاوه بر شرابهای انگوری و عرفانی، بادۀ کنایی را نیز شامل میشود که باید گفت این نا چکیده کاملبسامد بالای واژۀ باده و متفرعات آن در دیوان حافظ (بیش از 1300 بار)، علاوه بر اینکه گواه اهمیت در اندیشه و شعر اوست، دارای تعبیرهای گوناگونی است و به انواع مختلفی نیز تقسیمبندی میشود که علاوه بر شرابهای انگوری و عرفانی، بادۀ کنایی را نیز شامل میشود که باید گفت این نام را برای اولین بار، استاد بهاءالدین خرمشاهی بر آن نهاده و البته به ذکر چند مثال کلی و مختصر بسنده نمودهاند؛ هرچند با توجه به گستردگی موضوع، تنوع، دیریاب بودن تعابیر این نوع باده و اهمیت کاربردش در شعر حافظ، نیازمند پژوهشی دقیقتر و کاملتر است؛ بهویژه که نوع آن در دیوان، مشخص نشده و نیاز به تدقیق مخاطب دارد. هدف این پژوهش، آن است که ضمن تعریف دقیق بادههای کنایی در دیوان حافظ، مشخّص شود کدام بادهها زیرمجموعۀ این نوع قرار میگیرند و چگونه میتوان آنها را تشخیص داد. روش گردآوری اطلاعات، کتابخانهای است و یافتههای این پژوهش نشان میدهد که انواع دیگری از باده نیز در دیوان حافظ وجود دارد که معرفی نشدهاند؛ همچون شراب موهوم که خود خواجه بر آن نام نهاده است، همچنین دو نوع باده به نامهای شراب غرور و می حضور نیز معرفی و توضیح داده خواهد شد با این تذکر که تاکنون این دو نوع باده در دیوان حافظ، شناخته و شناسانده نشدهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
17 - تحلیل مفهوم می در اشعار صدرالمتالهین شیرازی
سعید محمدی کیشصدرالدین محمد بن ابراهیم قوام شیرازی یا مُلاصَدرا، حکیم متأله و فیلسوف و عارف و شاعر ایرانی قرن یازدهم هجری قمری و بنیانگذار حکمت متعالیه است.وی در مثنوی خود، برخی نظرات عرفانی و فلسفی و حکمی خود را بیان داشته است.هدف از پژوهش حاضر بررسی نگرش شاعر در بیان اصطلاح می با چکیده کاملصدرالدین محمد بن ابراهیم قوام شیرازی یا مُلاصَدرا، حکیم متأله و فیلسوف و عارف و شاعر ایرانی قرن یازدهم هجری قمری و بنیانگذار حکمت متعالیه است.وی در مثنوی خود، برخی نظرات عرفانی و فلسفی و حکمی خود را بیان داشته است.هدف از پژوهش حاضر بررسی نگرش شاعر در بیان اصطلاح می با تعابیر گوناگون است که به روش توصیفی - تحلیلی صورت می پذیرد.از یافته های این پژوهش می توان به مفاهیم می در این مثنوی اشاره کرد.ملاصدرا آن می را می طلبد که پرتو آتش آن سوزاندۀ خاشاک پندار باشد و بتواند خودیت عارف را در مرحله فنا فی الله محو کند، از نظر ملاّصدرا عارف کامل در آتش می عشق، از خودی رهانیده می شود و در فزونی مستی به مشاهده ابکار اسرار نائل می گردد. در مرتبه ای که او در مستی می نیستی، برای ممکنات وجودی مستقل و منفصل قائل نیست.آن می که دل، محل ازلی پرتو روحانی اوست،چنان که خانۀ تاریک دل به سبب وجود منور آن باده به گلشن معانی مبدل شده است.آن می که صدرالمتالهین خواستار اوست شراب آگاهی از نفی وجود از عدم اعتباری است و عارف از نوشیدن آن به معرفت هستی مطلق که همانا راز وحدت است پی می برد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
18 - دیالوگ یا جبروت متن؛ واکاوی برداشت جامی از بادهسرایی ابنفارض
سیّد حسین سیّدی سعیده ممیزیدیدگاههای مخاطبمحور، رویکردهای جدیدی پیش روی ما قرار داده است تا با استفاده از آن بتوانیم، ارتباط بهتری با متون ادبی ـ بهویژه متون قدیمی ـ برقرار کنیم. با توجه به تفاوت مقتضیات خواننده و یک متن قدیمی، ارتباط متن و خواننده، به کمال نمیرسد مگر آنکه از گذر تاریخ برداش چکیده کاملدیدگاههای مخاطبمحور، رویکردهای جدیدی پیش روی ما قرار داده است تا با استفاده از آن بتوانیم، ارتباط بهتری با متون ادبی ـ بهویژه متون قدیمی ـ برقرار کنیم. با توجه به تفاوت مقتضیات خواننده و یک متن قدیمی، ارتباط متن و خواننده، به کمال نمیرسد مگر آنکه از گذر تاریخ برداشتها از یک متن، مقتضیات خاص متن را بازشناسی کنیم. هدف این پژوهش آن است که آیا فردیت میتواند تلقی افراد را از موضوع تحت تأثیر قرار دهد یا نه.این نوشتار با روش توصیفی ـ تحلیلی نشاندهندة آن است که جامی از جهت عاطفه و شور که اساس بادهسرایی ابنفارض است با او یکدله شده و از همین رو توانسته تصویر روحی و کلی شعر ابنفارض را احیاء کند. انسجام شعری ابنفارض یک نمود اساسی از ماتریس متن اوست و ما را از تصاویر جزئی مشترک با بادهسرایی مادی به تصویر کلی از متن میرساند تا جایی که به جای تصویرِ "لایعقلِ"(مستانگی در لحظه) بادهسراییِ مادی، به تصویر لنیعقل "(مستانگی ابدی) میرسیم، و اگر در جزء به بادهسرایی مادی نزدیک میشود نیک میداند که چگونه در سیاق و ساختار "یک چیز دیگر" باشد، اما جامی به دلیل پرداختن مفصل به هر بیت از انسجام سراسری، بازمانده و هر بیت برای او یک فصل جدا و یک شب شورانگیز است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
19 - بادهنوشیهای آیینی صورت تعدیلیافتۀ خوردنِ خون قربانی
ایوب امیدیبادهنوشیهای آیینی، ریشه در آیین قربانی دارند و صورتِ تعدیلیافتۀ خونخواری هستند که با گذشت زمان جایگزین شرابخواری شدهاند. با توجه به همسانی و شباهت میانِ خون و شراب، بادهنوشی، دارای نوعی شباهت جادویی است؛ زیرا شرابِ سرخ از هر چیزی به خونِ قربانی شبیهتر است. در مت چکیده کاملبادهنوشیهای آیینی، ریشه در آیین قربانی دارند و صورتِ تعدیلیافتۀ خونخواری هستند که با گذشت زمان جایگزین شرابخواری شدهاند. با توجه به همسانی و شباهت میانِ خون و شراب، بادهنوشی، دارای نوعی شباهت جادویی است؛ زیرا شرابِ سرخ از هر چیزی به خونِ قربانی شبیهتر است. در متون نظم روایی با توجه به اهمیّت و جایگاه شاهان، بادهنوشی اغلب به یاد آنان و پس از آنها، بیشترین بادهنوشیها به افتخار پهلوانان انجام میشده است؛ زیرا آنها، حامی کیان شاهی، استقلال ملی و دفاع از مردم در برابر بیگانگان بودند. تأکید و سفارش نوشیدن باده به یاد پهلوانان و بزرگان (پیش از جنگ و پس از مرگ)، نشاندهندۀ جنبۀ آیینی و تأثیر این عمل در سرنوشت اُخروی آنان به منظور جذب نیروی روحی و معنوی بادهخواران و خود فَدیه (قربانی) است. این پژوهش به روش توصیفی ـ تحلیلی و با استناد به متون نظم روایی ادبیات فارسی (تا قرن هفتم)، میکوشد نشان دهد که بادهنوشیهای آیینی، شیوۀ تعدیلیافتۀ خوردنِ خون قربانی در آیینهای ابتدایی است. نتایج عبارت است از: بادهنوشیهای جمعی در میدان جنگ و در مجالس بزم شاهان، پهلوانان و بزرگان نوعی پیشکشی غیرخونی به منظور شادی و تقویت روان درگذشتگان، طولِ عمرِ افراد، سلامتی و کامیابی زندگان و اتّحاد روحی و القاء نیروی معنوی بادهخواران به روان آنها است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
20 - بررسی استعارۀ مفهومی «مِی» در ادبیّات مکتبخانهای ایران
نسرین جبار خلجی بناب عزیز حجاجی کهجوق آرش مشفقیچکیده استعاره موضوعی اساسی و بنیادین در مطالعات زبانشناسی شناختی، ابزاری برای تفکّر، درک و شناخت مفاهیم انتزاعی است. از دستاوردهای زبانشناسی شناختی کشف این حقیقت است که زبانها اغلب برای ملموس کردن مفاهیم انتزاعی، از استعاره های مفهومی بهره می برند. استعاره های مفهوم چکیده کاملچکیده استعاره موضوعی اساسی و بنیادین در مطالعات زبانشناسی شناختی، ابزاری برای تفکّر، درک و شناخت مفاهیم انتزاعی است. از دستاوردهای زبانشناسی شناختی کشف این حقیقت است که زبانها اغلب برای ملموس کردن مفاهیم انتزاعی، از استعاره های مفهومی بهره می برند. استعاره های مفهومی به توضیح حوزۀ مقصد که حوزه ای انتزاعی است، از طریق حوزۀ مبدأ که حوزه ای ملموس است، می پردازند. در ادبیّات مکتبخانهای که بخش مهمّی از ادبیّات عامّه را در بر گرفته است، مِی از واژگانی است که قلمرو معنایی گسترده ای داشته و از مِیِ انگوری و عرفانی پیشی می گیرد و مفهومی انتزاعی پیدا می کند. هدف از این پژوهش که به روش مطالعۀ کتابخانهای و بر اساس رویکرد توصیفی – تحلیلی صورت گرفته، شناسایی معانی استعاری و کنایی مِی در ادبیّات مکتبخانهای ایران میباشد. بر این اساس آثار مکتبخانهای منظوم و منثور از نظرگاه استعاری و با بهره گیری از آرای زبانشناسانی چون، جورج لیکاف و مارک جانسون مورد مطالعه قرار گرفته و 19 مورد عبارت استعاری یا نگاشت (انگاره)، درحوزۀ مِی استخراج گردیده است، که عبارتند از: غفران، بیهوشی، مسلمانی، شفا، گلستان دین، صفا، مستی، یاریگر، دوای دل، عشق، کهنه، طهور، رقص و سماع، غارتگر، زایلکنندۀ آدمیّت، هوشیاری، نیرومندی، رسوایی و تقدّس. وجود نوعی وحدت و هماهنگی نسبی در حوزۀ معنایی، مشخّصۀ بارز این انگارههاست و انگارۀ مِی عشق است. گزارۀ بنیادین متن است که ذهنیّت استعاری مِی نوشی را در متون غنایی و عاشقانۀ مکتبخانهای بازتاب داده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
21 - بررسی روانشناختی شخصیّتهای دو رمان «شراب خام» و «اسیر زمان» از اسماعیل فصیح
ترا سزدان دوستچکیدهآثار داستانی اسماعیل فصیح، به لحاظ دارا بودن نکات روانشناسی، شخصیّتهای ضدّ و نقیض روشن و تاریک با اَعمال مثبت و منفی، بستر مناسبی برای یافتن تیپهای شخصیّتی واقعی در دنیای بیرون از رمان است. پژوهش حاضر، به روش توصیفی- تحلیلی و با رویکرد میانرشتهای، به بررسی شخ چکیده کاملچکیدهآثار داستانی اسماعیل فصیح، به لحاظ دارا بودن نکات روانشناسی، شخصیّتهای ضدّ و نقیض روشن و تاریک با اَعمال مثبت و منفی، بستر مناسبی برای یافتن تیپهای شخصیّتی واقعی در دنیای بیرون از رمان است. پژوهش حاضر، به روش توصیفی- تحلیلی و با رویکرد میانرشتهای، به بررسی شخصیّت از جهت اقتدارطلب، ماکیاولی، تیپ A، سرسخت یا خودشکوفا بودن در دو داستان شراب خام و اسیر زمان از اسماعیل فصیح میپردازد. فصیح علاوه بر طرح مضامین مدّ نظر و جذب مخاطب، تیپ های شخصیّتی را نیز به نوعی در رمان تشریح می کند. نتیجه این که، محور بحث فصیح، شخصیّتهای روشن و تاریک، با افکار مثبت و منفی است. هر چند که برخی از شخصیّتها به لحاظ تیپ، ترکیبی از دو یا چند شخصیّت هستند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
22 - سیرتحول فکری نظامی در ساقینامه
رضا حیدری نوری احمد خاتمیساقینامه یکی از دلانگیزترین انواع شعر فارسی است که برای بیان حقایق و مضامینی متنوع بکار میرود. حکیم نظامی ساقینامههایی دارد که بیشتر به موضوعاتی پیرامون مسائل عرفانی، اخلاقی و عشقی اختصاص دارد. او در ساقینامههای خود، موضوعات را متفاوت مطرح نموده است، و آن ناشی ا چکیده کاملساقینامه یکی از دلانگیزترین انواع شعر فارسی است که برای بیان حقایق و مضامینی متنوع بکار میرود. حکیم نظامی ساقینامههایی دارد که بیشتر به موضوعاتی پیرامون مسائل عرفانی، اخلاقی و عشقی اختصاص دارد. او در ساقینامههای خود، موضوعات را متفاوت مطرح نموده است، و آن ناشی از عوامل اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، ... و پختگی علمی و سنّی اوست. گاهی با بیان مفاهیم عارفانه، مخاطب خویش را به آسمان میبرد، گاهی او را در بوستان عشق رها و گاهی به دنیای پاک و بیآلایش زهد و پارسایی، دعوت میکند. دو ساقینامة مورد بحث این نوشتار در دو منظومة لیلی و مجنون و شرفنامه نظامی آمده است و نگارنده کوشیده است در این دو منظومه به تحلیل اندیشه و تبیین دیدگاه او در حوزة مسائل مذکور اهتمام کند. پرونده مقاله