بررسی روان‌شناختی شخصیّت‌های دو رمان «شراب خام» و «اسیر زمان» از اسماعیل فصیح

محورهای موضوعی : فصلنامه بهارستان سخن

ترا سزدان دوست ¹ ( دانش آموخته زبان و ادبیّات فارسی، واحد پارس آباد مغان، دانشگاه آزاد اسلامی، پارس آباد مغان، ایران )

تاریخ دریافت : 1399/08/18 تاریخ پذیرش : 1400/12/27 تاریخ انتشار : 1400/09/01

کلید واژه: رمان, شخصیّت, اسماعیل فصیح, کلید واژه‌ها: تیپ, شراب خام, اسیر زمان,

چکیده مقاله :

چکیدهآثار داستانی اسماعیل فصیح، به ‌لحاظ دارا بودن نکات روان‌شناسی، شخصیّت‌های ضدّ و نقیض روشن و تاریک با اَعمال مثبت و منفی، بستر مناسبی برای یافتن تیپ‌های شخصیّتی واقعی در دنیای بیرون از رمان است. پژوهش حاضر، به روش توصیفی- تحلیلی و با رویکرد میان‌رشته‌ای، به بررسی شخصیّت از جهت اقتدارطلب، ماکیاولی، تیپ A، سرسخت یا خودشکوفا بودن در دو داستان شراب خام و اسیر زمان از اسماعیل فصیح می‌پردازد. فصیح علاوه بر طرح مضامین مدّ نظر و جذب مخاطب، تیپ های شخصیّتی را نیز به نوعی در رمان تشریح می کند. نتیجه این که، محور بحث فصیح، شخصیّت‌های روشن و تاریک، با افکار مثبت و منفی است. هر چند که برخی از شخصیّت‌ها به ‌لحاظ تیپ، ترکیبی از دو یا چند شخصیّت هستند.

چکیده انگلیسی:

AbstractThe narrative works of Esmail Fassih, because of having psychological points and contradictory characters together with positive and negative behavior is a suitable streamline to find the real characteristic types in the world external to the novel. The present research deals with the two stories of " The unrefined wine " and " The captive of time " from Esmail Fassih. They are in descriptive – analytic method with intra – disciplinary approach. To elaborate more, we studied the characters of the story with Machiavellian authority type A which is tenacious and self-florishing one. In addition to enumerating the intended themes and attracting the readers, Fassih, introduces the other personalities in his novels, with the conclusion that the axis of his discussion is the bright and dim characters with positive and negative thoughts; though some of them typically are the combinations of two or more characters.

منابع و مأخذ:

فهرست منابع و مآخذ

الف- کتب

1- آدلر، آلفرد، (1370)، روان‌شناسی شخصیّت، ترجمة حسن زمانی و شرفشاهی، تهران: تصویر، چاپ هفتم.

2- دانیلز، مایکل، (1372)، خودشناسی با روش یونگ، ترجمة اسماعیل فصیح، تهران: فاخته، چاپ اوّل.

3- شاملو، سعید، (1384)، مکتب‌ها و نظریه‌ها در روان‌شناسی شخصیّت، تهران: رشد، چاپ هشتم.

4- شولتز، دوآن و شولتز، سیدنی آلن، (1385)، نظریّه­های شخصیّت، ترجمة یحیی سیّد محمّدی، تهران: ویرایش، چاپ اوّل.

5- فصیح، اسماعیل، (1370)، شراب خام، تهران: البرز، چاپ اوّل.

6- _________ ، (1388)، اسیر زمان، تهران: پیکان، چاپ چهارم.

7- قاسم­زاده، محمّد، (1383)، داستان­نویسان معاصر ایران، تهران: هیرمند، چاپ اوّل.

8- کریمی، یوسف، (1383)، روان‌شناسی شخصیّت، تهران: ویرایش، چاپ نهم.

9- لارسن، رندی جی و باس، دیوید، (1397)، روان‌شناسی شخصیّت حوزه‌های دانش دربارة ماهیّت انسان، مترجمان: فرهاد جمهری، بهمن نجّاریان، هامایاک آوادیس یانس، محسن دهقانی، دکتر فرید براتی سده، دکتر داود عرب قهستانی و محبوبه خواجه رسولی، تهران: رشد، چاپ اوّل.

10- مزلو، آبراهام، (1372)، انگیزش و شخصیّت، ترجمة احمد رضوانی، تهران: آستان قدس رضوی، چاپ سوم.

11- مورنو، آنتونیو، (1392)، یونگ، خدایان و انسان مدرن، ترجمة داریوش مهرجویی، تهران: سعیدی، چاپ اوّل.

12- یونگ، کارل، (1383)، انسان و سمبل‌هایش، ترجمة محمود سلطانیّه، تهران: جامی، چاپ چهارم.

 

ب- مقالات

13- اسداللهی، خدابخش و مهری بیگدیلو، ایمان (1399)، «بررسی هنرهای نویسندگی در آثار داستانی اسماعیل فصیح (با تکیه بر دو رمان شراب خام و اسیر زمان)»، معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه محقق اردبیلی، صص: 1 - 20.

14- پویان، مجید، جعفری، رحیمه، (1391)، «بررسی کارکرد گفت­و­گو در آثار اسماعیل فصیح»، فصلنامة ادبیّات داستانی، شمارة1، از صص: 133- 155.

15- سعادت، سجّاد، کلانتری، مهرداد، قمرانی، امیر، (1396)، «رابطة ویژگی‌های شخصیّت تاریک (ماکیاولی، خوشیفتگی و جامعه‌ستیزی) با خودکارآمدی تحصیلی دانشجویان»، دو ماهنامة علمی راهبردهای آموزش در علوم پزشکی؛ سال10؛ شمارة 4؛ از صص: 255 -262.

16- عطرفی، علی‌اکبر، دارائی، عنایت‌اله، (1392)، «شخصیّت­پردازی در رمان ثریّا در اغما نوشتة اسماعیل فصیح»، انجمن ترویج زبان و ادب فارسی ایران، دانشگاه زنجان، دورة8، از صص: 1 -13.

17- کریم، زهرا، (1394)، «شخصیّت و شخصیّت­پردازی در رمان زمستان 62 اثر اسماعیل فصیح»، کنفرانس بین­المللی ادبیّات و پژوهش­های تطبیقی در آن، دانشگاه گرگان.

18- همّتی، مجتبی، (1386)، «تحلیل مفهومی (ماهیّت، توجیهات، جایگاه و تکالیف ملازم دولتی) حقوق اقتصادی و اجتماعی (حقوق رفاهی) در پرتو اسناد و موازین بین المللی حقوق بشر»، مجلّة حقوق عمومی، ش3، از صص: 69 -78.