• فهرست مقالات ژئوشیمی

      • دسترسی آزاد مقاله

        1 - حکمروایی چندسطحی منطقه‌ی کلان‌شهری در راستای رویکرد نومنطقه گرایی (مطالعه موردی: منطقه کلانشهری مشهد)
        مظفر صرافی ناصر نجاتی
        ریشه‌ی بسیاری از مشکلاتی که کلان‌شهرها با آن‌ها مواجه هستند خارج از مرزهای سیاسی و محدوده‌ی تحت قلمروی آن‌ها می‌باشد. کلان شهر مشهد از این امر مستثنی نبوده و با مشکلاتی روبرو می‌باشد که منشا آن در سطحی بالاتر، یعنی منطقه‌ی کلان‌شهری مشهد اتفاق می‌افتد. از این رو، هدف از چکیده کامل
        ریشه‌ی بسیاری از مشکلاتی که کلان‌شهرها با آن‌ها مواجه هستند خارج از مرزهای سیاسی و محدوده‌ی تحت قلمروی آن‌ها می‌باشد. کلان شهر مشهد از این امر مستثنی نبوده و با مشکلاتی روبرو می‌باشد که منشا آن در سطحی بالاتر، یعنی منطقه‌ی کلان‌شهری مشهد اتفاق می‌افتد. از این رو، هدف از این پژوهش بررسی نظام کارآمد مدیریت منطقه ای بر اساس رویکرد نومنطقه‌گرایی جهت رسیدگی به مشکلات منطقه‌ی کلان‌شهری مشهد می‌باشد. در بخش بررسی ادبیات نومنطقه گرایی و مدیریت منطقه ای از روش تحقیق بازنگری پژوهش، و در بخش بررسی نظام کارآمد مدیریت منطقه ای برای منطقه ی کلانشهری مشهد از روش تحقیق توصیفی-تحلیلی از نوع مطالعه موردی بهره گرفته شده است. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که نظام حکمروایی دوسطحی با مشارکت همه کنشگران منطقه ای مبتنی بر اصل واگذاری امور به پایین ترین سطح قابل اجرا، موجب کارآمدی نظام مدیریت منطقه ای منطقه ی کلان شهری مشهد گردد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        2 - بررسی ژئوشیمیایی و پراکنش فلزات سنگین مس، روی، سرب و نیکل در محدوده منطقه آزاد تجاری- صنعتی رودخانه ارس
        شهرام شاه محمدی کلالق نادر حبیب زاده
        رودخانه ارس به دلیل قرار گرفتن در مسیر فعالیت های معدن کاوی و شرایط خاص اکولوژیک، اقتصادی، اجتماعی و تنوع گونه های مختلف گیاهان و جانوران آبزی از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و بررسی کیفیت آن ضروری می باشد. تحقیق حاضر به منظور بررسی آلودگی فلزات سنگین سرب (Pb)، مس (Cu)، چکیده کامل
        رودخانه ارس به دلیل قرار گرفتن در مسیر فعالیت های معدن کاوی و شرایط خاص اکولوژیک، اقتصادی، اجتماعی و تنوع گونه های مختلف گیاهان و جانوران آبزی از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و بررسی کیفیت آن ضروری می باشد. تحقیق حاضر به منظور بررسی آلودگی فلزات سنگین سرب (Pb)، مس (Cu)، روی (Zn) و نیکل (Ni) در محدوده منطقه آزاد تجاری صنعتی رودخانه ارس در استان آذربایجان شرقی انجام گرفت. نمونه برداری به صورت فصلی از رسوبات، آب، گیاه (لوئی) و ماهی (زرد پر) درقالب 4 ایستگاه در پاییز سال 1393و تابستان سال 1394 در محدوده 150 کیلومتری طول رودخانه ارس صورت گرفت. نتایج نشان دهنده غلظت مجاز همه فلزات در نمونه های آب و ماهی و غلظت بیش‌تر از حد مجاز فلز سنگین مس در نمونه های رسوب و گیاه بر اساس استانداردهای جهانی بود. مطابق مقادیر شاخص های ضریب آلودگی، بار آلودگی و انباشت ژئوشیمیایی، همه ایستگاه ها به جز ایستگاه سنت استپانوس به فلز سنگین مس شدیداً آلوده بوده که می تواند ناشی از فعالیت های معدن کاوی مس سونگون در منطقه مورد مطالعه باشد. شدت آلودگی به فلزات سنگین در ایستگاه ها به ترتیب زیر حاصل شد: Cu > Zn > Pb = Ni. مقادیر کم‌تر از یک فاکتور تجمع زیستی برای نمونه ماهی زردپر، بیان‌گر جذب و تجمع فلزات سنگین از طریق جذب سطحی و نه از طریق رژیم غذایی ماهی ها می باشد. مقادیر بالاتر از یک فاکتور تجمع زیستی نمونه های گیاه لوئی در رابطه با فلزات سنگین سرب و روی در ایستگاه های مصب ایلگنه چای و قولان و میسن، آن را به عنوان یک گیاه ابرجاذب مطرح می کند. بنابراین می توان از این گیاه برای اهداف گیاه پالایی در منطقه مورد مطالعه استفاده کرد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        3 - ارزیابی آلودگی فلزات سنگین در رخساره‌های شیمیایی سازند گچساران در ناحیه گیلانغرب، باختر کرمانشاه
        بهنام سخاوتی مصطفی یوسفی راد محمودرضا مجیدی فرد علی سلگی زهرا ملکی
        زمینه و هدف: تعیین میزان پراکندگی فلزات سنگین در واحد های سنگی و بررسی آلودگی های ناشی از آن ها، از مباحث ضروری زیست محیطی است که آگاهی و شناخت آن ها، در مدیریت و کنترل آلاینده ها اهمیت فراونی داشته و از اهداف اصلی این پژوهش است. روش بررسی: جهت تعیین غلظت فلزات سنگین ا چکیده کامل
        زمینه و هدف: تعیین میزان پراکندگی فلزات سنگین در واحد های سنگی و بررسی آلودگی های ناشی از آن ها، از مباحث ضروری زیست محیطی است که آگاهی و شناخت آن ها، در مدیریت و کنترل آلاینده ها اهمیت فراونی داشته و از اهداف اصلی این پژوهش است. روش بررسی: جهت تعیین غلظت فلزات سنگین از تکنیک XRFوICP-mass بهره گرفته و با استفاده از نرم افزار های آماری و شاخص های آلودگی، به بررسی میزان آلایندگی این فلزات در تاریخ ۲۰ اسفند ماه سال ۹۶ بر روی رخساره های شیمیایی سازند گچساران در نواحی باختری استان کرمانشاه، پرداخته شد. یافته ها: یافته ها حاکی از میزان بالای غلظت کادمیوم در رسوبات سازند گچساران با میانگین غلظت (۳/۳) ppm بود که بالاتر از (3/0)ppm غلظت آن در پوسته می باشد. هر سه شاخص مورد استفاده (شاخص زمین انباشتگی، فاکتور غنی شدگی، ضریب آلودگی و ضریب بار آلودگی) آلودگی کادمیوم در رسوبات مورد مطالعه را نشان دادند اما فلزات مولبیدن، آلومینیوم، کبالت و آهن، آلودگی را در رسوبات نشان ندادند. همچنین مقادیر دو شاخصCF و EF روند مشابهی را در مورد وضعیت عناصر آلاینده، در رسوبات نشان دادند. بحث و نتیجه گیری: وجود مقادیر قابل توجه عنصر کادمیوم درتوالی های سازند گچساران، می تواند تحت تاثیر فرایند انحلال سنگ ها و رسوبات توسط آب های سطحی و زیرزمینی، همچنین فعالیت های بیولوژیکی (کشاورزی و معدن کاری) بیشتر شده و اثرات نامطلوب زیست محیطی بر جای گذارد. لذا پیش بینی و انجام تمهیدات لازم در این خصوص، ضروری به نظر می رسد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        4 - مطالعه خصوصیات فیزیکی، ژئوشیمیایی و مینرالوژیکی گردوغبار در استان لرستان (مطالعه موردی: حوزه کوهدشت)
        حمید علیپور کاظم طالشی
        زمینه و هدف: پدیده گردوغبار در ردیف بزرگترین مشکلات جدی محیطی در مناطق خشک و نیمه خشک است. بیش از دو سوم ایران در این اقلیم قرار گرفته است. این پدیده می تواند به زیرساخت ها و محصولات کشاورزی آسیب بزند و باعث آسیب های اقتصادی زیادی شود. لذا از آنجایی که منطقه مطالعاتی در چکیده کامل
        زمینه و هدف: پدیده گردوغبار در ردیف بزرگترین مشکلات جدی محیطی در مناطق خشک و نیمه خشک است. بیش از دو سوم ایران در این اقلیم قرار گرفته است. این پدیده می تواند به زیرساخت ها و محصولات کشاورزی آسیب بزند و باعث آسیب های اقتصادی زیادی شود. لذا از آنجایی که منطقه مطالعاتی در بخش غربی کشور ایران بوده و در معرض شدید گردوغبار می باشد. و از طرفی، تاکنون مطالعه¬ی جامعی در این زمینه در منطقه صورت نگرفته، لذا این پژوهش یک ضرورت به شمار می رود. اهداف علمی و کاربردی تحقیق در برگیرنده: بررسی تنوع خاک های منطقه و ارتباط آنها با لندفرم های منطقه، بررسی تغییرات توزیع زمانی خصوصیات گردوغبار منطقه، بررسی خصوصیات خاک منطقه مطالعاتی و تالاب هورالعظیم خوزستان، بررسی توان محلی و برون مرزی تولید ذرات و فلزات سنگین گردوغبار و ارائه راهکارها و پیشنهادات جهت مهار این پدیده است. روش بررسی: جهت انجام این مطالعه، حوزه¬ی کوهدشت با مساحت 456 کیلومتر مربع واقع در غرب ایران و جنوب غربی استان لرستان در نظر گرفته شد. 12 تله شیشه ای با ابعاد یک متر مربع جهت به دام انداختن ریزگردها در ارتفاع حدود 5/2 متری از سطح زمین در منطقه نصب شد و نمونه های گردوغبار فصلی طی سال 1394 تهیه گردید. برای منشایابی از خاک سطحی منطقه و تالاب هورالعظیم نمونه برداری انجام گرفت. برای تعیین غلظت فلزات سنگین، مرحله هضم شیمیایی توسط دستگاه مایکروویو مدل ETHOS 1 ساخت کشور ایتالیا انجام شد. سپس برای تعیین غلظت عناصر از دستگاه جذب اتمی (Perkin Elmer Analyst, 3030) با حد تشخیص در حد ppm و ppb و تکنیک شعله و برای غلظت فلز کادمیوم از طریق تکنیک کوره گرافیتی استفاده شد. در این میان گلباد منطقه توسط نرم¬افزار WRPLOT, 7.0.0 ترسیم شد. یافته ها : بیشترین میزان نرخ فرونشست گردوغبار در فصل بهار و کمترین در پاییز است. متوسط نرخ فرونشست سالانه منطقه، 51/11 تن بر کیلومتر مربع در سال است. کلاس بافتی ذرات گردوغبار لوم سیلتی و شاخص انتقال ذرات از مناطق با فواصل متوسط تا زیاد است. متوسط غلظت فلزات سنگین در گردوغبار بیشتر از خاک منطقه است. در مجموع نتایج نشان داد که عناصر کادمیوم و روی دارای فاکتور آلودگی بسیار زیاد، نیکل و سرب دارای آلودگی قابل توجه و عناصر منگنز و مس دارای آلودگی کم می¬باشند. عناصر کادمیوم، روی و نیکل که دارای فاکتور غنی شدگی بیش از 10 هستند، منشاء انسانی دارند ولی عنصر سرب منشاء طبیعی و انسانی باهم و عناصر منگنز و مس منشاء طبیعی در منطقه را دارند. شباهت کانی ها و وجود کانی های تبخیری موجود در ریزگردها این فرضیه را تقویت می کند که بخشی از منشاء ذرات تالابی و برون مرزی می باشد. البته بررسی خصوصیات شیمیایی بیانگر نقش منابع محلی در ایجاد گردوغبار را نشان می دهد. بحث و نتيجه گيری: شارش اصلی گردوغبار در تمام فصول در منطقه مطالعاتی از مناطق فرامرزی است. میزان گردوغبار در فصل بهار بیشترین و در سایر فصول کمتر است که در فصل پاییز کمترین است. کلاس توزیع اندازه ذرات، لومی سیلتی می¬باشد که وجود منابع در فاصله متوسط تا نسبتآ نزدیک به منطقه را نشان داد. میزان نرخ فرونشست در منطقه بیان گر، نوع گردوغبار منطقه ای است. میزان غلظت فلزات سنگین گردوغبار در فصل زمستان زیاد و عنصر روی بیشترین میزان را دارد. میزان شاخص آلودگی تمام عناصر بیان گر گسترش آلودگی در منطقه است. کانی¬شناسی رسی نشان داد که وجود کانی های تبخیری فرضیه منشا تالابی و فرامرزی بودن را تقویت می بخشد. در مجموع این مطالعه نشان داد که بیابان های کشور های همسایه مذکور و منابع گردوغبار استان خوزستان (واقع در جنوب منطقه) از اصلی ترین منابع تولید کننده گردوغبار در منطقه می باشند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        5 - ارزیابی کیفیت آب زیرزمینی به کمک پارامترهای هیدروشیمیایی (مطالعه موردی: ناحیه قیدار-استان زنجان)
        طاهره جانی سرناوی سیدوحید شاهرخی
        زمینه و هدف: آب زیرزمینی یکی از مهم ترین منابع برای شرب و آبیاری است. استانداردهای جهانی کیفیت آب، توسط سازمان بهداشت جهانی، به عنوان استانداردهای پایه مورد استفاده قرار می‌گیرند. هدف از این مقاله ارزیابی شیمی آب زیرزمینی و تاثیر آن بر کیفیت آب زیرزمینی جهت بررسی مطلوب چکیده کامل
        زمینه و هدف: آب زیرزمینی یکی از مهم ترین منابع برای شرب و آبیاری است. استانداردهای جهانی کیفیت آب، توسط سازمان بهداشت جهانی، به عنوان استانداردهای پایه مورد استفاده قرار می‌گیرند. هدف از این مقاله ارزیابی شیمی آب زیرزمینی و تاثیر آن بر کیفیت آب زیرزمینی جهت بررسی مطلوب بودن آن برای شرب و آبیاری در محدوده قیدار در استان زنجان می‌باشد.روش بررسی: به منظور تعیین پارامترهای فیزیکی-شیمیایی، آنیون ها، کاتیون ها و فلزات سنگین در مهرماه 1399 از تعداد 52 نمونه از چاه‌ها و چشمه‌های ناحیه مورد مطالعه نمونه‌برداری و به روش‌های مختلف اندازه‌گیری گردید.یافته‌ها: رخساره های آب زیرزمینی در منطقه مورد مطالعه، دارای تیپ بی کربنانه تا کلروره بوده وبر حسب پارامتر سختی کل، به غیر از دو نمونه تمامی نمونه ها دارای آب کاملاً سخت هستند. بر حسب EC و نسبت جذب سدیم (SAR)، درصد سدیم و کربنات سدیم باقیمانده (RSC)، مشخص گردید که آب زیرزمینی در بیشتر نمونه ها خیلی شور و برای کشاورزی نامناسب است. علاوه بر این، غلظت عناصر سنگین محلول در آب زیرزمینی در محدوده قیدار در برخی از نمونه ها برای برخی عناصر و یون‌ها مانند آرسنیک، سلنیوم، سدیم، نیترات و سولفات بیشتر از حدود مجاز تعیین شده توسط WHO می باشد.بحث و نتیجه‌گیری: استفاده از نسبت های یونی، نمودار گیبس و شاخص اشباع و تجزیه و تحلیل چند متغیره جهت نشان دادن منشا مواد حل شونده غیرآلی در آب های زیرزمینی، نشان داد که منابع کربناته و تبادل یونی دارای بیشترین تاثیر بر شیمی آب در محدوده هستند. شاخص فلزی(MI) غیر قابل شرب بودن برخی از نمونه ها را نشان داد. همچنین نتایج بدست آمده از تحلیل عاملی نشان دهنده تاثیر میزان شوری، کشاورزی، زمین شناسی و گسلها در محدوده مطالعاتی قیدار بود. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        6 - بررسی آلودگی فلزات سنگین در خاک های سطحی اطراف شهرک صنعتی شماره 2 اهواز
        محسن پورنیا میر حسن موسوی زینب جاسمی زرگانی
        مقدمه: هدف از این تحقیق بررسی میزان و شدت آلودگی خاک های سطحی اطراف شهرک صنعتی شماره 2 اهواز به فلزات سنگین است. روش کار: 16 نمونه خاک سطحی از عمق 5-0 سانتی متری جمع آوری شده و توسط دستگاه ICP-OES، غلظت فلزات کبالت، کروم، مس، نیکل، سرب و روی آنالیز شد. هم چنین یک نمونه چکیده کامل
        مقدمه: هدف از این تحقیق بررسی میزان و شدت آلودگی خاک های سطحی اطراف شهرک صنعتی شماره 2 اهواز به فلزات سنگین است. روش کار: 16 نمونه خاک سطحی از عمق 5-0 سانتی متری جمع آوری شده و توسط دستگاه ICP-OES، غلظت فلزات کبالت، کروم، مس، نیکل، سرب و روی آنالیز شد. هم چنین یک نمونه جهت تعیین کانی شناسی توسط دستگاه X-ray مورد بررسی قرار گرفت. بحث و نتیجه گیری: فراوانی فلزات سنگین اندازه گیری شده در خاک های سطحی به صورت زیر کاهش می یابد: Cr>Ni>Zn>Pb>Cu>Co. کانی های تشخیص داده شده در نمونه مورد آنالیز ترکیبی از کانی های کوارتز، کلسیت و هالیت به عنوان کانی اصلی و دولومیت و آلونیت به عنوان کانی فرعی است. نتایج حاکی از این است که تمرکز فلزات سنگین در خاک های سطحی به علت بافت دانه ریز خاک، مقادیری کانی رسی، pH قلیایی، وجود کربنات کلسیم، پتاسیم و اکسید آلومینیوم در آن است. براساس معیارهای ژئوشیمیایی از قبیل عامل غنی شدگی (EF)، شاخص زمین انباشتگی (Igeo) و شاخص آلودگی (PI)، خاک های محدوده مورد مطالعه نسبت به فلزات کروم، نیکل و سرب در محدوده آلودگی متوسط و نسبت به فلزات کبالت، مس و روی در محدوده غیر آلوده قرار گرفته اند. نتایج محاسبه شده عامل فاکتور غنی شدگی، شاخص زمین انباشتگی و شاخص آلودگی به صورت زیر می باشد: Ni>Pb>Cr>Zn>Cu>Co. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        7 - مقایسه شاخص های Igeo و EF در برآورد شدت آلودگی های زیست محیطی رودخانه شیرود به منظور حفظ معیارهای توسعه پایدار
        مرجانه خراط صادقی عبدالرضا کرباسی
        در تحقیق حاضر شدت آلودگی های معدنی رودخانه شیرود واقع در غرب استان مازندران (7 کیلومتری شهرستان تنکابن) از طریق مطالعات ژئوشیمی زیست محیطی مورد بررسی قرار گرفته است تا از این طریق با تدوین شاخص های شدت آلودگی بتوان معیارهای توسعه پایدار را رعایت نمود. بدین منظور مجموعاً چکیده کامل
        در تحقیق حاضر شدت آلودگی های معدنی رودخانه شیرود واقع در غرب استان مازندران (7 کیلومتری شهرستان تنکابن) از طریق مطالعات ژئوشیمی زیست محیطی مورد بررسی قرار گرفته است تا از این طریق با تدوین شاخص های شدت آلودگی بتوان معیارهای توسعه پایدار را رعایت نمود. بدین منظور مجموعاً 7 نمونه رسوبی از بالا دست رودخانه تا مصب جمع آوری گردید و غلظت کل عناصری چون مس، روی، سرب، وانادیوم، نیکل، منگنز و آهن توسط دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شد. جهت برآورد شدت آلودگی در رودخانه مذکور از شاخص ژئوشیمیایی ( Igeo) و فاکتور غنی سازی (EF) استفاده به عمل آمد. در نهایت با مقایسه دو شاخص یاد شده و کمی نمودن شاخص EF و معادل سازی EF به Igeo نتایج تحقیق نشان می دهد که شدت آلودگی عناصر مذکور در دو ایستگاه مصب و سلیمان آباد (بالا دست رودخانه) به این شرح می باشد: عناصر آهن و منگنز در حد طبیعی قرار دارد که حاکی از جذب بسیار ضعیف (بدون آلودگی) در محیط می باشد و عناصر وانادیوم و نیکل در رده جذب ضعیف (بدون آلودگی تا آلودگی بسیار کم) قرار داشته و عناصری چون مس، روی و سرب در طبقه بندی جذب متوسط (آلودگی بسیار کم تا کم) تا جذب شدید (آلودگی زیاد تا شدید) قرار گرفته است. بنابراین از تلفیق دو شاخص یاد شده تدوین شاخص توسعه پایدار در شناخت آلودگی های زیست محیطی امکان پذیر است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        8 - بررسی بیوژئوشیمی محیط عناصر ردیاب در ماهیان حوزه آبریز رودخانه خرم آباد
        شهاب ورکوهی ابراهیم امیرسبحانی
        این بررسی در سال 1383 ، با هدف تعیین منشاء و میزان آلودگی کبد ماهیان حوزه آبریز خرم آباد به وسیله برخی عناصر آلاینده ، انجام شده است.چهارده عنصرمحیطی درکبدگونه های مختلف ماهیانی که از ۱۵ سایت درمحدوده این حوزه آبریز به روش الکتروفیشینگ نمونه برداری شده اند، با استفاده ا چکیده کامل
        این بررسی در سال 1383 ، با هدف تعیین منشاء و میزان آلودگی کبد ماهیان حوزه آبریز خرم آباد به وسیله برخی عناصر آلاینده ، انجام شده است.چهارده عنصرمحیطی درکبدگونه های مختلف ماهیانی که از ۱۵ سایت درمحدوده این حوزه آبریز به روش الکتروفیشینگ نمونه برداری شده اند، با استفاده از طیف سنج جذب اتمی و فلیم فتومتر شناسایی شده اند. مهم ترین موقعیت های نمونه برداری به معادن محلی، زمین های کشاورزی، نواحی مختلط و مناطق مسکونی شهری/ روستایی اختصاص دارند.عناصرلیتیوم و نقره درهیچ یک ازنمونه های ماهی مورد آنالیز مشاهده نشد.کمترین مقدار غلظت عناصرجزئی در کبدماهیان حوزه مطالعاتی، مربوط به وانادیوم و بیشترین غلظت به آهن اختصاص دارد.غلظت بالای روی درنمونه های کبد، به دلیل نیاز ماهی ها به این عنصرغذایی کوچک، به ویژه در روزهای اولیه رشد است. غلظت پایین جیوه و آرسنیک دربافت کبد ماهی، نتیجه ورود سموم کشاورزی وآب های زهکشی مزارع حاشیه ای به داخل آب های سطحی واحد مورد بررسی است.غلظت عناصر ردیاب درکبد ماهی با غلظت این عناصردرغذا، آب و رسوب مصرفی ماهی،همین طور با سرعت تجمع زیستی درارتباط مستقیم است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        9 - بررسی ویژگی‌های هیدروژئوشیمیایی و طبقه‌بندی کیفی منابع آب زیرزمینی دشت هرزندات برای مصارف مختلف با استفاده از روش‌های هیدروشیمیایی
        جمیل روزرخ اصغر اصغری مقدم عطاالله ندیری
        زمینه و هدف: در دشت هرزندات به دلیل کمبود بارندگی همواره یکی از چالش‌ها برای فعالیت‌های انسانی، کمبود منابع آب و یا نبود منابع مناسب است. هدف از این پژوهش بررسی هیدروژئوشیمی، نابهنجاری های هیدروژئوشیمیایی و تعیین کاربری (مصارف مختلف شرب، کشاورزی و صنعت) آب های زیرزمینی چکیده کامل
        زمینه و هدف: در دشت هرزندات به دلیل کمبود بارندگی همواره یکی از چالش‌ها برای فعالیت‌های انسانی، کمبود منابع آب و یا نبود منابع مناسب است. هدف از این پژوهش بررسی هیدروژئوشیمی، نابهنجاری های هیدروژئوشیمیایی و تعیین کاربری (مصارف مختلف شرب، کشاورزی و صنعت) آب های زیرزمینی منطقه ی مورد مطالعه است. روش بررسی: با توجه به منابع محدود آبی در دشت هرزندات، 16 نمونه آب زیرزمینی از چاه ها، چشمه ها و قنوات جمع آوری شده که نمونه برداری و تجزیه و تحلیل شیمیایی آن ها با روش های استاندارد صورت گرفته است. یافته‌ها: نتایج دیاگرام پایپر نشان می دهد که تیپ آب شور در منابع آب زیرزمینی دشت هرزندات تیپ غالب می باشد. محاسبه ی شاخص اشباع کانی های اصلی آب زیرزمینی، تعامل آب و سنگ و حالت اشباع و فوق اشباع بودن نسبت به کانی های دولومیت، کلسیت و آراگونیت را نشان می دهد. بر اساس طبقه بندی کیفی انجام شده، آب های منطقه ی مورد مطالعه از نظر شرب در محدوده ی متوسط تا کاملاً نامطبوع هستند و از نقطه نظر کشاورزی در رده ی آب های شور قرار گرفته و جهت آبیاری نامناسب هستند. از لحاظ مصارف صنعتی نیز برخی از منابع آب دارای خاصیت رسوب گذاری و بخشی نیز خورنده هستند، ولی اکثر نمونه های آب زیرزمینی دارای خصوصیت پوسته گذاری بوده و جهت مصارف صنعتی نامناسب می باشند. نتیجه گیری: نتایج این بررسی حاکی از آن است که اغلب آب های کیفیت پایین از نظر شرب، کشاورزی و صنعت در بخش های مرکزی و شمالی دشت وجود دارند. هم چنین بر اساس نتایج حاصل از نمودار گیبس، فرآیندهایی مانند هوازدگی شیمیایی کانی های تشکیل دهنده ی سنگ و تبخیر بر روی کیفیت آب زیرزمینی دشت هرزندات مؤثر می باشند پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        10 - ارزیابی میزان غلظت فلزات سنگین و میزان آلودگی در رسوبات، منطقه افیولیتی آلمه جوق (شمال شرق ایران)
        محجوب حق پرست حبیب الله ترشیزیان رحیم دبیری
        چکیده زمینه و هدف: فلزات سنگین می توانند با غلظت های پایین در خاک وجود داشته باشند و خاک را آلوده نمایند و با توجه به این که منطقه مورد مطالعه از نظر سنگ شناسی افیولیتی می باشد، می تواند باعث افزایش غلظت فلزات سنگین در منابع آب و خاک منطقه شود. در این مقاله به بررسی غلظ چکیده کامل
        چکیده زمینه و هدف: فلزات سنگین می توانند با غلظت های پایین در خاک وجود داشته باشند و خاک را آلوده نمایند و با توجه به این که منطقه مورد مطالعه از نظر سنگ شناسی افیولیتی می باشد، می تواند باعث افزایش غلظت فلزات سنگین در منابع آب و خاک منطقه شود. در این مقاله به بررسی غلظت فلزات سنگین و ارزیابی آلودگی در رسوبات منطقه آلمه جوق (افیولیت فریمان) پرداخته شده است. روش بررسی: به منظور بررسی میزان غلظت فلزات سنگین و نیز وضعیت آلودگی رسوبات درمنطقه مورد مطالعه، تعداد 9 نمونه از رسوبات منطقه از عمق 30- 20 سانتی متری برداشت گردید. نمونه ها به آزمایش گاه زیست محیطی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد انتقال داده شد و مقادیر پارامترهای pH و EC خاک اندازه گیری گردید.هم چنین مقدار10 گرم از خاک منطقه (مواد عبوری از الک200 مش) به آزمایش گاه ACMEکانادا انتقال داده شد تا به روش پلاسمای القایی اسپکترومتری جرمی (ICP-OES) برای تعیین میزان فلزات سنگین مورد آنالیز قرار گیرند. بحث و نتیجه گیری : بررسی هم بستگی فلزات سنگین توسط ضریب پیرسون، آنالیز خوشه ای و تحلیل مولفه اصلی نشان داد، دو منشاء متفاوت برای توزیع ژئوشیمیایی فلزات سنگین در رسوبات منطقه وجود دارد. مجموعه افیولیتی ،توزیع عناصر کبالت، نیکل و کروم و مجموعه پیروکلاستیک و ولکانیکی، توزیع عناصر آهن، مولیبدن، وانادیوم، مس، آرسنیک و سرب ،پتاسیم و کادمیوم را کنترل کرده اند. pH خاک های منطقه مورد مطالعه بر اساس طبقه بندی انجمن علوم خاک آمریکا، در محدوده نسبتاً قلیایی قرار می گیرند. ارزیابی عامل غنی شدگی نشان داد، نیکل غنی شدگی بی نهایت شدید دارد و عناصر آرسنیک و کروم در منطقه غنی شدگی شدید را نشان می دهند. غنی شدگی فوق نشانه منشاء آنتروپوژنیک می باشد. ضریب آلودگی نیز نشان می دهد، نیکل بالاترین آلودگی را در منطقه دارا است. شاخص زمین انباشتگی نیز نشان از آلوده بودن رسوبات منطقه به نیکل دارد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        11 - بررسی تغییرات غلظت سرب، روی، مس و کادمیوم در محیط زیست شهری کرمان
        محمد علی حمزه محمد میرزائی حسین مظفری
        در دست داشتن اطلاعات در خصوص توزیع فلزات سنگین مانند سرب، روی مس و .. در محیط های شهری می تواند ما را در مدیریت توسعه پایدار و ایجاد محیط زیست امن تر برای ساکنان شهرها کمک نماید. در این تحقیق موضوع غلظت فلزات سنگین در خاک، سنگ، رسوب و آب های سطحی و زیرزمینی که می تواند چکیده کامل
        در دست داشتن اطلاعات در خصوص توزیع فلزات سنگین مانند سرب، روی مس و .. در محیط های شهری می تواند ما را در مدیریت توسعه پایدار و ایجاد محیط زیست امن تر برای ساکنان شهرها کمک نماید. در این تحقیق موضوع غلظت فلزات سنگین در خاک، سنگ، رسوب و آب های سطحی و زیرزمینی که می تواند در اثر آلودگی های طبیعی و انسانی ایجاد شده باشد، در محدوده شهری کرمان مورد بررسی قرار گرفته است. غلظت فلزات سنگین در نمونه ها توسط دستگاه جذب اتمی شعله ای و تعدادی نیز توسط طیف سنج جرمی پلاسمایی اندازه گیری شد. این غلظت ها با محدوده مجاز داده های زیست محیطی مقایسه گردید. سنگ های منطقه ( به خصوص سنگ آهک) نسبتاً دارای مقادیر کم این فلزت است که مطابق با عیار طبیعی آن هاست. در این تحقیق مشخص گردید که خاک های شهر کرمان دارای ناهنجاری بالای برخی فلزات سنگین به ویژه سرب می باشد که این تجمع فلزات در اثر رشد ترافیک و فعالیت های اقتصادی و صنعتی در این محدوده است. مشخصات مهم چرخه ژئوشیمی و زیست محیطی شهر کرمان شامل محدوده pH نسبتاً زیاد آب باران( حدود8/6)، میزان زیاد سرب و مس در گرد و خاک (سرب بیش از ppm 70 و مس بیش از ppm 80)، تعدادی داده های ناهنجار سرب در آب های جاری و زیرزمینی ( مقدار سرب در آب های سطحی12/0-01/0 و در آب های زیرزمینی ppm 13/0-01/0)، مقدار بسیار زیاد سرب (بیش از ppm 10000) در برخی نمونه های خا ک و رسوب می باشد. آلوده ترین و خطرناکترین اجزای چرخه شامل حوضچه تقسیم آب بعد از پادگان 05ارتش در سرآسیاب (غلظت سرب و روی بیش از ppm 10000) و خاک های نزدیک مغازه های باطری سازی، تعویض روغنی و نقاشی اتومبیل (مقدار سرب بیش از ppm 5000) می باشد. اما در این میان غلظت کادمیوم در محدوده شهر کرمان ناهنجاری چندانی را نشان نمی دهد. دیگر منابع آلاینده ممکن، در ارتباط با آبشویه ها، فاضلاب و محل های تجمع و دفن زباله حاصل از بناهای قدیمی و مراکز صنعتی می باشد. ناهنجاری های غلظت این عناصر در نمونه های مختلف به صورت سرب< مس< روی < کادمیوم می باشد و غلظت اکثر این عناصر بیش از مقدار بیشینه غلظت اعلام شده توسط آژانس حفاظت محیط زیست ایالات متحده است. در نهایت از سیستم GIS جهت ارزیابی کیفیت محیط زیست شهر کرمان استفاده شد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        12 - تعیین میزان حضور عناصر در فازهای مختلف رسوبی در رودخانه بهشهر و سد عباس‌آباد
        فاطمه ضرغامی آیدا بیاتی عبد الرضا کرباسی
        زمینه و هدف: در این تحقیق رسوبات سد عباس آباد و دو رودخانه منتهی به آن و یک رودخانه فرعی (خارج شده از آن) مورد آنالیز شیمیایی قرار گرفتند تا غلظت فلزات سنگین به همراه آهن و کلسیم و منشأ آن ها تعیین شود و شدت آلودگی رودخانه نیز تعیین شود. تا با تدوین غلظت پیشین (طبیعی) و چکیده کامل
        زمینه و هدف: در این تحقیق رسوبات سد عباس آباد و دو رودخانه منتهی به آن و یک رودخانه فرعی (خارج شده از آن) مورد آنالیز شیمیایی قرار گرفتند تا غلظت فلزات سنگین به همراه آهن و کلسیم و منشأ آن ها تعیین شود و شدت آلودگی رودخانه نیز تعیین شود. تا با تدوین غلظت پیشین (طبیعی) و غلظت انسان ساخت عناصر در تحقیقات آتی که توسط اطراف سد افزایش خواهد یافت،مقیاس نسبی در دسترس باشد. روش بررسی: نمونه گیری در 6 ایستگاه در منطقه در شهریور 1392 انجام یافت .در اولین گام غلظت آهن، کلسیم، منگنز، روی، مس،نیکل و کادمیوم تعیین شد.سپس روش تفکیک شیمیایی 5 مرحله ای برای شناخت ارتباط فلزات با مراحل مختلف رسوب مورد استفاده قرار گرفت. یافته‌ها: با توجه به نتایج تفکیک شیمیایی و همچنین محاسبات شدت آلودگی اکثر فلزات مورد مطالعه منشأزمینی دارند،در حالی که بخش قابل توجهی از کادمیوم از منابع انسانی سرچشمه گرفته است. با استفاده از روش آنالیز خوشه ای ارتباط عناصر در پیوندهای مختلف نشان داد که روی ، مس ، نیکل منشأ نفتی و آهن منشأ زمینی وکلسیم منشأ بیوژنیک و کادمیوم ، منگنز منشأ نامشخص دارند.شدت آلودگی توسط شاخص های Ipoll ،Igeo و EF مشخص شده است.دو شاخص Ipoll ،Igeo نشان دهنده غیر آلوده بودن محیط نسبت به همه عناصر به جز کادمیوم با آلودگی کم است که نتایج این دو شاخص سازگار با نتایج تفکیک شیمیایی می باشد.نتایج مطالعه حاضر نشان می دهد که استفاده از EF در تعیین شدت آلودگی برای عناصر محدود می باشد. بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به داشتن میزان غلظت کل و مقایسه آن با شاخص ها منطقه فاقد آلودگی است و تنها آلودگی اندک نسبت به کادمیوم را نشان می دهد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        13 - شناسایی مناطق کارست و میزان گسترش آن با استفاده از سنجش‌از‌دور و سیستم‌اطلاعات‌جغرافیایی در حوضۀ آبریز ظالم رود ساری در مازندران، ایران
        محمدعلی قلی نتاج ملکشاه داود جهانی سیدرمضان موسوی نادر کهنسال قدیم وند سیدحمید وزیری
        پیشینه و هدف سیمای مرکبی از همه ناهمواری‌ها، اشکال، فضای خالی و پدیده‌هایی که در اثر خورندگی آب در سطح و در زیر سطح زمین در سازندهای زمین‌شناسی قابل‌حل مختلف ایجاد می‌شوند را کارست گفته که تقریباً 15 درصد از سنگ‌های رخنمون یافته جهان را در برگرفته‌اند. علی‌رغم اهمیت منا چکیده کامل
        پیشینه و هدف سیمای مرکبی از همه ناهمواری‌ها، اشکال، فضای خالی و پدیده‌هایی که در اثر خورندگی آب در سطح و در زیر سطح زمین در سازندهای زمین‌شناسی قابل‌حل مختلف ایجاد می‌شوند را کارست گفته که تقریباً 15 درصد از سنگ‌های رخنمون یافته جهان را در برگرفته‌اند. علی‌رغم اهمیت مناطق کارستی در ادوار گذشته، امروزه، مطالعه، شناسایی، تحلیل مکانی و مدیریت این مناطق، موردتوجه جدی زمین شناسان، هیدرولوژیست‌ها، هیدروژئولوژیست ها، اکوتوریست ها، ژئوتوریست ها و زیست‌محیطی در مقیاس‌های گوناگون است. از طرفی با توجه به برخی از شرایط ویژه مانند بحران آب و یافتن نقاط دارای ذخایر آبی پایدار و یا مناطق مناسب جهت احداث سدها و سایر سازه‌های با ریسک کم و ضریب اطمینان بالا، شناسایی مناطق کارستی از اهمیت بالایی برخوردار است. همچنین پدیده کارست در ابعاد گوناگون، از دیدگاه زمین‌شناسی و ژئومورفولوژی نیز دارای جایگاه ویژه‌ای است، زیرا علل و چگونگی فرآیندها و اشکال انحلالی و گسترش آن‌ها بر سنگ‌ها و کانی‌ها دارای اهمیت بسیار بالایی است. شرق مازندران به‌ویژه در محدوده موردمطالعه، ازلحاظ زمین‌شناسی یکی از مناطق دارای پتانسیل فرآیند کارستی بوده و با توجه به شرایط محیطی به‌خصوص وضعیت پوشش گیاهی و راه‌های دسترسی، کمتر موردمطالعه قرارگرفته است. بر این اساس، این مطالعه، به‌منظور شناسایی مناطق کارستی و میزان گسترش آن‌ها با استفاده از روش سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی در حوضۀ ظالم رود ساری در استان مازندران در شمال ایران متمرکز است.مواد و روش‌ها به‌منظور شناسایی مناطق کارستی و ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی آبخوان‌های موجود، ابتدا لازم بود مناطق کارستی شناسایی و سپس وضعیت فیزیکوشیمیایی آن ارزیابی می‌گردید. در گام نخست، با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای لندست Landsat، استر ASTER و SRTM، نقشه‌های زمین‌شناسی، اطلاعات آب‌وهوایی و بازدیدهای میدانی، عوامل مؤثر بر کارستی شدن که شامل نوع سنگ، خطواره‌ها نظیر گسل‌ها و شکستگی‌ها، پوشش گیاهی، آب‌وهوا، وضعیت آبراهه‌ها و شیب توپوگرافی هستند، استخراج شده‌اند. قابل‌ذکر است که در این گام، برای به دست آوردن نتیجه بهتر، از منطق فازی و تحلیل سلسله مراتبی (AHP) بهره گرفته شده است. در گام دوم، به‌منظور بررسی وضعیت فیزیکوشیمیایی آبخوان، پارامترهای شیمیایی برخی از چشمه‌ها، مورد تجزیه‌وتحلیل قرارگرفته و پارامترهای انحلالی، ضرایب اشباعی، منشأ مواد شیمیایی محلول در آب و سیستم کلی جریان در آبخوان‌های موجود مشخص شده است. در این مطالعه، تعیین ترکیب و پراکندگی سنگی، بر اساس بازدیدهای میدانی و به کمک نقشه‌های زمین‌شناسی یک‌صد هزارم بهشهر و ساری که زمین مرجع شده‌اند، انجام شده است. برای استخراج خطواره‌های ناشی از شکستگی‌ها، از سه روش دستی، خودکار و نیمه اتوماتیک استفاده شده است. در روش دستی، با اعمال فیلترهای High Pass، PCA و ترکیب رنگی داده‌های ماهواره‌ای لندست-8، خطواره‌ها بارزسازی و استخراج شده‌اند. در روش اتوماتیک، از الگوریتم Segment Tracing Algorithm (STA) در نرم‌افزار PCI، کمک گرفته شده است. در الگوریتم STA، پیکسل‌های خطی بر اساس اختلاف درجه خاکستری شناسایی و سپس بر اساس پارامترهای RADI، GTHR، LTHR، FTHR، ATHR و DTHR به بردار تبدیل گردیده‌اند. جهت تشخیص و استخراج وضعیت پوشش گیاهی، از شاخص Normalized Difference Vegetation Index (NDVI) بر روی داده‌های سنجنده OLI از ماهواره لندست-8، کمک گرفته شده است. آبراهه‌ها، با کمک اکستنشن ArcHydro در GIS شناسایی گردیدند. برای تولید DEM موردنیاز، از تکنیک‌های فتوگرامتری بر روی تصاویر زوج استریو سنجنده ASTER در نرم‌افزار Idrisi و بر اساس متغیرهای پارامتری توجیه‌های داخلی و خارجی (External and Internal Orientation) سنجنده و نقاط کنترلی زمینی (Ground Control Points, GCPs) انجام شده است. شیب توپوگرافی منطقه به کمک DEM و بر اساس درجه در محیط نرم‌افزاری GIS محاسبه و نقشه آن تهیه شده است. بر اساس داده‌های آب هوایی اداره کل هواشناسی استان مازندران، وضعیت آب‌وهوایی به‌صورت منحنی‌های هم‌دما، هم بارش و هم تبخیر مشخص و نوع آب‌وهوا نیز، از روش De Marton تعیین شده است.نتایج و بحث حاصل فعالیت‌های فوق، تولید نقشه‌های سنگ‌شناسی، تراکم و فاصله از خطواره‌های حاصل از شکستگی، تراکم و فاصله از آبراهه‌ها، شیب توپوگرافی، هم بارش و پوشش گیاهی بوده است. با توجه به معیارهای متفاوت بکار رفته در نقشه‌های تولیدشده و وجود نیاز به معیاری واحد و قابل‌مقایسه و متناسب برای تلفیق لایه‌های اطلاعاتی، از منطق فازی کمک گرفته شده است. در این حالت، کلیه لایه‌ها با مرز غیرقطعی به‌جز لیتولوژی که دارای مرز قطعی بوده و تابع منطق بولین است، فازی سازی شده‌اند و در ادامه در GIS، به‌صورت لایه‌های فازی سازی شده استخراج گردیده‌اند. از طرفی، چون وزن و ضریب اثربخشی عوامل هشت‌گانه مؤثر در وقوع پدیده کارست یکسان نیستند، برای تعیین ارجحیت و اولویت‌بندی این عوامل، از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) استفاده شده است و میزان مشارکت و به عبارتی وزن هر یک از معیارها با ضریب ناسازگاری کمتر از یک درصد در نرم‌افزار Expert Choice 12 محاسبه شده است. درنهایت، با روش ترکیب خطی وزن‌دار (WLC)، لایه‌های رستری فازی شده بر اساس وزن مؤثر آن‌ها، با عملگر تجمعی توافقی (Compromise Operator) یا گاما تلفیق شده و نقشه پراکندگی پدیده کارست با ضریب احتمال متفاوت در محدوده موردمطالعه استخراج گردید. در گام بعدی، به‌منظور بررسی وضعیت فیزیکوشیمیایی آبخوان‌ها و ارزیابی پدیده کارست، تعداد 18 چشمه با دبی مساوی و بیشتر از سه لیتر بر ثانیه انتخاب و به کمک نرم‌افزارهای SPPS، RockWorks2016 و PHREEQC2.6 مورد ارزیابی قرارگرفته‌اند و ضمن استخراج جداول و نمودارهای هیدروژئوشیمیایی، شاخص اشباعی کانی‌های متعدد نیز، محاسبه گردیده‌اند.نتیجه گیری نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که پدیده کارست، در بخش مرکزی دارای بیشترین گسترش بوده و خطواره‌های حاصل از شکستگی‌ها، بیشترین نقش را در تشکیل این پدیده داشته‌اند. تیپ آب این چشمه‌ها، بی‌کربنات کلسیک- منیزیک بوده و بر‌اساس نمودار گیپس، نقش سنگ‌های تشکیل‌دهنده آبخوان در تعیین ترکیب شیمیایی آب، بسیار واضح است. همچنین، با توجه به شاخص‌های اشباعی کانی‌ها، نوع جریان در مخازن آب‌های زیرزمینی، به‌صورت افشان و افشان- مجرایی است. بر اساس این تحقیق، بهره‌گیری از فن‌آوری نوین سنجش‌ازدور و GIS، موجب افزایش دقت و سرعت و کاهش هزینه در مطالعات کارستی به‌همراه دارد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        14 - تاثیر هیدروژئوشیمی آبخوان دشت فاریاب بر روی محیط زیست
        هادی سالاری
        دشت فاریاب بخشی از حوضه غربی جازموریان و در جنوب غربی دشت جیرفت واقع شده است. هدف از اجرای این پژوهش بررسی کیفیت شیمیائی آب زیرزمینی منطقه مورد مطالعه از نظر مصارف شرب و کشاورزی می باشد. ابتدا از منابع آبی انتخابی نمونه برداری صورت گرفته و سپس نمونه ها جهت آنالیز شیمیای چکیده کامل
        دشت فاریاب بخشی از حوضه غربی جازموریان و در جنوب غربی دشت جیرفت واقع شده است. هدف از اجرای این پژوهش بررسی کیفیت شیمیائی آب زیرزمینی منطقه مورد مطالعه از نظر مصارف شرب و کشاورزی می باشد. ابتدا از منابع آبی انتخابی نمونه برداری صورت گرفته و سپس نمونه ها جهت آنالیز شیمیایی به آزمایشگاه منتقل می شوند. نتایج آنالیز جهت پردازش و تفسیر به نرم افزارهای Excelو ArcGIS داده شد و به روش IDW در محیط نرم افزار Arcmap نقشه های هم کیفی ترسیم گردید. بررسی کیفیت آب جهت شربو کشاورزی بوسیله نرم افزار AqQa با ترسیم نمودارهای هیدروشیمیاییمشخص گردید. نتایج نشان می دهد میزان شوری در بخش جنوب شرقی دشت بیشتر از سایر نقاط دشت بوده و میزان غلظت املاح آب در این بخش از دشت بیشتر از حداکثر مجاز استانداردهای آب آشامیدنی (2000mg/l) می باشد. همچنین سختی آب در چاههای بخش های شمال شرق و جنوب شرقی دشت بیشتر از دیگر قسمتهای دشت بوده و سختی آب اکثر چاههای منطقه بیشتر از حداکثر مجاز استانداردهای آب شرب (500mg/l) می باشد. میزان غلظت سدیم (SSP) در بخش مرکزی بیشتر از سایر نقاط دشت بوده و آب این قسمت از دشت به دلیل SSP>80 جهت کشاورزی نامطلوب می باشد. رشد گیاهان و توسعه کشاورزی در بخش های مرکزی دشت به دلیل SSP (غلظت سدیم) بالا نسبت به سایر بخش های دشت رو به کاهش است. زیرا SSP بالا سبب سفت شدن و کاهش نفوذپذیری خاک شده و رشد گیاهانرا متوقف می سازد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        15 - فعالیتهای ماگمایی گرانیتوئیدهای نوع I در شرق-شمال شرق تفرش
        شیوا انصاری محمد هاشم امامی مجید قادری خسرو خسرو تهرانی
        توده گرانیتوئیدی نویس با وسعت 70 ئکیلومتر مربع بخشی از نوار ارومیه -دختر می باشد.سنگهای نفوذی این توده به مجموعه ای پیچیده با ترکیب متنوع تعلق دارند که از نظر عمق جایگزینی مربوط به محیط های اپی زونال تا مزوزونال می باشند(16) و در طیفی از اسیدی ،حدواسط تا بازیک شامل تونا چکیده کامل
        توده گرانیتوئیدی نویس با وسعت 70 ئکیلومتر مربع بخشی از نوار ارومیه -دختر می باشد.سنگهای نفوذی این توده به مجموعه ای پیچیده با ترکیب متنوع تعلق دارند که از نظر عمق جایگزینی مربوط به محیط های اپی زونال تا مزوزونال می باشند(16) و در طیفی از اسیدی ،حدواسط تا بازیک شامل تونالیت،گرانودیوریت،گرانیت،مونزونیت،دیوریت،گابرو قرار میگیرند.این توده در ردیف های گوناگون آتشفشانی-رسوبس ائوسن(4) شامل واحدهایE6,E5,E4,E3,E2 در منطقه شمال خاوری تفرش جایگزین شده و دگرگونی همبری در سنگهای ائوسن ایجاد نموده است.حضور انکلاوهای مافیک در بدنه اصلی توده نویس میتواند موید جایگزینی اولیه ماگمای بازیک-میانه در منطقه باشد.با توجه به بافت همسان دانه و درشت سنگهای بازیک -میانه می توان گفت در اعماق متوسط پوسته(مزوزونال)جایگزین شده اند و در مراحل بعدب حجم نسبتا زیادی از ماگمای تونالیتی در منطقه تشکیل و جایگزین می گردد که تنوع بافتی دارند.بخشی از ماگمای تونالیتی نیز به ترازهای بالاتر رسیده و بافت های پورفیری نشان میدهند.سپس شواهد میلونیتی شدن،تحت تاثیر تنشهای تکتونیتی بر آنها تحمیل شده است.تاثیرات تنش به صورت ریزبلورهای خرد شده و خاموشی موجی بر روی کانی های اثر گذار بوده است.آخرین مرحله پلوتونیسم را توده های میکروگرانیتی تا گرانوفیری تمام روشت تشکیل میدهند که حجم محدودی نسبت به تونالیت ها داشته و کم ژرفاترین پلوتونیم منطقه نویس است.پدیده فراگیر دیگر تاثیرات حرارت و سیال ناشی از تزریقهای متوالی است که روی سنگهای مختلف تاثیرات حرارتی-سیالی (گرمابی) به صورت ایجاد پراژنر کانی های ثانوی بر حسب مورد شامل:اپیدوت،کلریت،کلیست،آلبیت،اسفن،اوپک در حد رخساره شیست سبز است و در واقع بیانگر فعال شدن سیستم های ژئوترمال طی فازهای مختلف و تاریخچه تشکیل توده پلی فاز نویس است.بر اساس بررسی های صحرایی،سنگ شناسی و ژئوشیمیایی،گرانیتوئیدهای منطقه از نوع Iمی باشند.این سنگها کالک آلکالن و متاآلومین هستند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        16 - بررسی پتانسیل منابع آلاینده و خصوصیات هیدروژئوشیمیایی کروم در منابع آب گلبو (شمال تربت حیدریه، خراسان رضوی)
        علی قاسمی محمدجواد نعمت الهی حسام الدین تقوی ثانی
        منطقه مورد مطالعه به عنوان بخشی از واحدهای افیولیتی شمال تربت حیدریه، غنی از کانی های اسپینل کروم دار می باشد. نتایجXRF نشان دهنده غلظت بالای کروم در مجموعه های پریدوتیتی به عنوان منابع اصلی تغذیه کننده کروم در منابع آبی منطقه محسوب می شوند. میانگین غلظت کروم موجود در چکیده کامل
        منطقه مورد مطالعه به عنوان بخشی از واحدهای افیولیتی شمال تربت حیدریه، غنی از کانی های اسپینل کروم دار می باشد. نتایجXRF نشان دهنده غلظت بالای کروم در مجموعه های پریدوتیتی به عنوان منابع اصلی تغذیه کننده کروم در منابع آبی منطقه محسوب می شوند. میانگین غلظت کروم موجود در سنگ های منطقه از سرپانتینیت ها، به سمت سایر واحدهای سنگ شناختی، روند کاهشی شدیدی را نشان می دهد. بنابراین، با وجود سرپانتینیت های فراوان در منطقه، آلودگی قابل‌ توجه منابع آب به کروم مشهود می باشد. بررسی های هیدروژئوشیمی منابع آب نشان می دهد که فراوانترین یونها، به ترتیب غلظت، کاتیون هایNa+، Mg2+، Ca2+، K+ و نیز آنیون های Cl-، HCO3-، SO42- هستند. با توجه به نمودار Piper، 5 نمونه آب تیپ Na-HCO3، 3 نمونه تیپ Na-Cl، 3 نمونه تیپ Ca-HCO3، 3 نمونه تیپ Mg-Cl و 2 نمونه نیز تیپ Mg-HCO3دارند. نتایج اندازه گیری غلظت کروم در منابع آب نشان می دهد که میانگین غلظت کروم در منابع آب مورد بررسی، بیش از غلظت های مجاز جهانی است. نتایج غلظت کروم در پساب های معادن کرومیت نشان می دهد که با وجود غلظت های قابل ‌توجه کروم در پساب ها، پساب های معادن، به‌دلیل حجم کم معدن کاری، نقش بسیار محدودی در آلایندگی محیط زیست داشته و آلایندگی کروم عمدتا منشأ زمین زاد دارد. وفور اکسی-هیدروکسیدهای آهن و منگنز در اغلب مناطق مورد مطالعه، سبب اکسایش قابل ملاحظه کروم III به کروم VI شده است. با توجه به 6/7pH> و mg/l 67/7DO>، مقدار قابل‌توجهی از کروم موجود درآب می بایست از نوع کروم VI و شامل اکسید های کرومات و بی‌کرومات باشد پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        17 - کانی شناسی و ژئوشیمی کانسنگ و سنگ میزبان کانسار منگنز جلال(جنوب غربی قم)
        منصور مهدوی محمد یزدی محمد هاشم امامی
        معدن منگنز جلال در شمال غرب معدن و نارچ،در جنوب غربی قم و در کمربند ولکانیکی ارومیه-دختر قرار گرفته است.بخش عمده رخنمون های منطقه را سنگهای آذرین -رسوبی تشکیل می دهند.توف،توف شیلی و سیلتی،گدازه های آندزیت بازالتی اسپیلیتی شده و گدازه های اسپیلیتی که با ساختمان بالشی سنگ چکیده کامل
        معدن منگنز جلال در شمال غرب معدن و نارچ،در جنوب غربی قم و در کمربند ولکانیکی ارومیه-دختر قرار گرفته است.بخش عمده رخنمون های منطقه را سنگهای آذرین -رسوبی تشکیل می دهند.توف،توف شیلی و سیلتی،گدازه های آندزیت بازالتی اسپیلیتی شده و گدازه های اسپیلیتی که با ساختمان بالشی سنگهای غالب منططقه می باشند.یک سری توده های آذرین درونی در منطقه رخنمون دارند که جوان تر از توالی آذرین- رسوبی بوده و در آنها نفوذ کرده است.بعلاوه دایک های متعددی با ترکیب آندزیت بازالتی،مخصوصا در بخش شمال غرب منطقه مشاهده می شوند که تمام واحدهای سنگی را قطع نموده و جوان تر از همه بخشهای آن ها می باشند.این کانسار درون سنگهای آتش فشانی بالایی قرار دارد.کمر پایین و کمربالایی لایه منگنز دار را گدازه های آندزیت بازالتی و گدازه های اسپیلیتی تشکیل می دهند.لایه معدنی به موازات یکدیگر و در یک روند شمال غربی-جنوب شرقی دارند.گسترش طولی این لایه ها در حدود 200 متر می باشد.لایه های منگنز دار این معدن در طول توسط چندین گسل (با امتداد تقریبا عمود بر امتداد لایه ها) قطع و جابجا شده است که در منتهی علیع شمال غرب این معدن به یک گسل نسبتا بزرگ محدود میگردد.موازی بودن لایه ها و همچنین عملکرد گسلها سبب تفکیک این لایه ها شده است.به منظور تسهیل کار استخراجی آنها به نامهای معدن جلال D,B,A نامگذاری شده اند.بررسی پروفیل گمانه ها نشان می دهد که شیب لایه ها در اعماق به سمت شمال شرق می باشد.این کانسار یک کانسار پرشیب است که برخی از گسلهای موجود باعث برگشتگی آنها شده اند.کانه های اصلی در این لایه ها شامل پیرولوسیت،پسیلوملان،اکسیدهای منگنز و کانی های باطله همراه اغلب کواتز و کلیست است.مطالعات صحرایی،کانی شناسی و ژئوشیمیایی نشان میدهد که این کانسار از نوع اپی ترمال است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        18 - ژئوشیمی زیست محیطی رودخانۀ زرجوب واقع در شهرستان رشت (استان گیلان)
        زهرا ب بهاری چهارده شهروز حق نظر
        رودخانۀ زرجوب در شمال ایران، استان گیلان و در محدودۀ شهرستان رشت واقع شده است. در طی مطالعه، در 5 نقطه از آب ورسوب رودخانۀ زرجوب نمونه برداری شد. بر اساس مطالعات ژئوشیمیایی بر روی رسوب و آب رودخانۀ زرجوب مشخص گردید که هیچ آلودگی زیست محیطی در رسوب رودخانه وجود نداشته ام چکیده کامل
        رودخانۀ زرجوب در شمال ایران، استان گیلان و در محدودۀ شهرستان رشت واقع شده است. در طی مطالعه، در 5 نقطه از آب ورسوب رودخانۀ زرجوب نمونه برداری شد. بر اساس مطالعات ژئوشیمیایی بر روی رسوب و آب رودخانۀ زرجوب مشخص گردید که هیچ آلودگی زیست محیطی در رسوب رودخانه وجود نداشته اما آنالیز آب رودخانه نشان می دهد که عناصر کادمیم، کبالت، جیوه، منگنر، نیکل و روی در تمام نمونه های آب به خصوص در منطقۀ شهر صنعتی رشت و پل گلسار به طرف پیربازار بیشتر از استاندارد WHO و استاندارد آب ایران است. روند تغییرات غلظت این عناصر، تحت تأثیر ورود فاضلابهای شهری خانگی و صنعتی بوده. غلظت این عناصر در طول مسیر رودخانه (قبل، داخل و بعد از شهر رشت) دارای تغییرات نامنظم است. مقدار BOD آب رودخانه به جز یک ایستگاه در همۀ ایستگاه ها از استاندارد ایران بیشتر است که علت آن ورود فاضلاب صنعتی و خانگی و بیمارستانی در طول مسیر رودخانه می باشد. مقدار COD در تمام ایستگاه ها بیشتر از استاندارد آب ایران است که در منطقۀ گلسار به پیربازار تقریباً 30 برابر استاندارد است و این نشانۀ آلودگی بسیار شدید آب رودخانه است. فلزات سنگین موجود در آب های آزاد وارد بدن ماهیان و سایر آبزیان می گردد و در بدن آنها تجمع می کند و همچنین تجمع عناصر سنگین در بافت گیاهان که سرانجام وارد زنجیرۀ غذایی می شود می تواند علت گسترش سرطان گوارش و بیماری های غدد درون ریز در استان گیلان باشد پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        19 - کاربرد روش تحلیل سری زمانی در پیش بینی تکامل شورابه در دریاچه ارومیه
        جواد درویشی خاتونی فروغ عباساقی
        بررسی هیدروشیمی آب دریاچه ارومیه از سال 2007 تا 2015 با آنالیز180 نمونه آب انجام گرفت. این تحقیق قصد دارد با توجه به تغییرات میزان آنیون ها و کاتیون های اصلی در شورابه دریاچه ارومیه طی این دوره 9 ساله، با استفاده از روش آماری ARIMA به پیش بینی مقدار یون های موجود در دری چکیده کامل
        بررسی هیدروشیمی آب دریاچه ارومیه از سال 2007 تا 2015 با آنالیز180 نمونه آب انجام گرفت. این تحقیق قصد دارد با توجه به تغییرات میزان آنیون ها و کاتیون های اصلی در شورابه دریاچه ارومیه طی این دوره 9 ساله، با استفاده از روش آماری ARIMA به پیش بینی مقدار یون های موجود در دریاچه ارومیه برای شش سال آینده بپردازد. مهم ترین هدف از تجزیه و تحلیل سری های زمانی یافتن روند تغییرات و پیش بینی آینده بر مبنای اندازه گیری های سال های گذشته است. ابتدا داده ها جهت بررسی ایستایی مورد آزمون قرار گرفته و در ادامه با ایجاد مرتبه در سری ناایستایی آنها از بین رفت. در نهایت مدل آریمای(1,1,0) برای پیش بینی یون های پتاسیم، سدیم، کربنات و کلر و مدل(0,1,1) برای منیزیم، کلسیم و بی کربنات مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان می دهد که تیپ شورابه دریاچه ارومیه تا سال 2010 از نوع Na-Mg-Cl بوده که در مسیر III نمودار هاردی و اویگستر قرار گرفته و قابل مقایسه با دریای بزرگ نمک در آمریکا بوده است و این روند با خشک شدن دریاچه ارومیه و تشدید میزان تبخیر در دریاچه به میزان ده ها برابر و همچنین کاهش میزان ورودی آب های سطحی در سال های اخیر، به میزان بالایی تغییر ترکیب شیمیایی داده و به Mg-Na-Cl در سال 2015 تغییر یافته است. پیش بینی می شود در سال 2021 شورابه تیپ Mg-SO4-Cl خواهد داشت که با مسیر IIIB1b در دیاگرام پیشنهادی تکامل شورابه هاردی و اگستر(1978) همخوانی دارد پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        20 - ژئو شیمی زیست محیطی و زمین شناسی ریزگردهای شهر ری
        محمد یزدی حمیده سلطان زاده آیدا بیاتی
        در این پژوهش ویژگیهای ژئو شیمی زیست محیطی ریزگردهای ته نشست شده معابر اصلی شهرستان ری به منزله یکی از عوامل ارزیابی میزان آلودگی در شهر ری مورد بررسی قرار گرفت.شهر ری در منطقه 20 و جنوب شرقی تهران قرار گرفته است که با توجه به رشد جمعیت و تردد وسایل نقلیه در شهرری و خطره چکیده کامل
        در این پژوهش ویژگیهای ژئو شیمی زیست محیطی ریزگردهای ته نشست شده معابر اصلی شهرستان ری به منزله یکی از عوامل ارزیابی میزان آلودگی در شهر ری مورد بررسی قرار گرفت.شهر ری در منطقه 20 و جنوب شرقی تهران قرار گرفته است که با توجه به رشد جمعیت و تردد وسایل نقلیه در شهرری و خطرهای ناشی از آلودگی فلزات سنگین سلامتی شهروندان آن در معرض آسیب می باشد.بدین منظور غلظت 49 عنصر در 19 نمونه از گزد و غبارهای ته نشست شده در معابر اصلی شهر ری ابتدا توسط دستگاه ICP-OES تجزیه شدند.15 نمونه نیز برای اندازه گیری اکسیدهای اصلی و عناصر فرعی با دستگاه XRF تجزیه شدند.پردازش آماری داده ها های بدست آمده از تجزیه نمونه ها بیانگر این است که عناصری مثل Hf,Sr,Zr,U,Hg,Ba,S,As,Cu,Zn,Pb,Ag نسبت به پوسته زمین افزایش غلظت را نشان میدهد.نتایج حاصل از محاسبه ضرایب غنی شدگی،نشان میدهد که بیشتر غنی شدگی را S,Cu,Hg,Zn,Pb,Ag داشته اند.منبع تولید کننده عنصر گوگرد در شهر ری را بیشتر میتوان به وجود پالایشگاه نفت تهران ارتباط داد و همچنین غلظت بالای نقره را می توان به فرسایش نقه موجود در حرم عبدالعظیم حسنی(ع) و وجود کارخانه های متعدد رنگ سازی و آلومینیوم سازی که توسط ذرات گرد و غبار در کنار جاده ها ته نشست می شود را دانست.طبق نتایج محاسبه متغیر تجمعی عناصر نقره،سرب،گوگرد،روی تجمع بسیار شدیدی از خود نشان می دهند.محاسبه شخص موارنیز نشان می دهد که این نمونه ها نسبت به نقره،گوگرد،سرب و روی به شدت آلوده اند.برای تشخیص سهم انسان ساخت و سهم زمینی(طبیعی) از روش تفکیک شیمیایی تک مرحله ای استفاده شد.بدین منظور غلظت عناصر Pb,Mn,Fe,Cu,Zn,Ni,Co توسط دستگاه جذب اتمی اندازه گیری مجدد شدند.محاسبات نشان داد که سهم زمینی (طبیعی)عناصر نامبرده بیش از سهم انسان ساخت است.علت آن تاثیر زیاد استفاده از منابع طبیعی در تولیدات کارخانه سیمان می باشد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        21 - ژئوشیمی، پتروگرافی و خاستگاه تکتونیکی ماسهسنگهای دونین فوقانی سازند ایلانقره، شمالغرب ایران
        عادل نجف زاده محمد حسین آدابی مهدی جعفرزاده خسرو خسرو تهرانی
        نهشتههای سیلیسی- آواری سازند ایلانقره در برش ایلانلو در آذربایجان با سن دونین بالایی)فامنین( از ماسهسنگهای با رنگهای متنوع وشیلهای تیره رنگ به صورت میانلایه تشکیل شدهاند. اکثر نمونههای ماسهسنگی در برش ایلانلو از نظر مطالعات پتروگرافی از نوعکوارتز آرنایت تشخیص داده شدهان چکیده کامل
        نهشتههای سیلیسی- آواری سازند ایلانقره در برش ایلانلو در آذربایجان با سن دونین بالایی)فامنین( از ماسهسنگهای با رنگهای متنوع وشیلهای تیره رنگ به صورت میانلایه تشکیل شدهاند. اکثر نمونههای ماسهسنگی در برش ایلانلو از نظر مطالعات پتروگرافی از نوعکوارتز آرنایت تشخیص داده شدهاند. مطالعه ژئوشیمیایی این ماسهسنگها نیز ترکیب کوارتز آرنایتی آنها را تأیید میکند. در این مطالعه،خاستگاه، جایگاه تکتونیکی و اندیس هوازدگی این ماسهسنگها با تمرکز بر روشهای ژئوشیمیایی مورد بررسی قرار گرفته است. تفسیر نتایجحاصل از آنالیزهای ژئوشیمیایی عناصر اصلی و فرعی و استفاده از دیاگرامهای مختلف نشان میدهد که ماسهسنگهای موجود در برشایلانلو از یک منشأ کراتونی همراه با چرخه مجدد رسوبی و تحت تأثیر اقلیم گرم و مرطوب حاکم بر آن زمان، حاصل و در نهایت دریکحاشیه غیر فعال قارهای رسوبگذاری نمودهاند. با توجه به موقعیت پالئوژئوگرافی ایران در زمان دونین )شمال ابر قاره گندوانا( و قرارگیریمنطقه آذربایجان در پیشانیترین ساحل جنوبی پالئوتتیس، میتوان فرضیه ورود رسوب از سمت مناطق جنوبیتر گندوانا و نواحی خاورمیانهنظیر سپر عربستان و سپر نوبین در شرق آفریقا و رسوبگذاری نهایی در حاشیه غیر فعال قارهای اقیانوس پالئوتتیس را برای این نهشتهها درنظر گرفت پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        22 - بررسی تغییرات هیدروژئوشیمی آب زیرزمینی مطالعه موردی: دشت همدان-بهار
        سجاد فاضل توسل علی احمدی مصطفی صفری کمیل رضا دهقانی
        بررسی روند تغییرات کیفیت آب زیرزمینی در برنامه ریزی و مدیریت پایدار منابع آب هر منطقه از اهمیت فراوانی برخوردار است.در این پژوهش تغییرات کیفیت آب زیرزمینی در دشت همدان-بهار با استفاده از تجزیه شیمیایی نمونه های آب بدست آمده از 26 حلقه چاه انتخابی در سالهای 95و 96 دوره خ چکیده کامل
        بررسی روند تغییرات کیفیت آب زیرزمینی در برنامه ریزی و مدیریت پایدار منابع آب هر منطقه از اهمیت فراوانی برخوردار است.در این پژوهش تغییرات کیفیت آب زیرزمینی در دشت همدان-بهار با استفاده از تجزیه شیمیایی نمونه های آب بدست آمده از 26 حلقه چاه انتخابی در سالهای 95و 96 دوره خشک و تر تحلیل شد. در این نمونه ها یونهای اصلی و متغیرهای فیزیکی آب مورد سنجش قرار گرفته است. با هدف تجزیه و تحلیل تغییرات غلظت عناصر از روش های تحلیل خوشه ای و اندیس های اشباع در کنار تحلیل آماری و بررسی گرافیکی تغییرات مکانی یونها استفاده گردید. نتایج نشان داد منابع آب دشت از نظر کیفی در سه گروه قرار داشته و با بیلان منفی وکاهش کیفیت آب زیرزمینی مواجه است بگونه ای که رخساره و تیپ شیمیائی آب در این دشت از نوع (Ca-Hco3) می باشد. همچنین نتایج نشان داد به علت تاثیر بندهای تغذیه مصنوعی در مناطق تخلیه آبخوان، کیفیت آب بهتر شده است. نتایج نشان میدهند که تمام نمونه های آنالیز شده نسبت به انیدریت تحت اشباع میباشند و در حال انحلال هستند و همه نمونه ها فوق اشباع نسبت به کلسیت و دولومیت می باشند. افزایش غلظت یونهای کلسیم، منیزیم، کربنات و بیکربنات از منشاء های غیر از انحلال کلسیت و دولومیت مانند انحلال سریع ژیپس و انیدریت، باعث فوق اشباع شدن نمونه های آب زیرزمینی نسبت به کلسیت و دولومیت شده است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        23 - هیدروژئوشیمی چشمه‌های آب گرم روستای ورتون، کوهپایه اصفهان
        محمد یزدی سارا رضا حاجی پدرام ناوی
        چشمه های آبگرم ورتون که شامل دو چشمه آب گرم، مراد و امام رضا و یک چشمه آب سرد می باشد،در 12 کیلومترى روستاى ورتون از شهرستان کوهپایه و درحدود70 کیلومترى شمال خاوری اصفهان قرار دارد.مطالعات صحرائی و پتروگرافی نشان دهنده آن است که سنگ های میزبان این چشمه ها از نوع سنگ آهک چکیده کامل
        چشمه های آبگرم ورتون که شامل دو چشمه آب گرم، مراد و امام رضا و یک چشمه آب سرد می باشد،در 12 کیلومترى روستاى ورتون از شهرستان کوهپایه و درحدود70 کیلومترى شمال خاوری اصفهان قرار دارد.مطالعات صحرائی و پتروگرافی نشان دهنده آن است که سنگ های میزبان این چشمه ها از نوع سنگ آهک های ائوسن با ترکیب کانی شناسی کربنات هایی مثل کلسیت و آراگونیت همراه کانی های اکسید و هیدروکسید آهن و کانی های رسی است. با توجه به نتایج حاصل از تجزیه های هیدروژئوشیمیایی، آب هر 3 چشمه منطقه جز گروه آب های خیلی شور هستند. دیاگرام شولر نشان می دهد املاح آب های منطقه بالاتر از حد طبیعی و غیر قابل شرب است. همچنین براساس دیاگرام پاپیر تیپ آب های هر سه چشمه، از نوع سولفاته و رخساره آن ها از نوع کلسیک می باشد. اندازه گیری های ژئوشیمیایی، مشخص کردن تیپ آب و مقایسه ی مقادیر بدست آمده با استانداردهای ملی و بین المللی نشان داد که مقادیر ترکیبات شیمیایی آب این چشمه ها نسبت به استانداردهای اعلام شده بیش از حد مجاز سلامتی و محیط زیست نمی باشد. این مطالعه نشان داد اگرچه این آب ها برای کشاورزی و شرب نامناسب هستند اما می توانند برای آب درمانی مفید باشند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        24 - بررسی فرآیندهای هیدروژئوشیمیای آبخوان آبرفتی دشت گل گیر
        هادی طهماسبی نژاد عبدالرضا کابلی
        برای بررسی فرآیندهای موثر بر ترکیب آب زیرزمینی دشت گلگیر، نمایههای اشباع و نمودارهای ترکیبی برای دو دوره خـشک)شهریور (85و مرطوب )اسفند (85محاسبه و ترسیم گردید. با توجه به گسترش سـازندهای آهکـی و سـولفاته در اطـراف دشـت،مقادیر نمایههای اشباع کانیهای سولفاته به وسیله کد ک چکیده کامل
        برای بررسی فرآیندهای موثر بر ترکیب آب زیرزمینی دشت گلگیر، نمایههای اشباع و نمودارهای ترکیبی برای دو دوره خـشک)شهریور (85و مرطوب )اسفند (85محاسبه و ترسیم گردید. با توجه به گسترش سـازندهای آهکـی و سـولفاته در اطـراف دشـت،مقادیر نمایههای اشباع کانیهای سولفاته به وسیله کد کامپیوتری PHREEQCمحاسبه شد. در محدوده آبخوان دشت گلگیر، اکثرنمونهها و در فصول مختلف تحتاشباع بوده و این بدان معناست که این کانیهـا همچنـان مـیتواننـد در آب حـل شـوند. در دورهمرطوب به دلیل افزایش تغذیه آب زیرزمینی حاصل از بارندگی، نمایه اشباع اکثر نمونهها نسبت به دوره خـشک کـاهش یافتـه، بـهنحوی که در نمونهبرداری دوره خشک اکثر نمونهها نسبت به کلسیت و دولومیت در حالت اشباع تا فوق اشباع میباشند. بر اسـاسنمودار ) Mg / (Mg+Caدر مقابل ) SO4 / (SO4+HCO3مشخص گردیده است که نمونـههـای آب چـاههـای شـرب عمیـقروستای گلگیر، در قلمرو انحلالی کلسیت جای میگیرند در حالی که چاههای کارخانه سیمان واقع در جنـوب دشـت گـلگیـر تـاحدی به سمت قلمرو انحلال دولومیت متمایل میشوند. بر اساس نتایج نمودارهای ترکیبی عامل اصلی کنترلکننده ترکیب شـیمیاییآب، فرآیند انحلال کانیهای کربناته و سولفاته بوده، جنس رسوبات و سازندهای زمین شناسی منطقه مهمترین فاکتور تاثیرگـذار بـرترکیب شیمیایی آب میباشند پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        25 - سنگ نگاری، ژئوشیمی و کانی زایی سرب در منطقه هزارآباد )آشتیان(
        علی رضا حدادپور راضیه محمدی هادی گلزار
        کانسار سرب هزارآباد در 5کیلومتری جنوب خاوری شهرستان آشتیان در استان مرکزی قرارگرفته است و از نظرتقسیماتزمین ساختی ایران، در کمربند ماگمایی ارومیه- دختر قرارگرفته است. واحدهای سنگی موجود در منطقه شامل آهک پلاژیکلیتیک توف سبز، لیتیک توف خاکستری روشن تا متمایل به سبز همراه چکیده کامل
        کانسار سرب هزارآباد در 5کیلومتری جنوب خاوری شهرستان آشتیان در استان مرکزی قرارگرفته است و از نظرتقسیماتزمین ساختی ایران، در کمربند ماگمایی ارومیه- دختر قرارگرفته است. واحدهای سنگی موجود در منطقه شامل آهک پلاژیکلیتیک توف سبز، لیتیک توف خاکستری روشن تا متمایل به سبز همراه سنگ آهک ماسهای، مارن قرمز تا سبز کم رنگ، کنگلومراسنگ آهک، کریستال لیتیک توف خاکستری تیره، گدازههای آندزیتی و مارن سبز، گلسنگ، شیل و سنگ آهک میباشد.سنگ میزبان کانی سازی توف ها و آندزیت های ائوسن هستند. مشاهدات صحرائی و سنگ نگاری و کانه شناسی نشانه داد کهکانه زایی در منطقه غالباً از نوع پرکننده شکستگی ها وفضاهای خالی است. علاوه بر آن، کانه زایی گاهی به صورت برش و افشاندر متن سنگ نیز دیده می شود که گسترش کمتری دارند. کانه زایی در محدوده کانسار در امتداد گسل ها صورت گرفته استبه طوری که چهار رگه کانه دار با روند خاوری- باختری را می توان مشخص کرد. گسل های کنترل کننده کانه زایی خود به وسیلهگسل هایی با روند شمال شرقی- جنوب غربی که در امتداد آبراهه ها وجود دارند جابجا شده اند. به لحاظ کانی شناسی، کانه اصلیمنطقه گالن، سروزیت و اسفالریت است که در محل گسل ها با باریت قابل مشاهده است. در این پژوهش علاوه بر مطالعاتصحرائی، پتروگرافی، به منظور مطالعات ژئوشیمیائی 40نمونه سنگی از محل رگه ها، ترانشه ها و تونل حفاری و سنگ میزبانبرداشت شد. این نمونه ها به روش ICP-MSبرای عناصری مثل Pb, Zn, Ag, As, Cd, Co, Cr, Cu, Mo, Niتجزیهشدند. پردازش داده های ژئوشیمیائی آنومالی قوی برای Pb, Znو آنومالی قابل توجه برای عناصر Cu, Ag, As, Moنشانمی دهد. براساس نتایج تجزیه ها متوسط غلظت Pbحدود ppm 34525متوسط غلظت Znحدود ppm 6108می باشد. مقادیرناهنجاری Moنیز در بعضی از نمونهها بالا است و بیشینه مقدار آن در یکی از نمونهها تا 1182گرم در تن است. نمودارهایهمبستگی نشان می دهد که بین عناصر Pbو Agو عناصر Agو Asهمبستگی قوی وجود دارد که نشان دهنده آن است کهگالن کانی میزبان این عناصر می باشد پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        26 - فاکتورهای تأثیرگذار بر توزیع برخی فلزات سنگین با شرایط ژئوپدولوژیکی متفاوت در خاک‌های اطراف زنجان
        علی افشاری
        این مطالعه با هدف ارزیابی نقش فاکتورهای خاک سازی و شرایط مختلف ژئوپدولوژیکی بر توزیع و جزءبندی شیمیایی عناصر انجام گرفت. برای این منظور 15 خاکرخ بر روی مواد مادری مختلف شامل گرانیت (Gr)، بازالت (Ba)، آندزیت (An)، پورفیریت (Pr)، توف های آتشفشانی (Tu)، سنگ آهک (Li)، کنگلو چکیده کامل
        این مطالعه با هدف ارزیابی نقش فاکتورهای خاک سازی و شرایط مختلف ژئوپدولوژیکی بر توزیع و جزءبندی شیمیایی عناصر انجام گرفت. برای این منظور 15 خاکرخ بر روی مواد مادری مختلف شامل گرانیت (Gr)، بازالت (Ba)، آندزیت (An)، پورفیریت (Pr)، توف های آتشفشانی (Tu)، سنگ آهک (Li)، کنگلومرا-شیل (Cg)، شیل (Sh)، فیلیت (Ph)، ماسه سنگ (Sa)، دولومیت (Do) و رسوبات آبرفتی (Qa) در اطراف زنجان حفر گردید. غلظت و توزیع عناصر Cr، Co، Cd، Znو تا حدودی Pbبیشتر تحت کنترل فاکتورهای سنگ شناختی است، در حالی که عناصر Cu، Mnو Niبیشتر تحت کنترل فرآیندهای بیوژئوشیمیایی قرار دارند. شدت تهی شدن عناصر به صورت Zn>Co>Cd=Pb>Mn=Cr=Ni=Cu بدست آمد. در مراحل اولیه تشکیل خاک، جنس سنگ بستر و کانی های موجود در آن و در مراحل بعدی، فرآیندهای خاک سازی از قبیل آهک، اسیدیته، ماده آلی و رس باعث ایجاد الگوهای متفاوت غنی شدن – تهی شدن شده است. توزیع عناصر در خاک های انتی سولز، مالی سولز و اینسپتی سولز به ترتیب تحت تأثیر لیتولوژی مواد مادری، ماده آلی و توزیع مجدد آهک قرار دارد. در عصاره گیری متوالی، جزء باقیمانده جزء غالب در تمام عناصر بود. در مرتبه بعدی برای کبالت و نیکل، جزء اکسیدی، برای سرب، جزء کربناتی و برای مس و روی جزء آلی در اولویت قرار داشتند. فاکتور تحرک عناصر در افق سطحی خاکرخ های مختلف به صورت Pb>Co>Ni>Cu>Zn بدست آمد. نتایج مربوط به عصاره گیری با DTPAعناصر مختلف برای سرب، مس، نیکل، روی و کبالت به ترتیب 04/2، 81/1، 84/0، 42/0 و 30/0 میلی گرم بر کیلوگرم مشاهده شد که بیشترین مقادیر آن در افق سطحی خاک ها بود. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        27 - منابع آب زیرزمینی شهرستان آستانه و بررسی عوامل مؤثر بر آن با روش‌های چندمتغیره آماری، گرافیکی و GIS
        محمد دردی محمودی علیرضا مرادیان هره دشت عطااله ندیری
        آب زیرزمینی یکی از مهم‌ترین منابع مورداستفاده بشر می‌باشد. توجه به منابع آب زیرزمینی در ایران با شرایط اقلیمی و جغرافیایی خاص آن امری ضروری به نظر می‌رسد. ازاین‌رو اهمیت بررسی و مطالعه آب‌های زیرزمینی در سال‌های آتی بیش‌ازپیش شده است. در این پژوهش از داده‌های 38 نمونه آ چکیده کامل
        آب زیرزمینی یکی از مهم‌ترین منابع مورداستفاده بشر می‌باشد. توجه به منابع آب زیرزمینی در ایران با شرایط اقلیمی و جغرافیایی خاص آن امری ضروری به نظر می‌رسد. ازاین‌رو اهمیت بررسی و مطالعه آب‌های زیرزمینی در سال‌های آتی بیش‌ازپیش شده است. در این پژوهش از داده‌های 38 نمونه آب زیرزمینی واقع در حوضه آبریز سفیدرود استفاده شد. از روش‌های گرافیکی، تحلیل آماری چندمتغیره همراه با سیستم تحلیلی اطلاعات جغرافیایی (GIS) در این پژوهش استفاده‌شده که می‌تواند به درک بهتر فرایندهای حاکم بر آب زیرزمینی منطقه سفیدرود یاری رساند. مقدار EC در بالادست حوضه، برخلاف انتظار، اما به دلیل زمان ماندگاری بالا و تأثیر واحدهای مارنی اطراف سد سفیدرود (واقع در بالادست حوضه آبریز) بیشتر از پایین‌دست آن می‌باشد. تحلیل مؤلفه‌های اصلی (PCA) منجر به تشخیص 5 عامل مؤثر بر کیفیت آب زیرزمینی شد. روش خوشه‌بندی منتج به استخراج سه خوشه شد که خوشه اول نامناسب‌ترین (بیشترین هدایت الکتریکی) و خوشه سوم (حداقل هدایت الکتریکی) مناسب‌ترین کیفیت را داشته‌اند. کیفیت آب از دیدگاه کشاورزی مناسب بود. در یک دید کلی آب‌های قسمت پایین‌دست حوضه و بالادست حوضه (اطراف سد سفیدرود) نامناسب ارزیابی‌شده و قسمت‌های میانی دشت کیفیت بهتری را دارد پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        28 - اکتشافات ژئوشیمی رسوبات آبراهه های ورقه یک صد هزارم زمین شناسی علی آباد،گلستان
        ایرج رسا محمد هادی نظام پور
        منطقه علیآباد واقع در شمال ایران دارای اندیسهای معدنی کوچکی میباشد. اکتشاف رسوبات آبراههای در راه بررسی احتمال وجودپتانسیلهای معدنی پوشیده در این منطقه به کار گرفته شد. پس از طراحی شبکه نمونهبرداری با روش ثقـل توپولـوژیکی تعـداد 639نمونه در اندازه <80مش برداشت و پس ا چکیده کامل
        منطقه علیآباد واقع در شمال ایران دارای اندیسهای معدنی کوچکی میباشد. اکتشاف رسوبات آبراههای در راه بررسی احتمال وجودپتانسیلهای معدنی پوشیده در این منطقه به کار گرفته شد. پس از طراحی شبکه نمونهبرداری با روش ثقـل توپولـوژیکی تعـداد 639نمونه در اندازه <80مش برداشت و پس از آمادهسازی در آزمایشگاه سازمان زمینشناسی کشور آنالیز گردید. پس از اطمینان از دقتمناسب آنالیزها، با مقایسه جفت نمونههای مشابه، بر روی آنها پردازشهای آماری تک و چند متغیره اعمال گردید. همزمان بـا روشآماری K-Mean Clusterتأثیر منفی غنیشدگی طبیعی سنگهای بالادست نمونهها حذف شد. نتایج حاصله نوع روابط میان عناصررا مشخص نمود. نقشههای پراکندگی عناصر در محیط Surfer 8با روش Class Post Mapترسیم شـد. بـا توجـه بـه همراهـیعناصر پاراژنز، انطباق با ساختارهای تکتونیکی و تودههای آذرین زیر سطحی و وجود سنگشناسی مـستعد کانـهسـازی در بالادسـتنمونهها، 20منطقه که اغلب جهت سرب، روی و مس آنومال بوده و نکارمن و الستان محل اصلی تمرکز آنها میباشـد بـرای کنتـرلصحرایی معرفی گردیدند پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        29 - بررسی آلودگی آرسنیک و راه‌کارهای پدافند زیستی در حوضه سفیدرود
        علیرضا مرادیان پرویز رفعتی
        آگاهی از شرایط زمین شناسی برای درک، تفسیر و ارزیابی آلودگی منابع آب‌وخاک هر منطقه ضروری می باشد. محدوده موردمطالعه (حوضه سفیدرود) در استان گیلان قرار دارد. جهت بررسی منشأ و متغیرهای مؤثر بر تغییرات آرسنیک در محیط‌زیست حوضه رودخانه سفیدرود، 336 نمونه از 48 ایستگاه‌ (در ط چکیده کامل
        آگاهی از شرایط زمین شناسی برای درک، تفسیر و ارزیابی آلودگی منابع آب‌وخاک هر منطقه ضروری می باشد. محدوده موردمطالعه (حوضه سفیدرود) در استان گیلان قرار دارد. جهت بررسی منشأ و متغیرهای مؤثر بر تغییرات آرسنیک در محیط‌زیست حوضه رودخانه سفیدرود، 336 نمونه از 48 ایستگاه‌ (در طول 9 ماه) و همچنین آنالیزهای شیمیایی (61 نمونه از سنگ و 18 نمونه‌ از رسوبات) مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد که میزان آرسنیک در برخی از قسمت های منطقه بیشتر از استاندارد است. با محاسبه نسبت تمرکز در سنگ ها مشخص گردید که عناصر اندازه‌گیری شده در اکثر نمونه ها، دارای تمرکز بالاتر از مقدار کلارک می باشند که نشان دهنده این موضوع است که سنگ های منطقه، پتانسیل آلایندگی این عناصر رادارند. متغیرهای هیدروژئوشیمیایی آب های سطحی و زیرزمینی بعلاوه مجموعه کانیایی و مشخصات رسوب‌شناسی موردبررسی قرار گرفت و مشخص شد غلظت آرسنیک ازنظر مکانی بسیار متغیر می باشد. بیشترین آلودگی آرسنیک در آب چاه‌های فخرآباد و سالکده طی ماه های مهر و آبان مشاهده شد. فراوانی آرسنیک رابطه غیرمستقیمی با مقدار نیترات و DO در آب های سطحی و زیرزمینی نشان می دهد. اطلاعات هیدروژئوشیمیایی نشان داد که آزاد شدن آرسنیک به درون آب های سطحی و زیرزمینی در محدوده موردمطالعه توسط فرایندهای پیچیده ای کنترل می شود که مهم‌ترین این فرآیندها عبارت‌اند از: 1) انحلال آرسنیک از سطح اکسی-هیدروکسیدهای آهن به‌عنوان فرآیند اصلی آزادسازی آرسنیک، 2) تجزیه و هوازدگی سنگ ها و کانی های حوضه، 3) ترکیب کانی‌شناختی آبخوان، 4) ورود نمک (از نهشته‌های تبخیری و نفوذ آب دریا به آبخوان) و 5) فعالیت‌های انسانی. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        30 - ارزیابی آلودگی فلزات سنگین در رسوبات سطحی رودخانه گاماسیاب نهاوند
        مریم صالح محسن رضایی عطا شاکری اشکان جهانداری
        در این مطالعه به ارزیابی آلودگی فلزات سنگین رودخانه گاماسیابواقع در استان همدان پرداخته شد. رودخانه گاماسیاب مهم‌ترین رودخانه شهرستان نهاوند می‌باشد که در مجاور آن فعالیت‌های گسترده‌ای مانند کشاورزی یا پرورش ماهی صورت می‌گیرد بنابراین ارزیابی فلزات سنگین در رسوبات این ر چکیده کامل
        در این مطالعه به ارزیابی آلودگی فلزات سنگین رودخانه گاماسیابواقع در استان همدان پرداخته شد. رودخانه گاماسیاب مهم‌ترین رودخانه شهرستان نهاوند می‌باشد که در مجاور آن فعالیت‌های گسترده‌ای مانند کشاورزی یا پرورش ماهی صورت می‌گیرد بنابراین ارزیابی فلزات سنگین در رسوبات این رودخانه امری اجتناب ناپذیر می‌باشد. نتایج حاصل، روند کاهشی غلظت فلزات سنگین در این رودخانه را به‌صورت Cr> Zn> Ni> As> Pb> Co> Mo> Cd نشان داد. به‌منظور ارزیابی آلودگی این فلزات از شاخص‌های ضریب غنی‌شدگی، شاخص آلودگی، دستورالعمل‌های کیفیت رسوب کانادا (SQGs)، واحد سمناکی و پتانسیل خطرات بوم‌شناختی فلزات سنگین استفاده شد. بر اساس شاخص‌ غنی شدگی عناصر آرسنیک و کادمیم دارای منشا انسان زاد و عناصر کروم و نیکل دارای منشا زمین زاد می باشند، همچنین نیز سرب در بعضی از ایستگاه‌ها آلودگی زیادی را ایجاد کرده است. نمونه‌های شماره 1 و 3 و به میزان کمتر شماره 2، 6، 5 و 8 بیشترین خصوصیت سمناکی را از خود بروز دادند. از ضریب همبستگی برای ارتباطات بین عناصر و شناسایی منشأ آن‌ها استفاده شد. نتایج ضریب همبستگی نشان داد که عناصر مس، روی، سرب ناشی از فعالیت‌های شهری، آرسنیک و کادمیم در اثر فعالیت‌های کشاورزی و عناصری نظیر نیکل، وانادیم دارای منشأ زمین زاد می‌باشند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        31 - بررسی منشأ یونهای اصلی در آبهای زیرزمینی محدوده آستانه-کوچصفهان
        مسعود اسحق پور محمد منشوری
        حوزه آبریز سفیدرود بزرگ در محدوده 9استان کشور قرار گرفته است که از زیر حوزه های قزل اوزن، شاهرود و پایاب سفیدرود تشکیلشده است. به منظور تعیین منشأ یونهای اصلی آبخوان دشت آستانه- کوچصفهان واقع در بخش مرکزی استان گیلان و بخش انتهایی حوزهآبریز رودخانه سفیدرود از اطلاعات 25 چکیده کامل
        حوزه آبریز سفیدرود بزرگ در محدوده 9استان کشور قرار گرفته است که از زیر حوزه های قزل اوزن، شاهرود و پایاب سفیدرود تشکیلشده است. به منظور تعیین منشأ یونهای اصلی آبخوان دشت آستانه- کوچصفهان واقع در بخش مرکزی استان گیلان و بخش انتهایی حوزهآبریز رودخانه سفیدرود از اطلاعات 25حلقه چاه پایش کیفی عمیق و کم عمق موجود در منطقه با حداکثر عمق 150متر، طی 11دورهزمانی از شهریور 1382لغایت شهریور 1387و اطلاعات چهار ایستگاه هیدرومتری رودخانه سفیدرود واقع در سه زیر حوزه قزل اوزن،شاهرود و پایاب سفیدرود استفاده گردید. ایستگاههای پل آستانه و بین راه رودبار در حوزه پایاب سفیدرود و ایستگاههای شاهرود و گیلوانبه ترتیب بر روی رودخانه های شاهرود و قزل اوزن واقع شده اند. محدوده مورد مطالعه بین طولهای جغرافیایی 370000 - 430000متر وعرضهای 4099000 - 4150000متر در سیستم UTMو در زون 39شمالی قرار گرفته است. آستانه اشرفیه بزرگترین شهر واقع در اینمنطقه می باشد. جنس مواد سازنده این محدوده رسوبات دلتائی و آبرفت رودخانه سفیدرود است که از محل امامزاده هاشم تا دلتای سفیدرودگسترش داشته و به شکل مخروط افکنهای می باشد که راس آن به سمت ارتفاعات البرز و ضلع بزرگ آن به سمت دریای خزر است. آبچاه ها در محدوده آبهای طبیعی طبقه بندی شده و از لحاظ آبیاری در گروه C3S1قرار می گیرد. کیفیت آب رودخانه سفیدرود در ایستگاهگیلوان در قزل اوزن در گروه C4S2و در سه ایستگاه دیگر C3S1می باشد. کیفیت چاه های مورد پایش از لحاظ شیمی یونهای اصلی، باECو TDSاندکی بالا می باشد که موجب کاهش گوارایی آب می شود. تأثیر آب با کیفیت پایین تر رودخانه سفیدرود و آب با کیفیتمناسب تر رودخانه در کیفیت آب چاه های محدوده مطالعاتی مشهود می باشد. در نمونه های مورد پایش تأثیر آب شور دریا مشاهدهنمیگردد. تیپ آب بیکربناته کلسیم و منیزیم می باشد. با ترسیم رابطه رگرسیون خطی و مشخص نمودن ضریب تعیین بین آنیونها وکاتیونها، منشأ آنیون بیکربنات به انحلال سازندهای آهکی در داخل محدوده یا در حوزه آبریز سفیدرود بزرگ، منشأ آنیون کلر نیز به انحلالنهشته های تبخیری حوزه آبریز قزل اوزن و منشأ آنیون سولفات به انحلال سازندهای تبخیری حوزه آبریز قزل اوزن و شستشوی خاکهایحاوی کودهای پتاس می تواند مرتبط باشد پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        32 - ژئوشیمی رسوبات آبراهه‌ای و معرفی کانی های سنگین‌منطقه کرگان، شمال غرب بستان آباد
        فاضل خالقی آرش محمدی کاردوست
        منطقه کرگان در استان آذربایجان شرقی، جنوب شرق تبریز و شمال غرب شهرستان بستان‌آباد واقع شده است. بر اساس تقسیم بندی زون‌های ساختاری ایران، بخشی از زون البرز-آذربایجان محسوب می شود. از مهمترین واحدهای زمین‌شناسی موجود در محدوده مورد مطالعه می توان به شیل، مارن و آهک به سن چکیده کامل
        منطقه کرگان در استان آذربایجان شرقی، جنوب شرق تبریز و شمال غرب شهرستان بستان‌آباد واقع شده است. بر اساس تقسیم بندی زون‌های ساختاری ایران، بخشی از زون البرز-آذربایجان محسوب می شود. از مهمترین واحدهای زمین‌شناسی موجود در محدوده مورد مطالعه می توان به شیل، مارن و آهک به سن کرتاسه، فرآورده‌های آتشفشانی سهند به سن پلیوسن-پلئیستوسن، توده‌های‌ نفوذی گرانیت، گابرودیوریت و مونزوگرانیت به سن ترشیری و رسوبات کواترنری اشاره نمود. با توجه به وسعت منطقه، تعداد 29 نمونه ژئوشیمیایی و 29 نمونه کانی سنگین از منطقه برداشت گردید. پس از آماده سازی و آنالیز رسوبات آبراهه‌ای، داده‌ها به وسیله نرم افزارهای آماری و گرافیکی تحلیل شده و نقشه‌های مربوط به ناهنجاری‌ها ترسیم گردید. ناهنجاری عناصر آرسنیک،باریم، مس، سرب و روی در منطقه در نوع توزیع آماری آنها نمود دارد. مهمترین کانیهای سنگین با منشأ سنگ زایی شامل زیرکن، آمفیبول و پیروکسن بوده و کانیهای سنگین پیریت، مگنتیت و هماتیت منتسب به هاله های کانی سازی می باشند. مطالعه کانی سنگین نشان دهنده‌ی وجود کانی سازی مس به صورت مالاکیت و کالکوپیریت در منطقه می‌باشد. وجود عیار غیرعادی عناصر در رسوبات آبراهه‌ای با تمرکز کانی‌های سنگین همخوانی دارد. با توجه به ناهنجاری‌های مشاهده شده در رسوبات آبراهه‌ای و کانی‌های سنگین ادامه اکتشافات در منطقه توصیه می شود. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        33 - بررسی عوامل موثر در هیدروژئوشیمی منابع آبی شهر مرند با هدف حساسیت سنجی و ارزیابی کیفی آب زیرزمینی
        فاضل خالقی حمید شهین فر
        آبهای زیرزمینی تنها منبع اصلی آب برای مصارف شرب، کشاورزی و صنعتی در شهرستان مرنـد مـیباشـد و اهمیـت حیـاتی آنموجب میشود تضمین کیفیت آن بطور جدی مورد توجه قرار گیرد. در این مطالعه، به منظور ارزیابی کیفیت شیمیایی و برای بررسیعوامل و فرایندهای موثر در هیدروژئوشیمی آب زیرزم چکیده کامل
        آبهای زیرزمینی تنها منبع اصلی آب برای مصارف شرب، کشاورزی و صنعتی در شهرستان مرنـد مـیباشـد و اهمیـت حیـاتی آنموجب میشود تضمین کیفیت آن بطور جدی مورد توجه قرار گیرد. در این مطالعه، به منظور ارزیابی کیفیت شیمیایی و برای بررسیعوامل و فرایندهای موثر در هیدروژئوشیمی آب زیرزمینی از دادههای مربوط به دو دوره نمونهبرداری )بهار و تابستان، (1384استفادهشده است. با انجامِ تحلیل آماری چندمتغیره )روش عاملی(، سه عامل موثر در ترکیب آب زیرزمینی استخراج گردیـد. طبـق نمـودارخوشهای بین یونهای بیکربنات و منیزیم در آب زیرزمینی بیشترین تشابه وجود دارد. با توجـه بـه نمـودار پـایپر و نتـایج مـاتریسهمبستگی، تپپ غالب آب زیرزمینی، بیکربناته با غلبه یونهای قلیایی خـاکی تعیـین شـده اسـت. بررسـی نقـشههـای هـم قابلیـتالکتریکی، هم جامدات محلول و نقشه هیدروشیمی دایرهای به ترتیب نشان دهنده افزایش مقـدار TDS ،ECو کلرایـد در بخـششمال شرقی منطقه میباشد. تحلیل مکانی تغییرات پارامترهای آب زیرزمینی حاکی از آن اسـت کـه کیفیـت و ویژگـی ژئوشـیمیایینمونهها عمدتاً با توپوگرافی، زمینشناسی و هیدروگرافی دشت مرند همخوانی دارد. نمونههای متعلق به بخـشهـای جنـوبی منطقـه)نزدیک به محل تغذیه آبخوان( از کیفیت بسیار مناسبی برخوردارند ولی در بخش شمال شرقی بـه دلیـل افـزایش غلظـت امـلاح ووجود رسوبات ریزدانهتر، کیفیت آب زیرزمینی متفاوت میباشد. به طور کلی عواملی همچون جهت جریان، بـالا بـودن سـطح آبزیرزمینی و فعالیتهای انسانی سبب آسیبپذیر شدن این بخش در مقابل منابع آلاینده غیرطبیعی )نفوذ پسابهای شـهری و غیـره(شده است پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        34 - مقایسه روش های تحلیلی در بهینه سازی داده های ژئوشیمیایی منطقه قولان- آذربایجان شرقی
        حمید شهین فر
        ثبت ناهنجاری های بهینه ژ ئوشیمیایی نیازمند پی جویی های توجیهی است که یکی از لایه های مهم آن انتخاب روش بهینـه تحلیـل داده هاست. شناسایی مناطق کانی زایی شده وپنهان با استفاده از تکنیک های نـوین و ارائـه الگـوی مناسـب عناصـر ردیـاب جهـت بررسی پتانسیل های امیدوار کننده ب چکیده کامل
        ثبت ناهنجاری های بهینه ژ ئوشیمیایی نیازمند پی جویی های توجیهی است که یکی از لایه های مهم آن انتخاب روش بهینـه تحلیـل داده هاست. شناسایی مناطق کانی زایی شده وپنهان با استفاده از تکنیک های نـوین و ارائـه الگـوی مناسـب عناصـر ردیـاب جهـت بررسی پتانسیل های امیدوار کننده با مؤثرترین روش در منطقه قولان هدف این تحقیق بوده و گامی در جهت بهینـه سـازی عملیـات اکتشافی است. در این راستا تعداد 233نمونه از رسوبات آبراهه ای برداشت و برای عناصر پایه و ردیاب های مربوطه ,(Cu, Mo …) Cr, Co, Ni, Pb, Zn, As, Yتجزیه گردیدند. نحوه پردازش داده ها با استفاده از متدهای تحلیلی نظیر آنالیز مؤلفه اصلی و هندسه فرکتال انجام و ناهنجاری های موجود در منطقه شناسایی شدند. نتایج حاصل ازبکارگیری روش فرکتال برروی داده های منطقه نشاندهنده ثبت ناهنجاری Cuدر دومحدوده قره چیلروغـرب لوتکـه و Moدرمحدوده نمنیق بوده بطوریکه تفکیک ناهنجاری های این دو عنصرازهمدیگراحتمالاً بدلیل اسیدی شـدن منطقـه وشستشـوی رخنمون های سولفیدی وحمل ونقل Moه ب صورت مولیبدات ها صورت گرفته که باعث تفکیک تقریبی هاله های ثانویـه Cuاز Moدر دومحدوده شده است.مقایسه نتایج حاصل از دوروش بیانگر ثبت ناهنجاری های مشابه در منطقه با بکـارگیری هـردو روش فرکتال و PCAاست ولی الگوی ثبت ناهنجاری های ژئوشیمیایی توسط PCAنشان می دهد که اعمال این روش درشدت بخشـی به هاله های ژئوشیمیایی وناهنجاری های پنهان مؤثرترازفرکتال است به طوری که با این روش به جز دو محدوده قره چیلـر و غـرب لوتکه، ناهنجاری های پنهان نمنیق نیز باالگوهای ژئوشیمیایی مناسب Cu-Moدرامتداد همان زون با شدت قوی تری ثبت گردیدند. بررسی های بعدی نشان می دهد که روش PCAدر حذف اثر لیتولوژی مـؤثر و نتـایج حاصـل از آن درمنطقـه از صـحت بیشـتری برخورداراست پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        35 - پتروگرافی، ژئوشیمی و خاستگاه تکتونو ماگمایی تودههای نفوذی منطقه جاسب
        راضیه محمدی ناصر عبادتی
        منطقه جاسب در حدود 100کیلومتری جنوب شهر قم واقع شده است. این منطقه بخش کوچکی از پهنه ایران مرکزی را تشکیل داده و درکمربند ماگمایی ارومیه- دختر قرار دارد. تودههای نفوذی منطقه مورد مطالعه به ائوسن- اولیگوسن و میوسن تعلق دارند. ترکیب سنگشناسیتودههای مذکور شامل گرانیت، کوار چکیده کامل
        منطقه جاسب در حدود 100کیلومتری جنوب شهر قم واقع شده است. این منطقه بخش کوچکی از پهنه ایران مرکزی را تشکیل داده و درکمربند ماگمایی ارومیه- دختر قرار دارد. تودههای نفوذی منطقه مورد مطالعه به ائوسن- اولیگوسن و میوسن تعلق دارند. ترکیب سنگشناسیتودههای مذکور شامل گرانیت، کوارتز مونزونیت، تونالیت، گرانودیوریت، میکرودیوریت کوارتزدار و گابرودیوریت میباشد. دادههایژئوشیمیایی حاکی از سری ماگمایی عمدتاً کالکوآلکالن و در برخی موارد تولئیتی )گابرودیوریتها( برای تودههای مزبور است و سنگهایگرانیتی منطقه از نوع Iمیباشد.تودههای با ترکیب حد واسط احتمالاً از تحول یک ماگمای بازیک حاصل شدهاند. آنچه مشخص است، کاهش مقدار کانیهای مافیک وازدیاد آلکالی فلدسپارها، کوارتز و زیرکن طی روند تفریق انجام شده و الگوی ماگماتیسم منطقه ظاهراً از الگوی VAGو SynCOLGتبعیت مینماید.در این پژوهش، پس از برداشتهای صحرایی و مطالعات میدانی ابتدا پتروگرافی و ژئوشیمی نمونهها مورد بررسی قرار گرفته و سپس بااستفاده از نمودارهای ژئوشیمیایی و بررسی محیط تکتونوماگمایی سری ماگمایی مشخص شده، مورد بحث قرار میگیرند پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        36 - بررسی عمق لایه آلاینده )گازدار( با استفاده از دادههای هیدروژئوشیمیایی و ژئوالکتریک در دشت چهاردولی
        محمد منشوری سجاد فاضل توسل
        محدوده مورد مطالعه در جنوبشرقی شهرستان قروه و 40کیلومتری شمالغرب همدان واقع شده است. از جمله مسائل زیست محیطی کهدر چند سال اخیر در دشت چهاردولی پدید آمده است، معضل آلودگی منابع آب زیرزمینی به وسیله گاز دی اکسیدکربن میباشد. این پدیدهموجب تخریب و تعطیلی چاههای منطقه شده ک چکیده کامل
        محدوده مورد مطالعه در جنوبشرقی شهرستان قروه و 40کیلومتری شمالغرب همدان واقع شده است. از جمله مسائل زیست محیطی کهدر چند سال اخیر در دشت چهاردولی پدید آمده است، معضل آلودگی منابع آب زیرزمینی به وسیله گاز دی اکسیدکربن میباشد. این پدیدهموجب تخریب و تعطیلی چاههای منطقه شده که به نوبه خود مشکلات کشاورزی و معیشتی عمدهای را بهبار آورده است. بدیهی است کهادامه این شرایط منجر به از بین رفتن آبخوان و کیفیت آب زیرزمینی در منطقه خواهد شد. از آثار آلودگی در منابع آب منطقه چهاردولی، تغییرکیفیت آب شرب منطقه است. در این پژوهش، سعی شده تا با استفاده از نتایج مطالعات هیدروژئوشیمی وژئوالکتریک، عمق گسترش اینآلودگی مشخص گردد. لذا با توجه به بررسی تغییرات فاکتورهای هیدروژئوشیمیایی در توالی عمودی، تغییرات مقاومت الکتریکی لایههایرسوبی و مشاهدات صحرایی که در منطقه انجام شده است، عمق لایه آلاینده )گازدار( 50تا 60متر تخمین زده میشود پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        37 - نحوه تشکیل کانسار باریت آب ترش،استان کرمان،با نگرشی بر ژئوشیمی عناصر نادر خاکی و ایزوتوپ‌های پایدار اکسیژن و گوگرد
        حسین کلانترهرمزی فرهاد احیاء قدرت الله رستمی پایدار سارا ملکی خیمه سری
        باریت می تواند در محیط های مختلف زمین شناسی تشکیل شود، به طوری که در طیف گسترده ای از انواع کانسارها یافت می شود.برای تعیین منشأ و شرایط فیزیکی و شیمیایی تشکیل کانسار باریت آب ترش، مطالعه جامعی با استفاده از روش‌های پتروگرافی، ژئوشیمی عناصر نادر خاکی و ایزوتوپ های اکسیژ چکیده کامل
        باریت می تواند در محیط های مختلف زمین شناسی تشکیل شود، به طوری که در طیف گسترده ای از انواع کانسارها یافت می شود.برای تعیین منشأ و شرایط فیزیکی و شیمیایی تشکیل کانسار باریت آب ترش، مطالعه جامعی با استفاده از روش‌های پتروگرافی، ژئوشیمی عناصر نادر خاکی و ایزوتوپ های اکسیژن وگوگرد انجام شد.کانی سازی باریت در آب ترش به صورت یک رگۀ چینه کران در واحدهای سنگی کربناتی سنونین رخ می دهد. باریت با کوارتز و مقادیر جزیی مالاکیت، کریزوکولا، اکسیدها و هیدروکسیدهای آهن و منگنز، گالن، آزوریت، فلوریت، پیریت و بورنیت همراه است. سنگ های میزبان برشی و سیمان شده توسط باریت حاکی از یک منشأ اپی ژنتیک برای کانی سازی باریت است. مقادیر مجموع عناصر نادر خاکی در نمونه های باریت بسیار کم است (56/14-32/5 ppm)، و الگوهای هنجار شده با کندریت غنی شدگی عناصر نادر خاکی سبک نسبت به عناصر نادر خاکی سنگین را نشان می دهند.مقادیر کم مجموع عناصر نادر خاکی و نسبت های عنصری عناصر نادر خاکی (Ce/La؛ (La/La*)N و (Gd/Gd*)N) نشان می دهد که آب دریا با ماهیت ژئوشیمیایی بسیار تغییر یافته (آب های فسیلی) به عنوان سیال ته نشست دهندۀ باریت عمل کرده است.مقادیر δ18O و δ34S در نمونه های باریت (به ترتیب 1/11+-4/10+ ‰ و 8/27+-3/27+ ‰) و مقادیر δ34S در گالن (3/6+ و 9/7+ ‰) نشان می دهد که سولفات (و در نتیجه گوگرد) از آب های فسیلی حمل کنندۀ سولفات و یا تبخیری ها منشأ گرفته است. کاهیدگی ترموشیمیایی سولفات (TSR) محتمل ترین مکانیسم برای تشکیل گوگرد کاهیده در گالن است.در این مطالعه، کانسار آب ترش به عنوان یک کانسار باریت وابسته به ساختار(ناپیوستگی) طبقه بندی می شود. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        38 - بررسی هیدروژئوشیمیایی آب زیرزمینی آبخوان جنوب شرق مشکان، استان خراسان رضوی
        محمد ابراهیم فاضل ولی پور
        آگاهی از میزان تغییرات شیمیایی آب‌های زیرزمینی و پهنه‌بندی آن‌ها نقش مهمی در مدیریت بهینه آب‌های زیرزمینی یک منطقه ایفا می کند. هدف از این مطالعه بررسی ویژگی‌های هیدروژئوشیمیایی منابع آب زیرزمینی جنوب مشکان در سال 99 بود. جهت دست‌یابی به این هدف، 10 نمونه آب از چاه‌های چکیده کامل
        آگاهی از میزان تغییرات شیمیایی آب‌های زیرزمینی و پهنه‌بندی آن‌ها نقش مهمی در مدیریت بهینه آب‌های زیرزمینی یک منطقه ایفا می کند. هدف از این مطالعه بررسی ویژگی‌های هیدروژئوشیمیایی منابع آب زیرزمینی جنوب مشکان در سال 99 بود. جهت دست‌یابی به این هدف، 10 نمونه آب از چاه‌های منطقه برداشت گردید. آنالیز هیدروژئوشیمیایی داده‌ها در آزمایشگاه به روش پلاسمای القایی صورت گرفت و تجزیه و تحلیل های آماری در محیط نرم افزارها ,ArcGis ,Excle ,AqQA انجام شد. به منظور تعیین منشأ یون‌ها در آبخوان مطالعه شده از نسبت‌های یونی ژئوشیمیایی و نمودارهای ترکیبی استفاده شد. نمودارهای ژئوشیمیایی ضمن تأیید فعال بودن واکنش‌های آب- سنگ در آبخوان مطالعه شده، فرآیند تبادل یونی طبیعی را در بیشتر منابع نشان دادند. بر اساس نتایج بدست آمده در تمام چاه ها نسبت Cl / Sum anions > 0.8، Mg / Mg + Ca < 0.5، Ca / Ca + S04 < 0.5، است. در اکثر چاه ها نسبت Na / Cl > 1، Na / Na + Cl > 0.5 و So4 / Hco3 < 1 می باشد. در بیشتر چاه ها 1< Ca / Mg < 3 است. با توجه به نتایج استفاده از روش کریچینگ برای پهنه‌بندی غلظت یون‌ها، غلظت یون‌های کلسیم، منیزیم، سولفات و کلر در غرب و جنوب غرب و سدیم در غرب منطقه افزایش نشان می دهند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        39 - تأثیر آلتراسیون گرمابی در تغییر ترکیب کانی شناسی و ژئوشیمی سنگهای آتشفشانی بازیک دگرگون شده ژوراسیک در غرب اصفهان
        زهرا نصراصفهانی علی خان نصراصفهانی
        سنگ های بازیک دگرگون شده منطقه مورد مطالعه با سن ژوراسیک، در غرب اصفهان و در سرزمین شهرکرد - دهسرد قرار دارند. این ناحیه بخشی از زون ساختاری سنندج- سیرجان می باشد. این سنگ ها دارای شیست سبز بوده و مهم ترین رخنمون سنگی در منطقه می باشند. بر اساس مطالعات ژئوشیمی، این سنگ چکیده کامل
        سنگ های بازیک دگرگون شده منطقه مورد مطالعه با سن ژوراسیک، در غرب اصفهان و در سرزمین شهرکرد - دهسرد قرار دارند. این ناحیه بخشی از زون ساختاری سنندج- سیرجان می باشد. این سنگ ها دارای شیست سبز بوده و مهم ترین رخنمون سنگی در منطقه می باشند. بر اساس مطالعات ژئوشیمی، این سنگ ها شبیه بازالت های تولئیتی بوده که ترکیب آنها بازالتی تا آندزیت بازالتی با ماهیت ساب آلکالن و روند تولئیتی است. با توجه به مطالعات انجام شده، این سنگ ها به محیط زیررانده آتشفشانی بازی پشت قوسی متعلق می باشند. مهم ترین کانی های تشکیل دهنده این سنگها پلاژیوکلاز، آمفیبول، کوارتز ، اپیدوت، گارنت، کلریت و کان یهای اپاک است که بیانگر پاراژنز دگرگونی ناحیه ای شیست سبز می باشد. آمفیبول از کانی های سازنده در سن گهای بازیک دگرگون شده م یباشد که هم بصورت درشت بلور و هم بصورت ریز بلور در مقاطع نازک این سنگ ها قابل مشاهده است. میزان فراوانی بلورهای آمفیبول حدود 40 تا 50 درصد متغیر م یباشد. مهم ترین آلتراسیون های موجود در منطقه شامل آلتراسیون سرسیتی، کلریتی، اپیدوتی و سیلیسی می باشد. همراه با این آلتراسیو نها رگه های گرمابی آهن دار نیز حضور دارند. رگه های سیلیسی آهن دار با امتداد شمال غربی- جنوب شرقی، سنگ های منطقه را قطع نموده اند. این رگه ها با کلاهک آهنی از سایر رخنمون ها قابل تشخیص هستند. شواهد صحرایی و آزمایشگاهی نشان دهنده پتانسیل بالای منطقه از نظر اقتصادی می باشد. این شرایط احتمال حضور کانه زایی طلا مشابه کانسارهای طلای نوع رگه ای را در کمربندهای شیست سبز پرکامبرین منطقه افزایش می دهد پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        40 - خصوصیات شیمیایی خاک و آب زیرزمینی دشت آبرفتی عسلویه، با تأکید بر آلودگی فلزات سنگین
        نصرالله کلانتری زهرا سجادی منوچهر مکوندی محمدرضا کشاورزی
        در این تحقیق دادههای برخی عناصر سنگین در 11 نمونه آب و 7 نمونه از خاک منطقه عسلویه مورد ارزیابی قرار گرفته و همبستگی عناصر، نمودارهای پراکنش و روند تغییرات مکانی مقایسه گردید. ضرایب همبستگی بین عناصر سنگین با سایر عوامل بویژه pH، Na، Cl و HCO3 نمونه آب تعیین کننده ماهیت چکیده کامل
        در این تحقیق دادههای برخی عناصر سنگین در 11 نمونه آب و 7 نمونه از خاک منطقه عسلویه مورد ارزیابی قرار گرفته و همبستگی عناصر، نمودارهای پراکنش و روند تغییرات مکانی مقایسه گردید. ضرایب همبستگی بین عناصر سنگین با سایر عوامل بویژه pH، Na، Cl و HCO3 نمونه آب تعیین کننده ماهیت ژئوشیمیایی و رفتار مشابه این عناصر در آب میباشد. نتایج حاکی از زیاد بودن غلظت برخی فلزات سنگین در نمونه های آب و خاک است. همچنین عناصر F و B در آب زیرزمینی و Pb، Mn، Sr و Ni در برخی نمونههای خاک دارای غلظتی بیش از حد استاندارد سازمان بهداشت جهانی است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        41 - پتروگرافی و ژئوشیمی دولومیت‌های بخش زیرین سازند لار در البرز مرکزی، جنوب خاوری بهشهر
        محبوبه اصغری نادر کهنسال قدیم وند حمید رضا ناصری حسینعلی مختارپور عیسی متاجی
        بررسی‌های پتروگرافی سازند لار در ارتفاعات جنوبی بهشهر در استان مازندران نشان می‌دهد که فرایند دولومیتی شدن به طور گسترده بخش زیرین این سازند را تحت تأثیر قرار داده است. در این پژوهش انواع دولومیت‌های این سازند بر اساس اندازه و فابریک تفکیک شده و سپس ویژگی‌های ژئوشیمیایی چکیده کامل
        بررسی‌های پتروگرافی سازند لار در ارتفاعات جنوبی بهشهر در استان مازندران نشان می‌دهد که فرایند دولومیتی شدن به طور گسترده بخش زیرین این سازند را تحت تأثیر قرار داده است. در این پژوهش انواع دولومیت‌های این سازند بر اساس اندازه و فابریک تفکیک شده و سپس ویژگی‌های ژئوشیمیایی و نحوه تشکیل آنها مورد بررسی قرار گرفته است. در برش‌های زیرسطحی مورد مطالعه، پنج نوع دولومیت شامل دولومیت های زنوتاپیک A، ایدیوتاپیک S، ایدیوتاپیک E، ایدیوتاپیک C و زنوتاپیک C شناسایی شد. دولومیت نوع اول تقریباً همزمان با رسوبگذاری و در اثر پمپاژ آب دریا تشکیل شده است. سایر دولومیت‌ها به ترتیب درشت شدن اندازه بلور آنها، در محیط‌های کم عمق تا عمیق تدفینی تشکیل شده‌اند. تغییر ترکیب سیال های دولومیت ساز در طی مراحل اولیه تا تاخیری دیاژنز سبب چنین تنوعی در تشکیل دولومیت های این سازند شده است. با توجه به نتایج آنالیز عنصری، میزان عناصر Ca و Sr از دولومیت نوع اول تا پنجم کاهش یافته و میزان عناصر Fe، Mn و Mg افزایش می یابد. تمرکز Na نیز در دولومیت‌های دیاژنتیک اولیه روندی کاهشی دارد ولی در دولومیت دیاژنتیک تأخیری به دلیل تدفین عمیق و احتمالا تأثیر شورابه‌های حوضه‌ای افزایش می‌یابد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        42 - ارزیابی ویژگی های هیدروژئوشیمی منابع آب زیرزمینی منطقه شمال دشت قزوین
        بابک طالبی نوشین سجادی ترانه شارمد
        در سال های اخیر منابع آب های زیرزمینی به علت کمبود بارش و آب های سطحی به یکی از مهم ترین منابع طبیعی تبدیل شده است. در این مطالعه به بررسی تاثیر زمین شناسی و فعالیت های کشاورزی منطقه بر روی منابع آب زیرزمینی منطقه شمال دشت قزوین پرداخته شده است. در تحقیق حاضر پارامترهای چکیده کامل
        در سال های اخیر منابع آب های زیرزمینی به علت کمبود بارش و آب های سطحی به یکی از مهم ترین منابع طبیعی تبدیل شده است. در این مطالعه به بررسی تاثیر زمین شناسی و فعالیت های کشاورزی منطقه بر روی منابع آب زیرزمینی منطقه شمال دشت قزوین پرداخته شده است. در تحقیق حاضر پارامترهای کیفی 17 عدد چاه نمونه برداری شده در سال 1392، مورد بررسی قرار گرفته است. ابتدا به تاثیر زمین شناسی منطقه بر روی نمونه های آب زیرزمینی با استفاده از تعیین تیپ آب و شاخص اشباع (SI) کانی های مختلف پرداخته شد و پس از آن با استفاده از آنالیز رگرسیون خطی تاثیر عوامل انسانی بر منابع آب زیرزمینی شمال دشت قزوین مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بیانگر آن است که از سمت غرب به شرق در منطقه مورد مطالعه، انحلال کانی ها رو به افزایش است و یون های سدیم، بیکربنات و سولفات یون های غالب منطقه هستند که بیشتر در اثر انحلال هالیت، ژیپس و کربنات به آب های زیرزمینی افزوده می شوند. نتایج آنالیز رگرسیون خطی بیانگر آن است که همبستگی بالای نیترات، سولفات، کلر و پتاسیم با کل جامدات محلول (TDS) نشان دهنده تاثیر فعالیت های کشاورزی منطقه بر روی آب زیرزمینی است. فعالیت های کشاورزی در منطقه سبب افزایش غلظت نیترات گردیده و در قسمت های غربی (ppm 335) و شرقی (ppm 103) میزان نیترات از استاندارد وضع شده سازمان جهانی بهداشت ((WHO در سال 2011 (ppm50) برای آب شرب بالاتر بود. پرونده مقاله