فهرست مقالات نیایش

• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  1 - وحدت ادیان از دیدگاه مولانا
  عبدالرضا مظاهری
  از نظر عرفا رابطة جهان با خدا، در حکم رابطة اشعه نسبت به خورشید است و انبیاء نیز از نوریواحد سرچشمه م یگیرند، اما انسان گرفتار تعینات یکی را موسی می بیند و دیگری را عیسی؛ و بهسبب حیران شدن در درک کنه دین به تفسیرهای مختلف روی م یآورد و متناسب با ذهن خود درآن می اندیشد و چکیده کامل

  از نظر عرفا رابطة جهان با خدا، در حکم رابطة اشعه نسبت به خورشید است و انبیاء نیز از نوریواحد سرچشمه م یگیرند، اما انسان گرفتار تعینات یکی را موسی می بیند و دیگری را عیسی؛ و بهسبب حیران شدن در درک کنه دین به تفسیرهای مختلف روی م یآورد و متناسب با ذهن خود درآن می اندیشد و با دیگری به نزاع برم یخیزد. مولانا نیز انبیاء الهی را نایبان خداوند بر زمین می داندو با بیان تمثیل هایی از وحدت طریق انبیاء سخن می گوید. از نظر وی، رمز وحدت ادیان با گذرکردن از قشر ظاهری دین و رسیدن به مغز آن آشکار می شود. به باور مولانا، دین فطری، یا همانتوحید راستین، و نیایش عاشقانه مغز و جوهرة ادیان است که توجه به آن انسا نها را از تفرقه ونزاع نجات می دهد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  2 - راههای رابطه انسان با خدا از نظر ترزا و مولوی
  بخشعلی قنبری
  خدا اساسی ترین موضوع عرفان است . از این رو، تمام کوشش عارفان در جهت ایجاد رابطه بااو صورت می گیرد . در طول تاریخ و در سنت های عرفانی مختلف راه های گوناگونی برای ایجادرابطه انسان با خدا پیشنهاد شده است . در دو سنت بزرگ عرفانی مسیحیت و اسلام نیز عارفان دراین زمینه هم نظری چکیده کامل

  خدا اساسی ترین موضوع عرفان است . از این رو، تمام کوشش عارفان در جهت ایجاد رابطه بااو صورت می گیرد . در طول تاریخ و در سنت های عرفانی مختلف راه های گوناگونی برای ایجادرابطه انسان با خدا پیشنهاد شده است . در دو سنت بزرگ عرفانی مسیحیت و اسلام نیز عارفان دراین زمینه هم نظریه پردازی کرده و هم راه هایی در عمل پیموده اند. هر چند که این راه ها دارایمشابهت هایی هستند که امکان تطبیق آنها را فراهم می آورد، اما اختلافاتی نیز دارند که به مبانیرویکرد آنها به رابطۀ انسان و خدا برمی گردد . خدا در مسیحیت، در قالب عیسی وارد جریانتاریخی بشریت می شود و با تجسد خود نحوۀ دیگری از رابطه را رقم می زند. بدیهی است که چنینخدایی با خدای متعالی و نامحدود اسلام قابل مقایسه نخواهد بود . با وجود این در هر دو سنتخدا جنبه تشخص دارد و همین امر موجب آن شده است که بتوان میان آنها مقایسه و تطبیق بهعمل آورد.ترزای آویلایی و جلال الدین محمد مولوی از برجسته ترین عارفان این دو سنت دینی اند ، کهموضوع رابطه با خدا را مبنای سیر و سلوک خود قرار داده بودند . در این پژوهش کوشیده ای م تاموضوع رابطۀ انسان با خدا را از دید این دو عارف بررسی کنیم، نظرات آنها را مورد تجزیه وتحلیل قرار دهیم تا برای تحقیقات بیشتر در زمینۀ عرفان تطبیقی راهگشا باشد . روش نگارنده دراین مقاله پدیدار شناختی و تحلیلی تطبیقی است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  3 - بررسی تطبیقی دعا و نیایش در اشعار نظامی گنجوی و جمیل صدقی الزهاوی
  خالد حفظی عبدالأمیر التمیمی مهرداد آقائی
  10.30495/clq.2021.679132
  در تارک ادب فارسی، شاعران و نویسندگان ایرانی و غیر ایرانی، با استناد به فرمایش پیامبر اکرم(ص) که فرمودند: هر کاری با نام خدا آغاز نشود ابتر است، از دیرباز سروده ها و نوشته های خود را با نام پروردگار جهان آغاز کرده اند و بزرگی و بخشندگی وی را ستوده، سر نیاز بر آستان او ن چکیده کامل

  در تارک ادب فارسی، شاعران و نویسندگان ایرانی و غیر ایرانی، با استناد به فرمایش پیامبر اکرم(ص) که فرمودند: هر کاری با نام خدا آغاز نشود ابتر است، از دیرباز سروده ها و نوشته های خود را با نام پروردگار جهان آغاز کرده اند و بزرگی و بخشندگی وی را ستوده، سر نیاز بر آستان او نهاده اند. در ادب عربی نیز شاعران قدیم و جدید به صورت جسته و گریخته در اشعار خود به دعا و نیایش با پروردگار هستی پرداخته اند. نظامی گنجوی یکی از بزرگ‌ترین شاعران ادب فارسی در آغاز مثنوی های خود، ابیات زیادی را به حمد و مناجات با خدا اختصاص داده است. جمیل صدقی الزهاوی شاعر عراقی نیز در لابه لای دیوان خود به صورت پراکنده به ذکر و یاد خدا پرداخته، اما در بخش پایانی دیوان قصیده ای را تنها به نیایش و مناجات با خدا اختصاص داده است. هدف این پژوهش آن است تا با روش توصیفی- تحلیلی، با توجه به ارزش معنوی دعا و نیایش ها در ادبیات از نظر محتوا و کیفیت، به بررسی تطبیقی دعا و نیایش و محتوا و مضمون آن ها در اشعار نظامی گنجوی و جمیل صدقی الزهاوی بپردازد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  4 - آداب دعاهای انبیا در قرآن
  محمدرضا نورمحمّدی
  10.30495/qsf.2021.684518
  دعا رابطه مستقیم انسان با خداست، خدا را صدا زدن و پاسخ شنیدن است. دست نیاز به ‌سوی وی دراز کردن و از عالم غیب هدیه گرفتن است. دعا یک برنامه تربیتی و انسان‌ساز است. توصیه می‌شود هر مسلمان و هر انسانی رو به ‌سوی خدا داشته باشد و دل به اجابت ببندد و از رحمت الهی دلسرد نگرد چکیده کامل

  دعا رابطه مستقیم انسان با خداست، خدا را صدا زدن و پاسخ شنیدن است. دست نیاز به ‌سوی وی دراز کردن و از عالم غیب هدیه گرفتن است. دعا یک برنامه تربیتی و انسان‌ساز است. توصیه می‌شود هر مسلمان و هر انسانی رو به ‌سوی خدا داشته باشد و دل به اجابت ببندد و از رحمت الهی دلسرد نگردد. دعا از یک نظر عملی عبادتی گران‌بهاست که از آن به ‌عنوان وسیله برآوردن خواسته‌ها، سبب رسیدن به هدف‌ها یاد شده است. دعا یگانه راه ارتباط بندگان به مبدأ بوده و تنها وسیله‌ای است که خدای متعال برای ارتباط با خود مقرر فرموده است، اگر این ارتباط و توجه به مبدأ نباشد، خدای منان عنایت خاصه‌ خود را قطع خواهد فرمود. در این صورت، بندگان استعداد پذیرش این عنایت را از دست ‌داده و مقتضای رحمت الهی را از کف می‌دهند. قرآن کریم این حالت را نوعی استکبار می‌داند آن‌ هم از موجودی که هیچ حیثیتی جز حیثیت بندگی ندارد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  5 - بررسی و تحلیل آیین نیایش در متون حماسی به روایت شاهنامه فردوسی
  مهدی رضایی نصرالله دشتی
  حماسه های ملی جایگاه تجلی باورها، فرهنگ و رسوم کهن یک قوم می باشند که براساس اسطوره ها و آیین ها خلق شده اند. آیین ها برای آن که کارکرد اجتماعی خود را از دست ندهند و در گذر زمان فراموش نشوند با باورهای اساطیری مقدس پیوند می یابند. آثار برجستة حماسی نظیر شاهنامه، مهابهار چکیده کامل

  حماسه های ملی جایگاه تجلی باورها، فرهنگ و رسوم کهن یک قوم می باشند که براساس اسطوره ها و آیین ها خلق شده اند. آیین ها برای آن که کارکرد اجتماعی خود را از دست ندهند و در گذر زمان فراموش نشوند با باورهای اساطیری مقدس پیوند می یابند. آثار برجستة حماسی نظیر شاهنامه، مهابهاراتا، ایلیاد و ... از مهم ترین سرچشمة آگاهی ما از آداب و سنت های گذشتة اقوام ایران، هند و یونان است. این اقوام که خاستگاه یکسانی داشته اند پس از مهاجرت و سُکنی گزیدن در مناطق جدید، بسیاری از باورها و آیین های مشترک خود را حفظ کرده اند. آیین نیایش که میراث مشترک مذهبی بسیاری از اقوام است و پیشینه ای همزاد آفرینش آدمی دارد، بخش مهمی از آثار حماسی را تشکیل می دهد. بسامد بالای این آیین در مراسم عبادی هر قوم نشان دهندۀ ارزش و اهمیت این آیین نزد آن قوم می باشد. در ساختار نیایش های اقوام باورمند هند و اروپایی اشتراکات بسیاری وجود دارد که از مهمترین آن می توان به قربانی کردن، سر و تن شستن، دست به سوی آسمان بلند کردن و ...اشاره کرد. منشأ و سرچشمۀ این آداب مشترک، کهن الگوها و همچنین باورهای اساطیری مشترک این اقوام و پایبندی آن ها به سنت های گذشته می باشد. با این حال گذشتِ زمان، شرایط محیطی و تحولات مذهبی سبب به وجود آمدن تعدادی از آداب خاص در ساختار نیایش های هر کدام از آن ها گردیده است. در این جستار با مقایسۀ ساختار نیایش ها، آداب و الگوهای مشترک و پیوند این آداب را با باورهای اساطیری اقوام هند و اروپایی نشان می دهیم. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  6 - نیایش های آیینی در شعر فارسی (با تکیه بر تحمیدیه های پنج تن از شاعران ادب فارسی)
  مسعود خردمندپور
  این مقاله بر آن است تا نیایش های آیینی را به عنوان یکی از زیر گونه های شعر غنائی مورد کند و کاو قرار دهد. این زیرگونۀ شعری که غالباً در بر دارندۀ سنت دیرینه ی افتتاح و اختتام مثنوی ها و بعضاً دیوان های شعری است، سبب گردیده تا به ندرت منظومه و دیوانی را بتوان یافت که در چکیده کامل

  این مقاله بر آن است تا نیایش های آیینی را به عنوان یکی از زیر گونه های شعر غنائی مورد کند و کاو قرار دهد. این زیرگونۀ شعری که غالباً در بر دارندۀ سنت دیرینه ی افتتاح و اختتام مثنوی ها و بعضاً دیوان های شعری است، سبب گردیده تا به ندرت منظومه و دیوانی را بتوان یافت که در آن نیایش و مناجات و تحمیدیه به چشم نخورد؛ از این رو در آثار حماسی مانند شاهنامه فردوسی و همچنین در آثار غنایی و منظومه های عاشقانه و آثار تعلیمی چون گلستان و بوستان و مثنوی معنوی نمود نیایش و مناجات را می توان رصد کرد. این مقاله بر آن است تا محورهای مهم در اشعار نیایشی آیینی از جمله: تعریف نیایش و دعا، عناصر دعا و نیایش، ساختار نیایش های آیینی و دینی، ادبیات و نیایش، نیایش در شعر فارسی و نیایش سرایندگان ادب فارسی را مورد بحث و بررسی قرار دهد و طیف گسترده ی حضور این قسم شعر را در ادب فارسی نشان دهد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  7 - مطالعة دعا و نیایش در شاهنامه فردوسی
  شمس‌ الحاجیه اردلانی
  فلسفۀ آفرینشِ انسان، بندگی، عبادت و عبودیت است و شرط اجابت دعا، شناخت نسبی خداوند و توجه نسبی به دعا است؛ هر توجهی به سوی خدا، هرارتباط قلبی بادستگاه الوهیت دعا و عبادت است. قوی ترین نحوۀ برقراری ارتباط انسان با خالق در دعا نمودار می گردد نیایش به معنای مناجات نزد فردوس چکیده کامل

  فلسفۀ آفرینشِ انسان، بندگی، عبادت و عبودیت است و شرط اجابت دعا، شناخت نسبی خداوند و توجه نسبی به دعا است؛ هر توجهی به سوی خدا، هرارتباط قلبی بادستگاه الوهیت دعا و عبادت است. قوی ترین نحوۀ برقراری ارتباط انسان با خالق در دعا نمودار می گردد نیایش به معنای مناجات نزد فردوسی شاید بیش از سایر شاعران کاربرد داشته باشد، اشخاص شاهنامه در تنگنا پس از تطهیر، در خلوت پیشانی بر درگاه باری تعالی سائیده، با تضرع خواهان بازگشایی گره از مشکلات خود می گردند و گاه بدون اندیشیدن به خواسته ای، با خدای خود خلوت گزیده، ابراز بندگی می کنند. در شاهنامه در پایان بعضی دعاها تصریح به استجابت دعا شده است. دعا در شاهنامه از نظر محتوایی دارای تنوع است. این مقاله کنکاشی است در شاهنامه از منظر نیایش های آن که با هدف شناخت خداشناسی در شاهنامه صورت گرفته است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  8 - نیایش و ستایش در مثنوی های عطّار (الهی نامه، اسرارنامه، منطق الطّیر و مصیبت نامه)
  بهرام خوشنودی احمدرضا نظری چروده بیژن ظهیری ناو معصومه نظری چروده
  Normal0falsefalsefalseEN-USX-NONEAR-SA /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-qformat:yes; mso-style-pare چکیده کامل

  Normal0falsefalsefalseEN-USX-NONEAR-SA /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-qformat:yes; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt; mso-para-margin:0in; mso-para-margin-bottom:.0001pt; text-align:justify; mso-pagination:widow-orphan; font-size:11.0pt; font-family:"Calibri","sans-serif"; mso-ascii-font-family:Calibri; mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-fareast-font-family:"Times New Roman"; mso-fareast-theme-font:minor-fareast; mso-hansi-font-family:Calibri; mso-hansi-theme-font:minor-latin; mso-bidi-font-family:Arial; mso-bidi-theme-font:minor-bidi;} >نیایش و ستایش معبود یکی از روحانی­ترین لحظه­های زندگی هر مؤمن است. در همة ادیان آسمانی متناسب با تلقّی و درک مؤمنان از دین، شیوه­ها و شکل­هایی برای راز و نیاز با معبود فراهم شده است. شاعران هم به عنوان دارندگان روح­های لطیف و حسّاس، در لابه­لای اشعار خود، مناجات­هایی نغز و دلنشین گنجانده­اند که از لطیف­ترین فرازهای آثارشان است. مناجات­های عطّار که در لابه­لای مثنوی­هایش (الهی­نامه، اسرارنامه، منطق­الطّیر و مصیبت­نامه) پراکنده است، گاه از زبان شاعر و گاه از زبان شخصیت­های داستان­هایش نقل شده­اند. بی­پروایی و جسارت و صمیمیّتی که در این مناجات­های عارفانه وجود دارد، به آن­ها عمق خاصّی بخشیده است. نگاه برخاسته از عمق جان عطّار که انواع لایه­های گفت­و­گوی صمیمانه و خالصانه را با معبود شامل می­شود، رنگ آسمانی به نیایش­هایش می­دهد.بنا به اعتقاد عطّار، دعوت خداوند بزرگ برای دعا و نیایش، افتخاری بزرگ برای نوع بشر است و حتّی در این راه، شور و شوقِ دعاکردن را نیز خودِ خداوند در آدمیان ایجاد می­کند و برای انجام آن توفیق می­دهد. درون­مایة نیایش­های عطّار، ستایش خداوند بزرگ، عجز و عشقِ او نسبت به خدا و بیان درخواست­هاست. مهم­ترین دعا و خواستة وی، سلامت نفس و سعادت آخرت است. از مجموع نیایش­های عطّار آشکار می­گردد که او مؤمنی است با اعتقاد راستین که در سیر و سلوک عارفانه، پای از جادة شریعت بیرون ننهاده و در تصوّف جانب اعتدال را اختیار کرده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  9 - نیایش‌های نهان آسمانی در اشعار الکساندر پوشکین
  مرضیه یحیی پور جان اله کریمی مطهر تاتیانا ولادیمیروونا مالتسِوا معصومه میرزایی
  مقاله ابتدا اشاره ای کوتاه به خاستگاه نیایش دارد که متأثر از اعتقادات و باورهای فردی و اجتماعی است و سپس به ورود آن در آثار ادبی و چگونگی بیان آن توسط نویسندگان و شاعران فارسی و روسی می پردازد. آثار ادبی نیایشی غالباً متأثر از اعتقادات و باورهای نویسندگان و شاعران آفرید چکیده کامل

  مقاله ابتدا اشاره ای کوتاه به خاستگاه نیایش دارد که متأثر از اعتقادات و باورهای فردی و اجتماعی است و سپس به ورود آن در آثار ادبی و چگونگی بیان آن توسط نویسندگان و شاعران فارسی و روسی می پردازد. آثار ادبی نیایشی غالباً متأثر از اعتقادات و باورهای نویسندگان و شاعران آفریده می شوند. پیرامون نیایش در متون ادبی کهن و معاصر سخن فراوان است. نیایش اشکال گوناگون دارد و در ادبیات منثور و منظوم، غالباً حامل پیام خداشناسی و پیوند انسان با عالم ملکوت و درواقع خلوت کردن نویسنده و شاعر با معبود است. نویسندگان و شاعران زیادی از ایران و روسیه، مانند مولوی، سعدی، حافظ، فارابی، عطار، پوشکین، لرمانتف، بونین و دیگران در آثار خود به این موضوع پرداخته اند. برخی بر اساس مضامین کتب مذهبی یا تحت تأثیر شگفتی های کائنات آثاری از خود بر جای گذاشته اند. ادبیات نیایشی فارسی با ستایش پروردگار آغاز می شود، مانند شاهنامه فردوسی، گلستان و بوستان سعدی و دیوان اشعار عطار. در ادبیات روسی سده های گوناگون نیز آثار نیایشی در قالب های گوناگون مشاهده می شود. در پژوهش حاضر به شکل موردی به موضوع نیایش در اشعار الکساندر پوشکین پرداخته می شود که متأثر از اعتقادات دینی او است. نیایش در اشعار پوشکین به شکل تمنای ادبی یا سپاس از خداوند و یاری طلبیدن از مقدسات است. نیایش های او دربارۀ خدا، نزدیکان، وظیفۀ شعر و شاعر است. اوج معنوی اشعار نیایشی پوشکین در ظهور فعل الهی است. او با هنر و به کمک انسان شناسی دینی و آنگاه با نیایش جهان مادی را ترک می کند و به سوی جهان ماورا حرکت می کند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  10 - بررسی تطبیقی سوگند و نیایش در شاهنامة فردوسی و ایلیاد و ادیسة هومر
  حجتالله اسماعیل نیا گنجی رضا فرصتی جویباری حسینعلی پاشا پاسندی
  بی‌تردید مقولة سوگند و نیایش، امری است که پیشینة آن، همزاد آفرینش آدمی است و در ژرفای جان و فطرت بشر ریشه دارد. کاربرد سوگند و نیایش در شاهنامه و ایلیاد و ادیسه، بیانگر این موضوع است که انسان‌ها در طول تاریخ سرشت و فطرت واحدی داشتند و همواره در مواجه با مشکلات و سختی‌ها چکیده کامل

  بی‌تردید مقولة سوگند و نیایش، امری است که پیشینة آن، همزاد آفرینش آدمی است و در ژرفای جان و فطرت بشر ریشه دارد. کاربرد سوگند و نیایش در شاهنامه و ایلیاد و ادیسه، بیانگر این موضوع است که انسان‌ها در طول تاریخ سرشت و فطرت واحدی داشتند و همواره در مواجه با مشکلات و سختی‌ها دست به دامان نیرو‌هایی ماورای طبیعی شده‌اند .بهترین راه شناخت اشتراکات و افتراقات فرهنگ‌های مختلف، مقایسه دیدگاه‌های افراد و آثار ادبی آنان در یک موضوع واحد ادبی است تا چگونگی انعکاس و تجلّی آن وجوه نمایانده شود و این، همان چیزی است که امروزه از آن به عنوان ادبیّات تطبیقی نام برده می‌شود. این رشته می‌تواند به شناخت وحدت ادبیّات ملل مختلف، کمک کند و در واقع این اقدام، بزرگ ترین خدمتش به ادبیّات جهانی خواهد بود، و زمینه ساز گفتگو تمدّن‌ها و بشردوستی نوین است. این جستار با رهیافتی، توصیفی- تحلیلی به بررسی سوگند و نیایش در حماسة معروف ایرانی و یونانی می‌پردازد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که حماسة هومراز لحاظ معتقدات دینی و باورهای مذهبی در مراحل اولیّة تکامل اندیشگی بشری قرار دارد، در حالی‌که شاهنامه از بینش کامل‌تر و پخته‌تری در این زمینه برخوردار است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  11 - نیایش و تمثیل در مثنوی‌های عطّار نیشابوری (با تکیه بر نیایش‌های منطق‌الطّیر)
  فریده داودی مقدم
  نیایش در ادب فارسی، یکی از اساسی‌ترین مضامینی بوده است که به شکل یک سنّت فراگیر در اکثر آثار بزرگان این عرصه، حضوری چشمگیر دارد. این نیایش‌ها اغلب با حمد و ستایش خداوند آغاز می‌شود و با گفتگوهایی شورانگیز میان انسان و خدا ادامه می‌یابد و بیانگر بسیاری از تجربیات و احوال چکیده کامل

  نیایش در ادب فارسی، یکی از اساسی‌ترین مضامینی بوده است که به شکل یک سنّت فراگیر در اکثر آثار بزرگان این عرصه، حضوری چشمگیر دارد. این نیایش‌ها اغلب با حمد و ستایش خداوند آغاز می‌شود و با گفتگوهایی شورانگیز میان انسان و خدا ادامه می‌یابد و بیانگر بسیاری از تجربیات و احوال و احساسات معنوی آنها و در عین حال، نگرش‌های اجتماعی عصر پدیداری اثر می‌باشند. از جمله آثار ارزشمند ادبیّات فارسی در حوزۀ نیایش، مثنوی‌های عرفانی عطّار است که مشحون از نیایش‌های پرمغز و گرانقدر است. یکی از جلوه‌های زیبای گفتگوهای عطّار، نیایش‌های ژرف وی با خداوند در منظومۀ عالی منطق‌الطّیر است که نشانگر نگرش‌های عرفانی و اعتقادی وی و آیینه‌ایست از آرزوها و احوالات و احساسات و تجارب روحی و معنوی او که در این قالب نمود می‌یابد. از نکات قابل توجه در نیایش‌های عطّار، همراه بودن بسیاری از این نیایش‌ها با تمثیل‌های مؤثر و زیباییست که موجب باورپذیر شدن آنها گشته است. این پژوهش به بررسی نیایش‌های منطق‌الطّیر، به‌ویژه در بستر تمثیل‌های آن می‌پردازد پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  12 - بنمایه های نیایش در مثنویهای عطّار الهی نامه،اسرار نامه، منطق الطّیر، مصیبت نامه
  رضا اشرف زاده راضیه رضازاده
  دعا و نیایش در ادیان به ویژه جهان اسلام از جایگاه و اهمیت خاصیبرخوردار است. بشر به اعتبار سرشت حقیقتجویی همیشه به دنبالتکیهگاهی بوده تا روح تشنه خود را سیراب کند. دعا صمیمیترین شیوهارتباط بین بنده و خداوند است که هر کس به فراخور مرتبه وجودی خود بهساحت مقدس الهی تمسک میج چکیده کامل

  دعا و نیایش در ادیان به ویژه جهان اسلام از جایگاه و اهمیت خاصیبرخوردار است. بشر به اعتبار سرشت حقیقتجویی همیشه به دنبالتکیهگاهی بوده تا روح تشنه خود را سیراب کند. دعا صمیمیترین شیوهارتباط بین بنده و خداوند است که هر کس به فراخور مرتبه وجودی خود بهساحت مقدس الهی تمسک میجوید.در این پژوهش ضمن بررسی مفهوم دعا و نیایش و ضرورت آن، اشعار الهینامه، اسرارنامه، منطقالطّیر، مصیبتنامه نیایشی در مثنویهای عطّاراستخراج شده و به بررسی جهانبینی عطّار و رابطهاش با خدا، نیزتقسیمبندی اشعار از نظر بنمایههای مفهومی نیایش و موارد مشابه آن درصحیفه سجادیه و...مورد بررسی قرار گرفته است.عطّار شاعر عارفی است که نیایشهایش ویژگی عارفانه خاصی دارند واسرار دعا و نیایش را با زبانی ساده و صمیمی و گاه با بیپروایی خاصی اززبان و یا شخصیت حکایتهایش بیان میکند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  13 - نیایش در صحیفه‌ سجّادیه
  لیلا مرادی سیدمحمد امیری
  گفتگو با یک نیروی غیبی که از دیرباز مورد توجّه انسان بدوی قرار گرفته بود، با ادیان ابراهیمی حالت قانونمند گرفت و به صورت مناجات و نیایش درآمد. نیایش با خدا یکی از موارد ارزشمند و مهم در دین اسلام است و در متون مربوط به آموزه های شریعت و متون صوفیّه بسیار مورد توجّه قرار چکیده کامل

  گفتگو با یک نیروی غیبی که از دیرباز مورد توجّه انسان بدوی قرار گرفته بود، با ادیان ابراهیمی حالت قانونمند گرفت و به صورت مناجات و نیایش درآمد. نیایش با خدا یکی از موارد ارزشمند و مهم در دین اسلام است و در متون مربوط به آموزه های شریعت و متون صوفیّه بسیار مورد توجّه قرار گرفته است. یکی از مهمترین کتابهای دینی که در آن علاوه بر آموزه های مذهبی به مسائل عرفانی و ادبی هم پرداخته شده، کتاب صحیفۀ سجّادیّه از امام سجّاد(ع) است. این مقاله با روش تحلیلی- توصیفی به بررسی جایگاه نیایش در کتاب صحیفۀ سجّادیّه می پردازد. محورهای اصلی تحقیق عبارتند از: بیان حبّ و محبّت، عشق، توکّل، صبر، رضا، فنا، ذکر، فقر، شکر، توحید. برآیند پژوهش نشان می دهد که امام سجّاد(ع) که در متن کتاب صحیفۀ سجّادیّه مملو از حس و عاطفه بوده اند بیشتر به رویکردهای مبتنی بر عشق توجّه داشته اند و حتی عشق را مرتبۀ والاتر از محبّت می دانند و معتقد هستند تا محبّت نباشد وصول به عشق صورت نمی گیرد و امام(ع) محبّت به خویشتن را اولین مرتبه عشق می دانند و همان دعاها و انابه و تضرعی که در دعاهایشان وجود دارد، محبّت به خویشتن است. واژگان کلیدی: صحیفه سجّادیّه، نیایش، ادبیات غنایی. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  14 - هم‌نشینی آب و آتش در بناهای مذهبی دوره ساسانی
  پریا دواچی کمال‌الدین نیکنامی سجاد علی‌بیگی
  بررسی‌ها نشان می‌دهد که آتشکده‌های دوره ساسانی تمایل زیادی به قرارگیری در کنار منابع آب نظیر رودخانه‌ها و چشمه‌ها دارند. شاید در ظاهر نتوان به صراحت الزام وجود منابع آبی در کنار نیایشگاه‌های دوره ساسانی را تأیید کرد، ولی با بررسی مکان قرارگیری نیایشگاه‌ها درمی‌یابیم که چکیده کامل

  بررسی‌ها نشان می‌دهد که آتشکده‌های دوره ساسانی تمایل زیادی به قرارگیری در کنار منابع آب نظیر رودخانه‌ها و چشمه‌ها دارند. شاید در ظاهر نتوان به صراحت الزام وجود منابع آبی در کنار نیایشگاه‌های دوره ساسانی را تأیید کرد، ولی با بررسی مکان قرارگیری نیایشگاه‌ها درمی‌یابیم که بیشتر آنها در نزدیکی منابع آبی احداث گردیده‌اند و یا با طی کردن مسافتی کوتاه به منابع آبی دست پیدا می‌کنند و یا در برخی موارد در کنار آتشکده‌ها بنایی برای گرامی‌داشت آ‌ب نیز ساخته می‌شده است. با وجود فقدانِ اطلاعات در توصیف معماری نیایشگاه‌ها در متون دینی نظیر اوستا، ممکن است بتوان از طریق تطبیق نوشته‌های این کتاب در رابطه با جایگاه ایزدانی چون آناهیتا با بناهای به جا مانده از دوره ساسانی مانند آتشکده‌ها، به شناختی در رابطه با بناهای مرتبط با نیایش آب و آتش در این دوره دست یافت. این پژوهش با هدف پاسخ به این پرسش که آیا ساخت نیایشگاه‌های مرتبط با آتش در دوره ساسانی در کنار منابع آبی دلایل دینی داشته است یا خیر؟، با شیوه اسنادی و با استناد به شواهد باستان‌شناختی، تلاش دارد تا دلایل ساخت نیایشگاه‌های مرتبط با آتش در کنار منابع آب را مورد بررسی قرار دهد. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که در بیشتر موارد بنایی مختص به نیایش آب ساخته نمی‌شد و نیایش آب در کنار منابع آب انجام می‌گرفت که از این نظر نزدیکی بناهای مرتبط با آتش به منابع آب نشانی از دلایل مذهبی انتخاب مکانی آتشکده‌ها و نزدیکی به منابع آب است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  15 - مبانی، شیوه‌ها و موانع دعا از دیدگاه قرآن
  صدیقه میرشمسی
  دعا دری است از رحمت واسعة الهی که خداوند به روی بندگان گشوده. دری که او بگشاید کسی را یارای بستن آن نیست. دعا رابطة عاشقانه با خداست و این رابطه دوجانبه است، به نحوی که خدای تعالی هم آغازگر آن است و هم مشوق و تضمین‌کنندة اجابت آن. او خود به دعا، امر و تشویق کرده و اجابت چکیده کامل

  دعا دری است از رحمت واسعة الهی که خداوند به روی بندگان گشوده. دری که او بگشاید کسی را یارای بستن آن نیست. دعا رابطة عاشقانه با خداست و این رابطه دوجانبه است، به نحوی که خدای تعالی هم آغازگر آن است و هم مشوق و تضمین‌کنندة اجابت آن. او خود به دعا، امر و تشویق کرده و اجابت آن را نیز بدون قید و شرط بر عهده گرفته ‌است. دعا کردن نوعی عبادت، و پرهیز از آن، تکبر و گردن‌کشی در برابر پروردگار عالم است. روح دعا، عبادت و نیایش، و شرط تحقق آن، اخلاص است. از دیگر شرایط مهم تحقق دعا، احساس نیاز و ذلت در پیشگاه بی‌نیاز است و از زمینه‌های مهم استجابت دعا، استغفار، برشمردن نعمت‌ها، شکرگزاری، توکل و واگذاری نتیجه به خود اوست. از عوامل مؤثر در اجابت دعا، پافشاری در دعا، انتظار اجابت و دعا کردن در هر حالی، چه در گرفتاری و چه درآسایش، است. دعا، خط اتصال میان خداوند و انسان است. دعا باطن انسان را پالایش می‌کند. وقتی دعا می‌کنیم، یعنی انتخاب شده‌ایم، پس جواب هم دریافت می‌کنیم؛ ضمن آنکه وقتی انسان به سختی می‌افتد خدا را می‌یابد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  16 - برهمنه‌ها، تفسیر قانونی وداها
  حجت اله جوانی فاطمه علیپور راحله شیری
  وداها متون مقدس دینی هندویی هستند که بر آنها تفاسیر مختلفی نگاشته شده است. یکی از این تفاسیر موسوم به برهمنه ها حاوی مطالب مختلف فراوان در خصوص شرح وداها است. نوشتار حاضر به بررسی کیفیت برهمنه ها با تأکید بر جنبه ی تفسیری آنها می پردازد و به تقسیم بندی برهمنه ها و انواع چکیده کامل

  وداها متون مقدس دینی هندویی هستند که بر آنها تفاسیر مختلفی نگاشته شده است. یکی از این تفاسیر موسوم به برهمنه ها حاوی مطالب مختلف فراوان در خصوص شرح وداها است. نوشتار حاضر به بررسی کیفیت برهمنه ها با تأکید بر جنبه ی تفسیری آنها می پردازد و به تقسیم بندی برهمنه ها و انواع آنها نیز اشاره می نماید. مضامین، آموزه ها و مؤلفه های اعتقادی و آئینی مطرح در برهمنه ها، که در واقع تفسیر قانونی وداها هستند، مورد بررسی قرار گرفته اند. مضامینی نظیر قربانی، تطهیر، مناسک آتش و جشن ها از جمله مفاهیم مورد بررسی هستند. به رابطه ی برهمنه ها با سایر متون تفسیری وداها نظیر اوپنیشدها نیز اشاره شده است. در حقیقت اهمیت برهمنه ها در این است که در عصر شکل گیری آئین هندو پدید آمده است و بر ایجاد هویت هندویی نقش بسزایی داشته است. نقشی که آن را می توان در قالب ظهور طبقات(کاست)، نظریه ی تناسخ، مفهوم کرمه و تأکید بر درمه مشاهده نمود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  17 - گزیده‌ای از لطایف نیایش از نگاه صائن‌الدّین ابن‌ترکه و دیگر حکیمان الهی
  اکرم آکوچکیان مهدی دهباشی نادعلی عاشوری
  10.30495/bahar.2023.703138
  صائن‌الدّین ابن ترکه ادیب، عارف و حکیم قرن 8 و 9 (ه‍.ق) در نسخۀ خطّی خود به نام اسرارالصّلوه نکات لطیف و جذّابی را در مورد راز ستایش و نیایش با معبود بیان کرده است. وی جلوه‌های زیبای تمامی ابعاد مختلف رازآلود نیایش را به طور گسترده و بر خلاف رویّۀ گذشتگان به زبان فا چکیده کامل

  صائن‌الدّین ابن ترکه ادیب، عارف و حکیم قرن 8 و 9 (ه‍.ق) در نسخۀ خطّی خود به نام اسرارالصّلوه نکات لطیف و جذّابی را در مورد راز ستایش و نیایش با معبود بیان کرده است. وی جلوه‌های زیبای تمامی ابعاد مختلف رازآلود نیایش را به طور گسترده و بر خلاف رویّۀ گذشتگان به زبان فارسی نگاشته است. بدین‌منظور در بین نسخه‌های متعدّد این رساله، صحیح‌ترین آنها گزینش شده و در دیگر آثار ادیبان و حکیمان اعمّ از فارسی و عربی این موضوع دنبال و بررسی شده و در این مقال به بخش‌هایی از این رساله به اختصار اشاره می‌شود ولی از طرح مباحث رازآلود و پیچیده در مورد علم حروف و دیگر اصطلاحات پیچیدۀ عرفانی صرف نظر شده است. به نمونه‌هایی از نگاه بزرگان ادب و حکمت در سیر تاریخی آثار آنان اشارتی رفته که البتّه قطره‌ای از دریای ژرف، زیبا و عاشقانه در این زمینه است. از آنجا که رسالۀ ایشان، یکی از ذخایر ارزشمند متون فارسی به شمار می‌رود؛ نگارنده معرّفی آن را به فرهیختگان وعلاقه‌مندان در این عرصه ضروری دانسته و بر این باور است که امثال این متن‌های فاخر در ادبیّات کهن این سرزمین پاسخ دقیق و عمیقی به نیاز نسل جدید برای بر قراری انس و الفت با خویشتن خویش خواهد بود. بنابراین تلاش و جدیت پژوهشگران را می‌طلبد که لطایف رازهای نیایش را از امثال این متن ها استخراج کرده تا انسان گم گشتۀ عصر جدید در سرگردانی انفجار اطّلاعات، هویّت خویش را در درک ضروری‌ترین نیازهای فطری خویش یابد و رابطۀ معنوی و باطنی فراموش شدۀ خود را با معبودش استحکام و لذّت و آرامش حقیقی را تجربه نماید. پرونده مقاله