نوروز

دسترسی آزاد مقاله

1 - بازتاب جشن های ایرانی در شعر شاعران مکتب آذربایجانی
لیلی کمالوند منوچهر جوکار اسد آبشیرینی

10.30495/clq.2023.1933378.2212

در ایران از کهن ترین زمان، جشن های گوناگونی برپا می شده است؛ امروزه بسیاری از این جشن ها فراموش شده اند و دیگر برگزار نمی شوند، اما می شود ردپا و بازتاب آن ها را در آثار گذشتگان و شاعران کلاسیک پیدا کرد؛ از جمله شاعران مکتب آذربایجانی. بر همین اساس این پژوهش به بازتاب ج چکیده کامل

در ایران از کهن ترین زمان، جشن های گوناگونی برپا می شده است؛ امروزه بسیاری از این جشن ها فراموش شده اند و دیگر برگزار نمی شوند، اما می شود ردپا و بازتاب آن ها را در آثار گذشتگان و شاعران کلاسیک پیدا کرد؛ از جمله شاعران مکتب آذربایجانی. بر همین اساس این پژوهش به بازتاب جشن های ایرانی و آیین های مربوط به آن در شعر شاعران مکتب آذربایجانی (با تاکید بر مجیرالدین بیلقانی، نظامی، خاقانی و فلکی شروانی) پرداخته است. بر اساس یافته های این پژوهش، از میان جشن های باستانی ایرانیان‌ فقط چهار جشن باستانی نوروز، مهرگان، سده و یلدا، در اشعار شاعران مکتب آذربایجانی بازتاب پیدا کرده اند. از میان این چهار جشن نیز جشن نوروز بیشترین بازتاب را در اشعار شاعران مکتب آذربایجان داشته است و جشن سده نیز کمترین بازتاب را در میان اشعار آن ها داشته است. این پژوهش، از نوع پژوهش های نظری و کتابخانه ای است و ابزار گردآوری اطلاعات آن نیز، از طریق فیش برداری است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2 - مطالعۀ «مؤلفه های ادبیات غنایی» و «نقش عاطفی زبان» در بافت متنی منظومۀ «گل و نوروز» خواجوی کرمانی
غلامحسین خدایار احمد حسنی رنجبر اشرف شیبانی اقدم

10.30495/dk.2021.1918771.2166

هر یک از انواع ادبی به اقتضای درون‌مایۀ خود شاخص‌های صوری و محتوایی خاصی را دارند که آن ها را از سایر انواع ادبی متمایز می‌سازد. خواجوی کرمانی از جمله شعرایی است که در ساختار منظومه های غنایی به جنبۀ حماسی و تعلیمی کلام نیز توجه داشته؛ اما شاخص ها و مؤلفه های ادبیات چکیده کامل

هر یک از انواع ادبی به اقتضای درون‌مایۀ خود شاخص‌های صوری و محتوایی خاصی را دارند که آن ها را از سایر انواع ادبی متمایز می‌سازد. خواجوی کرمانی از جمله شعرایی است که در ساختار منظومه های غنایی به جنبۀ حماسی و تعلیمی کلام نیز توجه داشته؛ اما شاخص ها و مؤلفه های ادبیات غنایی در این منظومه ها آشکارتر است. این پژوهش به روش توصیفی - تحلیلی درصدد پاسخگویی به این پرسش است که ساختار روایی منظومۀ گل و نوروز تا چه اندازه با مؤلفه های ادب غنایی از دیدگاه رویکردهای زبان‌شناختی و ادبی قابل انطباق است؟ یافته ها حاکی از آن است که در بافت متنی این منظومه کارکرد شعری و ادبیِ متن نشان از غلبۀ نقش عاطفی زبان بر نقش ارجاعی آن دارد. عوامل بسیاری در این منظومه قابل برشمردن هستند که در جهت تقویت عنصر غنایی متن مطرح شده اند و بُعد روایی آن را در وهلۀ بعد قرار داده اند. عواملی مانند ترکیبات و تعبیرات غنایی ، توصیفات نرم و لطیف، فضای غم آلود و انزواطلبی ، کنشگری عاشق و معشوق ، نداشتن ارجاع برون متنی پیچیده ، ساختار نحوی ساده جملات ، تک گویی های درونی شخصیت اصلی ، کاربرد متعدد عناصر بیانی از جمله استعاره و تشبیه ، توصیف صحنه های رزم و بزم مهم ترین نمودهای تبلور این نقش در منظومۀ گل و نوروز هستند. علاوه بر این نوع پردازش شخصیت ها مانند شخصیت قهرمان ، شرور ، یاریگر ، شاهزاده خانم ، خیرخواه و ناصح و درون مایۀ روایت مانند خواب دیدن، سفر، وجود موانع بسیار در مسیر وصال ، درگیری با اژدها و ...، نیز با هدف تقویت عنصر غنایی متن به کار رفته اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

3 - تحلیل کهن الگوی سفر قهرمان در منظومۀ «گل و نوروز» براساس الگوی جوزف کمبل
محمد پاشایی مهترلو ابراهیم اقبالی رشید اسدی

10.30495/dk.2021.686457

جوزف کمبل با بررسی داستان های اساطیری مختلف از گوشه و کنار جهان، کهن الگوی سفر قهرمان را مطرح می کند. او معتقد است در تمامی این داستان ها سفر قهرمان تابع الگویی ثابت است. در پژوهش حاضر این الگو در کنار کهن الگوهای دیگری چون سایه، پیر فرزانه، آنیما و سایر نمادهای اساط چکیده کامل

جوزف کمبل با بررسی داستان های اساطیری مختلف از گوشه و کنار جهان، کهن الگوی سفر قهرمان را مطرح می کند. او معتقد است در تمامی این داستان ها سفر قهرمان تابع الگویی ثابت است. در پژوهش حاضر این الگو در کنار کهن الگوهای دیگری چون سایه، پیر فرزانه، آنیما و سایر نمادهای اساطیری در منظومۀ گل و نوروز بررسی می شود. بررسی و تحلیل منظومۀ گل و نوروز براساس این الگو خوانش نوینی از این روایت غنایی به دست می دهد. سفر نوروز اگرچه در ظاهر سفری برای رسیدن به معشوق است ولی در باطن سفری دینی محسوب می شود. نوروز پس از رسیدن به گل، او را که بر دین مسیحیت است، با آیین محمدی به کابین خود درمی آورد و پس از پشت سر گذاشتن پرده های جهالت، به جامعه خود بازمی گردد. طی این طریق به قهرمان چهره ای کیهانی می دهد، به نحوی که جامعه او را با آغوش باز استقبال می کند. جاودانگی نوروز مدیون ارزش هایی است که بعد از بازگشت به جامعه تزریق می کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

4 - نگاهی به تمثیل در «گل و نوروز» خواجوی کرمانی
سید مجید جوادی زاویه عباس ماهیار

تمثیل در زبان و ادبیات فارسی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. به طوری که بسیاری از شاهکارهای ادب پارسی به زیور تمثیل آراسته است. گل و نوروز اثر فاخر و ارزشمند خواجوی کرمانی نیز از آن بی بهره نمانده، در واقع سراینده‌ی این منظومه با رویکرد تمثیلی این اثر را آفریده و تمثیل چکیده کامل

تمثیل در زبان و ادبیات فارسی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. به طوری که بسیاری از شاهکارهای ادب پارسی به زیور تمثیل آراسته است. گل و نوروز اثر فاخر و ارزشمند خواجوی کرمانی نیز از آن بی بهره نمانده، در واقع سراینده‌ی این منظومه با رویکرد تمثیلی این اثر را آفریده و تمثیل بر کل فضای داستان سایه گسترده است. گاهی در قالب حکایت و گاهی در قالب ضرب المثل. با بررسی و تحلیل نشان دادیم که نوروز: تمثیل سالک، گل: تمثیل معشوق، کشمیری: عارفی که از معشوق نشان دارد، پدر: مادیات و تعلقات، مهر سب حکیم: عقل، دو مرغ سبز: ندای غیبی، سفر: سیر و سلوک، اژدهای سیاه: نفس اماره و کشیش: پیر غیبی هستند. شاعر در پایان حکایات از ضرب المثل و چاشنی عرفان نیز استفاده کرده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

5 - تحلیل استعاره مصرحه و استعاره مکنیه در داستان های ویس و رامین،خسرو وشیرین،گل و نوروز
بیان فروغ کرمانشاهی محمدرضا قاری مجید عزیزی

صور خیال جوهر و ماده اصلی و عنصر ثابت شعر است و چیزی است که از نیروی تخیل حاصل می‌شود. صور خیال معیار ارزش و اعتبار هنری شعر است. چنانچه بپذیریم که شعر، گره خوردگی اندیشه و عاطفه و خیال در زبانی آهنگین است و خیال عنصر اصلی شعر، در آن صورت به میزان اهمیت عنصر خیال در عرص چکیده کامل

صور خیال جوهر و ماده اصلی و عنصر ثابت شعر است و چیزی است که از نیروی تخیل حاصل می‌شود. صور خیال معیار ارزش و اعتبار هنری شعر است. چنانچه بپذیریم که شعر، گره خوردگی اندیشه و عاطفه و خیال در زبانی آهنگین است و خیال عنصر اصلی شعر، در آن صورت به میزان اهمیت عنصر خیال در عرصه شاعری پی خواهیم برد.یکی از زیباترین عناصر خیال استعاره است که اگر چه انواعی دارد اما در این مقاله سعی شده به طور کلی تحت عنوان استعاره مصرحه و استعاره مکنیه بررسی شود و میزان تصویرپردازی با این عنصر در منظومه ها مشخص شود.شاعر برای بیان احساسات خود کلی‌ترین عنصر خیال یعنی استعاره را برمی‌گزیند. بر این اساس، سه منظومه عاشقانه که تا حدود زیادی از نظر موضوع و موقعیت و تصویر های عاشقانه شبیه هستند، انتخاب شده تا عنصر استعاره در آنها مورد بررسی قرار گیرد تا بدانیم در این منظومه ها در شرایط مختلف که در داستان پیش می آید تا چه حد شاعران تصمیم گرفته اند از عنصر استعاره برای رساندن منظور خود استفاده کنند؟در این تحقیق سه منظومه عاشقانه به روش توصیفی – تحلیلی موردمطالعه قرار گرفته و سیر و تحول صور خیال از قرن چهارم تا قرن هشتم بررسی شده است. همچنین نمودار آماری از عناصر خیال تهیه شده است . پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

6 - پیوند و تنیدگی اندیشه‌های ناسوتی و لاهوتی ایرانیان در «عید نوروز»
حجت اله غ منیری

جستار حاضر با عنوان: پیوند و تنیدگی اندیشه‌های ناسوتی و لاهوتی ایرانیان در عید نوروز، در پی آن است تا با تحلیل فلسفة وجودی نوروز و نیز آیین‌های پیرامون آن، که به جشن فروردگان (پنج یا ده روز آخر سال) و جشن فروردین یا جشن بهار (که مدّتش را از هفت تا بیست و یک روز متفاوت چکیده کامل

جستار حاضر با عنوان: پیوند و تنیدگی اندیشه‌های ناسوتی و لاهوتی ایرانیان در عید نوروز، در پی آن است تا با تحلیل فلسفة وجودی نوروز و نیز آیین‌های پیرامون آن، که به جشن فروردگان (پنج یا ده روز آخر سال) و جشن فروردین یا جشن بهار (که مدّتش را از هفت تا بیست و یک روز متفاوت گفته‌اند) معروف‌اند، میزان حضور و ظهور آداب و انگاره‌های قومی و گمانه‌های دینی و آرمانی و نیز کیفیت ارتباط این دو را با یکدیگر به ارزیابی نشسته و از این راستا راز و رمزهای احترام و اهتمام ویژۀ ایرانیان را نسبت به این روز فرخنده آشکار نماید. با جستجوی به عمل آمده در این نوشتار درمی‌یابیم که: در جشن نوروز، که عبارت جشن‌ها و آیین‌های نوروزی در باره‌اش گویاتر است، بیش از هر زمان دیگری زندگی دنیوی و اخروی ایرانیان در هم می‌آمیزد به طوری که هیچ رسم و آیینی را در ایام یاد شده نمی‌توان یافت که از احساس و انگیزه‌های معنوی (سپنتامینویی) برحذر باشد. آداب و آیین‌های نوروزی از جشن فروردگان (که در واقع ترحیم و تکریم فَروَهَرها (ارواح درگذشتگان) است و گاه با مویه‌گری و خراشیدن صورت در جوار قبور آنان انجام می‌شده) تا جشن بهار و طبیعت (که با رقص و پایکوبی و آتش‌بازی و نیز دید و بازدید به منظور تجدید پیوند دوستی و یا رفع کدورتهای احتمالی همراه است) این سیر آرمانگرایانه و هدفمند را به خوبی به نمایش می‌گذارد. باری نوروز در اندیشۀ ایرانیان، نقطۀ درخشان پیوند ناگسستنی شادمانی و خنده با نیایش و تجدید عهد با آفریدگار جهان بوده و از دورترین زمانها تا امروز بدون آنکه – در صورت و معنا- تغییر چندانی کرده باشد، هموارۀ روزگار گرامی داشته شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

7 - نقش نوروزگرایی، هیجان خواهی و خودکنترلی در پیش بینی گرایش به رفتار مجرمانه در مجرمان ساکن گرمخانه‌ها
محسن میرزائی ایلناز سجادیان

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش نوروزگرایی، هیجان خواهی و خودکنترلی در پیش بینی گرایش به رفتار مجرمانه در مجرمان ساکن گرمخانه‌ها بود. روش پژوهش توصیفي از نوع همبستگي بود. جامعه آماری شامل کلیه افراد دارای رفتار مجرمانه ساکن گرمخانه ها شهر اصفهان در بهار 1402 بودند. تعداد 400 ن چکیده کامل

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش نوروزگرایی، هیجان خواهی و خودکنترلی در پیش بینی گرایش به رفتار مجرمانه در مجرمان ساکن گرمخانه‌ها بود. روش پژوهش توصیفي از نوع همبستگي بود. جامعه آماری شامل کلیه افراد دارای رفتار مجرمانه ساکن گرمخانه ها شهر اصفهان در بهار 1402 بودند. تعداد 400 نفر به شیوه نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل، پرسشنامه سایکوپاتی(هاری،1991)، پرسش‌نامة صفات پنج گانه شخصيتی(مک کری و کاستا،1985)، هیجان خواهی آرنت(1993) و خودکنترلی(تانجی و همکاران،2004) بود. داده های پژوهش با استفاده از نرم افزار Spss تحلیل شد. نتایج ضریب همبستگی نشان داد هیجان خواهی و نوروزگرایی دارای رابطه مثبت و معنادار با رفتارهای مجرمانه بوده و خودکنترلی دارای رابطه منفی و معنادار با رفتارهای مجرمانه می باشد. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد، در گام اول خودکنترلی 1/88 درصد واریانس رفتارهای مجرمانه، در گام دوم خودکنترلی و نوروزگرایی 7/88 درصد واریانس رفتارهای مجرمانه و در گام سوم خودکنترلی، نوروزگرایی و هیجان خواهی 9/88 درصد واریانس رفتارهای مجرمانه افراد مجرم ساکن در گرمخانه‌ها را تبیین می کند. بنابرنتایج پژوهش، پیشنهاد می شود به منظور پیشگیری از رفتار مجرمانه بر نوروزگرایی، هیجان خواهی و خودکنترلی مجرمان ساکن گرمخانه توجه شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

8 - اعیاد و نحوه برگزاری در دوره دوم خلافت عباسی (232-552 هـ.ق)
پریسا قربان نژاد

آداب و رسوم به عنوان میراث فرهنگی، بخشی از شناسنامه ی تاریخی محسوب می شود که ملت ها با پاسداشت آن به حفظ هویت ملی و دینی خود مدد می رسانند و نه تنهادر فراز و فرود تاریخ از باورها واعتقادات خود دست بر نمی دارند بلکه در لابه لای تحولات سیاسی و اجتماعی، سنت های دینی و ملی چکیده کامل

آداب و رسوم به عنوان میراث فرهنگی، بخشی از شناسنامه ی تاریخی محسوب می شود که ملت ها با پاسداشت آن به حفظ هویت ملی و دینی خود مدد می رسانند و نه تنهادر فراز و فرود تاریخ از باورها واعتقادات خود دست بر نمی دارند بلکه در لابه لای تحولات سیاسی و اجتماعی، سنت های دینی و ملی خود را از نسلی به نسل دیگر منتقل می نمایند و درآیند و روند دولت ها یا چیرگی تعصبات، معمولا بر زیربنای سنن و معتقدات مردم خللی وارد نمی شود. اعیاد ملی و دینی نیز جزیی از آداب و رسوم و گویای حوادث و اتفاقات مهم تاریخی و حامل ارزش ها، آرزوها، باورها و آرمان های ملت هاست که در طول تاریخ به عنوان فرهنگی دیرپا به برگزاری آنها پایبند بودند، اما رویکرد حاکمان و دولت ها نسبت به این موضوع به تبع سیاستشان متفاوت بوده است. اینکه در دوره دوم خلافت عباسی با توجه به تغییرفضای دینی و سیاسی حاکم، نحوه ی برگزاری اعیاد چگونه بوده، موضوعی قابل پژوهش است و بررسی ها حاکی از پای بندی طبقات اجتماعی به برگزاری آنها و همراهی خلافت، علی رغم ایجاد محدودیت هایی برای اقلیت های دینی و مذهبی بوده است. در این مقاله با روش توصیفی و تحلیلی به بررسی نحوه ی برگزاری اعیاد مهم دینی و ملی پرداخته شدهاست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

9 - عوامل توجه سلجوقیان به جشن‌ها و سنت‌های باستانی
امیر اکبری

عصر سلجوقیان یکی از ادوار مهم تاریخ ایران و آسیای صغیر است. ورود این عنصر جمیعتی به حوزه تاریخ آسیا با تحولات عمده سیاسی و فرهنگی توأم بود. در میان دولت های اسلامی سلجوقیان نخستین حکومتی بودند که قلمرو حکومتی خود را تا مرزهای بیزانس پیش برده و عظمت امپراطوری های باستان چکیده کامل

عصر سلجوقیان یکی از ادوار مهم تاریخ ایران و آسیای صغیر است. ورود این عنصر جمیعتی به حوزه تاریخ آسیا با تحولات عمده سیاسی و فرهنگی توأم بود. در میان دولت های اسلامی سلجوقیان نخستین حکومتی بودند که قلمرو حکومتی خود را تا مرزهای بیزانس پیش برده و عظمت امپراطوری های باستان را احیاء نمودند. در راستای این موفقیت ها سلجوقیان تلاش مضاعفی را در بازنگری فرهنگی و توجه به آداب و سنت های باستانی به کار بستند. توجه سلجوقیان برای ایجاد یک امپراطوری بزرگ می بایست با تاکید بر تمامی ساختارهای سیاسی- اداری و فرهنگی توأم گردد. وجود کتیبه بغازکوی در 1400 قبل از میلاد در آنکارا نشان از توجه به ایزدان و آیین های کهن عصر باستان در این سرزمین ها دارد. جشن نوروز، جشن سده و جشن مهرگان با پیشینه های کهن خود مورد توجه مردمان بسیاری از آسیای میانه تا آسیای صغیر بود. بنابراین سلجوقیان در اداره این سرزمین های وسیع علاوه بر ایجاد یک وحدت دینی به وحدت فرهنگی و تأکید بر سنت های باستانی اهتمام ورزیدند. تلاش خیام برای پی ریزی یک تقویم دقیق به دور از خطا و پیچیدگی بیشتر بر مبنای ضرورت بازگرداندن نوروز به زمان حقیقی خود یعنی اول فروردین ماه هر سال بود. همه این تلاش ها جز در سایه اقتدار و توجه سلاجقه میسر نگردید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

10 - امیر نوروز،سردار بدفرجام
جمشید روستا

در فاصله زمانی میان فوت چنگیزخان(در 624ه.ق) تا لشکرکشی هلاکوخان از مغولستان به سوی ممالک اسلامی(در 653ه.ق) و حتی مدتی پس از آن تعدادی از سرداران مغول در ایران(بویژه در خراسان،مازندران،سیستان و آذربایجان)قدرت یافتند.ارغون آغا(پدر امیر نوروز)یکی از این سرداران بود که چکیده کامل

در فاصله زمانی میان فوت چنگیزخان(در 624ه.ق) تا لشکرکشی هلاکوخان از مغولستان به سوی ممالک اسلامی(در 653ه.ق) و حتی مدتی پس از آن تعدادی از سرداران مغول در ایران(بویژه در خراسان،مازندران،سیستان و آذربایجان)قدرت یافتند.ارغون آغا(پدر امیر نوروز)یکی از این سرداران بود که مدت 39 سال حکومت خراسان و سیستان و آذربایجان رابر عهده داشت.وی چهار پسر داشت که از همه معروفتر ،نوروز بیگ(امیر نوروز)بود.در زمان ایلخانی ارغون خان مغول،این ایلخان،حکومت خراسان را به پسر ارشد خود،غازان،داده و امیر نوروز را به سمت نیابت و ملازمت او منصوب نمود. امیر نوروز یک سال پس از فوت پدرش یعنی در سال 674ه.ق(1279 م)علیه شاهزاده غازان عصیان نمود،اما در سال (694ه.ق)یعنی در زمان ایلخانی بایدو،امیر نوروز پس از مدتها سرکشی و رویگردانی از شاهزاده غازان،تصمیم گرفت از در آشتی با او درآید.پس از یان مصالحه امیر نوروز تلاش بسیاری در راه مسلمانان نمودن غازان انجام داد.امیر نوروز تمام تلاش خود را در به ایلخانی رساندن شاهزاده غازان به کار گرفت.او پس از دو نبرد سرانجام بایدو خان را از میان برداشت.وی بسیاری از شورشها بر ضد غازان خان را سرکوب کرد اما پس از این همه خدمت،سرانجام قربانی یک توطئه ویرانگر شد و فرجامی اندوهناک یافت.رویکرد اصلی این مقاله بررسی و تحلیل مراحل مختلف زندگی این سردار بزرگ است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

11 - جشن های دینی ایرانیان در دورة ساسانی
شمس الدین نجمی

زرتشتیان همواره با جشن‌هایی، نیایش و شکرگزاری می‌کرده‌اند که امروزه برخی از آنها به عنوان جشن‌های ملی، نماد و سنبلی از یکتاپرستی و تمدن کهن ایرانی است. جدا کردن دین از بسیاری جنبه‌های زندگی ایرانیان باستان دشوار و چه بسا غیرممکن است و آگاهی‌های امروز ما از فرهنگ و تمدن چکیده کامل

زرتشتیان همواره با جشن‌هایی، نیایش و شکرگزاری می‌کرده‌اند که امروزه برخی از آنها به عنوان جشن‌های ملی، نماد و سنبلی از یکتاپرستی و تمدن کهن ایرانی است. جدا کردن دین از بسیاری جنبه‌های زندگی ایرانیان باستان دشوار و چه بسا غیرممکن است و آگاهی‌های امروز ما از فرهنگ و تمدن ایران باستان به شدت با دین و آیین در هم تنیده شده است. ایرانیان باستان، شادی را موهبتی الهی دانسته و در مراسم مذهبی برای سپاس از نعمت‌هایی که اهورا مزدا به آنها ارزانی داشته بود، جشن می‌گرفتند. برخی از آنها به مرور زمان کم‌رنگ شده و برخی همانند جشن نوروز جنبه ملی گرفته و همه ایرانیان از هر قوم و نژاد و دینی آن را گرامی می‌دارند. در این مقاله به اصلی‌ترین جشن‌های مذهبی زرتشتیان اشاره شده و ماهیت و چرایی آنها مورد بحث قرار می-گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

12 - بررسی نامه‌های عاشقانه در گل و نوروز و همای و همایون خواجو
مریم محمودی رقیه رستمی

منظومه‌های گُل و نوروز و همای و همایون خواجو کرمانی از منظومه های مطرحِ عاشقانه، در ادب فارسی به حساب می‌آیند. در این آثارنامه‌های عاشقانه‌ای ملاحظه می‌شود، این منظومه‌ها از زوایای مختلفی مورد توجه پژوهشگران قرار داشته است؛ اما نامه‌های موجود در آنها که اغلب بین عاشق و چکیده کامل

منظومه‌های گُل و نوروز و همای و همایون خواجو کرمانی از منظومه های مطرحِ عاشقانه، در ادب فارسی به حساب می‌آیند. در این آثارنامه‌های عاشقانه‌ای ملاحظه می‌شود، این منظومه‌ها از زوایای مختلفی مورد توجه پژوهشگران قرار داشته است؛ اما نامه‌های موجود در آنها که اغلب بین عاشق و معشوق مبادله شده مورد پرداخت قرار نگرفته است، باید دید که این نامه‌ها در چه شرایط رد و بدل شده‌اند ؟و درون مایه آنها چه بوده و چه تأثیری در روابط عاشقانه داشته‌اند؟ در این مقاله سعی برآن است تا با مطالعۀ کتابخانه‌ای و فیش نویسی از منابع موجود، این نامه ها ارزیابی و تحلیل شوند. نظومه‌های گُل و نوروز و همای و همایون خواجو کرمانی از منظومه های مطرحِ عاشقانه، در ادب فارسی به حساب می‌آیند. در این آثارنامه‌های عاشقانه‌ای ملاحظه می‌شود، این منظومه‌ها از زوایای مختلفی مورد توجه پژوهشگران قرار داشته است؛ اما نامه‌های موجود در آنها که اغلب بین عاشق و معشوق مبادله شده مورد پرداخت قرار نگرفته است، باید دید که این نامه‌ها در چه شرایط رد و بدل شده‌اند ؟و درون مایه آنها چه بوده و چه تأثیری در روابط عاشقانه داشته‌اند؟ در این مقاله سعی برآن است تا با مطالعۀ کتابخانه‌ای و فیش نویسی از منابع موجود، این نامه ها ارزیابی و تحلیل شوند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

13 - تصویر و تصویرپردازی در منظومة غنایی نوروز و نوگل
حافظ حاتمی

تصویر و تصویرپردازی از عناصر و مؤلّفه‌های برجسته در حوزة زیبایی‌شناختی و از جمله اختصاصات در سبک‌شناسی آثار ادبی و هنری است. امروزه نگاه انتقادی به آثار ادبی از منظر خلق تصاویر نو، ناب و نغز از جمله مباحث جدّی در مطالعات بلاغت سنتی و نقد و نظریة ادبی و به‌ویژه در بررسی چکیده کامل

تصویر و تصویرپردازی از عناصر و مؤلّفه‌های برجسته در حوزة زیبایی‌شناختی و از جمله اختصاصات در سبک‌شناسی آثار ادبی و هنری است. امروزه نگاه انتقادی به آثار ادبی از منظر خلق تصاویر نو، ناب و نغز از جمله مباحث جدّی در مطالعات بلاغت سنتی و نقد و نظریة ادبی و به‌ویژه در بررسی و تحلیل‌های مکاتب صورت‌گراییی و ساختارگرایی و مانند آن محسوب می‌شود. هدف از این پژوهش بحث و بررسی در انواع تصاویر منظومة بزمی نوروز و نوگل، اثر آرمان راکیان است که به‌تازگی وارد بازار نشر گردیده‌است. این پژوهش به شیوة اسنادی، توصیفی و در نهایت تجزیه و تحلیل محتوا بر اساس یافته‌ها صورت می‌گیرد. در مسیر این تحقیق با معرّفی انواع تصاویر خیالی ساده، متعدّد و گسترده و رفته‌رفته فاصله‌گرفتن از شیوه‌های نقد سنتی در پرداخت صِرف به مصادیق صُور خیالی در حوزة فنون بلاغت و صناعات ادبی و یا بیان و بدیع، به بررسی و شناخت عناصر نو، تصاویر چند لایه، انواع استعاره‌های تو در تو و مرکّب، اسطوره‌پردازی‌ها، نمادها و نمادسازی‌ها، کهن‌الگوها و حتّی شیوه‌های روایت و توصیف پرداخته‌می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

14 - بررسی «همای و همایون» و «گل و نوروز» بر اساس نظریۀ عشق جان لی
طیبه عبداله زاده وجیهه ترکمانی باراندوزی احمد کریمی مریم شادمحمدی

دربارۀ عشق و ماهیّت آن از دیدگاه علم روان‌شناسی بحثهای زیادی مطرح شده است. در چند دهۀ اخیر محقّقان کوشیده‌اند با توجّه به نظریه‌های مختلف، آثار ادبی را مورد بررسی قرار دهند. یکی از نظریّه‌های مطرح در این باره، نظریۀ عشق جان لی است. در این نظریه وی، انواع عشق را با رنگها چکیده کامل

دربارۀ عشق و ماهیّت آن از دیدگاه علم روان‌شناسی بحثهای زیادی مطرح شده است. در چند دهۀ اخیر محقّقان کوشیده‌اند با توجّه به نظریه‌های مختلف، آثار ادبی را مورد بررسی قرار دهند. یکی از نظریّه‌های مطرح در این باره، نظریۀ عشق جان لی است. در این نظریه وی، انواع عشق را با رنگهای اصلی مقایسه کرده و سه سبک اصلی نیز برای عشق قایل شده است که عبارتند از: عشق به یک فرد آرمانی، عشق با مفهوم بازی و عشق به معنی دوستی. در بین سرایندگان آثار غنایی ادب فارسی، خواجوی کرمانی در منظومه‌های همای و همایون و گل و نوروز مانند دیگر شاعران غنایی، به موضوع عشق و روابط عاشق و معشوق پرداخته است. در این پژوهش سعی شده است که عشق در منظومه‌های خواجو با نظریۀ عشق جان لی مورد بررسی و انطباق قرار گیرد. مسألۀ اصلی این تحقیق، پاسخ به این پرسش است که مفاهیم و ویژگی‌های عشق در این دو منظومه مطابق با کدام نوع عشق در نظریۀ جان لی است؟ نتیجۀ این پژوهش نشان می‌دهد که عشق در این دو داستان عاشقانه با نظریۀ عشق جان لی به لحاظ ویژگی رمانتیک بودن و برخورداری از سبک پرشور، مطابقت دارد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

15 - بررسی فیتوشیمیایی اسانس گیاه نوروزک (Salvia leriifolia Benth.) در مراحل مختلف رشد و رویشگاه‌های طبیعی و گلخانه‌ای
میر مهدی هاشمی بهمن حسینی عباس حسنی رعنا قلی نژاد یوبرت قوستا علیرضا سیروس مهر

گیاه نوروزک (Salvia leriifolia Benth.) متعلق به تیره نعنا است و اغلب به‌عنوان آنتی‌اکسیدان، ضدباکتری و مسکن در درمان عفونت‌های دیابتی استفاده می‌شود. در این تحقیق به‌منظور بررسی فیتوشیمیایی اسانس، گیاه در مراحل مختلف رشد از زیستگاه طبیعی و سپس مقایسه آن با شرایط گلخانه چکیده کامل

گیاه نوروزک (Salvia leriifolia Benth.) متعلق به تیره نعنا است و اغلب به‌عنوان آنتی‌اکسیدان، ضدباکتری و مسکن در درمان عفونت‌های دیابتی استفاده می‌شود. در این تحقیق به‌منظور بررسی فیتوشیمیایی اسانس، گیاه در مراحل مختلف رشد از زیستگاه طبیعی و سپس مقایسه آن با شرایط گلخانه ای، برگ‌های گیاه در مراحل مختلف رویشی، گلدهی و رسیدگی بذر در بهار 1391 از منطقه آبخوان سبزوار واقع در استان خراسان رضوی برداشت گردید و همزمان برگ‌های کشت شده همین گیاه در شرایط گلخانه‌ای جمع‌آوری و خشک گردید.اسانس نمونه‌ها به روش تقطیر با آب (طرح کلونجر) استخراج و توسط دستگاه GC و GC/MS آنالیز شد. نتایج نشان داد در فاز گلدهی، گیاه از بیشترین میزان اسانس (04/1 درصد) و به ترتیب کامفور (85/23 درصد)، بتا-پینن (8/9 درصد)، 1و8-سینئول (04/8 درصد) و آلفا-پینن (87/6 درصد) از بیشترین مقدار در فاز گلدهی برخوردار بودند و اینکه که در هر دو رویشگاه به‌ترتیب کامفور ، بتا-پینن و آلفا- پینن از بیشترین مقدار در اسانس برخوردار بودند و این در صورتی است که در فاز رسیدگی بذر کمترین میزان اسانس (65/0 درصد) رسیده و کامفور گزارش نشده است و میزان کامفور گزارش شده که در فاز گلدهی گیاه و مخصوصاً در رویشگاه طبیعی به بالاترین مقدار خود (85/23 درصد) رسیده است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

16 - بررسی اثر نانواکسیدروی بر عملکرد، میزان کیفیت و کمیت ترکیبات اسانس گیاه دارویی Salvia leriifolia Benth. در شرایط تنش شوری
مهدی آخوندی مجید دشتی مریم نیاکان هما محمود زاده آخرت

10.30495/ejmp.2021.694473

در گیاهان دارویی تولید متابولیت‌های ثانویه به‌ویژه اسانس تحت تأثیر عوامل محیطی مختلفی از جمله شوری قرار می‌گیرند. در این تحقیق به منظور بررسی اثر سطوح مختلف تنش شوری و نانواکسیدروی بر عملکرد کمی و کیفی ترکیبات اسانس گیاه نوروزک (Salvia leriifolia Benth.)، یک آزمایش فاکت چکیده کامل

در گیاهان دارویی تولید متابولیت‌های ثانویه به‌ویژه اسانس تحت تأثیر عوامل محیطی مختلفی از جمله شوری قرار می‌گیرند. در این تحقیق به منظور بررسی اثر سطوح مختلف تنش شوری و نانواکسیدروی بر عملکرد کمی و کیفی ترکیبات اسانس گیاه نوروزک (Salvia leriifolia Benth.)، یک آزمایش فاکتوریل با پنج سطح شوری (0، 50، 100، 150 و 200 میلی‌مولار کلریدسدیم) و سه سطح نانواکسید روی ( 0 ، 2 و 4 میلی‌گرم در لیتر) درقالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در گلخانه دانشگاه آزاد اسلامی مشهد در سال ۱۳۹۸ انجام گردید. اسانس‌گیری به روش تقطیر با آب توسط دستگاه کلونجر از اندام هوایی رویشی گیاه انجام شد. تجزیه اسانس با استفاده از دستگاه کروماتوگراف گازی و کروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی انجام شد. نتایج نشان داد، تأثیر سطوح مختلف تنش شوری بر وزن خشک، بازدهی و عملکرد اسانس گیاه نوروزک معنی‌دار بود، لیکن کاربرد نانو اکسید روی، تنها بازدهی و عملکرد اسانس را تحت تأثیر قرار داد. با افزایش تنش شوری، وزن خشک برگ&lrm;ها، درصـد و عملکرد اسانس برگ به‌طور قابل ملاحظه‌ای کاهش یافت، در حالی که افزایش غلظت نانو اکسیدروی باعث افزایش صفات فوق در سطوح بالای شوری گردید. ماده موثره 1و8- سینئول بیشترین ترکیب اسانس گیاه را تشکیل داد که با افزایش سطح شوری مقدار آن 43 درصد افزایش نشـان داد. ترکیبات ایزوپینوکاروئل، کاروتول، اندوبرونئول نیز در سطوح پایین شوری ابتدا کاهش و سپس در سطح 200 میلی‌مـولار شـوری افزایش یافت. همچنین افزایش غلظت نانوذرات اکسیدروی سبب افزایش میزان اندوبرونوئل، 1و 8- سینئول و بتا- پینن و کاهش میزان ایزوپینوکاروئل، کاروتول و آلفا- کادینول شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

17 - نوروز و مناسبت‌های آن در میان کُردها (با تکیه بر پیشینۀ تاریخی و رسوم مردم ایلام)
مالک شعاعی عسکری ابراهیمی جویباری

10.30495/irll.2023.703119

بزرگ‌ترین جشن آریایی که نویسندگان زیادی به شرح و تفصیل آن مبادرت ورزیده‌اند، نوروز است. برای این جشن، مبانی مذهبی، اسطوره ای، تاریخی، علمی، سیاسی و غیره دیده می ‌شود. شکوه این عید باعث شده در گذر زمان بقا یابد و اقوام مختلف با اجرای مراسم خاص به پیشواز آن رفته و با آیی چکیده کامل

بزرگ‌ترین جشن آریایی که نویسندگان زیادی به شرح و تفصیل آن مبادرت ورزیده‌اند، نوروز است. برای این جشن، مبانی مذهبی، اسطوره ای، تاریخی، علمی، سیاسی و غیره دیده می ‌شود. شکوه این عید باعث شده در گذر زمان بقا یابد و اقوام مختلف با اجرای مراسم خاص به پیشواز آن رفته و با آیین‌ های بشکوهی نیز آن را بدرقه نمایند تا شکرانۀ نعمت‌ های خداوند و رضایت فروهرها و نیروهای ماورایی را به امید عنایت و کسب سعادت خود محقق سازند. این مقاله بر آن است تا به شیوۀ تحلیلی ـ توصیفی، آیین ‌های مربوط به سال نو و نوروز در مناطق کرد، به‌ویژه در بین مردم ایلام از قبیل کیفیت برپایی جشن چهارشنبه‌سوری، پنج شنبۀ‌ آخـر سال، شیلی ملی، حاجی فیروز، زراتعلی، قاشیـ̌ق ده‌یه‌ک دان، خاجنگ، سیزده‌به‌ در، پنجه و دیگر مناسبت ‌ها و بازی‌ ها را با ذکر جزئیات برکاود. آیین‌ های نوروزی بر معنویت ذاتی راسخی استوار است که برآمده از قدرت و سیاست نیست و بسیاری از آن ‌ها بنیادی اسطوره‌ ای و تاریخی دارند؛ یکی از اهداف این تحقیق، تبیین این امر است. همۀ مناسبت‌های مرسوم نوروزی بر ترویج این اندیشه استوار است که غم، متاع شیطانی و شادی، مائدۀ رحمانی است. روش گردآوری اطلاعات در این مقاله، تلفیقی از روش تحقیق میدانی و کتابخانه ‌ای است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

18 - تبیین الگوی رهبری تحول‌آفرین و مدیریت تجدیدشونده با رویکرد آینده‌پژوهی تعبیری به مضامین فرهنگ و عرفان ایرانی
رهنما فرید داود کیا کجوری محمد جواد تقی پوریان سعید اسلامی

رهبری سازمان از مباحث مهم و دارای تنوع و پیچیدگی در حوزه سازمان و مدیریت به شمار می‌آید.در آینده‌پژوهی تعبیری با استدلال استعاری، هدف پیش‌بینی نیست بلکه بصیرت یافتن است.ازآنجایی‌که هر استعاره پردازی جدید درباره سازمان و رهبری، باعث می‌شود که علاوه بر اتخاذ نگاهی جدید به چکیده کامل

رهبری سازمان از مباحث مهم و دارای تنوع و پیچیدگی در حوزه سازمان و مدیریت به شمار می‌آید.در آینده‌پژوهی تعبیری با استدلال استعاری، هدف پیش‌بینی نیست بلکه بصیرت یافتن است.ازآنجایی‌که هر استعاره پردازی جدید درباره سازمان و رهبری، باعث می‌شود که علاوه بر اتخاذ نگاهی جدید به پدیده سازمان، کنشی متناسب با آن و افق‌های جدید برای رهبری و اداره آن تجلی و ظهور یابد، این پژوهش بر اساس روش کیفی- کمّی با رویکرد توصیفی- تحلیلی تلاش دارد که از مضامین و مفاهیم غنی و مهم همانند جشن نوروز و فرشکرد که از فرهنگ ایران باستان نشات می‌گیرند، در استعاره پردازی مفاهیم رهبری تحول‌آفرین و مدیریت تجدیدشونده استفاده شود.نتایج تحقیق نشان می‌دهد مطابق با مفهوم اوستایی فرشکرد و نوزایی و تجدید حیات طبیعت در بهار، سازمان‌ها و افراد نیز بایستی به احیاء و تجدیدقوا بپردازند.لذا استعاره پردازی رهبری تحول‌آفرین بهاری و مدیریت تجدیدشونده مبتنی بر مضامین ایرانی نوروز، انارام و ققنوس و فرشکرد می‌تواند مبتنی بر مضامین ایرانی و الگویی بومی مورد استفاده قرار گیرند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

19 - بررسی پیشینه‌ اساطیر بین‌النهرینی و هندی در منظومه‌ غنایی گل و نوروز خواجوی کرمانی
سمانه عباسی سیدحسن طباطبایی عصمت اسماعیلی

خواجوی کرمانی، از شعرای بزرگ قرن هشتم هجری، منظومة گل و نوروز را، که به گفتۀ خود به لفظ هندی بوده است و داستان‌پردازان بابل آن را ترتیب داده‌اند، به درخواست معشوقی می‌سراید و به حامی خود تقدیم می‌کند. با وجود اینکه این منظومه شباهت‌های بسیاری به خسرو و شیرین نظامی دارد، چکیده کامل

خواجوی کرمانی، از شعرای بزرگ قرن هشتم هجری، منظومة گل و نوروز را، که به گفتۀ خود به لفظ هندی بوده است و داستان‌پردازان بابل آن را ترتیب داده‌اند، به درخواست معشوقی می‌سراید و به حامی خود تقدیم می‌کند. با وجود اینکه این منظومه شباهت‌های بسیاری به خسرو و شیرین نظامی دارد، به دلیل وجود چند داستان فرعی عاشقانه، آرایه‌های ادبی بسیار و مضامین حماسی، رزمی و عرفانی به اثری منحصربه‌فرد تبدیل شده است. اما در کنار آن، با استناد به گفتۀ‌ خود خواجو، می‌توان شاهد حضور باورها و روایات اساطیری دو سرزمین هند و بابل در این منظومه نیز بود؛ دو سرزمینی که تأثیر فرهنگ و عقاید و اساطیر‌شان بر باورها و روایات اساطیری، مذهبی و حماسی ایران به اثبات رسیده است. در این مقاله، با نظر به گفتۀ‌ خواجو و چنین تأثیری، با روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی پیشینۀ‌ اسطوره‌ای گل و نوروز پرداخته شده است و ارتباط آن با روایت اسطوره‌ای ایندرای هندی و آب‌ها یا گاوهای دربند اهریمن و از سوی دیگر با ایزدبانوی برکت‌بخش بین‌النهرینی و همسر او مشخص شده و صحت گفتۀ خواجو و حضور مضامین اساطیری، در روایات عاشقانه نیز به اثبات رسیده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

20 - تحلیل ساختاری – اسطوره‌ای حکایت غلام و بازرگان در مرزبان‌نامه
نسرین علی اکبری میثم روستایی

در این مقاله بر اساس رویکرد نقد ساختارگرایی حکایت غلام و بازرگان از باب دوم مرزبان‌نامه تحلیل شده است. در این تحلیل بر اساس شیوه پراپ در ریخت‌شناسی قصه‌های پریان، به دو بن‌مایه سفر و بازگشت از سفر توجه شده است. این دو بن‌مایه که در اثر پراپ یکی از سی و یک خویشکاری قهرما چکیده کامل

در این مقاله بر اساس رویکرد نقد ساختارگرایی حکایت غلام و بازرگان از باب دوم مرزبان‌نامه تحلیل شده است. در این تحلیل بر اساس شیوه پراپ در ریخت‌شناسی قصه‌های پریان، به دو بن‌مایه سفر و بازگشت از سفر توجه شده است. این دو بن‌مایه که در اثر پراپ یکی از سی و یک خویشکاری قهرمان محسوب می‌شوند، با کهن‌الگوی اسطوره‌ای آشناسازی و میر نوروزی، تطبیق داده شده‌اند. در این مطابقه عناصر سازنده اسطوره و حکایت با همدیگر مقایسه شده، ظرفیت تأویل‌پذیری اسطوره‌‌ای این حکایت و برابری آن با دو بن‌مایه اسطوره‌ای نشان داده شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

21 - تأثیر ضد میکروبی اسانس گیاه نوروزک بر روی باکتری های بی هوازی مولد عفونت های دهانی-حلقی
پروانه ابریشم چی مهرانگیز خواجه کرم الدینی ریحانه هوشیار سرجامی آرزو ذاکر جواد اصیلی حسن پرسا رضا ظریف

سابقه و هدف: نوروزک گیاهی دارویی متعلق به تیره نعناع و بومی استان خراسان است. این گیاه دارای ویژگیهای با ارزش دارویی مانند خاصیت ضد میکروب، ضد التهاب، ضد درد، آرام بخش و آنتی اکسیدان میباشد. این مطالعه با هدف بررسی اثر ضد باکتریایی اسانس گیاه نوروزک بر برخی از باکتری چکیده کامل

سابقه و هدف: نوروزک گیاهی دارویی متعلق به تیره نعناع و بومی استان خراسان است. این گیاه دارای ویژگیهای با ارزش دارویی مانند خاصیت ضد میکروب، ضد التهاب، ضد درد، آرام بخش و آنتی اکسیدان میباشد. این مطالعه با هدف بررسی اثر ضد باکتریایی اسانس گیاه نوروزک بر برخی از باکتریهای بیهوازی مولد عفونتهای دهانی-حلقی انجام شد. مواد و روشها: در این پژوهش بنیادی-کاربردی بخشهای هوایی نوروزک در مرحله گلدهی از منطقه بجستان، واقع در استان خراسان رضوی جمعآوری گردید و به روش تقطیر با آب، اسانس گیری شد. اجزای اسانس با استفاده از دستگاه GC-MS شناسایی گردیدند. اثر غلظتهای مختلف اسانس (mg/ml 50، 25، 12.5، 6.25) بر باکتریهای استرپتوکوکوس موتانس، استرپتوکوکوس پیوژنز، استرپتوکوکوس سانگوئیس و اکتینومایسس ویسکوسوس به روشهای دیسک کاغذی، چاهک (انتشار در آگار)، کالیبراسیون متداول، رقت در آگار و رقت در لوله ارزیابی شد. یافته ها: از میان 35 ترکیب شناسایی شده در اسانس، به ترتیب، β-پینن (23.35%)، α-مورولول (17/.11%)، α-پینن (14.13%) و اوکالیپتول (1 و 8 سینئول) (13.25%)، اجزای اصلی بودند. اسانس این گیاه تأثیر بازدارندگی قابل ملاحظهای بر رشد باکتریهای مورد بررسی داشت. به طوری که بیشترین اثر بازدارندگی از رشد، در غلظت mg/ml 50 مشاهده گردید. استرپتوکوکوس موتانس (mg/ml 13.98=MIC، mg/ml 31.99=MBC) و استرپتوکوکوس پیوژنز (mg/ml 25.32=MIC، mg/ml 51.99=MBC) به ترتیب حساسترین و مقاومترین باکتری در برابر اسانس گیاه نوروزک بودند. نتیجهگیری: اسانس گیاه نوروزک میتواند به عنوان یک فرآورده طبیعی برای تهیه دهانشویهها و به منظور کنترل بیماریهای دهان و دندان مورد استفاده قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

22 - مطالعة ساختار روایت در مثنوی های غنایی خواجوی کرمانی با تکیه بر دیدگاه ژرار ژنت «مطالعة موردی: همای و همایون و گل و نوروز»
غلامحسین خدایار احمد حسنی رنجبر اشرف شیبانی اقدم

منظومه های عاشقانة شعر فارسی از بسترهای مناسبی هستند که می توان از طریق مطالعة آن ها به شناخت و درک ساختار روایی متون غنایی دست یافت. از همان آغاز شعر فارسی بزرگانی مانند فخرالدین اسعد گرگانی به طبع آزمایی در این عرصه پرداخته و آثاری را خلق کرده اند که از نظر ساختار روا چکیده کامل

منظومه های عاشقانة شعر فارسی از بسترهای مناسبی هستند که می توان از طریق مطالعة آن ها به شناخت و درک ساختار روایی متون غنایی دست یافت. از همان آغاز شعر فارسی بزرگانی مانند فخرالدین اسعد گرگانی به طبع آزمایی در این عرصه پرداخته و آثاری را خلق کرده اند که از نظر ساختار روایی با الگوهای قصه های عامیانه انطباق دارند. خواجوی کرمانی نیز به تبعیت از افرادی مانند نظامی گنجوی، مثنوی هایی آفریده که با الگوهای روایی نظریه پردازان امروزی قابل مطالعه و موشکافی است. مثنوی های همای و همایون و گل و نوروز از آثار خواجوی کرمانی در قرن هشتم هستند که به شرح عشق و سوز و گداز دو شاهزادة ایرانی و شامی نسبت به دختران قیصر روم و پادشاه چین می پردازند. با توجه به طبقه بندی انواع ادبی، این دو منظومه را می توان در گروه رمانس جای داد. این پژوهش به شیوة توصیفی - تحلیلی به یافتن شواهد و مثال‌هایی از دیدگاه‌های ژرار ژنت در آثار غنایی خواجوی کرمانی پرداخته و تلاش می کند به این پرسش پاسخ دهد که در ساختار روایات مثنوی های عاشقانة خواجوی کرمانی، کدام یک از مؤلفه های مورد نظر ژرار ژنت قابل بررسی هستند؟ روایت‌شناسی یا دستور زبان روایت، با بررسی فرم یک اثر ادبی می‌کوشد به نظام معنایی‌ای فراتر از متن دست یابد و گفتار روایی یا متن را فهم‌پذیر کند. روایت‌شناسی مجموعه‌ای از احکام کلی دربارۀ سبک‌های روایی، نظام‌های حاکم بر روایت یا داستان‌گویی و ساختار پیرنگ است. ژنت برای توصیف و تحلیل ساختارهای متون ادبی پنج مبحث را مهم می‌داند: نظم، تداوم، بسامد، وجه و لحن. این پنج عامل در چارچوب نظریۀ زمان در روایت جای می‌گیرند. پژوهش حاضر این پنج مبحث را در ساختار روایی دو مثنوی همای و همایون و گل و نوروز شرح و واکاوی می‌کند. یافته ها حاکی از آن است که منظومه های مورد تحلیل، ساختار داستانی و روایی استواری دارند و این پنج مبحث به وضوح در آن ها نمود یافته است. شکل لحظه ای و خطی روایت بدون ارجاع به گذشته، شتاب مثبت و ثابت، وجود تکرار و بسامد، پرداختن به جزئیات و ... از جملة این مؤلفه ها هستند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

23 - شأن و جایگاه نوروز در نزد ایرانیان با تأکید بر شاهنامه
عالمه عباس زاده کناری علی اکبر امینی محمد رضا مایلی محمد توحید فام

جشن ها ویژگی مشترک تمامی فرهنگ ها می باشد. جشن و آیین نوروز یکی از نماد های فرهنگ ایرانی است که با وجود زمان درازی که از عمر آن می گذرد، همچنان پابرجا مانده و ارزش های نهفته در آن از نسلی به نسلی دیگر منتقل شده است.پژوهش حاضر در پی تبیین شأن و جایگاه نوروز در نزد ایرانی چکیده کامل

جشن ها ویژگی مشترک تمامی فرهنگ ها می باشد. جشن و آیین نوروز یکی از نماد های فرهنگ ایرانی است که با وجود زمان درازی که از عمر آن می گذرد، همچنان پابرجا مانده و ارزش های نهفته در آن از نسلی به نسلی دیگر منتقل شده است.پژوهش حاضر در پی تبیین شأن و جایگاه نوروز در نزد ایرانیان با تاکید بر شاهنامه می باشد، با طرح این پرسش که نوروز از قدیم تا کنون چه نقشی بر هویت ملی و یگانگی ایرانیان داشته است؟ برای پاسخ به این پرسش، اشاره ای به اسطوره های مرتبط با نوروز خواهد شد و آنگاه جایگاه و شأن نوروز در نزد ایرانیان مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت. نوروز در شاهنامه با همان روایتی می آید که رسمیت دارد و به شاهی انتساب می یابد که به رغم کوشندگی برای فراهم آمدن بی مرگی در شهر یاری خویش تسلیم مرگ می شود، یعنی جمشید. گروهی دیگر از پژوهشگران، بنیاد نوروز را به سیاوش قهرمان حماسی ایران نسبت می دهند و اعتقاد دارند که نوروز نماد بازگشت و زندگی ایزد شهید شونده گیاهی است که در باور مردم باستان هر ساله با آمدن زمستان می میرد و به زیر زمین می رود و با آمدن بهار و سر سبز شدن گیاهان زندگی دوباره پیدا می کند. نوروز به عنوان کهن ترین و برترین نماد فرهنگی ایران، آیینی مورد قبول و خوشایند برای تمام اقلیت های ایرانی است و به همین دلیل در مقوله نظم فرهنگی می تواند کارکرد مفیدی در جهت نزدیکی اقوام ایرانی و همبستگی ملی ایجاد کند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

24 - نویسنده نوروزنامه کیست؟!
محمد بیات مختاری محمد غفوری فر

در میان کتاب‌ها و رساله‌های منسوب به خیّام، رساله‌ای به نام نوروزنامه وجود دارد که از دیرباز آن را به خیّام نسبت داده‌اند. مجتبی مینوی در سال 1312، آن را به نام خیّام منتشر کرد و در مقدّمه کتاب به جز خیّام، هیچ‌کس را شایسته عنوان نویسنده آن ندانست. در همان اوان کسانی چو چکیده کامل

در میان کتاب‌ها و رساله‌های منسوب به خیّام، رساله‌ای به نام نوروزنامه وجود دارد که از دیرباز آن را به خیّام نسبت داده‌اند. مجتبی مینوی در سال 1312، آن را به نام خیّام منتشر کرد و در مقدّمه کتاب به جز خیّام، هیچ‌کس را شایسته عنوان نویسنده آن ندانست. در همان اوان کسانی چون مینورسکی، مستشرق معروف، بنابه دلایلی با این نظر مخالفت کردند تا این‌که محسن فرزانه طیّ مقاله‌ای که در سال 1363 در مجله آینده نوشت، مدّعی شد که نوروزنامه از خیّام نیست و از فردی به نام کی‌خسرو شیرازی است. فرزانه هنگام مطالعه فرّخ‌نامه جمالی، نوشته ابوبکر مطهّر جمالی یزدی در سال 580 هـ.ق، متوجه شباهت‌های عباراتی از کتاب با نوروزنامه می‌شود که نویسنده آن‌ها را از قول کی‌خسرو شیرازی نقل می‌کند. وی با ذکر برخی شباهت‌ها میان نوروزنامه و فرّخ‌نامه، نویسندة نوروزنامه را کی‌خسرو شیرازی می‌داند، اما فرزانه می‌نویسد که من به جز در این کتاب (فرّخ‌نامه) نام کی‌خسرو شیرازی را در جایی دیگر نشنیده‌ام و نمی‌دانم که او چه کسی است. در این مقاله با دلایلی دیگر حدس فرزانه تأیید و تقویت شده و نیز آشکار شده است که کی‌خسرو شیرازی چه کسی است. پرونده مقاله

فهرست مقالات نوروز

سکوی نشر دانش

پیوندهای سایت

مراکز مرتبط

پشتیبانی

صفحات رسمی