در میان بناهای مختلف، خانه مکانی است که بیش از همه در ارتباط تنگاتنگ با زندگی در حال تحول انسان قرار دارد. این در حالی است که این تعامل پویا بین ساکن و مسکن در عصر امروز تحت تأثیر رویکردهای علمی و اثباتی به رابطه سوژه- ابژه تقلیل یافته است. این رابطه، ساکن را چون سوژه چکیده کامل
در میان بناهای مختلف، خانه مکانی است که بیش از همه در ارتباط تنگاتنگ با زندگی در حال تحول انسان قرار دارد. این در حالی است که این تعامل پویا بین ساکن و مسکن در عصر امروز تحت تأثیر رویکردهای علمی و اثباتی به رابطه سوژه- ابژه تقلیل یافته است. این رابطه، ساکن را چون سوژهای صرف در مقابل مسکن خویش(نه در کنار آن و با آن) قرار میدهد و مسکن چون محصولی تمامشده پذیرای زندگی در حال تحول انسان نیست. این پژوهش ریشه حل این مشکل را در شکلگیری مسکنی خوانشپذیر میداند که پذیرای خوانشهای مختلف ساکنین است. ایده این خانه از دیوان حافظ گرفته شده که با هر دلی همنواست و تازهترشدن دانایی آدمی در طول دوران و نیز ظهور دریافتکنندگان جدید موجبات خوانشهای نوینی از آن را فراهم میکند. در این راستا، ابتدا سعی شده عوامل مؤثر بر خوانشپذیری شعر حافظ تبیین شود و سپس نمود این عوامل در حوزه معماری و به خصوص، سکونت کشف گردد و سپس به روش تطبیقی- تحلیلی عوامل مؤثر بر خوانشپذیری مسکن تبیین شود. توضیح آنکه این عوامل در سه دسته کلی معانی چندگانه، معانی ازلی و پیوندهای ساختاری و محتوایی تبیین شده است.
پرونده مقاله
یکی از بزرگترین غزلسرای قرن هشتم هجری، خواجه حافظ شیرازی است. درباره او همین بس که؛ مفاهیم تربیتی و مضامین والای اخلاقی در لابهلای اشعار شورنگیزش، خودنمایی میکند و عواطف و احساسات پاک و سرشار خوانندگان را برمیانگیزد. نیک میدانیم که حافظ بر دیوان شعرای پیشین تسل چکیده کامل
یکی از بزرگترین غزلسرای قرن هشتم هجری، خواجه حافظ شیرازی است. درباره او همین بس که؛ مفاهیم تربیتی و مضامین والای اخلاقی در لابهلای اشعار شورنگیزش، خودنمایی میکند و عواطف و احساسات پاک و سرشار خوانندگان را برمیانگیزد. نیک میدانیم که حافظ بر دیوان شعرای پیشین تسلّط شگرفی داشته است و از مضامین بدیع و مفاهیم ناب آنان، برای ادای مقصود و ضرورت کلام خویش بهره میبرده است. یکی از این دیوانهای شعری، دیوان ارزشمند امام علیاست؛ چراکه قرابت مضامین اخلاقی و تربیتی اشعار حافظ در پارهای از اوقات، نشاندهندة تأثیرِ مفاهیمِ والایِ اخلاقی و حکمیِ دیوان امام علیاست. این پژوهش با هدف بررسی تطبیقی دیوان حافظ شیرازی و دیوان امام علیاز دیدگاه ادبیاتتعلیمی انجام گرفته است تا بتوان از وجوه تقارن و تشابه مضامین اخلاقی و تربیتی اشعار خواجه با سرودههای امام علیبیشازپیش آگاه شد.
پرونده مقاله
همگان حافظ را سرچشمه الهام گوته_شاعر نامدار المان_می دانند. دراین باره، مقاله های بسیاری نگاشته شده، ولی نکته مهم دراین زمینه، تاثیردیگر سخنوران بزرگ پارسی زبان برگوته است. سال ها پیش از ترجمه هامر _پورگشتال از دیوان حافظ، ادام اولئاریوس، فرستاده دربار اشلزویگ _هولشتاین چکیده کامل
همگان حافظ را سرچشمه الهام گوته_شاعر نامدار المان_می دانند. دراین باره، مقاله های بسیاری نگاشته شده، ولی نکته مهم دراین زمینه، تاثیردیگر سخنوران بزرگ پارسی زبان برگوته است. سال ها پیش از ترجمه هامر _پورگشتال از دیوان حافظ، ادام اولئاریوس، فرستاده دربار اشلزویگ _هولشتاین به اصفهان عهد صفوی _گلستان سعدی را به المانی ترجمه کرده بود و این ترجمه نه تنها برگوته، بلکه بر بسیاری از شاعران و نویسندگان المانی زبان تاثیر نهاد. این تاثیرپذیری گاه همچون غزل های حافظ بر صور خیال وخیال بندی های گوته تاثیر نهاده وگاه شاعر المانی سخن سعدی را بی کم وکاست اورده است. هدف از نگارش مقاله حاضر، یاداوری برخی از این ویژگی ها و در عین حال، اهمیت ترجمه گلستان سعدی به زبان المانی است.
پرونده مقاله
دین و عرفان قدمتی وصفناشدنی در زندگی بشر دارند. در صد سال اخیر نگاههای تکمیلی و انتقادی صاحب نظران به این مقولات، منجر به ایجاد حوزههای اختصاصی مطالعاتی در دانشگاهها شده و طرفداران ویژهای پیدا کرده است. جهت تعیین صحت و سقم بسیاری از نظریه ها لازم است از آن به شکل ک چکیده کامل
دین و عرفان قدمتی وصفناشدنی در زندگی بشر دارند. در صد سال اخیر نگاههای تکمیلی و انتقادی صاحب نظران به این مقولات، منجر به ایجاد حوزههای اختصاصی مطالعاتی در دانشگاهها شده و طرفداران ویژهای پیدا کرده است. جهت تعیین صحت و سقم بسیاری از نظریه ها لازم است از آن به شکل کارآمدتری استفاده شود. سویین برن یکی از صاحبنظران در حوزۀ تجربههای دینی و عرفانی است. براساس تئوری او تجربههای عرفانی عرفا در پنج گروه قرار میگیرند. از آنجا که حافظ یکی از برجستهترین عرفای این مرز و بوم است، در این پژوهش تلاش شده با تکیه بر نظریۀ برن، تجربههای عرفانی موجود در دیوان این شاعر استخراج و دستهبندی شود. یافتههای پژوهش نشان میدهد بسیاری از تجربههای عرفانی مطرح شده در دیوان حافظ در چارچوب نظریۀ برن قرار میگیرد. موارد اندکی نیز وجود دارد که نیاز به بازتعریف دارد.
پرونده مقاله
متفکران ایرانی همیشه در شرایط بحرانی سعی میکردند نظم آرمانی جامعه را به لحاظ اندیشهگانی حفظ کنند. هر چه شرایط سیاسی و اجتماعی بحرانیتر می گردید تلاش متفکران ایران جهت حفظ دستاوردهای اخلاق سیاسی بیشتر میشد. یکی از شرایط دهشناک جامعه ایرانی حمله مغول ها و بهم خوردن ار چکیده کامل
متفکران ایرانی همیشه در شرایط بحرانی سعی میکردند نظم آرمانی جامعه را به لحاظ اندیشهگانی حفظ کنند. هر چه شرایط سیاسی و اجتماعی بحرانیتر می گردید تلاش متفکران ایران جهت حفظ دستاوردهای اخلاق سیاسی بیشتر میشد. یکی از شرایط دهشناک جامعه ایرانی حمله مغول ها و بهم خوردن ارکان نظری و سیاسی اجتماع ایرانی بود. کشتارها، غارت، تجاوز، نابودی میراث در هجوم قبایل بیابان گرد از میان رفت. نخبگانی چون سعدی، حافظ، عبید، جوینی و خواجه نصیر سعی کردند به شیوه های مختلف هر چند ساختار سیاسی و اقتصادی از هم پاشیده بود به شکل فکری و فرهنگی کشور را نجات دهند. حافظ از جمله متفکرانی است که به خاطر قرار گرفتن در سنت عرفان ایرانی، دولت و قدرت سیاسی اجتماعی را به صورت خودآگاه نشانه نمیرود، بلکه اندیشه سیاسی و سیاست زبانی او در قالب مباحث ناخودآگاهی زبانی، تبلور هویت و آرمان های تفسیر پذیر زبانی و از همه مهم تر تکیه بر راستی، شادی و عشق به صورت مبارزه علیه زبان قدرتمند، غمگین و ریاکار خود را نشان میدهد. برای همین منظور برای بررسی سیاست در دیوان حافظ، روش پدیدارشناسی انتخاب شده است که در روش پدیدارشناسی شکلهای مختلف اندیشه بروز پیدا میکند و کار پدیدارشناس شناخت پسزمینههای هویتی، زبانی و سازه ایست که نشانهها و نمادهای مختلف را به پسزمینههای فرهنگی ارتباط میدهند. پدیدارشناسان بر این اعتقادند که رفتارهای انسان دارای معانی است که این معانی در طول تاریخ بهصورت جهان زیستهای بدیهی انگاشته شده در سنت به ارث رسیده است.
پرونده مقاله
این تحقیق بهمنظور تعیین الگوی طراحی برنامه درسی شهودی مبتنی بر بررسی زیبا شناسانه دیوان حافظ، صورت گرفته است. واکاوی ابیات به روش کیفی هرمنوتیک انجامیافته و از کلیه منابع چاپی و الکترونیکی در دسترس، برای جمعآوری اطلاعات استفادهشده است. تجزیهوتحلیل دادهها با بهکار چکیده کامل
این تحقیق بهمنظور تعیین الگوی طراحی برنامه درسی شهودی مبتنی بر بررسی زیبا شناسانه دیوان حافظ، صورت گرفته است. واکاوی ابیات به روش کیفی هرمنوتیک انجامیافته و از کلیه منابع چاپی و الکترونیکی در دسترس، برای جمعآوری اطلاعات استفادهشده است. تجزیهوتحلیل دادهها با بهکارگیری نظام مقولهبندی قیاسی انجامشده و نتایج درزمینه اهداف، منابع و راهبردهای یاددهی –یادگیری در قالب مقولههای محوری، تقسیمبندی گردیده است. الگوی برنامه درسی شهودی، برای تمام برنامه ریزان و دستاندرکاران تعلیم و تربیت کشور این امکان را فراهم میکند که از منابع غنی ادبی، هنری و عرفانی در امر تعلیم و تربیت استفاده کنند. تعلیم و تربیت، با این فهم و ادراک به سمت کشف معانی فراعقلی در سایه دانش درونی بیمرز و انتها بهعنوان سرچشمه خطاناپذیر حقیقت خواهد رسید.
پرونده مقاله
هویت احساس بودن، شدن و عنایت ذاتی آدمی به حقیقت وجودی خویش به منزله انسان است و تعیین کننده روح جمعی است که نمادی از تاریخ انسانی است و کوشش برای کشف، یا احیای هویت؛ یعنی تلاش برای یافتن آنچه در فطرت انسانی مندرج است، در مفهومی خاص مورد توجه جدی اندیشمند بزرگ ایرانی حاف چکیده کامل
هویت احساس بودن، شدن و عنایت ذاتی آدمی به حقیقت وجودی خویش به منزله انسان است و تعیین کننده روح جمعی است که نمادی از تاریخ انسانی است و کوشش برای کشف، یا احیای هویت؛ یعنی تلاش برای یافتن آنچه در فطرت انسانی مندرج است، در مفهومی خاص مورد توجه جدی اندیشمند بزرگ ایرانی حافظ شیرازی قرار گرفته است. او با توجه به جایگاه معرفتی و اندیشهای والایش و با عنایت به درکی که از زمانه بحرانی جامعه ایرانی بدست آورده، نگرشی را در باب ایجاد هویت جمعی ارایه میدهد که بر بنیان حقجویی، سعادتطلبی، اعتدالگرایی، فطرت، خرد و اندیشه حکیمانه و عشق وعرفان استوار است و برای تحقق آن به روشننگری، عشق، سلوک عارفانه، اصلاحطلبی و انقلابی رفتار کردن و در یک کلام بازگشت به خویشتن حقیقی خویش و به طور کلی تحقق سیاست رندی یا سیاست برتر که در نگاه او جامع همه است رو میآورد. بر این اساس به ارایه هویتی جمعی از انسان میپردازد که برنگرش معنوی دین اسلام(قرآن و سنت پیامبر اسلام (ص) و خاندان او) و فرهنگ ایرانی و عرفان راستین، ابتناء یافته است.
پرونده مقاله
حافظ به عنوان یکی از سرایندگان برجستة ادبیّات عرفانی در میان شاعران پارسیسرا راجع به مسألة سعادت بشر و عوامل پیشبرنده و بازدارنده از آن و همچنین نوع موضعگیری وی در قبال تعالیم صحیح و ناصحیح رسیدن به سعادت و سیر انفسی، عقاید ناب و درخور توجهی دارد. در این نوشتار به م چکیده کامل
حافظ به عنوان یکی از سرایندگان برجستة ادبیّات عرفانی در میان شاعران پارسیسرا راجع به مسألة سعادت بشر و عوامل پیشبرنده و بازدارنده از آن و همچنین نوع موضعگیری وی در قبال تعالیم صحیح و ناصحیح رسیدن به سعادت و سیر انفسی، عقاید ناب و درخور توجهی دارد. در این نوشتار به منظور شناخت بهتر و عمیقتر این نظرات از روش تحلیل گفتمان انتقادی استفاده شده است که شامل نظریهها و روشهایی برای مطالعة تجربی روابط میان گفتمان و تحولات اجتماعی و فرهنگی است. براین اساس دو غزل از حافظ در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین بررسی شده است. نتایج این واکاوی نشان میدهد که شعر حافظ آمیزهای از تغزّل و تعقّل است و تفسیر آن بدون قرآن کاری عبث و بی فایده است. سیر انفسی از نظر حافظ، فرایندی خرد محور و عملگراست و با زهد منافات دارد. این فرایند پالایشی است، نه پرورشی و نقش مرشد، تنها به عنوان الگو و راهنما است و او هیچ سیطرهای بر سالک ندارد .
پرونده مقاله
بیت حافظ اگر سجدة تو کرد مکن عیب/ کافر عشق ای صنم گناه ندارد در دیوان غزلیّات حافظ، یکی از بیتهایی است که از نظر معنا پیچیده و مبهم به نظر میرسد. بسیاری از شارحان در ارائۀ معنای بیت دچار لغزش شدهاند و دلیل آن نیز توجه نکردن به معنای دقیق ترکیب کافرِ عشق است که سبب شد چکیده کامل
بیت حافظ اگر سجدة تو کرد مکن عیب/ کافر عشق ای صنم گناه ندارد در دیوان غزلیّات حافظ، یکی از بیتهایی است که از نظر معنا پیچیده و مبهم به نظر میرسد. بسیاری از شارحان در ارائۀ معنای بیت دچار لغزش شدهاند و دلیل آن نیز توجه نکردن به معنای دقیق ترکیب کافرِ عشق است که سبب شده بیشتر شارحان به معنای کلّی بیت اشاره کنند و به تفسیر و شرح عبارتهای کلیدی نپردازند. از این رو باید گفت که بیشتر شرحهای این بیت بر منطق و استدلال درستی استوار نیست و برخی از شارحان، همان سخن نادرست پیشینیان را تکرار کردهاند. با در نظر گرفتن این نکته باید پرسید که معنای این بیت با توجه به اندیشۀ حاکم بر غزلیات حافظ چیست؟ این جستار به روش توصیفی-تحلیلی بر مرور شرحهای بیتِ مذکور و نقد آنها استوار است. براساس معنای ترکیب کافرِ عشق در ادبیات فارسی، میتوان دریافت که معشوق، حافظ را به سبب سجده کردن به غیر خدا سرزنش کرده و حافظ نیز در پاسخ، کافرِ عشق را عاری از گناه و خطا دانسته است؛ زیرا از عاشق چنین خطا و گناهی سرمیزند.
پرونده مقاله
شعرا برای بیان موضوعات و مفاهیمی که در ضمیرشان داشتهاند. از عناصر متعدّدی برای هنرنمایی استفاده میکردهاند. بر این اساس است که آثار برجستة ادبی مشحون از عناصر متعدّدی از هنر، علوم متداول، پندارهای عامیانه و هر عنصری است که بتوان در هنرپردازی از آن استفاده کرد. از آن م چکیده کامل
شعرا برای بیان موضوعات و مفاهیمی که در ضمیرشان داشتهاند. از عناصر متعدّدی برای هنرنمایی استفاده میکردهاند. بر این اساس است که آثار برجستة ادبی مشحون از عناصر متعدّدی از هنر، علوم متداول، پندارهای عامیانه و هر عنصری است که بتوان در هنرپردازی از آن استفاده کرد. از آن میان میتوان به احجار کریمه اشاره کرد که هم در هنرپردازیهای لفظی و هم معنوی مورد استفاده شعرا قرار گرفته است. در پژوهش حاضر کاربردهای ادبی احجار کریمه را در دیوان حافظ مورد بررسی قرار داده و علّت انتخاب این موضوع این است که اوّلاً به کاربردهای ادبی احجار کریمه در ادب فارسی کمتر پرداخت شده است و ثانیاً شاعری هنرمند مانند حافظ با بسامد بالا در هنرپردازیهایش از احجار کریمه استفاده کرده در حدّی که میتوان این کاربردها را جزو ویژگی سبکی حافظ به شمار آورد. در این پژوهش هدف، استخراج و تبیین کاربردهای ادبی احجار کریمه در دیوان حافظ است و به طور مستقیم پاسخ دادن به این سؤال است که احجار کریمه در دیوان حافظ دارای چه کاربردهای ادبی دارند؟ روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و شواهدی از دیوان برای همان کاربرد آورده سپس به تحلیل نمونهها پرداخته شده است. از یافتهها و نتایج به دست آمده به طور عمده میتوان به بسامد بالای وجود کاربردهای احجار کریمه در سیزده عنوان، یکصد و سی و دو موضوع و دویست و شصت و هفت بار در دیوان حافظ اشاره کرد که قریب یک دهم ابیات دیوان حافظ را شامل میشود.
پرونده مقاله
یک پرسش کهن از دیرباز، اندیشة پژوهشگران، ادیبان و انسانهای کنجکاو را به خود سرگرم داشته بوده است که: آیا می شود شعر را به زبانی دیگر ترجمه کرد؟ چنین پیداست که تا نیمه دوم قرن دوم هجری، دانشمندان جهان در این باره، سخنی دانشورانه نگفته اند. یکی از دانشمندان اسلامی سدة دوم چکیده کامل
یک پرسش کهن از دیرباز، اندیشة پژوهشگران، ادیبان و انسانهای کنجکاو را به خود سرگرم داشته بوده است که: آیا می شود شعر را به زبانی دیگر ترجمه کرد؟ چنین پیداست که تا نیمه دوم قرن دوم هجری، دانشمندان جهان در این باره، سخنی دانشورانه نگفته اند. یکی از دانشمندان اسلامی سدة دوم و سوم هجری، نخستین بار درباره ترجمه و مسائل آن، گفت و گو کرده است. عمروبن بحرالجاحظ از مردم بصره، دانشمند بزرگی است که با کنجکاوی و ژرفنگری به کنکاش در این موضوع رو می آورد و دیدگاههای روشن خود را دربارة مسائل ترجمه بیان می کند. یکی از نمونه های زیبا و شایسته در این راستا، برگردان غزلیات خواجه حافظ شیرازی به زبان تازی است. ابراهیم امین الشَّواربی در ترجمة غزلیات حافظ، گرچه دچار پاره ای لغزشها گشته، ولی بر روی هم وی در این کار سترگ، به راستی موفّق بوده و توانایی و هنر ادبی خود را نشان داده است.
پرونده مقاله
این مقاله حاوی یادداشتهایی ارزنده است از شادوران استاد جلال الدین همایی که باریک بینی هایی را در برخی اشعار لسان الغیب خواجه حافظ شیرازی بیان می دارد. این یادداشتها که تاکنون در نشریه ای درج نشده است، به لطف و عنایت استاد دکتر شاه حسینی در اختیار پژوهش نامه فرهنگ و ادب چکیده کامل
این مقاله حاوی یادداشتهایی ارزنده است از شادوران استاد جلال الدین همایی که باریک بینی هایی را در برخی اشعار لسان الغیب خواجه حافظ شیرازی بیان می دارد. این یادداشتها که تاکنون در نشریه ای درج نشده است، به لطف و عنایت استاد دکتر شاه حسینی در اختیار پژوهش نامه فرهنگ و ادب قرار گرفته است. نکات مورد اشاره مرحوم همایی شامل دوازده مورد است که برخی را به اختصار و در حد اشاره و برخی را مشروح تر بیان داشته اند و می تواند در حل و فهم برخی ابهامات یا دقایق به سخن خواجه مدد رساند.
پرونده مقاله
سکوی نشر دانش
سند یا سکوی نشر دانش ،سامانه ای جهت مدیریت حوزه علمی و پژوهشی نشریات دانشگاه آزاد می باشد