-
دسترسی آزاد مقاله
1 - بررسی ریشه های تاریخی امثال و حکم مردم کرمان
عیسی مرادی ابولقاسم امیر احمدی علی عشقی سردهیچکیدهامثال و حکم ملّتها، علاوه بر بیان نصـایح و انـدرزهای تربیتـی و اجتمـاعی، اغلـب مبیّن خلقیّات و خصلتهای درونی آنهـا نیـز هسـت کـه بـه صـورت معـانی مجـازی و استعاری و گاهی نیز صریح و روشن بیان مـی شـوند. ایـن گفتارهـای حکیمانـه، گـاهی آمیخته به خرافات، احساسات و ان چکیده کاملچکیدهامثال و حکم ملّتها، علاوه بر بیان نصـایح و انـدرزهای تربیتـی و اجتمـاعی، اغلـب مبیّن خلقیّات و خصلتهای درونی آنهـا نیـز هسـت کـه بـه صـورت معـانی مجـازی و استعاری و گاهی نیز صریح و روشن بیان مـی شـوند. ایـن گفتارهـای حکیمانـه، گـاهی آمیخته به خرافات، احساسات و اندیشـه هـای خـام و یـا اسـطوره ای و افسـانه ای ظـاهر می شوند که همگی نشانهء عمق و گسترهء نوع احساسات و باورهای علمی یـا غیرعلمـی و افسانه ای گذشتگان است. هدف این مقاله بررسی نقش امثال و حکم رایج شهر کرمان در اشاعه فرهنگی مردم این دیار و بررسی چگونگی تحولات آنها می-باشد. برای این منظور با رویکرد تحلیلی به بررسی امثال و حکم رایج در شهر کرمان پرداخته و ریشههای تاریخی این امثال و حکم را مورد بررسی قرار دادهایم. در پایان نیز به نتیجهگیری پیرامون تاثیری که این ریشههای تاریخی بر اشاعه فرهنگی داشتهاند پرداختهایم. واژههای کلیدی: امثال و حکم، مثل، ریشههای تاریخی، اشاعه فرهنگی، کرمان. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - بررسی تطبیقی بازتاب میراث ادبی در راحة الصدور و عقد العلی
حسن اسدزاده خانقاه محمد ابراهیمپور نمین خسرو جلیلی کهنهشهریمتون تاریخی فارسی در دوره کلاسیک ضمن اینکه به لحاظ محتوا مربوط به تاریخاند، بخشی از میراث نثر فارسی به شمار می آیند. نویسندگان آثار تاریخی هم توجه خاصی به ادبی کردن نثر دارند و می کوشند تاریخ را در قالب نثر زیبایی ارائه دهند و بخشی از میراث ادبی نظیر کاربرد شعر فارسی و چکیده کاملمتون تاریخی فارسی در دوره کلاسیک ضمن اینکه به لحاظ محتوا مربوط به تاریخاند، بخشی از میراث نثر فارسی به شمار می آیند. نویسندگان آثار تاریخی هم توجه خاصی به ادبی کردن نثر دارند و می کوشند تاریخ را در قالب نثر زیبایی ارائه دهند و بخشی از میراث ادبی نظیر کاربرد شعر فارسی و شعر عربی، امثال و حکم، آیات قرآنی و احادیث را در آثار خودشان بازتاب دهند. در این مقاله، میراث ادبی در دو متن تاریخی برجسته مربوط به دوره سلجوقی، راحة الصدور راوندی و عقد العلی افضل الدین کرمانی، و همچنین شیوه های کاربرد هر یک از آن ها بررسی شده و نتیجه گرفته شده است که هر دو نویسنده، میراث ادبی را با مهارت خاصی در آثار خود به کار برده اند که تأثیر بسزایی بر ادبیات فارسی آن دوران داشته است. میزان بازتاب آیات و احادیث در هر دو کتاب تقریباً نزدیک به هم است اما شیوه های کاربرد آنها متفاوت می باشد. همچنین اشعار و امثال و حکم بکار رفته در راحة الصدور به مراتب بیشتر از کتاب عقد العلی است. شیوه های کارکرد اشعار در هر دو اثر شبیه هم است و در حالی که به نظر می رسد کارکرد روایی- تاریخی ارجح باشد، ولی هر دو نویسنده از این کارکرد کمترین بهره را برده اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - بررسی تطبیقی ارسال مثل و امثال سائره در دیوان صائب تبریزی و متنبّی
شهلا حاج طالبی سیّدمحمّد امیریمتنبّی و صائب دو شاعر بزرگ حکمتسرا میباشند و دیوان این دو، سرشار از مفاهیم عمیق حکمی و اخلاقی است؛ این مفاهیم با استناد به روابط فرهنگی دو زبان، دائماً بین شاعران عربی و فارسی در آمد و شد و تبادلاند. از آنجا که کثرت استعمال مثل و ارسال مثل در دیوان صائب و متنبّی فرا چکیده کاملمتنبّی و صائب دو شاعر بزرگ حکمتسرا میباشند و دیوان این دو، سرشار از مفاهیم عمیق حکمی و اخلاقی است؛ این مفاهیم با استناد به روابط فرهنگی دو زبان، دائماً بین شاعران عربی و فارسی در آمد و شد و تبادلاند. از آنجا که کثرت استعمال مثل و ارسال مثل در دیوان صائب و متنبّی فراوان است و نیز با توجّه به اینکه هر دو شاعر در حوزه امثال سائره شهرهاند و در زمینههای حکمی و اخلاقی نیز اشتراکاتی دارند، این پژوهش سعی دارد امثال سائره و ارسال مثل را در دیوان این دو شاعر به صورت تطبیقی بررسی نماید و به این نتیجه برسد که صائب در بیان ارسال مثل و تمثیل موفّقتر از متنبّی عمل نموده است و این به دلیل بهره جستن وی از تمثیل و تشبیه و استعارات زیبا و بیبدیل در قالب اسلوب معادله است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - بررسی جایگاه زنان در امثال و حکم فارسی با رویکرد جامعه شناسی
رضا فرصتی جویباری مینا نبئیدر فایل اصل مقاله موجود استدر فایل اصل مقاله موجود است پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - جلوههای تمثیلی و امثال و حکم در دیوان خاقانی
هائیده موسویان مهدی ماحوزیاین مقاله در پی بررسی تمثیل و امثال و حکم در اشعار پادشاه اقلیم سخن، خاقانی است که برگرفته از پایان نامه با عنوان فرهنگ عامه فولکلور در دیوان خاقانی است. نگارندگان سعی دارند با برشمردن شاهد مثالهای متعدد در دیوان این شاعر توانا مثل مقدم داشتن عشق بر عقل، اهمیت مقام فقر چکیده کاملاین مقاله در پی بررسی تمثیل و امثال و حکم در اشعار پادشاه اقلیم سخن، خاقانی است که برگرفته از پایان نامه با عنوان فرهنگ عامه فولکلور در دیوان خاقانی است. نگارندگان سعی دارند با برشمردن شاهد مثالهای متعدد در دیوان این شاعر توانا مثل مقدم داشتن عشق بر عقل، اهمیت مقام فقر معنوی، یافتن راه امان در گرو ترک هوسها، عدم توقع سلامتی از گردش روزگار، قناعت و عدم رجوع به ناکسان، وفاداری روزگار با گذشت ایام، فقر جان و روح، برگ و نوای طبع مادی، جستن عافیت و سلامت در عالم روحانی نه در دنیا، طلب کردن همدم در عالم فنا نه دنیا و داستانهای تمثیلی مثل داستان خلیفه و سقّا و داستان طوطی و بازرگان، بیان کند که عنصر تمثیل و امثال وحکم مانند دیگر عناصر فرهنگ عامه از جمله مواد و درون مایههایی است که شاعران در دیوانهای خود از آن مضمون سازی کرده و ابیات بدیع خلق نمودهاند. از این میان، خداوندگار صنایع بدیعی و بیانی، خاقانی، به نحواحسن از عهده این مهم برآمده وهنرنمایی کرده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - نگرشی بر کنایات و امثال وحکم در قصاید انوری
طاهره خبازیشکوه وغنای زبان دری که در طی چندین قرن به پایه بسیار بلندی از تکامل رسیده است بستگی به لغت ها و ترکیب های شیرین و دلنشین و پرمعنایی دارد که تلفیق آنها در نظم ونثر،ادبیات فاخر را به وجود آورده است و قسمت بزرگی از آنها را باید کنایه واصطلاح تعبیر کرد. این کنایه ها واصطلاح چکیده کاملشکوه وغنای زبان دری که در طی چندین قرن به پایه بسیار بلندی از تکامل رسیده است بستگی به لغت ها و ترکیب های شیرین و دلنشین و پرمعنایی دارد که تلفیق آنها در نظم ونثر،ادبیات فاخر را به وجود آورده است و قسمت بزرگی از آنها را باید کنایه واصطلاح تعبیر کرد. این کنایه ها واصطلاحات در هر عصربه مناسبت اوضاع و احوال خاص آن زمان و تحولاتی که پدید آمده به تدریج به گنجینه الفاظ دری راه یافته و با ورود در سیاق سخن پیوسته و پراکنده بر حجم زبان فارسی از حیث باروری و زیبایی افزوده است. در اشعار انوری صور خیال بسیاری به کار رفته است که در این مقاله تلاش شده جنبه های زیباشناسی قصاید انوری بر اساس کنایه مورد بررسی و تحلیل قرار بگیرد و برای آن شواهد فراوانی از قصاید زیبای این شاعر آورده شود تا میزانی از کاربرد کنایه و امثال وحکم در قرن ششم ارایه شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - بازتاب امثال و حکم عربی و فارسی در آیینه ی قصاید و غزلیات و قطعات تقی دانش
رجب توحیدیانبا تحقیق در شعر و ادب فارسی از آغاز تا حال حاضر، می توان دریافت که شعرا و نویسندگان به شیوه ها های گوناگون، از امثال و حکم عربی و فارسی بهره جسته اند. با مطالعه ی آثار شعرا و نویسندگان بزرگی چون: فردوسی، ناصر خسرو، عنصر المعالی، نصرالله منشی، سعد الدین وراوینی، سنایی، ا چکیده کاملبا تحقیق در شعر و ادب فارسی از آغاز تا حال حاضر، می توان دریافت که شعرا و نویسندگان به شیوه ها های گوناگون، از امثال و حکم عربی و فارسی بهره جسته اند. با مطالعه ی آثار شعرا و نویسندگان بزرگی چون: فردوسی، ناصر خسرو، عنصر المعالی، نصرالله منشی، سعد الدین وراوینی، سنایی، انوری، نظامی، خاقانی، عطار نیشابوری، عطاملک جوینی، مولانا، سعدی، حافظ و دیگران در می یابیم که اینان از امثال و حکم عربی و فارسی، برای بیان اندیشه های والای اخلاقی، عرفانی، اجتماعی، سیاسی، ادبی بهره جسته تا جایی که این شیوه ی بیان، به عنوان خصیصه ی بارز سبکی آنان در آمده است. تقی دانش یکی از شعرا و ارباب قلم اواخر دوره ی قاجاریه دوره ی پهلوی است که با تأسی از شعرا و نویسندگان پیشین، تحت تأثیر امثال و حکم عربی و فارسی قرار گرفته و در آیینه ی قصاید و غزلیات و قطعات خویش، سیمای زیبایی از امثال و حکم عربی و فارسی نشان داده است. نگارنده در این پژوهش، امثال و حکم عربی و فارسی را در کلّ قصاید و غزلیات و قطعات دانش مورد بررسی قرار داده است. هدف از این پژوهش بررسی شیوه ها های بهره گیری از امثال و حکم در محدوده ی قصاید و غزلیات و قطعات دانش است. نتیجه ی تحقیق اینکه بهره گیری از امثال و حکم عربی و فارسی، با تأسی از پیشینیان، در جای جای قصاید و غزلیات و قطعات دانش مشهود بوده و به عنوان خصیصه ی بارز سبکی وی در آمده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - بررسی ادبیات عامیانه کوردی
جمال احمدی آرزو برومندیپژوهش حاضر به ادبیات عامیانه کردی میپردازد. ادبیات عامیانه، آن بخش از متون نظم و نثری است که به صورت مکتوب و یا شفاهی در میان مردم عامی نسل به نسل و سینه به سینه به آیندگان رسیده و حامل افکار و باورها و احساسات و تخیّلات و پندها و سرگرمیها و ... است. این گونهی ادبی ن چکیده کاملپژوهش حاضر به ادبیات عامیانه کردی میپردازد. ادبیات عامیانه، آن بخش از متون نظم و نثری است که به صورت مکتوب و یا شفاهی در میان مردم عامی نسل به نسل و سینه به سینه به آیندگان رسیده و حامل افکار و باورها و احساسات و تخیّلات و پندها و سرگرمیها و ... است. این گونهی ادبی نشان دهندۀ روح تپندۀ ملتها در طول قرون بوده و همواره منشأ ادبیات رسمی و منشیانه بوده است. با این تفاوت که اگر ادبیات رسمی نتواند به خوبی فرهنگ مردم را نشان دهد، ادبیات عوام به خوبی از عهدۀ آن بر میآید و در لابه لای گونههای ادب عوام روح منتشر ملت هویدا میشود. این پژوهش که به صورت کتابخانهای و با روش تحلیلی- توصیفی انجام شده، درپی شناساندن مجمل و مختصر ادبیات عامیانه کردی است. به همین منظور تلاش شده با استفاده از منابع مورد اعتماد، توصیف موجز و معتبری از آن به دست داده شود. همچنین پژوهشِ حاضر این نتیجه را میدهد که همۀ انواع ادب عامه، محل خوبی برای مطالعه و بررسی فرهنگها، باورها، شادیها، غمها، افکار و اخلاق مردمانِ کرد در گذشتههای دور تا امروز است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
9 - شمع افروخته
غلام رضا ستودهدهخدا یکی از تأثیرگذارترین شخصیتها در تاریخ ادبیات این سرزمین است. این مقاله ضمن معرفی ویژگیهای لغتنامه برخی از یادداشتهای مرحوم دهخدا را دربارة برخی از کلمهها و ترکیبها که در متن چاپی لغتنامه ذکر نشده است – بیان کرده، آنها را بر حسب محتوا طبقهبندی مینما چکیده کاملدهخدا یکی از تأثیرگذارترین شخصیتها در تاریخ ادبیات این سرزمین است. این مقاله ضمن معرفی ویژگیهای لغتنامه برخی از یادداشتهای مرحوم دهخدا را دربارة برخی از کلمهها و ترکیبها که در متن چاپی لغتنامه ذکر نشده است – بیان کرده، آنها را بر حسب محتوا طبقهبندی مینماید. توجه به این یادداشتهای شخصی، دقت نظر و احاطه دهخدا را – که نویسنده از او به صفت شمع افروخته یاد میکند – بر فرهنگ و زبان فارسی نشان میدهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
10 - بررسی و مقایسة سیمای زن و مرد در امثال و حکم دهخدا
ناهید شاملوبررسی سیمای زن و مرد در امثال و حکم ده خدا یکی از راه هایی است که می تواند وضعیت و موقعیت زنان و مردان را در نگاه مردم مشخص کند. این مقاله، کوششی است برای پاسخ بدین پرسش ها: در کتاب امثال و حکم ده خدا سیمای زنان و مردان ایرانی چگونه ترسیم شده است؟ سیمای زنان و مردان از چکیده کاملبررسی سیمای زن و مرد در امثال و حکم ده خدا یکی از راه هایی است که می تواند وضعیت و موقعیت زنان و مردان را در نگاه مردم مشخص کند. این مقاله، کوششی است برای پاسخ بدین پرسش ها: در کتاب امثال و حکم ده خدا سیمای زنان و مردان ایرانی چگونه ترسیم شده است؟ سیمای زنان و مردان از نظر کلیشه های جنسیتی یا تصورات قالبی در امثال و حکم به چه صورت نمایان شده است؟ چه صفات یا ویژگی هایی به برخی از رفتارهای زنان و مردان نسبت داده شده است؟ آیا تصورات قالبی مربوط به زنان و مردان در امثال و حکم وجود دارد؟ با توجه به تصورات قالبی یا کلیشه های جنسیتی چه توقع و انتظارهایی از زنان و مردان در امثال و حکم وجود دارد؟ امثال و حکم ده خدا، مشتمل بر چهار جلد و دوهزار و شصت و چهار صفحه و بیست و دو هزار و صد و سی و چهار مَثَل و نکتة حکمی است. بطور کلی در کتاب امثال و حکم، ما شاهد تأیید باورهای قالبی هستیم. نتایج بدست آمده از این پژوهش در متن آورده شده است. پرونده مقاله