نگرشی بر کنایات و امثال وحکم در قصاید انوری

محورهای موضوعی : ادبیات فارسی

طاهره خبازی ¹

1 - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین پیشوا

تاریخ دریافت : 1399/06/06 تاریخ پذیرش : 1399/11/14 تاریخ انتشار : 1399/12/01

کلید واژه: انوری –قصاید, امثال و حکم, کنایه,

چکیده مقاله :

شکوه وغنای زبان دری که در طی چندین قرن به پایه بسیار بلندی از تکامل رسیده است بستگی به لغت ها و ترکیب های شیرین و دلنشین و پرمعنایی دارد که تلفیق آنها در نظم ونثر،ادبیات فاخر را به وجود آورده است و قسمت بزرگی از آنها را باید کنایه واصطلاح تعبیر کرد. این کنایه ها واصطلاحات در هر عصربه مناسبت اوضاع و احوال خاص آن زمان و تحولاتی که پدید آمده به تدریج به گنجینه الفاظ دری راه یافته و با ورود در سیاق سخن پیوسته و پراکنده بر حجم زبان فارسی از حیث باروری و زیبایی افزوده است. در اشعار انوری صور خیال بسیاری به کار رفته است که در این مقاله تلاش شده جنبه های زیباشناسی قصاید انوری بر اساس کنایه مورد بررسی و تحلیل قرار بگیرد و برای آن شواهد فراوانی از قصاید زیبای این شاعر آورده شود تا میزانی از کاربرد کنایه و امثال وحکم در قرن ششم ارایه شود.

چکیده انگلیسی:

The splendor and richness of the Dari language, which has reached a very high level of evolution over the centuries, depends on the sweet, pleasant and meaningful words and combinations, the combination of which in order and prose has created glorious literature and a large part of them. It must be interpreted ironically. These allusions and idioms have gradually found their way into the treasury of Dari words in each era due to the special circumstances of that time and the developments that have taken place, and by entering a continuous and scattered context, have increased the volume of Persian language in terms of fertility and beauty. In Anvari's poems, many imaginary forms have been used. In this article, an attempt has been made to study and analyze the aesthetic aspects of Anvari's poems based on irony, and for that, many evidences of beautiful poems of this poet have been brought to use irony and proverbs. Presented in the sixth century.

منابع و مأخذ:

منابع و مآخذ

1ـ احمدنژاد، کامل. معانی و بیان. انتشارات زوار، چاپ دوم، 1385.

2ـ انوری، اوحدالدین. دیوان انوری. به اهتمام محمدتقی مدرس رضوی، انتشارات علمی فرهنگی، چاپ سوم، 1364.

3ـ ثروتیان، بهروز. بیان در شعر فارسی. انتشارات امیرکبیر، چاپ اول، 1387.

4ـ دهخدا، علی‏اکبر. امثال و حکم. انتشارات امیر کبیر، چاپ بیست ویکم، 1391.

5ـ ـــــ ، ــــــ . (لغت نامه دهخدا، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، چاپ دوم از دوره جدید.

6ـ رادفر، ابوالقاسم. فرهنگ بلاغی ادبی. تهران: انتشارات اطلاعات، چاپ اول، 1368.

7ـ رضانژاد، غلامحسین. اصول علم بلاغت. انتشارات الزهرا، 1367.

8ـ شفیعی‏کدکنی، محمدرضا. صورخیال در شعر فارسی. انتشارت آگه، چاپ هفدهم، 1380.

9ـ ـــــــــــ ، ـــــــــ . مفلس کیمیا فروش. انتشارات سخن چاپ اول، 1372.

10ـ شمیسا، سیروس. بیان و معانی. انتشارات فردوس، چاپ چهارم، 1373.

11ـ ـــــ ، ــــــ . بیان و معانی. انتشارات فردوس، چاپ دوم، 1375.

12ـ شهیدی، سیدجعفر. شرح لغات و مشکلات دیوان انوری. انتشارات علمی وفرهنگی، چاپ چهارم، 1387.

13ـ صفا، ذبیح­الله. تاریخ ادبیات در ایران. انتشارات فردوس، جلد دوم، 1367.

14ـ فراهانی، ابوالحسن. شرح مشکلات دیوان انوری. به تصحیح محمدتقی مدرس رضوی، انتشارات دانشگاه تهران، 1340.

15ـ کزازی، میر جلال­الدین. زیباشناسی سخن پارسی (بیان). انتشارات کتاب ماد، چاپ چهارم.

16ـ همایی، جلال‏الدین. فنون بلاغت وصناعات ادبی. مؤسسه نشر هما، چاپ پنجم، 1367.

17ـ یوسفی، غلامحسین. نامه اهل خراسان (شامل مجموعه‎‏ای از مقالات ادبی) کتابفروشی زوار. تهران، 1374.

مقالات

 ـ برومند، ادیب، کنایه و اصطلاح در زبان فارسی، سخنرانی‏های سومین دوره جلسات سخنرانی وبحث درباره زبان فارسی، انتشارات اداره کل نگارش و وزارت فرهنگ وهنر، آبانماه ۱۳۵۳.