بررسی و مقایسة سیمای زن و مرد در امثال و حکم ده‌خدا

محورهای موضوعی : حماسه

ناهید شاملو ¹

1 - کارشناس ارشد رشتة مطالعات زنان، دانش‌گاه آزاد اسلامی، واحد رودهن.

تاریخ دریافت : 1387/03/11 تاریخ پذیرش : 1387/05/11 تاریخ انتشار : 1387/06/01

کلید واژه: امثال و حکم, زن و مرد در امثال و حکم, جامعه‌شناسی در امثال و حکم, مردم‌شناسی در امثال و حکم,

چکیده مقاله :

بررسی سیمای زن و مرد در امثال و حکم ده خدا یکی از راه هایی است که می تواند وضعیت و موقعیت زنان و مردان را در نگاه مردم مشخص کند. این مقاله، کوششی است برای پاسخ بدین پرسش ها: در کتاب امثال و حکم ده خدا سیمای زنان و مردان ایرانی چگونه ترسیم شده است؟ سیمای زنان و مردان از نظر کلیشه های جنسیتی یا تصورات قالبی در امثال و حکم به چه صورت نمایان شده است؟ چه صفات یا ویژگی هایی به برخی از رفتارهای زنان و مردان نسبت داده شده است؟ آیا تصورات قالبی مربوط به زنان و مردان در امثال و حکم وجود دارد؟ با توجه به تصورات قالبی یا کلیشه های جنسیتی چه توقع و انتظارهایی از زنان و مردان در امثال و حکم وجود دارد؟ امثال و حکم ده خدا، مشتمل بر چهار جلد و دوهزار و شصت و چهار صفحه و بیست و دو هزار و صد و سی و چهار مَثَل و نکتة حکمی است. بطور کلی در کتاب امثال و حکم، ما شاهد تأیید باورهای قالبی هستیم. نتایج بدست آمده از این پژوهش در متن آورده شده است.

چکیده انگلیسی:

A research of this genre is one of the ways that can shed some light on the condition and position of men and women in the eyes of the people.  This article strives to answer the following questions: How are men and women depicted in “Proverbs and Mottos”? How are their images regarding sexual clichés or conventional beliefs represented? What characteristics are given to their mannerisms? Are there any conventional biased beliefs towards them?  If so, what is expected of them? Dehkhoda’s “Proverbs and Mottos’ (Amsal- o Hekam) covers 2604 pages in four volumes and contains 22134 proverbs and wise sayings. In general in this book one bears witness to the overall approval of the conventional beliefs.  The results of this investigation are fully discussed in the text.  

منابع و مأخذ:

-     آقابخشی، حبیب و نوبخت، ناهید. (1384). «زنان و آسیب­های اجتماعی با مرور بر ادب فارسی» همایش زنان و آسیب­های اجتماعی دانش­گاه شهید باهنر کرمان، 18 و 19 آبان­ماه، کانون آسیب­شناسی اجتماعی.

-         پاک نهاد جبروتی، مریم. (1381). فرادستی، فرودستی در زبان، تهران: انتشارات گام نو، چاپ اول.

-         ده­خدا، علی اکبر. (1372). امثال  حکم ده­خدا، تهران: انتشارات دانش­گاه تهران، جلد اول.

-         ده­خدا، علی­اکبر. (1372). امثال و حکم ده­خدا، تهران: انتشارات دانش­گاه  تهران، جلد دوم.

-         ده­خدا، علی­اکبر. (1372). امثال و حکم ده­خدا، تهران: انتشارات دانش­گاه  تهران، جلد سوم.

-         ده­خدا، علی­اکبر. (1372). امثال و حکم ده­خدا، تهران: انتشارات دانش­گاه تهران، جلد چهارم.

-     عباداتی، نرجس. (1385). «تحلیل جایگاه زن در ترانه­ های محلی اقوام غیرفارسی (قوم ترک، لر استان فارس)»، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مطالعات زنان، دانش­گاه آزاد اسلامی واحد رودهن.

-     علیرضایی، نصرالله. (1379). «تبیین نقش و جایگاه زن در خانواده در حال گذار در ایران»، رسالة ارشد جامعه­ شناسی، دانش­کده علوم اجتماعی، دانش­گاه تهران.

-         گولد، جولیوس ول. کولب، ویلیام. (1376). فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمه محمدجواد زاهدی مازندرانی، تهران: انتشارات مازیار، چاپ اول.

-         معین، محمد. (1375). فرهنگ فارسی، مؤسسه انتشارات امیرکبیر. چاپ هشتم.