فهرست مقالات آتش‎‌سوزی

• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  1 - بررسی کارایی روش ترکیبی تحلیل سلسله مراتبی و سوآت در ارزیابی مدیریت آتش سوزی در عرصه‌های منابع طبیعی استان فارس(مطالعه موردی: شهرستان شیراز)
  حسین قره داغی زهرا ماکولاتی
  مقدمه: شناسایی مهمترین عوامل بروز بحران آتش‌سوزی در عرصه‌های منابع طبیعی از اهمیت بالایی برخوردار است. هدف از انجام این تحقیق، شناسایی و ارزیابی مهم‌ترین فاکتور‌های تأثیرگذار در مقابله با آتش‌سوزی در عرصه‌های منابع ملی (جنگل‌ها و مراتع) شهرستان شیراز با استفاده از روش ت چکیده کامل

  مقدمه: شناسایی مهمترین عوامل بروز بحران آتش‌سوزی در عرصه‌های منابع طبیعی از اهمیت بالایی برخوردار است. هدف از انجام این تحقیق، شناسایی و ارزیابی مهم‌ترین فاکتور‌های تأثیرگذار در مقابله با آتش‌سوزی در عرصه‌های منابع ملی (جنگل‌ها و مراتع) شهرستان شیراز با استفاده از روش ترکیبی تصمیم‌گیری چندمعیاره و سوآت (SWOT) می‌باشد. مواد و روش‌ها: منطقه موردمطالعه مراتع و جنگل‌های شهرستان شیراز می‌باشد. نمونه تحقیق در این پژوهش متشکل از 20 نفر از مسئولین و کارشناسان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان فارس، 4 نفر از اعضاء هیأت علمی دانشگاه و مرکز تحقیقات منابع طبیعی استان فارس، 5 نفر از اعضای هیأت مدیره تعاونی‌های بهره برداران منابع طبیعی فارس و درمجموع 29 نفر می‌باشد که بصورت تصادفی از بین جامعه هدف انتخاب شدند. پرسشنامه تحقیق با استفاده از نظرات کارشناسان تهیه گردید. نتایج و بحث: ﻧﺘﺎﯾﺞ نشان داد که ﺗﻌﺪاد 8 ﻧﻘﻄﻪ ﻗﻮت داﺧﻠﯽ در ﺑﺮاﺑﺮ 9 ﻧﻘﻄﻪ ﺿﻌﻒ داﺧﻠﯽ ﻗﺮار ﮔﺮفت. جمع عوامل داخلی برابر با 42/2 می‌باشد که بیانگر این است که ضعف‌های پیش رو بر نقاط قوت غلبه دارد. ﺗﻌﺪاد 9 فرصت خارجی در ﺑﺮاﺑﺮ 9 تهدید خارجی ﻣﻮرد ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ و ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮفت. با عنایت به اینکه جمع عوامل خارجی در این تحقیق برابر با 7/2 می‌باشد که بیانگر غلبه فرصت‌های پیش رو بر تهدیدهاست. نتیجه‌گیری: با توجه به امتیاز حاصله ﺑﺎﯾﺪ اﺳﺘﺮاﺗﮋی محافظه کارانه(so) را ﺑﻪ اﺟﺮا درآورد ﮐﻪ ﻫﺪف آن ﺣﻔﻆ و ﻧﮕﻬﺪاری وﺿﻊ ﻣﻮﺟﻮد است و بایستی از نقاط قوت استفاده نموده و بر نقاط ضعف غلبه کرد. نتایج حاصل از تحلیل سلسله مراتبی نشان داد که از میان نقاط قوت، هماهنگی بین ارگان‌های مسئول در اطفاء حریق، از بین نقاط ضعف نیز معیار کمبود اعتبار، از بین فرصت‌ها نیز معیار توسعه امکانات و تجهیزات برای اطفاء حریق، از بین تهدید‌ها نیز معیار کاهش تعلق مردم جنگل‌نشین به مناطق مجاور، به‌عنوان اولویت‌ها در مدیریت مقابله با آتش سوزی مطرح گردید. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  2 - پهنه‌بندی خطر آتش‌سوزی با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی و GIS همراه با ارزیابی ریسک در جنگل‌های حوزه زاب – سردشت
  ساسان بابایی کفاکی نگار مرادزاده‌آذر هادی کیادلیری عباس بانج‌شفیعی نعیمه رحیمی‌زاده
  10.30495/jrnr.2021.19239
  آتش بخش جدانشدنی بیشتر زیست‌بوم‌‌ ها است که دارای پیامدهای منفی زیست‌محیطی و اجتماعی است. شناسایی عوامل مؤثر در وقوع آتش‌ سوزی و پهنه‌ بندی خطر آتش‌ سوزی در جنگل، یکی از ابزارهای اساسی جهت دستیابی به راهکارهای کنترل و مقابله با آتش ‌سوزی است. هدف این پژوهش شناسایی عوامل چکیده کامل

  آتش بخش جدانشدنی بیشتر زیست‌بوم‌‌ ها است که دارای پیامدهای منفی زیست‌محیطی و اجتماعی است. شناسایی عوامل مؤثر در وقوع آتش‌ سوزی و پهنه‌ بندی خطر آتش‌ سوزی در جنگل، یکی از ابزارهای اساسی جهت دستیابی به راهکارهای کنترل و مقابله با آتش ‌سوزی است. هدف این پژوهش شناسایی عوامل بوم‎‌‌شناختی ‌مؤثر بر توسعه آتش‌ سوزی و ارزیابی ریسک آتش ‌سوزی در جنگل‌های منطقه سردشت با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی است. پس از انجام مطالعات پایه، واحدهای همگن زیست‌محیطی تولید و با استفاده از روش ارزیابی چندمعیاره به چهار طبقه تقسیم شدند. با انجام مطالعات میدانی شرایط بوم‌‎شناختی مناطق دارای سابقه آتش ‌سوزی مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه‌وتحلیل داده‌ ها با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و تحلیل سلسله مراتبی صورت پذیرفت و ارزیابی ریسک آتش ‌سوزی به روش خطی انجام شد. در نتیجه‌ گیری کلی پوشش گیاهی و عوامل اقلیمی، مهم‌ترین عوامل بوم‎شناختی مؤثر بر توسعه آتش‌ سوزی در زیست‌بوم‌‌ جنگل بود. همچنین منطقه ازنظر خطر ریسک آتش ‌سوزی متوسط بود که بایستی برای مناطق پرخطر تمهیداتی مانند ایجاد آتش‌بر و برج دیده بانی ایجاد نمود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  3 - تحلیل مهمترین تخلفات در عرصه‌های طبیعی بوم‌سازگان زاگرس، شهرستان گیلان‌غرب
  محسن جوانمیری پور ندا محمدخانی گیلانی علی رستمی
  10.30495/jrnr.2023.70583.10274
  جوامع محلی به طور مستقیم با عرصه‌های طبیعی وابسته بوده و اکوسیستم را تحت تاثیر قرار می دهند. هدف از انجام این بررسی شناخت دقیق مهمترین تخلفات موثر در تخریب منابع طبیعی با استفاده از پرونده های حقوقی منابع طبیعی بود. برای انجام این مطالعه، از پرونده‌های حقوقی سال‌های چکیده کامل

  جوامع محلی به طور مستقیم با عرصه‌های طبیعی وابسته بوده و اکوسیستم را تحت تاثیر قرار می دهند. هدف از انجام این بررسی شناخت دقیق مهمترین تخلفات موثر در تخریب منابع طبیعی با استفاده از پرونده های حقوقی منابع طبیعی بود. برای انجام این مطالعه، از پرونده‌های حقوقی سال‌های 1385 تا 1395 در بایگانی اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان گیلان غرب برای روستاهای چله، گواور و گورسفید استفاده شد. با مطالعه پرونده‌ها، نوع تخلف و میزان آن ثبت و مواد قانونی از فصل ششم قانون حفاظت و بهره‌‌برداری از جنگل‌ها و مراتع کشور مصوب سال 1346 مورد بررسی قرار گرفت. در تحقیق حاضر به‌منظور ارزیابی تخلفات حوزه منابع طبیعی، از شیوه توصیفی- تحلیلی در قالب روش تحلیل محتوی کمّی استفاده شد. نتایج نشان داد بیشترین پرونده جرایم مربوط به آتش‌سوزی (211 پرونده) بود، درحالی که فراوانی قطع نهال و درخت به ترتیب برابر با 77 و 66 مورد بودند. فراوانی قطع نهال و درخت در طی زمان مورد مطالعه نشان داد بیشترین فراوانی تخلف مذکور در سال 1387 رخ داده بود که میزان آن به ترتیب برابر با 1624 و 1505 اصله نهال و درخت بودند. فراوانی موارد وقوع آتش سوزی نشان داد روند آن افزایشی بوده و بیشترین میزان آن در سال 1395 رخ داده است که برابر با 31 مورد بوده است. در سه روستای مورد مطالعه به تفکیک نیز فراوانی قطع نهال و درخت نسبت به سایر انواع تخلف بیشتر بود. نتایج آنالیز آماری برای بررسی معنی‌دار بودن اختلاف بین میانگین تخلفات حاکی از آن بود که سه روستا با هم فاقد اختلاف معنی‌دار بودند، درحالی که فراوانی قطع نهال و درخت دارای اختلاف معنی‌دار می‌باشد. همچنین در روستاهای گورسفید و چله، گواور و چله از لحاظ تعداد آتش‌سوزی تفاوت معنی‌داری وجود دارد اما روستاهای گورسفید و گواور اختلاف معنی‌داری با هم نداشتند. همچنین دام غیرمجاز و تعداد موارد آتش‌سوزی در بین روستاها دارای اختلاف معنی‌داری بودند. به طور کلی با نتایج به دست آمده، وجود انواع تخلفات از قبیل آتش سوزی، دام غیرمجاز، قطع درخت و نهال و قاچاق چوب، هیزم و ذغال در روستاهای مورد مطالعه اثبات گردید که در طی زمان منجر به تخریب طبیعت منطقه ‌گردیده است. بنابراین با توان‌افزایی و استفاده از آموزش جوامع محلی و فرهنگ‌سازی در استفاده از مواهب طبیعی و همچنین اعمال قوانین سختگیرانه برای متخلفان می‌توان در این زمینه اقدامات موثری انجام داد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  4 - سنجش و ارزیابی وضعیت ایمنی در کتابخانه‌های دانشگاهی شهر تهران
  آرزو مقصودی هاجر زارعی سید محمد سیدعلوی
  هدف: هدف این پژوهش سنجش وضعیت ایمنی کتابخانه‌های مرکزی دانشگاهی مستقر در شهر تهران است. روش‌شناسی: این پژوهش پیمایشی- توصیفی است. جامعه آماری این پژوهش شامل 18 کتابخانه‌ مرکزی دانشگاه‌های دولتی و آزاد شهر تهران است که با استفاده از پرسشنامه‌ای محقق ساخته داده‌های مرتبط چکیده کامل

  هدف: هدف این پژوهش سنجش وضعیت ایمنی کتابخانه‌های مرکزی دانشگاهی مستقر در شهر تهران است. روش‌شناسی: این پژوهش پیمایشی- توصیفی است. جامعه آماری این پژوهش شامل 18 کتابخانه‌ مرکزی دانشگاه‌های دولتی و آزاد شهر تهران است که با استفاده از پرسشنامه‌ای محقق ساخته داده‌های مرتبط با 5 شاخص ایمنی و حفاظت کتابخانه جمع‌آوری گردید. داده‌های به دست آمده از پرسشنامه با استفاده از نرم‌افزارها و تکنیک‌های آمار توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای رتبه‌بندی مؤلفه‌های پژوهش از آزمون فریدمن استفاده شده است. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که در میانگین رعایت شاخص ایمنی، 5 درصد از کتابخانه‌ها در وضعیت بسیار نامناسب، 14 درصد در وضعیت نامناسب، 24 درصد در وضعیت متوسط، 28 درصد در وضعیت مناسب و 2 درصد در وضعیت بسیار مناسب به دست آمده است و در 27 درصد از کتابخانه‌ها شاخص‌ ایمنی رعایت نشده است. رتبه‌بندی مؤلفه‌های پژوهش نشان می‌دهد که به ترتیب مؤلفه‌های آتش‌سوزی، ایمنی فیزیکی ساختمان، حفاظت منابع در برابر آسیب‌های بیولوژیکی، تهویه، حفاظت منابع در برابر آسیب‌های فیزیکی بالاترین امتیاز را کسب کرده‌اند. نتیجه‌گیری: سنجش وضعیت ایمنی در کتابخانه‌های مرکزی دانشگاهی مستقر در شهر تهران با مؤلفه‌های ایمنی مطابقت کامل نداشته است و عمدتاً در رعایت هر یک از مؤلفه‌ها موفق عمل نکرده‌اند و در وضعیت مناسبی قرار ندارند پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  5 - تغییرات گروه‌های عملکردی گیاهان در اثر آتش‌سوزی در مراتع نیمه استپی استان چهارمحال و بختیاری
  الهام بنی هاشمی علی اصغر نقی پوربرج
  10.22034/jest.2019.34185.4158
  زمینه و هدف: درک چگونگی پاسخ گیاهان به آتش‌سوزی برای پیش‌بینی ویژگی‌ها و پراکنش بسیاری از زیست بوم‌ها ضروری است. هدف این تحقیق شناسایی، طبقه‌بندی و تجزیه و تحلیل صفات عملکردی گیاهان است که بتوانند به عنوان وسیله‌ای برای شناسایی تغییرات جوامع گیاهی در اثر آتش‌سوزی در فوا چکیده کامل

  زمینه و هدف: درک چگونگی پاسخ گیاهان به آتش‌سوزی برای پیش‌بینی ویژگی‌ها و پراکنش بسیاری از زیست بوم‌ها ضروری است. هدف این تحقیق شناسایی، طبقه‌بندی و تجزیه و تحلیل صفات عملکردی گیاهان است که بتوانند به عنوان وسیله‌ای برای شناسایی تغییرات جوامع گیاهی در اثر آتش‌سوزی در فواصل زمانی مختلف مورد استفاده قرار گیرند. روش بررسی: مطالعه حاضر در منطقه کرسنک در شهرستان بن و در استان چهارمحال و بختیاری انجام یافته است. تعداد 6 سایت با سابقه آتش‌سوزی یک‌ساله و پنج ساله انتخاب و نمونه‌برداری به روش تصادفی طبقه بندی شده انجام یافت. در هر پلات پس از شناسایی گونه‌های موجود، درصد پوشش هریک از گونه‌ها تخمین زده شد و صفات گیاهی اندازه‌گیری شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که صفات گیاهی همچون ارتفاع گیاه، تولید، شاخص سطح برگ SLA، مساحت و وزن خشک برگ، درصد ترکیب گونه‌های گندمی، علفی و بوته‌ای، درصد ترکیب گیاهان با خوشخوراکی کلاس II و III، درصد ترکیب گونه‌های با اشکال زیستی همی‌کریپتوفیت و کامفیت در دو منطقه آتش‌سوزی و شاهد اختلاف معنی‌داری داشتند (05/0Sig ≤). طبق نتایج تحلیل مولفه های اصلی، تأثیرپذیرترین صفات به ترتیب عبارت از شاخص سطح برگ SLA، خوشخوراکی کلاس II، طول برگ، درصد ترکیب همی‌کریپتوفیت، درصد ترکیب پهن‌برگان علفی و مساحت برگ بودند که ارتباط مستقیمی با آتش‌سوزی پنج‌ساله و آتش‌سوزی یک‌ساله داشتند. بحث و نتیجه گیری: بنابراین می‌توان نتیجه‌گیری نمود که صفات گیاهی نقش مهمی در تعیین پاسخ گونه‌های گیاهی به آشفتگی‌های محیطی دارند و از این رو می‌توانند بر سیر توالی ثانویه مرتع نیمه استپی پس از آتش‌سوزی تأثیرگذار باشند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  6 - آتش‌سوزی جنگل‌های ایران، پیامدها، روش‌های مقابله و راهکارها
  سعیده اسکندری سمانه اسکندری
  طی سال های اخیر آتش سوزی در جنگل های ایران بخش وسیعی از این اکوسیستم‌های ارزشمند را نابود کرده است. با توجه به این‌که ایران جزء کشورهای کم‌جنگل جهان محسوب می‌شود،‌ بررسی پیامدهای آتش‌سوزی در جنگل‌های ایران و شناخت روش‌های مقابله با آنها به‌منظور ارائه راهکاری برای کاهش چکیده کامل

  طی سال های اخیر آتش سوزی در جنگل های ایران بخش وسیعی از این اکوسیستم‌های ارزشمند را نابود کرده است. با توجه به این‌که ایران جزء کشورهای کم‌جنگل جهان محسوب می‌شود،‌ بررسی پیامدهای آتش‌سوزی در جنگل‌های ایران و شناخت روش‌های مقابله با آنها به‌منظور ارائه راهکاری برای کاهش این آتش‌سوزی‌ها ضروری است. آتش سوزی در جنگل‌های ایران علاوه بر خسارت های اقتصادی و آلودگی های محیط زیستی، در از بین بردن گونه‌های گیاهی و جانوری منحصربه‌فرد این جنگل‌ها، کاهش تنوع زیستی و کاهش ارزش کیفی گونه‌های گیاهی صنعتی نیز تأثیر مهمی داشته است. به‌علاوه آتش‌سوزی‌های اخیر در جنگل‌های ایران باعث افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای نیز شده است که خود نقش مهمی در گرمایش این اکوسیستم‌ها و افزایش وقوع آتش‌سوزی‌های متعاقب در این جنگل‌ها داشته است. وجود این پیش‌‌زمینه به‌همراه آتش‌سوزی‌های عمدی و غیرعمدی انسانی در این اکوسیستم‌ها، وقوع آتش‌سوزی‌های مکرر در جنگل‌های ایران را دوچندان کرده است، بنابراین طراحی و توسعه روش‌های مقابله مؤثر با این آتش‌سوزی‌ها به‌صورت پیش‌گیرانه و عملیاتی ضروری به‌نظر می رسد. در این زمینه روش‌های متعددی از مدل‌سازی خطر وقوع و گسترش آتش‌سوزی با استفاده از فناوری‌های سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی توسعه یافته‌اند که نقش مؤثری در پیش‌بینی و پیش‌گیری از این حریق‌ها دارند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  7 - تحلیلی بر روش های مدل سازی و شبیه سازی گسترش آتش سوزی در جنگل ها
  سعیده اسکندری
  امروزه پدیده آتش سوزی در عرصه های جنگلی به عنوان یکی از بلایای طبیعی بخش وسیعی از جنگل های جهان را مورد تهدید قرار داده است. با توجه به اثرات مخرب آتش سوزی بر جنگل، انجام تحقیقاتی که با استفاده از روش های نوین بتوانند گسترش آتش سوزی را پیش بینی کنند، بسیار ارزش مند است. چکیده کامل

  امروزه پدیده آتش سوزی در عرصه های جنگلی به عنوان یکی از بلایای طبیعی بخش وسیعی از جنگل های جهان را مورد تهدید قرار داده است. با توجه به اثرات مخرب آتش سوزی بر جنگل، انجام تحقیقاتی که با استفاده از روش های نوین بتوانند گسترش آتش سوزی را پیش بینی کنند، بسیار ارزش مند است. این مطالعه به منظور بررسی روش های مختلف مدل سازی و شبیه سازی گسترش آتش سوزی در جنگل های جهان و ایران انجام شده است. مدل های ریاضی اساس برنامه های کامپیوتری شبیه سازی رفتار آتش می باشند. این مدل ها به چهار دسته مدل های نظری، سیستم فیزیکی، تجربی و نیمه تجربی تقسیم می شوند. مدل های نظری قابلیت تعمیم به اکوسیستم های مختلف را دارند، اما اعتبارسنجی آن ها مشکل است. مدل های فیزیکی (سطحی، تاجی، زمینی، لکه ای) با توجه به نوع آتش سوزی های جنگلی توسعه یافته اند، اما این مدل ها گاهی دارای دقت کافی نیستند و اعتبارسنجی آن ها مشکل است. مدل های تجربی به دلیل سهولت استفاده، بسیار کاربردی می باشند، اما این مدل ها فقط برای اکوسیستم های با شرایط مشابه آن چه در فرمول بندی و آزمون مدل به کار رفته است، قابل اجرا می باشند. مدل های نیمه تجربی به دلیل اعتبارسنجی آسان تر، سادگی و سازگاری با داده‌های رستری بسیار مورد توجه قرار گرفته اند، اما عدم قابلیت برای آتش سوزی های تاجی و لکه ای، برنامه نویسی دشوار و لزوم در دسترس بودن داده های مورد نیاز برای همه پارامترهای مؤثر در مدل مربوطه، از معایب این مدل ها می باشد. با توجه به شرایط جنگل های ایران مدل های نظری، مدل های فیزیکی آتش سوزی سطحی و مدل های نیمه تجربی راترمل (Rothermel)، فارسایت (FARSITE) و اتوماسیون سلولی (Cellular Automata) می توانند بهترین مدل ها برای گسترش آتش سوزی در جنگل های ایران باشند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  8 - روش‌های مدل‌سازی و ارزیابی خطر وقوع آتش‌سوزی در جنگل‌های جهان و ایران
  سعیده اسکندری
  روند فزاینده آتش‌سوزی در جنگل‌ها، لزوم ارایه راهکاری برای پیش‌بینی و کنترل آن‌ها را اجتناب‌ناپذیر می‌کند. با توجه به این‌که عوامل مختلفی در وقوع آتش‌سوزی جنگل‌ها تأثیرگذارند، مدل‌سازی وقوع آتش‌سوزی با توجه به کلیه فاکتورهای تأثیرگذار، راهکار مناسبی برای پیش‌بینی وقوع آت چکیده کامل

  روند فزاینده آتش‌سوزی در جنگل‌ها، لزوم ارایه راهکاری برای پیش‌بینی و کنترل آن‌ها را اجتناب‌ناپذیر می‌کند. با توجه به این‌که عوامل مختلفی در وقوع آتش‌سوزی جنگل‌ها تأثیرگذارند، مدل‌سازی وقوع آتش‌سوزی با توجه به کلیه فاکتورهای تأثیرگذار، راهکار مناسبی برای پیش‌بینی وقوع آتش‌سوزی در این جنگل‌ها است. این مطالعه به‌منظور بررسی روش‌های مختلف مدل‌سازی و ارزیابی خطر وقوع آتش‌سوزی در جنگل‌های جهان و ایران انجام شده است. بررسی تحقیقات انجام‌شده در ایران نشان‌دهنده این است که مطالعات مربوط به پتانسیل‌یابی آتش‌سوزی در کشور ما محدود بوده و در اغلب این مطالعات از تحلیل سلسله مراتبی برای وزن‌دهی به فاکتورهای مؤثر در وقوع آتش‌سوزی جنگل‌ها استفاده شده است. جمع‌بندی تحقیقات انجام‌شده در مناطق دیگر جهان نشان می‌دهد که اغلب نوع پوشش گیاهی، شیب، جهت جغرافیایی، فاصله از جاده‌ها، توپوگرافی و کاربری اراضی، مؤثرترین فاکتورها در مدل‌سازی وقوع آتش بوده‌اند و ادغام لایه‌ها معمولاً بر اساس سلسله مراتب و ضریب خطر در وقوع آتش‌سوزی انجام شده است. برای ارزیابی دقت مدل استفاده‌شده در تهیه نقشه پتانسیل خطر آتش‌سوزی، معمولاً نقشه پتانسیل خطر آتش‌سوزی با نقشه آتش‌سوزی‌های گذشته مقایسه شده است. در برخی مطالعات جدیدتر، از رگرسیون لجستیک و الگوریتم درخت تصمیم‌گیری برای انتخاب متغیرهای مؤثر در آتش‌سوزی و همچنین مدل‌سازی خطر آتش‌سوزی استفاده شده است و در روش‌های پیشرفته‌تر از تلفیق سیستم استنتاج فازی و شبکه عصبی، هوش مصنوعی و ماشین بردار پشتیبان برای پیش‌بینی آتش‌سوزی‌های آینده استفاده شده است. آنالیز چندمعیاره موضوعی است که در تحقیقات جدید مطرح شده و سازماندهی معیارها در قالب مدلی از داده‌های مکانی با استفاده از GIS نتایج مطلوبی را به‌همراه داشته است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  9 - پهنه‌بندی ریسک حریق در مناطق شهری با استفاده از روش رگرسیون لجستیک (مطالعه موردی: شهر کاشان)
  محمد امین وکیل الرعایا سعید ملماسی مژگان زعیم دار مهناز میرزا ابراهیم‌طهرانی
  10.30495/girs.2022.685583
  پیشینه و هدف مدیریت خطر آتش‌سوزی یک مسئله جهانی است، جایی که سیاست‌های ایمنی شهری باید این موضوع را جدی بگیرند. یکی از زمینه های پژوهش برای کنترل آتش سوزی های شهری، شناسایی نقاط بحرانی آتش سوزی در منطقه است؛ زیرا عدم شناخت کافی این نقاط باعث وقوع و گسترش آتش در مناطق چکیده کامل

  پیشینه و هدف مدیریت خطر آتش‌سوزی یک مسئله جهانی است، جایی که سیاست‌های ایمنی شهری باید این موضوع را جدی بگیرند. یکی از زمینه های پژوهش برای کنترل آتش سوزی های شهری، شناسایی نقاط بحرانی آتش سوزی در منطقه است؛ زیرا عدم شناخت کافی این نقاط باعث وقوع و گسترش آتش در مناطق و کاربری‌های مختلف، تأخیر در مهار آن و وارد آمدن خسارات مالی و صدمه جانی و همچنین آلودگی‌های محیطی را در پی خواهد داشت. پهنه‌بندی ریسک حریق باهدف به‌کارگیری در برنامه‌ریزی و مدیریت در کنترل و حرائق شهری تاکنون در منطقه مطالعاتی این تحقیق موردتوجه نبوده و در قالب طرح تحقیقاتی و مطالعاتی، پژوهشی در این زمینه صورت نگرفته است. هدف از مطالعه حاضر تعیین و شناسایی معیارهای شاخص جهت پهنه‌بندی ریسک آتش‌سوزی در منطقه موردمطالعه، ایجاد نقشه خطر آتش‌سوزی بر اساس روش رگرسیون لجستیک و تطابق با نقشۀ واقعیت آتش و همچنین ارائه برنامه‌های مدیریتی و مدیریت بحران آتش‌سوزی در شهر کاشان است.مواد و روش ها مراحل وتکنیک‌های مورداستفاده در این تحقیق در شش گام انجام گردید. اولین گام شناسایی معیارها و شاخص‌های تأثیرگذار است. با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای، اطلاعات به‌دست‌آمده از مقالات معتبر و همچنین از طریق روش دلفی به‌منظور گردآوری نظر کارشناسان از مقیاس لیکرت استفاده شد. در گام دوم غربال‌گری معیارها متناسب باهدف انجام گرفت که معیارهای تأثیرگذار در این تحقیق عبارت‌اند از عوامل آسیب‌پذیر شامل (تراکم جمعیت، واحدهای صنعتی، تجاری- انبار، ساختمان مرتفع، بافت قدیمی و جایگاه سوخت) و همچنین ظرفیت عوامل کاهش شامل (ایستگاه آتش‌نشانی، جاده‌ها و شیرهای هیدرانت) است. در گام سوم آماده‌سازی داده‌ها و لایه‌ها جهت تحلیل در سیستم اطلاعات جغرافیایی صورت گرفت. در مرحله بعد به استانداردسازی لایه‌ها با استفاده از منطق فازی پرداخته شد.در ابتدا تابع فاصله (Distance) بر روی معیارها در محیط ادریسی سلوا اجرا گردید تا فاصله از هر پدیده مشخص شود. در ادامه به روش فازی همه معیارهای تعیین‌شده در بازه صفرتا 255 استاندارد شدند. نوع تابع استفاده‌شده در رویکرد منطق فازی از نوع خطی (Linear) بوده که انتخاب نوع تابع و آستانه‌ها بر اساس مرور منابع و نظر کارشناسی انجام شد. به‌منظور تحلیل ارتباط فضایی بین حوادث آتش سوزی رخ‌داده در سطح شهر و نقش فاکتورهای مؤثر در وقوع آن تمامی نقاط آتش سوزی 10 سال گذشته در سطح شهر از سال 1389 تا سال 1399 استخراج و به نقشه رستری تبدیل شد. در گام پنجم نقشه خطر آتش‌سوزی با استفاده از رگرسیون لجستیک تهیه شد که پس از مشخص شدن اعتبار مدل رگرسیون لجستیک با استفاده از شاخص‌های تعیین‌شده، نقشه پهنه‌بندی ریسک حریق شهر کاشان ترسیم گردید. در گام آخر به‌منظور اعتبار سنجی مدل رگرسیون لجستیک از Chi Square, ROC و Pseudo R Square استفاده شد.نتایج و بحث مزایای استفاده از مدل رگرسیون لجستیک علاوه بر مدل‌سازی مشاهده‌ها، امکان پیش‌بینی احتمال تعلق هر فرد به هریک از سطوح متغیر وابسته و امکان محاسبه‌ی مستقیم نسبت به شانس متغیرها با استفاده از حداکثر درستنمایی بیشینه ضرایب مدل است. همچنین نسبت به سایر تکنیک‌های آماری، چند متغیره مانند آنالیز رگرسیون چندگانه و آنالیز تشخیصی، متغیر وابسته می‌تواند تنها دو متغیر داشته باشد که یکی احتمال وقوع حادثه و دیگری عدم وقوع آن است. به‌منظور تحلیل ارتباط فضایی بین حوادث آتش سوزی رخ‌داده در سطح شهر و نقش فاکتورهای مؤثر در وقوع آن تمامی نقاط آتش سوزی 10 سال گذشته در سطح شهر از سال 1389 تا سال 1399 استخراج و به نقشه رستری تبدیل شد. خروجی مدل رگرسیون لجستیک، ضریب‌هایی بین صفر و یک دارد که به احتمالات بالاتر از 0.5 ارزش یک (وقوع آتش‌سوزی) و به احتمالات پایین‌تر از 0.5 ارزش صفر (عدم وقوع آتش‌سوزی) می‌دهد و بدین ترتیب نقشه بولین ریسک تولید می‌گردد. این احتمال پیش‌بینی‌شده در دامنه ۰ تا 1 سبب می‌شود تغییر لگاریتمی پیوسته باشد و خروجی مدل به‌صورت یک نقشه پیش‌بینی مکانی احتمال تخریب ارائه شود. سپس در معادله رگرسیون لجستیک این لایه به‌عنوان متغیر وابسته و پارامترهای مؤثر در پهنه‌بندی حریق به‌عنوان متغیر مستقل معرفی گردید پس از ورود داده‌ها به مدل آماری رگرسیون لجستیک، با استفاده از پارامتر‌های مؤثر در نرم‌افزار IDRISI ، ضرایب مدل، استخراج گردید. پس از مشخص شدن اعتبار مدل رگرسیون لجستیک با استفاده از شاخص‌های تعیین‌شده، نقشه پهنه‌بندی ریسک حریق شهر کاشان ترسیم گردید. درنهایت منطقه موردمطالعه ازنظر پتانسیل ریسک حریق به 5 کلاس بسیار کم، ریسک کم، متوسط، بسیار زیاد، ریسک زیاد تقسیم گردید. مساحت هر یک از 5 کلاس به‌دست‌آمده به هکتار و درصد به ترتیب 8747.47، 4669.03، 132115، 1116.33، 788.96 هکتار و 90.94، 4.85، 2.19، 1.16، و 0.82 درصد به دست آمد.نتیجه گیری مقدار 0.95 به‌دست‌آمده از راک ROC نشان‌دهنده همبستگی بسیار بالای بین متغیر مستقل و وابسته است. مقدار شاخص چی دو برابر با 110836.07 است؛ با توجه به اینکه مقدار آن بسیار بیشتر از مقدار آستانه تعیین‌شده است درنتیجه فرض صفر تمام ضرایب نیز رد می‌گردد. مقدار آزمودن PR2 در این پژوهش 0.47 می باشد، بنابراین مدل رگرسیون لجستیک برازش قابل قبولی را داشته است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  10 - مدل‌سازی نحوه گسترش آتش‌سوزی جنگل بر پایه GIS و اتوماسیون سلولی (مطالعه موردی: حوزه آبخیز بابلرود، مازندارن)
  راحله اسلامی محمدرضا آذرنوش علی کیالاشکی فرید کاظم نژاد
  آتش‌سوزی جنگل به عنوان یک تهدید مهم برای امنیت زندگی بشری، زیرساخت‌ها و محیط زیست شناخته می‌شود. در سال‌های اخیر با وجود گرمایش جهانی میزان آتش‌سوزی‌های جنگل نیز افزایش پیدا کرده است. یکی از راه‌های مناسب برای شناخت رفتار آتش و در نتیجه مقابله مناسب با آن، شبیه‌سازی رفت چکیده کامل

  آتش‌سوزی جنگل به عنوان یک تهدید مهم برای امنیت زندگی بشری، زیرساخت‌ها و محیط زیست شناخته می‌شود. در سال‌های اخیر با وجود گرمایش جهانی میزان آتش‌سوزی‌های جنگل نیز افزایش پیدا کرده است. یکی از راه‌های مناسب برای شناخت رفتار آتش و در نتیجه مقابله مناسب با آن، شبیه‌سازی رفتار و نحوه گسترش آتش‌سوزی است؛ بنابراین در این مطالعه با استفاده ازروش اتوماسیون سلولی و بر مبنای مدل آلکساندریدیس اقدام به شبیه‌سازیآتش‌سوزی در قسمتی از جنگل‌های شهرستان سوادکوه شمالی در حوزه آبخیز بابلرود و استان مازندران نموده شد. بدین منظور با استفاده از متغیرهای توپوگرافی، پوشش گیاهی و همچنین سرعت و جهت باد نحوه گسترش آتش‌سوزیشبیه‌سازی شد و نتایج با آتش‌سوزی واقعی رخ داده مقایسه گشت. نتایج نشان داد که صحت مدل شبیه‌سازی شده برابر با 84% است که نشان دهنده شبیه‌ سازی مناسب توسط مدل مذکور است؛ بنابراین به نظر می‌رسد با توجه به شرایط خاص جنگل‌های ایران، اتوماسیون سلولی برای شبیه‌سازیآتش‌سوزی جنگل کارایی مناسبی دارد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  11 - واکاوی عوامل موثر بر مدیریت بحران در مرحله پاسخ و بازسازی، پس از سانحه آتش‌سوزی (مورد پژوهش: ساختمان پلاسکو)
  محسن منوچهری امیر حسین گرکانی
  10.22094/lsj.2023.704908
  مدیریت بحران، از عوامل موثر در کاهش میزان خسارات و تلفات انسانی هنگام بروز حوادث است. اگر قبل از وقوع بحران آمادگی لازم کسب شود و افراد از آموزش و تمرین کافی برخوردار باشند و از بحران‌های گذشته نیز تجربه کافی اندوخته باشند، شانس موفقیت بیشتری در اداره بحران وجود دارد. ه چکیده کامل

  مدیریت بحران، از عوامل موثر در کاهش میزان خسارات و تلفات انسانی هنگام بروز حوادث است. اگر قبل از وقوع بحران آمادگی لازم کسب شود و افراد از آموزش و تمرین کافی برخوردار باشند و از بحران‌های گذشته نیز تجربه کافی اندوخته باشند، شانس موفقیت بیشتری در اداره بحران وجود دارد. هدف از انجام این تحقیق، بررسی و تبیین مشکلات و موانع و رعایت عوامل بحران در بعد از بازسازی ساختمان پلاسکو می‌باشد که بازسازی ساختمان پلاسکو با سه عامل (ساختاری، غیرساختاری، مدیریت بحران) بررسی شده است. این پژوهش یک تحقیق کاربردی و توصیفی- تحلیلی می‌باشد. محدوده مورد مطالعه در این پژوهش ساختمان پلاسکو واقع در شهر تهران می‌باشد، که در اثر آتش‌سوزی سال 1395 ه.ش. ساختمان به طور کامل ریزش کرد. جامعه آماری کلیه افرادی می‌باشند که در امر بازسازی منطقه مورد مطالعه نقش داشته‌اند که شامل 15 الی 60 نفر می‌باشند در این پژوهش نمونه‌گیری تا حدی ادامه داده شد که داده‌های به نتیجه رسیده به اشباع برسند و در این تحقیق از 15 نفر شروع کرده و به نتیجه رسیده شد. نتایج تحقیق نشان می‌دهند که میانگین نمره از طیف آگاهی از بعد منابع و تجهیزات که 7/9 است که بیشتر از حد متوسط نمره طیف یعنی 6 است که این تفاوت معنا‌دار است. تجزیه‌وتحلیل صورت‌گرفته بر روی میزان دانش افراد از سامانه‌های هشداردهنده نشان داد برنامه‌ریزی و یا سیاست‌گذاری مناسب بازسازی ساختمان پلاسکو از وجود سامانه‌های هشداردهنده از وضعیت مناسبی برخوردار می‌باشد. همچنین یافته‌های آماری نشان داده‌اند که میانگین نمره پاسخگویان از بعد ساز‌و‌کار پاسخگویی 45 است که درنتیجه در بازسازی ساختمان پلاسکو از نحوه پاسخگویی به بحران آتش‌سوزی از وضعیت مناسبی برخوردار خواهد بود. میانگین نمره پاسخگویان از طیف وجود خط مشی و سیاست لازم برای مقابله با آتش‌سوزی32/43 است پس وضعیت برنامه‌ریزی سیاست‌گذاری‌های مناسبی در عامل ساختاری، غیر ساختاری، مدیریت بحران، تشکیلات، سازماندهی، آمادگی، بعد از بازسازی ساختمان پلاسکو صورت گرفته مناسب می‌باشد. آتش‌سوزی همواره از عواملی بوده است که خسارت‌های بسیاری به انسان وارد آورده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  12 - ارزیابی خطر آتش‌سوزی در جنگل‌های زاگرس با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و روش بهترین- بدترین (BWM) (مطالعه موردی: شهرستان دوره چگنی، استان لرستان)
  رقیه جهدی وحید بیرانوندی حامد امینی
  به دلیل اثر تغییر اقلیم، فراوانی و شدت آتش‌سوزی جنگل‌ها به طور مداوم در حال افزایش است. ارزیابی خطر آتش‌سوزی جنگل بخش مهمی از پیشگیری آتش است، زیرا برنامه‌ریزی قبل از آتش نیاز به ابزارهای پایش یک منطقه از نظر زمان و مکان که در آن وقوع آتش محتمل‌تر است، یا وقتی که آتش آث چکیده کامل

  به دلیل اثر تغییر اقلیم، فراوانی و شدت آتش‌سوزی جنگل‌ها به طور مداوم در حال افزایش است. ارزیابی خطر آتش‌سوزی جنگل بخش مهمی از پیشگیری آتش است، زیرا برنامه‌ریزی قبل از آتش نیاز به ابزارهای پایش یک منطقه از نظر زمان و مکان که در آن وقوع آتش محتمل‌تر است، یا وقتی که آتش آثار منفی شدیدتری خواهد داشت، دارد. آتش جنگل از مهم‌ترین مخاطرات طبیعی در بوم‌سازگان‌های جنگلی زاگرس در غرب ایران است. این مطالعه به منظور تجزیه و تحلیل خطر آتش‌سوزی و بررسی عوامل موثر بر آتش‌سوزی در محدوده جنگلی شهرستان دوره چگنی انجام شد. هدف اصلی مطالعه حاضر تلاش برای تهیه نقشه پهنه‌بندی خطر آتش‌سوزی با ترکیب داده‌های توپوگرافی و سایر داده‌های کمکی از طریق سیستم اطلاعات جغرافیایی و استفاده از روش بهترین-بدترین برای منطقه مورد مطالعه است. نقشه خطر آتش‌سوزی از طریق نمره‌دهی و وزن‌دهی لایه‌های عوامل موثر آتش‌سوزی (پوشش گیاهی، شیب، جهت، ارتفاع، اقلیم و فاصله از سکونت‌گاه‌ها و جاده‌ها) بدست آمد. بر اساس نتایج، منطقه مورد مطالعه به چهار کلاسه خطر آتش‌سوزی طبقه‌بندی شد. مناطق با خطر آتش خیلی زیاد (7 درصد) و زیاد (11 درصد) در منطقه مورد مطالعه شناسایی شد. همچنین به ترتیب 8 و 74 درصد از منطقه مورد مطالعه در کلاسه‌های خطر آتش متوسط و کم قرار گرفت. این تجزیه و تحلیل به مدیران زمین در درک الگوهای آسیب‌پذیری و خطر آتش در سیمای سرزمین کمک می‌کند. با استفاده از تجزیه و تحلیل نتایج، سرمایه‌گذاری‌ها در شرایط محدودیت منابع، بازسازی جنگل، تیمارهای ماده سوختنی و سایر اقدامات کاهش آسیب آتش می‌تواند در نواحی با خطر آتش‌سوزی زیاد هدف‌گذاری شود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  13 - تأثیر آتش‌سوزی بر شاخص اهمیت نسبی (SIV) و مدل‌های توزیع فراوانی گونه‌های گیاهی در جنگل‌های زاگرس
  سعیده کریمی حسن پوربابائی یحیی خداکرمی
  این تحقیق با هدف بررسی شاخص اهمیت نسبی گونه‌های گیاهی در منطقه جنگلی تنگه بزازخانه در شمال شرق کرمانشاه انجام گرفت. بدین منظور تعداد 80 قطعه نمونه 1000 (در هر یک از مناطق 40 قطعه نمونه) متر‌مربعی به شکل دایره با استفاده از ابعاد شبکه 100× 100 متر به روش تصادفی- سی چکیده کامل

  این تحقیق با هدف بررسی شاخص اهمیت نسبی گونه‌های گیاهی در منطقه جنگلی تنگه بزازخانه در شمال شرق کرمانشاه انجام گرفت. بدین منظور تعداد 80 قطعه نمونه 1000 (در هر یک از مناطق 40 قطعه نمونه) متر‌مربعی به شکل دایره با استفاده از ابعاد شبکه 100× 100 متر به روش تصادفی- سیستماتیک در منطقه جنگلی پیاده شد. در داخل هر قطعه نمونه، نوع و تعداد گونه‌های درختی، درختچه‌ای و زادآوری ثبت و برای گونه‌های علفی پس از تعیین مساحت قطعات نمونه به روش سطح حداقل در هریک از مناطق آتش‌سوزی شده و شاهد (آتش‌سوزی نشده) 40 قطعه نمونه به ابعاد 4×2 متر برداشت شد. نتایج نشان داد که در هر دو منطقه، مدل فراوانی گونه‌ها برای لایه‌های درختی و زادآوری به صورت توزیع هندسی و برای لایه درختچه‌ای در منطقه آتش‌سوزی شده به صورت توزیع هندسی و در منطقه شاهد به صورت عصای شکسته است. برای لایه علفی نیز در هر دو منطقه توزیع گونه‌ها به صورت نرمال لگاریتمی بدست آمد. در لایه درختی و زادآوری بیشترین مقدار SIV متعلق به گونه برودار و در لایه درختچه‌ای به ترتیب در منطقه آتش‌سوزی شده و شاهد به گونه‌های زالزالک و راناس تعلق دارد و در لایه‌های علفی گونه‌ Avena Factua در هر دو منطقه بیشترین مقدار اهمیت نسبی را نسبت به سایر گونه‌ها به خود اختصاص داده‌ است. از نتایج فوق چنین استنباط می شود که رویشگاه از لحاظ تنوع گونه های چوبی از وضعیت مناسبی برخوردار نیست، بنابراین اقدامات حفاظتی برای پیشگیری از وقوع آتش-سوزی در این منطقه ضروری است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  14 - مدل‌های ماده سوختنی سطحی و خطر آتش در پارک ملی گلستان
  رقیه جهدی
  تعیین مدل‌های ماده سوختنی محلی در بوم‌سازگان‌های جنگل و مرتع به منظور پیش‌بینی رفتار و گسترش آتش، مدیریت آتش و بازسازی این بوم‌سازگان‌ها بسیار مهم است. هدف این مطالعه تعیین مقدار و ساختار ماده سوختنی سطحی آماده اشتعال در علفزار، درختچه‌زار و جنگل در پارک ملی گلستان، شما چکیده کامل

  تعیین مدل‌های ماده سوختنی محلی در بوم‌سازگان‌های جنگل و مرتع به منظور پیش‌بینی رفتار و گسترش آتش، مدیریت آتش و بازسازی این بوم‌سازگان‌ها بسیار مهم است. هدف این مطالعه تعیین مقدار و ساختار ماده سوختنی سطحی آماده اشتعال در علفزار، درختچه‌زار و جنگل در پارک ملی گلستان، شمال شرق ایران است. همه اطلاعات پوشش گیاهی علفی و لاشبرگ سطحی از قطعه‌ نمونه‌‌های 1×1، 10×10 و 30×30 متری به ترتیب در تیپ‌های ماده سوختنی علفزار (24 قطعه نمونه)، درختچه‌زار (8 قطعه نمونه) و جنگل (22 قطعه نمونه) بر اساس نمونه‌برداری تصادفی طبقه-بندی شده جمع‌آوری شد. رتبه‌بندی خطر آتش برای هر ماده سوختنی با ارزیابی مولفه‌های اصلی شامل بار ماده سوختنی (تن در هکتار)، عمق بستر ماده سوختنی (سانتی‌متر) و پوشش لاشبرگ (درصد) استفاده شد. نتایج نشان داد که تغییرات در خطرات آتش ماده سوختنی سطحی مرتبط با طرح‌های بارهای ماده سوختنی ریز (1ساعت) است. لاشبرگ پهن‌برگان دارای بارهای ماده سوختنی ریز بیشتر و در نتیجه به صورت بالقوه خطر آتش ماده سوختنی سطحی بیشتر را دارند. تفاوت‌ها در ساختار ماده سوختنی در بین تیپ‌های ماده سوختنی موجود نیز اثر مهمی را به همراه داشت. تعیین مدل‌های ماده سوختنی محلی و ارزیابی خطر آتش آنها برای مدیران منابع طبیعی به منظور انتخاب روش‌های کاهش ماده سوختنی، کاهش آسیب آتش و حفظ تاب‌آوری سیمای سرزمین در برابر آتش‌سوزی‌های آتی مهم است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  15 - بررسی دیدگاه جوامع جنگل‌نشین نسبت به علل ایجاد و توسعه بحران آتش‌سوزی در جنگل‌های حوزه آبخیز چهل‌چای استان گلستان
  محمد رضا شهرکی احسان زمانی شورابی خدیجه مهدوی
  امروزه، نقش و اهمیت منابع طبیعی تجدیدشونده به ویژه عرصه های جنگلی بر کسی پوشیده نیست. پیشگیری و یا کنترل آتش سوزی در جنگل یکی از مسائل اصلی در مدیریت منابع جنگلی است. عوامل زیادی در ایجاد و تشدید آتش سوزی ها در جنگل مؤثرند که شناسایی هر یک از آن ها می تواند در مدیریت بح چکیده کامل

  امروزه، نقش و اهمیت منابع طبیعی تجدیدشونده به ویژه عرصه های جنگلی بر کسی پوشیده نیست. پیشگیری و یا کنترل آتش سوزی در جنگل یکی از مسائل اصلی در مدیریت منابع جنگلی است. عوامل زیادی در ایجاد و تشدید آتش سوزی ها در جنگل مؤثرند که شناسایی هر یک از آن ها می تواند در مدیریت بحران آتش سوزی و همچنین پایداری مدیریت جنگل ها نقش بسزایی داشته باشد. در همین راستا، تحقیق حاضر به دنبال شناسایی عوامل مؤثر بر ایجاد بحران آتش سوزی و همچنین تشدید و توسعه آن در جنگل های حوزه آبخیز اوغان استان گلستان بود. این تحقیق از نوع توصیفی-کاربردی بوده و به صورت پیمایشی، با روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده صورت گرفت. جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه استفاده شد. روایی ابزار تحقیق با استفاده از دیدگاه کارشناسان و متخصصان در این زمینه مورد تأیید قرار گرفت و پایایی آن بر اساس نتایج ضریب آلفای کرونباخ برای متغیرهای اصلی تحقیق مورد بررسی قرار گرفت (859/0). جامعه آماری تحقیق نیز شامل خانوارهای روستایی در سه روستای دروک، ترسه و چمانی در حوزه آبخیز چهل چای در استان بود (400= N) که با استفاده از فرمول کوکران، 200 نفر به عنوان حجم نمونه مورد مصاحبه قرار گرفتند. یافته های حاصل از تحقیق حاکی از آن است که پاسخگویان با 5/74 درصد وابستگی درآمدی به جنگل، 5/57 درصد با کارشناسان منابع طبیعی ارتباط داشتند. نتایج نشان داد که خشکی شدید گیاهان و دمای زیاد هوا، در بین عوامل طبیعی، و باقی ماندن آتش و زغال در جنگل و انداختن ته سیگار روشن در جنگل در بین عوامل انسانی، به ترتیب با میانگین 63/4 و 36/4، بیشترین تأثیر را در ایجاد آتش سوزی ها در جنگل داشته اند. ضمن این که پاسخگویان شاخص های طبیعی را نسبت به شاخص های انسانی در ایجاد آتش سوزی مؤثرتر می دانند. همان طور که نتایج نشان می دهد، نوع و تراکم پوشش گیاهی، اندازه آتش، فصل سال و آموزش جلوگیری از حریق برای مردم، به ترتیب با بیشترین میانگین یعنی 77/4، 37/4، 59/4 و 32/4 از سوی پاسخگویان به عنوان مهم ترین متغیرها در تشدید و توسعه آتش سوزی در جنگل های منطقه ارزیابی شدند. همچنین یافته ها گویای آن است که، وضعیت طبیعی محل آتش سوزی، بیشترین تاثیر و نیروی انسانی و امکانات مبارزه با حریق کمترین تأثیر را در تشدید و توسعه آتش سوزی در منطقه مورد مطالعه داشته اند. با توجه به بحران حریق در منطقۀ مورد مطالعه که اغلب برگرفته از چالش های اقتصادی و اجتماعی می باشد، شناسایی دیدگاه و نظرات جوامع محلی در راستای علل و توسعۀ آتش سوزی می تواند در برنامه ریزی مدیریت بحران حریق در جنگل های استان به کار گرفته شود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  16 - عوامل بررسی مدیریت گردشگری و پیشگیری و مقابله با آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع
  ثربا نصیری فروزان الهیاری
  صنعت گردشگری به عنوان یک صنعت پاک و اشتغال‌زا، در سال‎های اخیر جزء درآمدزاترین صنایع جهان بوده و همواره مورد توجه سیاست‎ها و برنامه‎های توسعه‌گرانه می‎باشد. دولت‎ها و بخش‎های خصوصی در سطوح کلان تا خرد جهت توسعه و بقاء در بخش گردشگری نیازمند پیش&l چکیده کامل

  صنعت گردشگری به عنوان یک صنعت پاک و اشتغال‌زا، در سال‎های اخیر جزء درآمدزاترین صنایع جهان بوده و همواره مورد توجه سیاست‎ها و برنامه‎های توسعه‌گرانه می‎باشد. دولت‎ها و بخش‎های خصوصی در سطوح کلان تا خرد جهت توسعه و بقاء در بخش گردشگری نیازمند پیش‎بینی تقاضا در این بخش می‎باشند. امروزه آتش‌سوزی جنگل از بلایای طبیعی پیشرو بوده و همه کشورها را در رابطه با اثرات آن نگران کرده است. آتش‌سوزی گسترده در جنگل‌ها از مصادیق بحران‌های طبیعی است و مقابله با آن مدیریت بحران می‌باشد. در این پژوهش عوامل بررسی مدیریت گردشگری و پیشگیری و مقابله با آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع پرداخته می شود که برای محافظت از جنگل‌ها و مراتع در مقابل خطر آتش‌سوزی یکی از اولین استراتژی‌هایی که مورد توجه قرار می‌گیرد، تعیین مناطق مستعد وقوع آتش‌سوزی است و از دیگر راهبردها برای این منظور می‌توان به تهیه و اجرای طرح‌های جنگل‌داری، یافتن سریع آتش و واکنش همه‌جانبه با تمام اقدامات حفاظتی‌، برنامه‌ریزی منظم و فرهنگ‌سازی درست در جهت حفظ منابع طبیعی، استفاده از دانش بومی مردم در مدیریت جنگل، ایجاد یک مرکزیت بحران آتش‌سوزی در جنگل‌ها جهت سرویس‌دهی به مناطق جنگلی در معرض خطر، هماهنگی نیروهای آتش‌نشانی با نیروهای امداد مردمی در جهت مقابله با آتش‌سوزی، آموزش نیروهای انسانی و به کارگیری تجهیزات مؤثر و به‌روز، استفاده از تجربه کشورهای می‌شود. در نتیجه گردشگران و ساکنان بومی نباید نباید در جنگل ها و و مراتع آتش سوزی و سوزاندن بقایای محصولات کشاورزی در مزراع هم خوداری کنند. پرونده مقاله