-
دسترسی آزاد مقاله
1 - مطالعۀ تطبیقی طنزپردازی ابوالقاسم حالت و احمد مَطَر
محمّد امین احسانی اصطهباناتی عنایت اللّه شریف پور محمدرضا صرفیطنز، یکی از روش های مبارزات کلامی گویندگان است که به واسطه آن، ساختارهای اجتماعی و سیاسی، به چالش کشیده می شوند. روش های طنز پردازی، بسیار متنوع است و گویندگان بسته به مضمون کلام، شیوه های مورد نظر خود را، به کار می برند. در این پژوهش، اشعار ابوالقاسم حالت، شاعر ایرانی چکیده کاملطنز، یکی از روش های مبارزات کلامی گویندگان است که به واسطه آن، ساختارهای اجتماعی و سیاسی، به چالش کشیده می شوند. روش های طنز پردازی، بسیار متنوع است و گویندگان بسته به مضمون کلام، شیوه های مورد نظر خود را، به کار می برند. در این پژوهش، اشعار ابوالقاسم حالت، شاعر ایرانی و احمد مطر، شاعر عراقی از نظر کاربرد شیوه های طنز، بررسی شد و به این نتیجه رسیدیم که تفاوت مضمون اشعار دو شاعر و اختلاف زمانی و مکانی، موجب شده است شیوه های طنز متفاوتی به کار رود. ابوالقاسم حالت، بیشتر به جنبه خنده آوری و سرگرمی و به چالش کشیدن رفتار های مردم توجّه داشته و در مواردی هم، وکلای مجلس را به سخره گرفته؛ از این رو، بیشتر از طریق کاربرد واژگان کوچه بازاری و تکرار و آیرونی موقعیّت، ایجاد طنز نموده ولی احمد مطر، بیشتر به اوضاع سیاسی پرداخته و طنز وی، جدّی تر بوده، وی خنده و شوخی ندارد و از شیوه های کنایه و استعاره تهکّمیّه، بیشتر بهره برده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - نگاهی تطبیقی به طنز سیاسی بهار و الرصافی
صادق ابراهیمی کاوری فاطمه اسدیطنز و طنزپردازی نزد اهل ادب و بهخصوص شاعران یکی از روشهای بیانی میباشد که با توجه به قدرت تأثیرگذاری فراوان بر ذهن خواننده، از دیرباز تا به امروز مورد توجه ادیبان بوده است. در میان شاخههای متنوع طنز، طنز سیاسی از کاربرد بیشتری برخوردار است، به طوری که شاعران بزرگ ب چکیده کاملطنز و طنزپردازی نزد اهل ادب و بهخصوص شاعران یکی از روشهای بیانی میباشد که با توجه به قدرت تأثیرگذاری فراوان بر ذهن خواننده، از دیرباز تا به امروز مورد توجه ادیبان بوده است. در میان شاخههای متنوع طنز، طنز سیاسی از کاربرد بیشتری برخوردار است، به طوری که شاعران بزرگ بسیاری از این هنر در سرودههای خود بهره جستهاند. از میان شاعران معاصر ایرانی ملک الشعرای بهار و در شعر معاصر عربی، معروف الرصافی، با توجه به جایگاه ادبی و سیاسی ویژهای که از آن برخوردار بودند، توانستهاند که در این زمینه هنرآفرینی نمایند. نویسندگان مقاله حاضر برآناند با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی ضمن بیان مفهوم طنز و انگیزههای طنزپردازی به بررسی تطبیقی طنز سیاسی در شعر دو شاعر بزرگ معاصر ایرانی و عرب بپردازند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - تحلیل مبانی طنزپردازی در داستانهای شهرام شفیعی و سعید هاشمی بر مبنای نظریه طنز ایوان فوناژی
مهدخت پورخالقی چترودی علیرضا سزاوار مریم جلالی اعظم استاجیاز آنجا که مهمترین ویژگی داستانهای شفیعی و سعید هاشمی، طنزپردازی است و نظریه طنز ایوان فوناژی از قابلیت بالایی برای بررسی طنز در آثار ادبی، برخوردار است، لذا در این مقاله چند اثر از این دو نویسنده بر مبنای نظریه فوناژی بررسی میشود. فوناژی آراء متنوعی در باب طنز در گر چکیده کاملاز آنجا که مهمترین ویژگی داستانهای شفیعی و سعید هاشمی، طنزپردازی است و نظریه طنز ایوان فوناژی از قابلیت بالایی برای بررسی طنز در آثار ادبی، برخوردار است، لذا در این مقاله چند اثر از این دو نویسنده بر مبنای نظریه فوناژی بررسی میشود. فوناژی آراء متنوعی در باب طنز در گروه سنی کودک و نوجوان دارد که میتوان آنها را در سیزده مؤلّفه جمع کرد. ابعاد سیزدهگانه طنز در نظریه فوناژی از این قرار هستند: صنعت جناس، دومعنایی، انحراف از هنجار، چندمعنایی، همنویسی، همآوایی، ابهامهای نحوی، ابهام در روساخت جمله، ابهام در ژرف ساخت، اختلاط و ابهام ژرف ساخت و روساخت، تضاد معنا میان روساخت و ژرف ساخت، تأکید آوایی، مکث آوایی، تحریف آوایی(ادغام و قلب). نتایج نشان میدهد شفیعی مهارت عجیبی در آفرینش انحراف از معیار از طریق انواع مصادیق آن دارد. همچنین هاشمی تضاد میان روساخت و ژرف ساخت را بسیار بهتر پرورانده و به کار برده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - قلمرو شوخ طبعی
تورج عقداییدر فایل اصل مقاله موجود است.در فایل اصل مقاله موجود است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - روایت انتقاد طنزآمیز برادری دارا و اسکندر
معصومه زندیه تیمور مالمیراسکندر به سبب ویرانی و کشتار و غارتهایش، در منابع قدیم ایرانی ملعون و گجسته خوانده شده اما در منابع متأخر تحتِ تأثیر افسانهها و خیال پردازیهای یونانی، از او به نیکی و بزرگی یاد شده و شخصیتی مثبت یافته است. محققان عمدتاً تردید ندارند که شخصیت اسکندر در شاهنامه منفی چکیده کاملاسکندر به سبب ویرانی و کشتار و غارتهایش، در منابع قدیم ایرانی ملعون و گجسته خوانده شده اما در منابع متأخر تحتِ تأثیر افسانهها و خیال پردازیهای یونانی، از او به نیکی و بزرگی یاد شده و شخصیتی مثبت یافته است. محققان عمدتاً تردید ندارند که شخصیت اسکندر در شاهنامه منفی است اما وجود دو مسئله را با این شخصیت منفی در تناقض دیدهاند: یکی روایت برادری دارا و اسکندر و دیگری نقل مفصّل سرگذشت وی، تا جایی که تصور کردهاند این نقل مفصّل، دلالتی بر مقبولیّت و چهرۀ مثبت یافتن اسکندر است. در مقالۀ حاضر براساس روش ساختارگرایی نشان دادهایم نسبت برادری دارا و اسکندر نه برای جبران شکست و حفظ غرور ملی، بلکه یک طنز گزنده نسبت به عملکرد ناشایست حاکمانی بوده که با بیتدبیری یا خودفروختگی، راه را برای تجاوز بیگانه هموار میکردهاند. نقل مفصّل داستان اسکندر در شاهنامه نیز به علت سرسلسلۀ سلوکیهبودن اسکندر با دورۀ حکومت نسبتاً طولانی در تاریخ ایران است و دلالتی بر نگاه مثبت به اسکندر نمیکند چون در ضمن آن مطالبی گنجانده شده که حاوی نوعی اعتراض و انتقاد نسبت به نژاد و تبار اوست و افسانههایی را نقشبرآب میکند که برای تثبیت اسکندر و جانشینان وی درست شده است. دادههای پژوهش به شیوة کتابخانهای گرد آمده و با روش توصیفی- تحلیلی پردازش شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - بررسی بیان تمثیلی و ابزارهای طنزآوری در مثنوی معنوی
رزاق قدمنان مرتضی انصارنویسندگان و شاعران برای مقاصد خویش از ابزارها و شیوههای گوناگون بلاغی و بیانی بهره میبرند. این ابزارها و شیوهها محمل و ظرفی میشوند تا خواننده با مواجهه با آنها به محتوا و معنای درونی آن پی ببرند. تمثیل یکی از این شیوههاست که مولوی از آمیختن این شگرد با طنز و بیان چکیده کاملنویسندگان و شاعران برای مقاصد خویش از ابزارها و شیوههای گوناگون بلاغی و بیانی بهره میبرند. این ابزارها و شیوهها محمل و ظرفی میشوند تا خواننده با مواجهه با آنها به محتوا و معنای درونی آن پی ببرند. تمثیل یکی از این شیوههاست که مولوی از آمیختن این شگرد با طنز و بیان طنزی، خواننده خود را به تأمل و تعمق بیشتر در محتوای اثر وامیدارد. میتوان مدعی شد که در ادبیات عرفانی فارسی، تمثیل، محوریترین و اصلیترین نقش را در بیان مقصود مؤلفان این گونه آثار دارد. چرا که زبان عرفانی زبانی است که فهم ژرف ساختهای محتواییاش مستلزم آوردن مثلها و داستانها و روایاتی است که به طور محسوس و ملموس در زندگی اجتماعی و روزمره مردم نمود دارد. و از آنجا که این حکایتها اگر به زبان طنز و یا محتوایی طنز گونه بیان شود تأثیر بیشتری خواهد داشت، مولانا با ابزارهای گوناگون از این نوع ادبی نهایت بهره را برده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - بررسی گونهها و شیوههای طنزپردازی حافظ
محمود صادق زادهطنز حافظ از نوع سیاسی، اجتماعی و البته هنرمندانه و زیرکانه وتأویل پذیر و در بسیاری از موارد معصومانه، نجیب، ظریف و عمیق است که در ادراک و احساس منطقی ریشه داردو در لبخندی افسوس ناک تجلی می یابد . حافظ دو الگوی کلّی را در ساختار طنز خود به کار می گیرد : یکی، طنز اجتماعی چکیده کاملطنز حافظ از نوع سیاسی، اجتماعی و البته هنرمندانه و زیرکانه وتأویل پذیر و در بسیاری از موارد معصومانه، نجیب، ظریف و عمیق است که در ادراک و احساس منطقی ریشه داردو در لبخندی افسوس ناک تجلی می یابد . حافظ دو الگوی کلّی را در ساختار طنز خود به کار می گیرد : یکی، طنز اجتماعی صریح که به طور مستقیم از طبقه یا گروهی انتقاد می کند،دیگر، طنز اجتماعی با واسطه که وی درآن بی پروا، خود را نماینده ی طبقه ای معرّفی می کند و از خود به نزد قاضی شکایت می برد، تا باز گوید، حدیث دیگران را. حافظ برای مبارزه ی طنز آمیز با ستم، فساد و ریا از هر روشی که توانسته، بهره برده است. مهم ترین شیوه های حافظ برای بیان طنز و طعنه و شوخ طبعی عبارت است: خراب کردن نشانه ها و ارزش های تقدّس زاهدان و صوفیان؛ قلب اشیا و الفاظ به شیوهی اقتباس و جواب گویی؛ استخدام صنایع ادبی، مانند: ایهام، حسن تعلیل، تشبیه و تضاد و تناقض؛ تعریض و کنایه و گاه لطیفه نسبت به معشوق به صورت سؤال و جواب و حاضر جوابی؛ طنز به شیوه ی نصیحتگری، مدیحه سرایی و وظیفه خواهی؛بهره جویی از فرهنگ عوام و محاوره. به طور کلّی ، طنز حافظ گاهی پوشیده و نیش دار است و گاهی لطیف و سطحی که این موارد در این مقاله با ذکر نمونه هایی تحلیل و بررسی شده است پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - طنز تعلیمی بایزید و فضای کارناوال
محمد استوار نامقی اسماعیل عبدی مکوندنگرشی کوتاه به متون تعلیمی بیان میکند که حکایتهای عرفانی بایزید مانند فضای کارناوال پر از تصاویری است که بیانگر براندازی و محو مرزبندیهاست. از ویژگیهای کارناوالی، برهم زدن ارزشها و هنجارهای پذیرفته شده از سوی نهادهای برتریجو است. بدیهی است این هنجارشکنی، شامل نهاد چکیده کاملنگرشی کوتاه به متون تعلیمی بیان میکند که حکایتهای عرفانی بایزید مانند فضای کارناوال پر از تصاویری است که بیانگر براندازی و محو مرزبندیهاست. از ویژگیهای کارناوالی، برهم زدن ارزشها و هنجارهای پذیرفته شده از سوی نهادهای برتریجو است. بدیهی است این هنجارشکنی، شامل نهادهای دینی، فرهنگی، اجتماعی میشود. نگارندگان برآنند تا با استفاده از این نظریه، چند حکایت بایزید را بررسی کنند و روش حکایت پردازی او را که برمبناهای کارناوالی و مبتنی بر میزان مرزبندی میان خود و دیگری است، بازخوانی نمایند. در این روش، میزان مرزبندی، به کمترین حد میرسد. بایزید با استفاده از ظرافتهای زبانی، تکصدایی حاصل از هنجارهای پذیرفته شده را ریشخند میکند و با تداخل صداها و استفاده از تمام توان واژهها، هرگونه تکروی را به سخره میگیرد که نتیجۀ آن محو تمایز ایدئولوژیها و آفرینش طنز عرفانی است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
9 - محتوای طنز در آثار محمدعلی افراشته
آیدا پارس پور عصمت خوئینیمحمدعلی افراشته (1287–1338)، از پیشگامان شعر گیلکی و از نامداران طنز اجتماعی در قالب شعر و نثر سادۀ فارسی است. او درآثار خود، به دفاع از زحمتکشان پرداخته است و به همین دلیل از برجستهترین نمایندگان ادبیات کارگری به شمار میرود. هنر افراشته این است که با استفاده ا چکیده کاملمحمدعلی افراشته (1287–1338)، از پیشگامان شعر گیلکی و از نامداران طنز اجتماعی در قالب شعر و نثر سادۀ فارسی است. او درآثار خود، به دفاع از زحمتکشان پرداخته است و به همین دلیل از برجستهترین نمایندگان ادبیات کارگری به شمار میرود. هنر افراشته این است که با استفاده از طنز، مردم را به اندیشیدن درباره ی حقوق اجتماعی خود ترغیب میکند. روزنامهی چلنگر که از سال 1329، به مدت دو سال و نیم منتشر میشد، حاصل زندگی ادبی افراشته و به نوعی بازتاب دهندۀ عقاید و افکار اوست. اغلب آثار افراشته، در این روزنامه چاپ شده است. محتوای آثار افراشته نقد اوضاع سیاسی و اجتماعی است که در قالب شعر، داستان، نمایشنامه و تعزیه و با زبان طنز مجال بروز یافته است. وی در مواجهه با جامعه ی ایران آن روزگار، مشکلات عظیمی را مشاهده می کند که موجب تباهی و عقبماندگی جامعه ی ایرانی گردیده است؛ در نتیجه به عنوان فردی وطن دوست و شاعری انقلابی و روشنفکر با استفاده از زبان ساده ی طنزآمیز مشکلات را در آثار خود انعکاس می دهد و بر اساس نوع گرایش های سیاسی خود، برای درمان دردهای آن راه حل نشان می دهد. نوشته ی حاضر با بررسی محتوایی مجموعه ی آثار محمدعلی افراشته، زمینههای مختلفی از نقد اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اخلاقی را در نمونه های فراوانی از نظم و نثر آثار وی بازنموده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
10 - بررسی و تحلیل شگردهای طنز سیاسی در آثار طنز رویا صدر
سمیه خزاعی زهره عرب کبری نودهیطنزسیاسی، یکی از گونههای ادبیات انتقادی است که بهنوعی همانند سلاحی کاربردی برای روشنفکران جامعه با هدف اصلاح و دگرگونی بیان میشود. این در حالی است که طنز سیاسی هر نوع خشونت و زورگویی را رد میکند. به بیان دیگر، طنز سیاسی توانمندی به نمایش گذاشتن برخی کمبودهای م چکیده کاملطنزسیاسی، یکی از گونههای ادبیات انتقادی است که بهنوعی همانند سلاحی کاربردی برای روشنفکران جامعه با هدف اصلاح و دگرگونی بیان میشود. این در حالی است که طنز سیاسی هر نوع خشونت و زورگویی را رد میکند. به بیان دیگر، طنز سیاسی توانمندی به نمایش گذاشتن برخی کمبودهای متناسب با سیاست است که به شکلی خندهآور، با هدف سر و سامان دادن به شرایط حاکم در جامعه بیان میشود. اگرچه این شیوه از دیرباز در بسیاری از آثار ادبی نمود یافته، اما بدونشک میتوان دوران مشروطه را دورة تکامل یافتة طنز سیاسی در تاریخ ادبیات ایران بهشمار آورد. ادیبان و شاعران خوشذوقی در متن تحولات این دوره و عصر حاضر ظهور کردند و زبان گویای هم میهنان خود شدند که از آن جمله میتوان به رویا صدر اشارهکرد. صدر، بانوی پژوهشگر و نویسندهای پرآوازه در وادی طنز است و آثار چشمگیری از خود ارائهکردهاست. در میان این آثار خبرنامه محرمانه، ه مثل تفاهم، برداشت آخر، شبهای کوشآداسی و وبلاگ طنزنوشتههای رویاصدربیبیگل سرشار از طنز سیاسی است. در این پژوهش که به شیوة اسنادی گردآوری شدهاست، پس از تعریف طنز و زیرساختهای آن به تبیین شگردهای این هنر در آثار یاد شده، پرداختهمیشود. یافتههای پژوهش نشان داد چیرگی و مهارت صدر بر ادبیات همراه با ذوق و طبع روان و خلّاق وی، سبب شده تا از بیشتر شگردهای ادبی همچون: نقیضهپردازی، تضمین، تشبیهات طنزآمیز، استفاده از ترکیبات متناقضنما، بزرگنمایی، تمثیل، اغراق و ... استفاده کند و همین نکته تنوع و در پی آن اثرگذاری بسیاری را در آثار او ایجاد کردهاست. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
11 - نقد و بررسی محتوایی طنزهای ابوتراب جلّی
حبیب حاجی پور پروین دخت مشهورچکیده طنزپردازی در گسترۀ ادبیّات فارسی پیشینه ای دور و دراز دارد و در دوران معاصر نیز، از سوی برخی شخصیّت ها دنبال شده است. در این میان، ابوتراب جلّی در اشعار خود به طرزی هنرمندانه طنّازی کرده و از مشکلات اجتماعی سخن گفته است. همچنین، انتقادهای سیاسی، فرهنگی- اخلاقی و چکیده کاملچکیده طنزپردازی در گسترۀ ادبیّات فارسی پیشینه ای دور و دراز دارد و در دوران معاصر نیز، از سوی برخی شخصیّت ها دنبال شده است. در این میان، ابوتراب جلّی در اشعار خود به طرزی هنرمندانه طنّازی کرده و از مشکلات اجتماعی سخن گفته است. همچنین، انتقادهای سیاسی، فرهنگی- اخلاقی و حتّی ادبی خود را در قالب طنز عرضه داشته است. طنز جلّی با توجّه به بسامد بالای مفاهیم انسانی و اجتماعی، در شمار آثار متعّهد قرار می گیرد. به این دلیل، در مقالۀ حاضر با روش توصیفی- تحلیلی، محور طنزهای جلّی بررسی و تحلیل شده است. مهم ّترین نتایج تحقیق نشان می دهد که رویکردهای شاعر عبارت است از: نقد سیاسی، فرهنگی- اخلاقی، اجتماعی، و ادبی. شاعر با استفاده از داستان های تاریخی و دینی سعی کرده است مشکلات متعدّد مردم ایران را در زمان حکومت وقت با نگرشی انتقادی نشان دهد. این نقدها در غالب موارد تند و نیش دار به نظر می رسد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
12 - بررسی شگردهای طنز سیاسی در آثار طنز رويا صدر.
سمیه خزاعی زهره عرب کبری نودهیطنزسیاسی، يكي از گونههاي ادبيات انتقادی است كه بهنوعي همانند سلاحي كاربردي براي روشنفکران جامعه با هدف اصلاح و دگرگونی بيان ميشود. اين در حالي است كه طنز سياسي هر نوع خشونت و زورگویی را رد ميكند. به بیان ديگر، طنز سیاسی توانمندي به نمایش گذاشتن برخي كمبودهاي م چکیده کاملطنزسیاسی، يكي از گونههاي ادبيات انتقادی است كه بهنوعي همانند سلاحي كاربردي براي روشنفکران جامعه با هدف اصلاح و دگرگونی بيان ميشود. اين در حالي است كه طنز سياسي هر نوع خشونت و زورگویی را رد ميكند. به بیان ديگر، طنز سیاسی توانمندي به نمایش گذاشتن برخي كمبودهاي متناسب با سیاست است كه به شکلی خندهآور، با هدف سر و سامان دادن به شرایط حاكم در جامعه بيان ميشود. اگرچه این شیوه از دیرباز در بسیاری از آثار ادبی نمود یافته، اما بدون شك ميتوان دوران مشروطه را دورة تکامل يافتة طنز سیاسی در تاریخ ادبیات ایران بهشمار آورد. ادیبان و شاعران خوشذوقي در متن تحولات این دوره و عصر حاضر ظهور كردند و زبان گویای هم ميهنان خود شدند که از آن جمله میتوان به رويا صدر اشارهکرد. صدر، بانوي پژوهشگر و نويسندهاي پرآوازه در وادي طنز است و آثار چشمگيري از خود ارائهكردهاست. در میان این آثار «خبرنامه محرمانه، «ه» مثل تفاهم، برداشت آخر، شبهاي كوشآداسي» و وبلاگ طنزنوشتههاي رويا صدر «بيبيگل» سرشار از طنز سیاسی است. در این پژوهش که به¬شیوة اسنادی گردآوري شدهاست، پس از تعریف طنز و زيرساختهاي آن به تبیین شگردهای این هنر در آثار یاد شده، پرداختهمیشود. یافتههای پژوهش نشان داد چيرگي و مهارت صدر بر ادبیات همراه با ذوق و طبع روان و خلّاق وي، سبب شده تا از بيشتر شگردهای ادبی همچون: نقیضهپردازی، تضمین، تشبیهات طنزآمیز، استفاده از ترکیبات متناقضنما، بزرگنمايي، تمثیل، اغراق و ... استفاده کند و همین نكته تنوّع و در پي آن اثرگذاری بسیاری را در آثار او ایجاد کردهاست. پرونده مقاله