معرفي نشريه
علمی
به سامانه ارسال مقاله به مجله تاریخ (TARIKH) خوش آمدید
مجله تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی واحد محلات از سال1385 و به منظور نشر مقالات علمی و پژوهشی تاریخ پژوهان کشور ، در زمینه های مختلف تاریخی شروع به فعالیت نمود .این مجله از همه محققین و پژوهشگرانی که فعالیت آنها به صورت تخصصی و یا بین رشته ای مرتبط با تاریخ ایران و جهان می باشد دعوت می کند تا با ارسال مقالات ارزشمند خود ما را یاری فرمایند.
ناشر:دانشگاه آزاد اسلامی واحد محلات
توالی انتشار : فصلنامه
مجوز انتشار : دانشگاه آزاد اسلامی
رتبه براساس اخرین ارزیابی :
دارای دسترسی آزاد : بله
زبان : فارسی با چکیده انگلیسی
فرایند داوری : دوسو ناشناس
نوع انتشار : الکترونیک
لایسنس انتشار: CC BY-NC 4.0
هزینه : دارد- 500 هزارتومان
سیاست سرقت ادبی: هرچند این مجله با استفاده از روشهای مختلف و نرم‌افزارهای «همانندجو» و "همیاب" به منظور بررسی متون فارسی استفاده می نماید.لیکن مسئولیت اصلی و کلیه عواقب قانونی و رسمی ناشی از عدم رعایت حقوق مادی و معنوی نویسندگان در مقالات مجله رسما متوجه نویسنده مسئول می باشد.
دسترسی آزاد : همه مقالات مجله «تاریخ» بدون هیچ هزینه ای قابل دسترس هستند. ما با باور به این اصل که قرار دادن آزادانه نتایج پژوهش‌ها در دسترس عموم به تبادل بیشتر دانش در سطح جهان کمک می کند، به سیاست فراهم ساختن دسترسی باز (Open Access) به مجله به صورت برخط (Online) متعهدیم؛ تا بدین وسیله فرصتی برای پژوهشگران مختلف جهت انتشار مقالات و همچنین دسترسی رایگان به متن کامل مقالات منتشر شده، فراهم آوریم.
 |
 |
 |
آخرین مقالات منتشر شده
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - تحول مصادیق زندیقگری و تداوم آن در فرهنگ سیاسی ایران در عصر قاجار
شهناز یزدان پناه رضا دهقانی نعمت احمدی نسبشماره 71 , دوره 18 , زمستان 1402در فرهنگ سیاسی ایران از دیرباز به علت آمیختگی دین و سیاست، زندیق ستیزی امری رایج بود. ولی در هر دوره مصادیقی متفاوت داشت. این مصادیق در دوره‌ی قاجاریه به علت تقابل سنت و مدرنیته، متحول شد. سؤال مطرح شده این است که مقتضیات عصر جدید که یکی از پیامدهایش، تأثیر مدنیت اروپای چکیده کاملدر فرهنگ سیاسی ایران از دیرباز به علت آمیختگی دین و سیاست، زندیق ستیزی امری رایج بود. ولی در هر دوره مصادیقی متفاوت داشت. این مصادیق در دوره‌ی قاجاریه به علت تقابل سنت و مدرنیته، متحول شد. سؤال مطرح شده این است که مقتضیات عصر جدید که یکی از پیامدهایش، تأثیر مدنیت اروپایی بر نوگرایان مذهبی و سیاسی بود، چه تأثیری بر تحول و دگرگونی مصادیق زندیقگری داشت؟ فرضیه این است که در جوامع دین‌سالاری مانند ایران، مصادیق زندیقگری هم‌سو با مقتضیات هر عصر دچار تحول می‌شود. این مقاله به دنبال تحلیل عملکرد برخی از سنت‌گرایان متعصب و نوگرایان افراط‌گرایی است که با دوقطبی کردن جامعه باعث گسترش مصادیق زندیقگری شدند. گردآوری داده‌ها در این مقاله کتابخانهای و روش تحلیل علی است. بر اساس یافته‌ها، تحول مصادیق زندیقگری در عصر قاجار بیش از آن‌که تحت تأثیر دغدغه‌های مذهبی باشد، متأثر از شرایط فرهنگی و مذهبی جامعه و اغراض شخصی بود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - نقش شاه در ساختار دربار هخامنشیان
ژامک خادمی ناصر جدیدی احمد کامرانی فرشماره 71 , دوره 18 , زمستان 1402ساختار دربار و تشکیلات سیاسی حاکم بر قلمرو گسترده تحت سلطه هخامنشیان اهمیت بسیار زیادی در تداوم این حکومت داشت. دربار هخامنشیان با ساختاری شامل: مادرشاه، ملکه و ولیعهد، شاهزادگان، سران خاندانها، خواجه سرایان، مقامی شبیه به وزیر بزرگ – نظام جاسوسی( معروف به گوش‌ها چکیده کاملساختار دربار و تشکیلات سیاسی حاکم بر قلمرو گسترده تحت سلطه هخامنشیان اهمیت بسیار زیادی در تداوم این حکومت داشت. دربار هخامنشیان با ساختاری شامل: مادرشاه، ملکه و ولیعهد، شاهزادگان، سران خاندانها، خواجه سرایان، مقامی شبیه به وزیر بزرگ – نظام جاسوسی( معروف به گوش‌ها و چشمهای شاه ) و ... در تمامی تحولات سیاسی این سلسله نقش داشت. یکی از مباحث مهم در بررسی این ساختار نقش شاه در این تشکیلات است. بنظر می‌رسد هخامنشیان در ایجاد تشکیلات و ساختار دربار در شاهنشاهی هخامنشی خود از تمدنهای کهن بین النهرین خصوصا تمدن آشور و تمدن بابل تاثیر پذیرفته‌اند. علاوه بر تمدن آشور، حکومتهای ماد و ایلام باستان نیز الگوهای مناسبی در اختیار حکمرانان این سلسله قرار دادند، روش پژوهش حاضر از جنبه توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج بدست آمده حاکی از آن است که هسته اصلی قدرت در دربار هخامنشی در دستان شاه بوده است و قدرت شاه مطلقه و نامحدود بود و شاه نمادی از مالکیت تمام عیار جامعه ایرانی و صاحب اختیار تمام دارایی‌ها و ثروت‌های مردم بوده است. آنچه مسلم است مطالعه این ساختار اطلاعات ارزشمندی درباره نقش شاه در هرم قدرت سیاسی دربار هخامنشی در اختیار پژوهشگران تاریخ قرارخواهد دهد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - نقش احمد قوام در گسترش نفوذ آمریکا در ایران
زهرا امیری رضا شعبانی صمغ آبادی محمد کلهرشماره 71 , دوره 18 , زمستان 1402با به قدرت رسیدن قوام در خرداد 1301 هـ.ش سیاست ورود آمریکا به عنوان نیروی سوم در دستور کار دولت قوام قرار گرفت. ماحصل این سیاست چیرگی آرتو میلسپو بر اقتصاد ایران بود. با به سلطنت رسیدن رضاشاه سیاست گسترش نفوذ آمریکا روبه افول رفت، کما این که در آذر 1314 هـ.ش، به قطع روا چکیده کاملبا به قدرت رسیدن قوام در خرداد 1301 هـ.ش سیاست ورود آمریکا به عنوان نیروی سوم در دستور کار دولت قوام قرار گرفت. ماحصل این سیاست چیرگی آرتو میلسپو بر اقتصاد ایران بود. با به سلطنت رسیدن رضاشاه سیاست گسترش نفوذ آمریکا روبه افول رفت، کما این که در آذر 1314 هـ.ش، به قطع روابط سیاسی ایران و آمریکا منجر شد. اگر چه روابط میان دو کشور در دی 1318 هـ.ش، مجددا برقرار شد، اما به گسترش نفوذ آمریکا منتهی نشد. حوادث ناشی از شهریور 1320 ش، سبب حضور مجدد قوام در سپهر سیاست شد. قوام در دولت های سوم (مرداد –دی 1321 هـ.ش) و چهارم (بهمن 1324-دی 1326 هـ.ش) خود گام های موثری در گسترش نفوذ سیاسی نظامی و اقتصادی آمریکا به عنوان نیروی سوم برداشت. پژوهش حاضر با بهره مندی از روش تحقیق تاریخی مبتنی بر تحلیل برآن است تا به نقش دولت های قوام در گسترش نفوذ آمریکا در ایران، طی سال های 1301 ش تا 1326 هـ.ش، بپردازد. سیاستی که ابتدا آمریکا را به عنوان نیروی سوم در ایران مطرح کرد و پس از کودتای 28 مرداد 1332 هـ.ش، به پرنفوذترین کشور در ایران تبدیل کرد. یافته اساسی پژوهش حاضر نشان می دهد که قوام السلطنه، پس از شهریور 1320 هـ.ش/ 1941 م، با هدف جلوگیری از رشد کمونیسم، در ورود آمریکا به صحنه سیاست خارجی ایران نقشی اساسی داشته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - طب در دوره عباسی و تأثیر آن بر تمدن مغرب زمین
بتول ربیعی بشری دلریش الهام ملک زاده کوروش فتحیشماره 71 , دوره 18 , زمستان 1402از جمله آثار تمدنی مهم متاثر از اسلام، پزشکی در قالب آموزه‌هایی است که به طب اسلامی موسوم است. دورۀ عباسی به عنوان دورۀ طلایی جهان اسلام، در علوم مختلف از جمله طب شاهد تغییر و تحولات عمده‌ای بود .در نتیجۀ اقبال خلافت عباسی به طب، استفاده از متون طبی به زبان‌های مختلف عل چکیده کاملاز جمله آثار تمدنی مهم متاثر از اسلام، پزشکی در قالب آموزه‌هایی است که به طب اسلامی موسوم است. دورۀ عباسی به عنوان دورۀ طلایی جهان اسلام، در علوم مختلف از جمله طب شاهد تغییر و تحولات عمده‌ای بود .در نتیجۀ اقبال خلافت عباسی به طب، استفاده از متون طبی به زبان‌های مختلف علمی آن روزگار از جمله میراث پزشکی یونان و روم بود که در قالب ترجمه‌های متعدد به جهش قابل توجه طب اسلامی انجامید. از سویی درتلاش خلافت اسلامی جهت توسعۀ قلمرو نفوذ خود، به مرور سیطرۀ طب اسلامی در کشورهای اروپایی با تدریس و ترجمه آثار دانشمندان مسلمان از جمله رازی و ابن سینا را در پی داشت. مقالۀ حاضر تلاش میکند روند اثرگذاری طب اسلامی دورۀ عباسی را بر تمدن مغرب زمین مورد بررسی قرار دهد. با طرح این سوال اصلی که طب اسلامی دورۀ عباسی چه ویژگی‌هایی داشته و تاًثیرات خود بر تمدن مغرب زمین را چگونه اعمال کرده است؟ روش پژوهش مقاله نیز مبتنی بر تحقیق توصیفی و تحلیلی با شیوۀ کتابخانهای است. نتیجۀ حاصل از پژوهش نیز حاکی از این نکته است که دورۀ خلافت اسلامی نه تنها از ادوار درخشان بالندگی این رشته از علوم است، بلکه نقطۀ اوجی از نفوذ و قلمروی گستردۀ علمی جهان اسلام در مغرب زمین به شمار می‌رود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - بناهای تاریخی کاشان در عهد صفویه از دیدگاه سیاحان
رحمت الله زرگری کیوان لولویی اصغر محمودآبادیشماره 71 , دوره 18 , زمستان 1402کاشان یکی از شهرهای استان اصفهان است و پس از شهر اصفهان جایگاه بزرگترین شهرستان این استان را به خود اختصاص داده است. همچنین شهر کاشان به دلیل قدمت زیادی که دارد، بناهای تاریخی و فرهنگی زیادی در آن یافت می شود. کاشان با قدمت هفت هزار سال، محل تولد یکی از قدیمی ترین تمدن چکیده کاملکاشان یکی از شهرهای استان اصفهان است و پس از شهر اصفهان جایگاه بزرگترین شهرستان این استان را به خود اختصاص داده است. همچنین شهر کاشان به دلیل قدمت زیادی که دارد، بناهای تاریخی و فرهنگی زیادی در آن یافت می شود. کاشان با قدمت هفت هزار سال، محل تولد یکی از قدیمی ترین تمدن های بشری به نام سیلک است. مردمان این تمدن اولین کسانی بودند که یکجا نشین شدند. کاشان به دلیل اینکه در مرکز ایران قراردارد به عنوان شهر ارتباطی و تجاری معرفی شد و در همه ی ادوار تاریخ، این شهر پستی ها و بلندی های زیادی را دیده است. امّا نقطه ی عطف برای این شهر را می توان دوره ی صفویه نامید. در این دوره کاشان مرکز اقامت پادشاهان صفویه محسوب می شد و به دلیل اینکه این شهر در مسیر پایتخت ایران یعنی اصفهان واقع شده بود سیاحان زیادی از این شهر دیدن کردند.کلید واژه ها: صفویه، سیاحان، مساجد، باغ فینکلید واژه ها: صفویه، سیاحان، مساجد، باغ فینکلید واژه ها: صفویه، سیاحان، مساجد، باغ فین پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - اقدامات محمدباقرپیرنیا در دوره استانداری در شهر مشهد
حمزه کاوسی منیره کاظمی راشد سید حسین رئیس السادات شهرزاد ساسانپورشماره 71 , دوره 18 , زمستان 1402شهر مشهد در بین سال‌های 1346 تا 1350ش. و در دوره استانداری محمد باقر پیرنیا دستخوش تغییرات عمده‌ای‌گردید. سوال اصلی این تحقیق این است که اقدامات عمرانی پیرنیا چه نقشی در توسعه کالبدی مشهد داشته است. بحث اصلی بر تأسیس اماکن جدید و تعدد آن در شهر مشهد تمرکز دارد، به طورک چکیده کاملشهر مشهد در بین سال‌های 1346 تا 1350ش. و در دوره استانداری محمد باقر پیرنیا دستخوش تغییرات عمده‌ای‌گردید. سوال اصلی این تحقیق این است که اقدامات عمرانی پیرنیا چه نقشی در توسعه کالبدی مشهد داشته است. بحث اصلی بر تأسیس اماکن جدید و تعدد آن در شهر مشهد تمرکز دارد، به طورکلی این اماکن شامل چهار دسته می‌شوند: 1- مؤسسات آموزشی، فرهنگی و بهداشتی، 2- بوستانها 3- خیابان‌ها و میدان‌ها 4- مناطق مسکونی جدید که هرکدام از آنها نقش مهمی در توسعه شهر داشتهاند. این عوامل علاوه بر گسترش کالبدی، باعث ارتقای سطح فرهنگ شهرنشینی، جمعیت‌پذیری، جذب نیروی کار و دسترسی راحت مردم به نقاط مختلف شهر می‌شدند. توسعه کالبدی شهر، فرایندی مداوم است که طی آن محدوده‌های فیزیکی شهر و فضاهای کالبدی آن در جهت‌های طولی و عرضی از حیث کمی و کیفی گسترش پیدا می‌کنند. گسترش فیزیکی شهرها و روستاها به سوی یکدیگر، سبب الحاق و ادغام روستاها در شهرها و درنتیجه توسعه کالبدی شهرها می‌شود. مؤلفه‌های گسترش مشهد عبارت‌اند از: 1- چگونگی گسترش مؤسسات تمدنی جدید در شهر، 2- ورود افکار و اندیشه‌های نو در رابطه با شهرسازی 3- وجود حرم رضوی به منظور پذیرش مهاجر و زوار و متوطن‌شدن آنها در مشهد. در این مقاله به توصیف و تحلیل مصداق‌های گسترش کالبدی شهر مشهد و مسائل پیرامون آن پرداخته شده و از این‌رو بر اساس ماهیت موضوع، این پژوهش به روش توصیفی و تحلیلی و بر پایه منابع کتابخانهای و اسنادی ارائه شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - بررسی تطبیقی ابعاد حق مالکیت پناهندگان در اسناد تاریخی بین‌المللی و حقوق ایران
فاطمه درویشی محمد صادقی سیدباقر میرعباسیشماره 71 , دوره 18 , زمستان 1402هدف از نوشتار حاضر بررسی تطبیقی ابعاد حق مالکیت پناهندگان در حقوق ایران و اسناد بین‌المللی میباشد که به روش کتابخانهای به انجام رسیده است. بی تردید پناهندگان نیز نظیر سایر افراد انسانی از تمامی حقوق و آزادی‌های اساسی که در نظام حقوق بشر شناسایی شده‌اند، بهره‌مند می‌با چکیده کاملهدف از نوشتار حاضر بررسی تطبیقی ابعاد حق مالکیت پناهندگان در حقوق ایران و اسناد بین‌المللی میباشد که به روش کتابخانهای به انجام رسیده است. بی تردید پناهندگان نیز نظیر سایر افراد انسانی از تمامی حقوق و آزادی‌های اساسی که در نظام حقوق بشر شناسایی شده‌اند، بهره‌مند می‌باشند. اما با توجه به وضعیت و شرایط خاصی که پناهندگان در آن به سر می‌برند، بهره‌مندی تنها از برخی حقوق اهمیت ویژه‌ای می‌یابد و متناسب با آن شرایط نیز دارای تکالیف خاصی می‌باشند. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که: حق مالکیت، یکی از مواردی است که مورد تاکید کنوانسیون مربوط به وضع پناهندگان، حق تحصیل اموال منقول و غیرمنقول میباشد. ماده ۱۳ کنوانسیون مقرر می دارد که دول متعاهد در مورد تحصیل اموال منقول و غیرمنقول و سایر حقوق مربوط و همچنین در مورد قراردادهای اجاره یا سایر قراردادهای مربوط به مالکیت اموال منقول و غیرمنقول با پناهندگان رفتاری خواهند کرد تا سرحد امکان مساعد باشد. اتباع بیگانه در ایران طبق آیین نامه استملاک اتباع خارجه مصوب ۱۳۲۷ اگر بخواهند در ایران ملکی برای سکونت یا صنعت یا محل کسب خود استملاک کنند باید اظهارنامه‌های اداره ثبت محل وقوع آن ملک را تحویل بدهند تا برای تحصیل اجازه به اداره کل ثبت فرستاده شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - بررسی تاثیر روابط سیاسی - نظامی آمریکا و عربستان و نقش آن بر سیاست های خارجی ایران؛ سیری تاریخی
علی لطیفی نیا حسین کریمی فرد فریدون اکبرزادهشماره 71 , دوره 18 , زمستان 1402پژوهش حاضر با هدف تاثیر روبط سیاسی-نظامی آمریکا و عربستان بر نظم امنیتی منطقه خاورمیانه انجام شد. در این پژوهش، روش و ابزار تجزیه و تحلیل داده ها، توصیفی – تحلیلی است. خاورمیانه از نظر جغرافیای سیاسی، جغرافیای راهبردی و جغرافیای اقتصادی از اهمیت زیادی برخوردار اس چکیده کاملپژوهش حاضر با هدف تاثیر روبط سیاسی-نظامی آمریکا و عربستان بر نظم امنیتی منطقه خاورمیانه انجام شد. در این پژوهش، روش و ابزار تجزیه و تحلیل داده ها، توصیفی – تحلیلی است. خاورمیانه از نظر جغرافیای سیاسی، جغرافیای راهبردی و جغرافیای اقتصادی از اهمیت زیادی برخوردار است و وجود چنین مولفه‌هایی سبب شده تا نظم و امنیت خاورمیانه همیشه در دوران پس از جنگ جهانی دوم در دستور کار آمریکا قرار گیرد. روابط عربستان و آمریکا بر نظم امنیتی منطقه تاثیر بسیاری خواهد داشت. با خلأ قدرت و گسترش وضعیت آنارشیک در منطقه خاورمیانه، هر یک از بازیگران ﺗﺄثیرگذار در منطقه از جمله ایران و عربستان، ترکیه و اسرائیل به توسعه قابلیت‌های نظامی خود می‌پردازند. ترکیه از قبل در صدد افزایش نقش و موقعیت سیاسی و اقتصادی خود در مناطقی چون خلیج فارس، آسیای جنوبی، خاور نزدیک، فلسطین، لبنان، سوریه و آسیای مرکزی و قفقاز بوده است. اتحاد جدید آمریکا و عربستان در سال‌های بین 2017 تا 2020 با هدف ایجاد نظمی جدید در خاورمیانه شکل گرفت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
9 - مطالعه و بررسی تاثیرات اعطای اقطاعات در دوره سلجوقی با نگاهی ویژه به اقطاعات نظامی
نصرت اله طاهرخانی کوروش فتحی بشری دلریش علی ذاکریشماره 71 , دوره 18 , زمستان 1402در دوره سلجوقیان اقسام اقطاع عشیرتی، اقطاع دیوانی، اقطاع نظامی، اقطاع دیوانیان و درباریان و اقطاع شخصی وجود داشته است .در اقطاع غیرنظامی، گرچه مقطعان می‌توانستند به قدرت اقتصادی بسیاری دست یابند، اما به دلایل عدیده ازجمله محدویت کمی زمین واگذاری، عدم سکونت دائمی در اقطا چکیده کاملدر دوره سلجوقیان اقسام اقطاع عشیرتی، اقطاع دیوانی، اقطاع نظامی، اقطاع دیوانیان و درباریان و اقطاع شخصی وجود داشته است .در اقطاع غیرنظامی، گرچه مقطعان می‌توانستند به قدرت اقتصادی بسیاری دست یابند، اما به دلایل عدیده ازجمله محدویت کمی زمین واگذاری، عدم سکونت دائمی در اقطاع، عدم توانایی تولید ساختارهای مشابه و موازی با حکومت مرکزی، نمی توانستند به تقابل مستقیم با حکومت بپردازند، اما اعطای اقطاع نظامی هرچند در ابتدای این دوره و دوران سلاطینی چون آلب ارسلان و ملکشاه موجب موفقیت سلجوقیان و نگهداشتن امرا و وفاداری آن ها به حکومت مرکزی شد اما به تدریج موجب قدرت گیری اقتصادی و سیاسی امیران مقطع و پس از آن تمایل به افزایش و توسعه قدرت سیاسی در آنان گشت و ضعف نظامی و سیاسی حکومت مرکزی را باعث‌شد. امیران مقطع تا بدانجا پیش رفتند که شروع به سرکشی و تمرد نسبت به مقام سلطنت شدند. در جنگهای جانشینی بین ملک‌های سلجوقی، در ظاهر از قدرت نظامی خود در حمایت از ملک‌های مدعی سلطنت برمی آمدند اما در نهان در جهت تسلط بر ساختار سلطنت و هدایت و رهبری امور مربوط به سلطنت نه تنها ملک‌های دلخواه را برتخت می نشاندند و دیگری را عزل می نمودند بلکه حتی تا قتل سلاطین پیش رفتند و موجب اضمحلال سلطنت سلجوقیان شدند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
10 - بررسی عوامل تاثیرگذار بر نزدیکی سیاست های قوام و مصدق
حجت اله کرمی مهدی خوش خطی مالک ذوالقدرشماره 71 , دوره 18 , زمستان 1402هدف از پژوهش حاضر بررسی عوامل تاثیرگذار بر نزدیکی سیاست های قوام و مصدق طی دوره فعالیت شان می باشد.روش تحقیق کتابخانه ای بوده و با فیش برداری از اطلاعات و منابع موجود به نقد و بررسی این عوامل پرداختیم.یافته ها نشان می دهد ، برداشت مطلوب مصدق و قوام از مشروطه برآیندی ا چکیده کاملهدف از پژوهش حاضر بررسی عوامل تاثیرگذار بر نزدیکی سیاست های قوام و مصدق طی دوره فعالیت شان می باشد.روش تحقیق کتابخانه ای بوده و با فیش برداری از اطلاعات و منابع موجود به نقد و بررسی این عوامل پرداختیم.یافته ها نشان می دهد ، برداشت مطلوب مصدق و قوام از مشروطه برآیندی از حفظ نظم سیاسی موجود در کنار اصلاحات سیاسی و مشروط کردن نهاد سلطنت بود. در حوزه سیاست خارجی نیز اهداف یکسان اما روشهای متفاوتی داشتند. هر دو تربیت شده مکتب موازنه ایرانی و دلبسته تعادلی میان دو قدرت با هدف استقلال و اقتدار ملی. اگر برای قوام حضور توازن‌بخش دو قدرت می‌توانست توجیه‌کننده مصالحه و گاه معامله با سفارتخانه‌ها باشد اما مصدق دریافتی تنزه‌طلبانه‌تر داشت. استقلال کشور و پاک کردن دامان آن از نفوذ بیگانه برای او وجهی ارزشی و بلکه شبه مذهبی داشت، ناسیونالیسم پرشور و سازش‌ناپذیر او با موازنه‌گرایی عملگرای قوام یکسان نبود . پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
11 - آل‌بویه و شکوفایی علوم عقلی جهان اسلام (با تکیه بر عملکرد امراء و وزراء بویهی)
الهام آقاجری محسن رحمتی جهانبخش ثواقبشماره 71 , دوره 18 , زمستان 1402فرمانروایان بویهی، خاندان حکومتگر ایرانی بودند که با غلبه بر بغداد، بخشهای وسیعی از قلمرو جهان اسلام را در طی سده‌های چهارم و پنجم هجری زیر فرمان داشتند. در قلمرو تحت فرمان بویهیان با حمایت امیران و وزیران این سلسله، علوم عقلی که مشتمل بر انواع حکمت، اصول و فروع هر یک چکیده کاملفرمانروایان بویهی، خاندان حکومتگر ایرانی بودند که با غلبه بر بغداد، بخشهای وسیعی از قلمرو جهان اسلام را در طی سده‌های چهارم و پنجم هجری زیر فرمان داشتند. در قلمرو تحت فرمان بویهیان با حمایت امیران و وزیران این سلسله، علوم عقلی که مشتمل بر انواع حکمت، اصول و فروع هر یک از چهار علمِ الهی، طبیعی، ریاضی، اخلاق و علم کلام بود، به شدت رونق گرفت و شکوفا شد در حالی که سایر حکومت های شیعی معاصر با آل بویه به اندازه آنها موفق به این تاثیرات نشدند. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی، ضمن تبیین نقش آل‌بویه در رشد علوم عقلی، به چگونگی عملکرد امیران و وزیران در این زمینه می‌پردازد. یافته‌های پژوهش نشان داده است، امیران به همراه وزرای خود با جذب دانشمندان به دربارهایشان از دستاوردهای علمی عالمان مسلمان و اندوخته‌های علمی یهودیان و مسیحیان، در زمینه‌ی ترجمه آثار یونانی و سریانی استفاده نمودند. همچنین با ایجاد مراکز آموزشی و پژوهشی که موجب ظهور استعدادهای نهفته بود، گام‌های بلندی برای توسعه علوم عقلی برداشتند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
12 - تاثیر صلح آماسیه بر معاهدات میان ایران عثمانی، از استامبول اول تا صلح ذهاب (با تکیه بر وجوه اشتراک)
حمیده تقی زاده سیس محمد تقی امامی خوئی محمد کلهرشماره 71 , دوره 18 , زمستان 1402تاسیس سلسلۀ صفوی و رسمیت یافتن مذهب تشیع توسط آنها، شکاف عمیقی میان ایران و عثمانی ایجاد کرد که موجبات بروز جنگهای بی پایان میان طرفین با هدف حذف رقیب، را فراهم می‌کرد. این درگیری ها با جنگ چالدران (920ق/1514م) آغاز شده با تهاجمات سلیمان که منجر به انعقاد صلح آماسیه (9 چکیده کاملتاسیس سلسلۀ صفوی و رسمیت یافتن مذهب تشیع توسط آنها، شکاف عمیقی میان ایران و عثمانی ایجاد کرد که موجبات بروز جنگهای بی پایان میان طرفین با هدف حذف رقیب، را فراهم می‌کرد. این درگیری ها با جنگ چالدران (920ق/1514م) آغاز شده با تهاجمات سلیمان که منجر به انعقاد صلح آماسیه (962ق/1555م) شد، تداوم پیدا کرد. این صلح ضمن کاهش اختلافات سیاسی و مذهبی، مرزهای ایران با عثمانی را تا حدودی مشخص کرده، موجودیت سیاسی و جغرافیایی صفویان را توسط عثمانی‌ها تایید می‌کرد. این پژوهش بر آنست به این سئوال مهم پاسخ بدهد که صلح آماسیه چه تاثیر ی بر قراردادهای میان دو کشور در دورۀ صفوی تا صلح ذهاب داشته است و مفاد مشترک این قراردادها کدامند؟ فرض بر این است که نکات مشترک زیادی در عهد‌نامه های منعقده میان ایران و عثمانی عصر صفوی با آماسیه وجود دارد. چنانچه یافته های نوشتار حاضر درستی این فرضیه را به اثبات می رساند. در تدوین و نگارش این رساله، با بهره گیری از روش تحقیق تاریخی مبتنی بر شیوه ی توصیف و تحلیل اسناد به بررسی منابع کتابخانه ای پرداخته و در نهایت یافته های پژوهش ارائه می شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
13 - ولایات سرحدی غربی در دوره قاجاریه
بهرام افراسیابی زین آباد منیره کاظمی راشد منوچهر صمدی وند معصومه قره داغیشماره 71 , دوره 18 , زمستان 1402ایران دوره قاجاریه از صحنه سیاست‌های اروپایی به دور بود.نواحی غربی ایران در دوره قاجاریه شاهد منازعات پیچیده ای بود وفتحعلیشاه به اداره ایالت آذربایجان حساس بودو ازجهت های مختلفی از جمله نزدیک بودن به روسیه اهمیت می داد و به همین دلیل مرکزاقامت ولیعهد خود نمود.آذربای چکیده کاملایران دوره قاجاریه از صحنه سیاست‌های اروپایی به دور بود.نواحی غربی ایران در دوره قاجاریه شاهد منازعات پیچیده ای بود وفتحعلیشاه به اداره ایالت آذربایجان حساس بودو ازجهت های مختلفی از جمله نزدیک بودن به روسیه اهمیت می داد و به همین دلیل مرکزاقامت ولیعهد خود نمود.آذربایجان سرحدبین دو دولت روسیه تزاری و عثمانی بودو سابقه خصومت و جنگ های متوالی این دو دولت با ایران ایجاب می کرد شخصی که مورد توجه و علاقه شاه بود آن حوزه را زیرنظر بگیرد و از نزدیک ناظر عملیات و نقشه های سیاسی دو همسایه باشد.نتایج ویافته های تحقیق نشان می دهد ایران به دلیل موقعیت استراتژیکی خود، جولانگاه رقابت دول قدرتمند شده و بخشهای مهمی از ایران در نتیجه عهدنامه‌ها از خاک کشور جدا و امتیازات اقتصادی و تجاری هم به این دول واگذار گردید که منافع تجاری و بازرگانی خود را حفظ میکردند.منازعات ارضی از مهمترین اختلافات فی مابین دولت های همجواراست و محدودیت بهره وری از امکانات موجود و عدم وجود یک سلسله قوانین مسجل و مورد اعتماد بین دول و عدم تقید آنها به قول و قرارهای تاکتیکی و منحصر در شرایط زمانی خاص و هم چنین سهولت آمیختگی قومی و زبانی بین مناطق همجوار و هم مرز باعث شده تا همواره شاهد تخاصمات چندین ساله بین دول باشیم. میزان توانمندی دولتها در اداره امور داخلی به صورت یکپارچه از جمله عواملی بوده که برخی کشورهای آماده برای آغاز تنش ها راترغیب می کرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
14 - چرایی تحول گفتمان رسول خدا(ص) در برخورد با یهودیان مدینه بر اساس قرآن کریم
عصمت عبدالهی فاطمه خلیلیشماره 71 , دوره 18 , زمستان 1402هنگامی که پیامبر به مدینه وارد شد، یهودیان بسیاری در آن شهر زندگی میکردند که با اعراب ساکن مدینه روابط نزدیکی داشتند. بدین ترتیب پیامبر(ص) پس از ورود به شهر با یهودیان پیمان اتحاد بست و به این واسطه که آنها اهل کتاب بودند، سعی کرد آنها را با آیات روشنگر قرآن به دین اسل چکیده کاملهنگامی که پیامبر به مدینه وارد شد، یهودیان بسیاری در آن شهر زندگی میکردند که با اعراب ساکن مدینه روابط نزدیکی داشتند. بدین ترتیب پیامبر(ص) پس از ورود به شهر با یهودیان پیمان اتحاد بست و به این واسطه که آنها اهل کتاب بودند، سعی کرد آنها را با آیات روشنگر قرآن به دین اسلام راغب سازد. پژوهش حاضر تلاش دارد تا با بهره گیری از تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف که یکی از نظریات مهم در حوزه گفتمان است، به این سوال پاسخ دهد که، روند تحول گفتمان پیامبر(ص) در ارتباط با یهودیان مدینه (بر اساس آیات قرآن) به چه ترتیب بود؟بر اساس یافته‌های تحقیق پیامبر(ص) پس از ورود به مدینه، بر اساس آیات نازله قرآن تلاش نمود، روابط مسالمت‌آمیزی با یهودیان برقرار سازد؛ ایشان ابتدا تلاش نمود آیات قرآن را بر آنها عرضه نموده و بدین ترتیب آنها را انذار نموده و با هشدار و برقراری تعامل مسالمت جویانه با آنها، یهودیان را به اسلام دعوت نماید. اما از آنجا که یهودیان در مقابل پیام-های روشنگرانه اسلام ایستادگی کرده و به مجادله با ایشان پرداختند، رسول اکرم(ص) بر اساس آیات قرآن از آنها روی‌گردانده و آنان را از عاقبت روشی که در پیش گرفته بودند، بیم داد؛ در نهایت نیز دریافت جزیه از آنان و جنگ با آنها به عنوان آخرین دستور الهی در مقابل کسانی از اهل کتاب که عناد و دشمنی با مسلمین پیشه کردند، بر پیامبر نازل گردید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
15 - آسیب شناسی فرایند سیاستگذاری جمهوری اسلامی ایران در فضای مجازی درگذری تاریخی
احد حضور گیگلو حسن عیوض زاده مالک ذوالقدر سید فرشید جعفر پایبندیشماره 71 , دوره 18 , زمستان 1402.در این پژوهش تلاش شده است ابتدا به مرور نظام مند مطالعات پیشین در حوزه سیاستگذاری فضای مجازی (مطالعات منتشر شده از سال 1390 تا 1399) پرداخته شود. مطالعات مربوط با موضوع سیاستگذاری فضای مجازی به زبان فارسی در پایگاه های اطلاعاتی معتبر به زبان فارسی جستجو شده و پس از چکیده کامل.در این پژوهش تلاش شده است ابتدا به مرور نظام مند مطالعات پیشین در حوزه سیاستگذاری فضای مجازی (مطالعات منتشر شده از سال 1390 تا 1399) پرداخته شود. مطالعات مربوط با موضوع سیاستگذاری فضای مجازی به زبان فارسی در پایگاه های اطلاعاتی معتبر به زبان فارسی جستجو شده و پس از بررسی و تحریر بر اساس موضوع دسته بندی شدند. در مرحله دوم با استفاده از رویکرد کیفی اجرا شده و داده‌های آن از طریق برگزاری مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته با 14 نفر از خبرگان حوزه قوانین و مقررات فضای مجازی که دست کم پنج سال سابقه فعالیت در این حوزه را داشتند، جمع آوری شده است.یافته‌های پژوهش نشان داده است با استفاده از روش تجزیه و تحلیل مضمون متن مصاحبه‌ها، آسیب‌های فرایند سیاست گذاری در فضای مجازی، شناسایی شد و در پنج دسته کلی قرار گرفت. یافته ها نشان داد آسیب‌های شناسایی شده که به پنج طبقه دسته بندی شدند، عبارت‌اند از: شرایط علی (روح بخش بودن فضای مجازی، جامعه شبکه‌ای و ارتباط جمعی خود انگیز توسعه شبکه‌های اجتماعی مجازی)، عوامل زمینهای (عدم وجود اعتماد، جنبه تفننی و عدم عقلانی بودن، ایزار تمدن سازی)، شرایط مداخله گر (دسترسی آسان افراد به ابزارهای ارتباطی، نظارت ضعیف، فراهم نبودن بسترهای لازم)، راهبردها (ایجاد شبکه ملی اطلاعات، مشخص نمودن نیازمندی‌ها و الزامات سیاستگذاری، ارتقای دانش سیاستگذاری، هماهنگی و همکاری دستگاه‌ها و استفاده از افراد متخصص) و پیامدها (قابلیت جابه جایی یافتن، تخصصی شدن، رقابت با سایر رسانه‌های اجتماعی، خدمات مبتنی بر بومی) مطرح گردید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
16 - بررسی آداب پیوند زناشویی و ویژگی های ساختار خانواده در متون تاریخی حماسی پس از شاهنامه
مهرناز فیروزمند جهاندوست سبزعلیپور احمد رضا نظری چروده شهریار حسنزادهشماره 71 , دوره 18 , زمستان 1402پژوهش در متون حماسینشان میدهد که ایرانیان از دیرباز به مسائل ازدواج و تشکیل خانواده و تربیت فرزند توجّه خاص داشتهاند و در حفظ و سلامت بنیان خانواده سخت می‌کوشیدند. بدیهی است مهمترین و معتبرترین مآخذ برای دستیابی به دیدگاه‌ها و آداب و رسوم ایرانیان در خصوص مسائل خانوا چکیده کاملپژوهش در متون حماسینشان میدهد که ایرانیان از دیرباز به مسائل ازدواج و تشکیل خانواده و تربیت فرزند توجّه خاص داشتهاند و در حفظ و سلامت بنیان خانواده سخت می‌کوشیدند. بدیهی است مهمترین و معتبرترین مآخذ برای دستیابی به دیدگاه‌ها و آداب و رسوم ایرانیان در خصوص مسائل خانواده، متون ادبی کهن است. قطعأ متون کهن حماسی سروده شده پس از شاهنامه از جمله، بانوگشسپ‌نامه، برزونامه، جهانگیرنامه، بهمن‌نامه، شهریارنامه، فرامرزنامه، گرشاسب‌نامه، سام‌نامه و کوش‌نامه که منابع مورد نظر تحقیق حاضر می‌باشند، از مهمترین و تأثیرگذارترین این آثار هستند. متون کهن حماسی مورد مطالعه صرف‌نظر از برتری‌ها و مزایای شعری و جنبه‌های کلامی و بلاغی، گنجینه‌ای گرانبها هستند که از آگاهی‌های سیاسی، اجتماعی، تاریخی، همچنین اسنادی برخوردار می‌باشند باتوجه به بررسی انجام شده، تحقیق و تفحّص از اصالت و هم‌کفو بودن دختر و پسر، اذن گرفتن از والدین ، دادن نشان از سوی پسر برای پایبندی در مقابل همسر آینده و فرزند، گرامیداشت مقام همسر با دادن وعده‌های بزرگ، سوگند خوردن به وفاداری، شرکت کردنخواستگار در آزمون‌های با شروط سخت و خطرناک جهت سنجش قدرت و توان، خواستگاری، بله و برون، آراستن عروس توسط مشاطه، عقدکنان، دادن شاباش به عروس و داماد، ساقدوش یا همراهان داماد در شب عروسی، دادن جهاز به دختر از سوی پدر دختر، دادن تحفه به عنوان رونمایی از عروس توسط داماد، از جمله آیین‌های جشن ازدواج در فرهنگ ایران زمین است که اغلب آنها در حال حاضر نیز ساری و جاری میباشد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
17 - بررسی نقش شخصیت سیاسی احمدشاه قاجار در سقوط قاجاریه
حمزه حسینیشماره 71 , دوره 18 , زمستان 1402روان شناسی سیاسی احمدشاه قاجار که در زمان او سلسله قاجاریه منقرض و با تأسیس حکومت پهلوی دوره ی جدیدی در ایران آغاز شد، برای فهم تحولات سیاسی این دوره بسیار کارساز می باشد. مقاله حاضر درصدد است تا با روش توصیفی-تحلیلی و به کمک نظریه کارن هورنای به این سوال پاسخ دهد که چکیده کاملروان شناسی سیاسی احمدشاه قاجار که در زمان او سلسله قاجاریه منقرض و با تأسیس حکومت پهلوی دوره ی جدیدی در ایران آغاز شد، برای فهم تحولات سیاسی این دوره بسیار کارساز می باشد. مقاله حاضر درصدد است تا با روش توصیفی-تحلیلی و به کمک نظریه کارن هورنای به این سوال پاسخ دهد که شخصیت سیاسی احمدشاه چه نقشی در سقوط حکومت قاجار داشت؟ یافته‌های این بررسی نشان می دهد که احمدشاه قاجار از همان دوران کودکی و نوجوانی به دلایلی مختلف داخلی و خارجی شخصیتش تحت تاثیر ترس و ناامیدی قرار گرفت و بر آینده سیاسی خود، حکومت قاجار و جامعه ایران بسیار تاثیر گذاشت. این شخصیت آمیخته به ترس، خود را در ترس از سرگذشت پدر و اجداد خود، ترس از قدرتهای خارجی، ترس از مخالفان داخلی و ترس از شایعات و تبلیغات نشان داده بود. این ترس باعث ناامیدی وی نسبت به زمامداری خود گردید و در نهایت با ترک کشو و عدم بازگشتش به سقوط قاجاریه کمک کرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
18 - واکاوی تأثیر آموزه‌های اسلامی در تحکیم نظام خانواده
فاطمه اخرویشماره 71 , دوره 18 , زمستان 1402بنیان خانواده با استفاده از آموزه‌های اسلامی باید تحکیم شود تا در دوران‌های مختلف تاریخ، از هجوم فرهنگ‌های منحرف و چالشهای جامعه غرب در امان بماند. خانواده به عنوان یک محیط برای تربیت صحیح افراد ابعاد مختلف رشد فرد را تحت تأثیر قرار میدهد. علی رغم نقش خانواده در حوزه چکیده کاملبنیان خانواده با استفاده از آموزه‌های اسلامی باید تحکیم شود تا در دوران‌های مختلف تاریخ، از هجوم فرهنگ‌های منحرف و چالشهای جامعه غرب در امان بماند. خانواده به عنوان یک محیط برای تربیت صحیح افراد ابعاد مختلف رشد فرد را تحت تأثیر قرار میدهد. علی رغم نقش خانواده در حوزه تربیت این نقش با مشکلاتی روبه رو است. هدف تحقیق بررسی این موضوع است که آیا اسلام که متولی تربیت است به تداوم نقش تربیتی نظام خانواده در زمینه‌های مختلف تربیت معتقد است. در این پژوهش سعی شده است که با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی مطالب مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. بررسی‌ها در حوزه آموزه‌های اسلامی در سیر تاریخی حاکی است که اسلام تداوم نقش تربیتی خانواده را در نظام خانواده مطرح و ضروری دانسته است. همچنین در زمینه بررسی این موضوع رابطه صحیح و دقیق بین زوجین و فرزندان است که قوام و تحکیم خانواده به آن بستگی دارد. پرونده مقاله
پربازدیدترین مقالات
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - بررسی نوع پوشش و حجاب زنان در دوره قاجار با نگاهی به آثار سیاحان خارجی این دوره (از پادشاهی آقا محمد خان تا دوران مظفرالدین شاه)
محمد رضا علم سکینه دنیاریشماره 54 , دوره 14 , پاییز 1398یکی ازدورانهای تاریخی که زنان نوع پوشش خاصی داشتهاند دوره قاجار میباشد.از عصر باستان تا دوره قاجار زنان همواره دارای جایگاه های متفاوتی بوده اند و این نقش در دوره قاجاریه نسبت به دوره های قبل اهمیت بیشتری پیدا میکند.در این دوره زنان همواره حجاب داشته و با چادرهایی که به چکیده کاملیکی ازدورانهای تاریخی که زنان نوع پوشش خاصی داشتهاند دوره قاجار میباشد.از عصر باستان تا دوره قاجار زنان همواره دارای جایگاه های متفاوتی بوده اند و این نقش در دوره قاجاریه نسبت به دوره های قبل اهمیت بیشتری پیدا میکند.در این دوره زنان همواره حجاب داشته و با چادرهایی که به همراه روبند استفاده میشد دراجتماع حضور داشتندهدف ازاین پژوهش بررسی وضعیت اجتماعی زن ایرانی با تاکید بر نوع پوشش و حجاب آنها در خانه و اجتماع و نوع پوشش زنان اقلیت های دینی، ارمنی و زرتشتی ازدوره پادشاهی آقا محمد خان تادوران مظفرالدین شاه با تکیه برآثار سیاحان خارجی ایندوره میباشد.پرسش اصلی ایناست که سیاحان خارجی نوع پوشش زنان ایرانی واقلیت های دینی در این دوره را چگونه روایت کرده اند؟نتیجه این پژوهش که با بهره گیری از روش توصیفی –تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای سامان یافته است این است که نوع پوشش با توجه به پایگاه طبقاتی زنان از قشر ضعیف وثروتمند جامعه متفاوت بوده است،چنانکه نوع پوشش زنان درباری و بزرگان با تجملات بیشتری نسبت به سایر زنان برخوردار بوده است و تفاوت هایی میان لباس زنان در نوع دوخت،رنگ پارچه و زیورآلات آنان وجود داشته است.نوع پوشش زنان اقلیت این دوره نیز با توجه به اعتقادات مذهبی آنان متفاوت بوده است.زنان ارمنی عمدتا پیراهنهای قرمز و زرد ملیله دوزی شده و چادرهای سفیدی به سر داشتند ودرلباسهایشان از نوعی دهان بند استفاده میکردندزنان زرتشتی دستمال های رنگی به سر داشتند و از چادر استفاده میکردند.بیشتر لباسهای آنان ابریشمی و بازیورآلات خاصی تزیین میشد پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - تحلیل سیاست اقتصاد کشاورزی هخامنشیان در بابل
آناهیتا امانی یگانگی احمد کامرانی فر فیض اله بوشاسب گوشهشماره 67 , دوره 17 , زمستان 1401با تصرف بابل، کوروش و دربار هخامنشی با ساختارهای اقتصاد کشاورزی بابل و میانرودان آشنا و روبرو شدند. این ساختار از یک سو مبتنی بر معابد ثروتمد بابل بود که علاوه بر زمینهای وسیع کشاورزی متعلق به معابد، با اعطای وام و نهاده‌های کشاورزی به کشاورزان کوچک و بزرگ بابلی نقش مه چکیده کاملبا تصرف بابل، کوروش و دربار هخامنشی با ساختارهای اقتصاد کشاورزی بابل و میانرودان آشنا و روبرو شدند. این ساختار از یک سو مبتنی بر معابد ثروتمد بابل بود که علاوه بر زمینهای وسیع کشاورزی متعلق به معابد، با اعطای وام و نهاده‌های کشاورزی به کشاورزان کوچک و بزرگ بابلی نقش مهمی در اقتصاد و کشاورزی بابل ایفا میکردند. در کنار آن خاندان‌هایی از ثروتمندان بابلی با ایجاد بنگاه‌های خصوصی اعتباری کشاورزی و وام دادن، بذر، گاوهای کار و زمین به رقابت با معابد بابل می‌پرداختند. علیرغم ثروت و امکانات فراوان معابد بابل، اما با تسلط هخامنشیان بر بابل، از نقش و قدرت اقتصادی معابد بابل بسیار کاسته شد و در عوض بر نقش و توان اقتصادی بنگاه‌های کشاورزی بابل، بخصوص دو بنگاه اگیبی و موراشو بسیار افزوده گشت. اما این روند در نهایت متوقف و به ناگاه به فعالیت این بنگاه‌ها در ابتدای دوران زمامداری خشایارشا پایان داده شد. در این پژوهش به واکاوی علل این موضوعات و سیاست‌های هخامنشیان در این ارتباط و همچنین به تحلیل نتایج حاصل از این سیاست‌ها پرداخته می‌شود. نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که هخامنشیان جهت تحکیم تسلط و پایه‌های اقتدار خود در بابل به عمد چنین سیاستی را اجرا نمودهاند. همچنین شواهدی نمایانگر ناکامی این سیاست هخامنشیان در بابل و تاثیر آن بر بروز ناآرامی‌ها و شورش‌های بابل در عصر خشایارشا میباشد. این مقاله بر اساس شواهد و مدارک موجود کتابخانهای و به شیوه‌ی پژوهش‌های تاریخی و تحلیلی تهیه گردیده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - واکاوی تحلیلی اندیشه های آیت الله لاری و شیخ هادی نجم آبادی در انقلاب مشروطه
محمد بیدگلی اصغر رجبی ده برزوئیشماره 70 , دوره 18 , پاییز 1402انقلاب مشروطه ایران سرآغاز یک نظام معنایی و تحول مهم فکری، مفهومی، سیاسی و اجتماعی درتاریخ معاصر ایران بود که در گذر زمان منجر به تحولات و خلق گفتمان های مختلف شد. آیت الله سید عبدالحسین لاری از گفتمان شریعت محور و شیخ هادی نجم آبادی از گفتمان نوگرایی دینی هر دو به گفتم چکیده کاملانقلاب مشروطه ایران سرآغاز یک نظام معنایی و تحول مهم فکری، مفهومی، سیاسی و اجتماعی درتاریخ معاصر ایران بود که در گذر زمان منجر به تحولات و خلق گفتمان های مختلف شد. آیت الله سید عبدالحسین لاری از گفتمان شریعت محور و شیخ هادی نجم آبادی از گفتمان نوگرایی دینی هر دو به گفتمان مشروطه خواهی تعلق دارند. سئوال پژوهش حاضر، واکاوی تحلیلی اندیشه های آیت الله سید عبد الحسین لاری و شیخ هادی نجم آبادی در باب مشروطه است. روش بکار رفته در این مقاله روش گفتمانی تضاد محور میشل پشو است و با اتخاذ رویکرد تاریخی- تحلیلی به بررسی آراء و اندیشه های دو تن از روحانیون عظیم الشان شیعه در انقلاب مشروطه می پردازد.یافته های مقاله حاکی از آن است که مواجهه آیت الله سید عبد الحسین لاری و شیخ هادی نجم آبادی با الزامات دنیای جدید و مسائل آن هر چند با تکیه بر عنصر عقلانیت و بهره گیری از استدلال منطقی و معقول صورت گرفته ولی برداشت آن دو از این مقوله مشروطه خواهی متفاوت و البته دارای پیامدهای مختلفی بوده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - هم‌نشینی آب و آتش در بناهای مذهبی دوره ساسانی
پریا دواچی کمال‌الدین نیکنامی سجاد علیبیگیشماره 66 , دوره 17 , پاییز 1401بررسی‌ها نشان میدهد که آتشکده‌های دوره ساسانی تمایل زیادی به قرارگیری در کنار منابع آب نظیر رودخانه‌ها و چشمه‌ها دارند. شاید در ظاهر نتوان به صراحت الزام وجود منابع آبی در کنار نیایشگاه‌های دوره ساسانی را تأیید کرد، ولی با بررسی مکان قرارگیری نیایشگاه‌ها درمی‌یابیم که چکیده کاملبررسیها نشان میدهد که آتشکده‌های دوره ساسانی تمایل زیادی به قرارگیری در کنار منابع آب نظیر رودخانه‌ها و چشمه‌ها دارند. شاید در ظاهر نتوان به صراحت الزام وجود منابع آبی در کنار نیایشگاه‌های دوره ساسانی را تأیید کرد، ولی با بررسی مکان قرارگیری نیایشگاه‌ها درمی‌یابیم که بیشتر آنها در نزدیکی منابع آبی احداث گردیده‌اند و یا با طی کردن مسافتی کوتاه به منابع آبی دست پیدا می‌کنند و یا در برخی موارد در کنار آتشکده‌ها بنایی برای گرامیداشت آب نیز ساخته می‌شده است. با وجود فقدانِ اطلاعات در توصیف معماری نیایشگاه‌ها در متون دینی نظیر اوستا، ممکن است بتوان از طریق تطبیق نوشته‌های این کتاب در رابطه با جایگاه ایزدانی چون آناهیتا با بناهای به جا مانده از دوره ساسانی مانند آتشکده‌ها، به شناختی در رابطه با بناهای مرتبط با نیایش آب و آتش در این دوره دست یافت. این پژوهش با هدف پاسخ به این پرسش که آیا ساخت نیایشگاه‌های مرتبط با آتش در دوره ساسانی در کنار منابع آبی دلایل دینی داشته است یا خیر؟، با شیوه اسنادی و با استناد به شواهد باستان‌شناختی، تلاش دارد تا دلایل ساخت نیایشگاه‌های مرتبط با آتش در کنار منابع آب را مورد بررسی قرار دهد. نتایج این پژوهش نشان میدهد که در بیشتر موارد بنایی مختص به نیایش آب ساخته نمی‌شد و نیایش آب در کنار منابع آب انجام می‌گرفت که از این نظر نزدیکی بناهای مرتبط با آتش به منابع آب نشانی از دلایل مذهبی انتخاب مکانی آتشکده‌ها و نزدیکی به منابع آب است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - سپیکو یا بانو سپی(نگاهی اسطوره شناختی به یک روایت تاریخی)
دکتر بهروز رومیانی معصومه بخشی زادهشماره 18 , دوره 3 , پاییز 1389چکیده سپیکو ، نام زن میتراداتس گاوچران است که در روایتی که هرودوت نقل می کند دایه ی کوروش کبیر بوده است؛ البته این تنها روایت موجود نمی باشد. بر اساس روایت دیگری که از طرف دیگر نویسندگان و از جمله هرودوت بیان گردیده، سپیکو، نام سگی ماده است که به کوروش شیر داده است. در چکیده کاملچکیده سپیکو ، نام زن میتراداتس گاوچران است که در روایتی که هرودوت نقل می کند دایه ی کوروش کبیر بوده است؛ البته این تنها روایت موجود نمی باشد. بر اساس روایت دیگری که از طرف دیگر نویسندگان و از جمله هرودوت بیان گردیده، سپیکو، نام سگی ماده است که به کوروش شیر داده است. در زبان مادی، سپیکو به معنی سگ ماده است و همین معنا، عمده ترین عامل اختلاف نظر در این زمینه است. در اساطیر بسیاری از ملل و از جمله ایرانیان، روایات بیشماری مبنی بر طرد یک کودک برای گریز از پیامدهای ناخوشایند وجود دارد. در این روایات ، عمدتاً کودک را به کوه ، دریا و یا درخت سپرده و در آن جا، پرنده یا حیوانی خاص از او محافظت می کند. در تمام موارد می توان ردپای توتم و منطقه ی اسرار آمیز اساطیری را مشاهده کرد. به نظر می رسد که داستان کوروش نیز از جمله روایات اساطیری کودک مطرود باشد که در انتقال به متون تاریخی دچار تحول گردیده ودر نتیجه، حیوان توتم به دایه تغییر کرده است. واژگان کلیدی: کوروش، سپیکو، توتم، کودک مطرود، اسطوره پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - بررسی دین کوروش هخامنشی، با تحلیل داده‌های تاریخی و اسطوره‌شناختی
بهمن انصاریشماره 69 , دوره 18 , تابستان 1402آگاهی از دین شخصی کوروش بزرگ همواره مورد توجه پژوهشگران تاریخ بوده است. اما به دلیل فقر منابع و عدم اشاره مستقیم به دین کوروش در اسناد تاریخی و منابع باستان‌شناسی، تاکنون پژوهش‌های گوناگون، به نتیجة قطعی و روشنی نرسیده‌اند. اما نکته‌ای که کمتر مورد توجه پژوهشگران قرار گ چکیده کاملآگاهی از دین شخصی کوروش بزرگ همواره مورد توجه پژوهشگران تاریخ بوده است. اما به دلیل فقر منابع و عدم اشاره مستقیم به دین کوروش در اسناد تاریخی و منابع باستان‌شناسی، تاکنون پژوهش‌های گوناگون، به نتیجة قطعی و روشنی نرسیده‌اند. اما نکته‌ای که کمتر مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است، استفاده از دو دانش اسطوره‌شناسی و زبان‌شناسی برای روشن شدن این نقطه تاریک از تاریخ است. لذا در انجام این پژوهش، ابتدا این فرضیه مطرح شده است که با بهره‌گیری از اطلاعات موجود در منابع یونانی و رومی، چگونه می‌توانیم به آگاهی از دین شخصی کوروش دست یابیم و سپس این نکته مورد بحث قرار گرفته است که دانش اسطوره‌شناسی با تکیه بر زبان‌شناسی باستانی، چگونه ما را در رسیدن به پاسخی روشن در این بحث، یاری خواهند داد. از همین روی، با علم به مباحث نام‌برده، کوشیده شده است تا با بهره‌گیری از شواهد، داده‌ها و اطلاعات موجود در اسناد تاریخی نگاشته شده توسط مورخان یونان باستان و روم باستان، و سپس تحلیل و واکاوی این داده‌ها و سنجش اطلاعات منابع تاریخی که عمدتا از منابع بیگانه به دست آمده است با اسناد بازمانده از اسطوره‌شناسی باستانی ایرانی و نیم‌نگاهی به زبان‌شناسی، بتوانیم برای نخستین بار به یک پاسخ روشن در این زمینه دست یافته و اطلاعاتی از دین شخصی کوروش هخامنشی به دست آوریم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - بررسی نقش حرمسرا در تعیین جانشین پادشاه در دوره صفویه
زهرا رضائی ناصر جدیدی محمد کریم یوسف جمالیشماره 58 , دوره 15 , پاییز 1399حرمسرا به عنوان یکی از کانون‌های تصمیم‌گیری در دوره صفویه مطرح بوده است و زنان درباری در صورت وجود شرایط مناسب در عرصه سیاسی حضوری موثر داشتند. آنان در دوره شاه اسماعیل اول و هم در دوره شاه تهماسب توانستند در مسائل کلی حاکمیت دخالت کنند و در دوره شاه اسماعیل دوم و شاه چکیده کاملحرمسرا به عنوان یکی از کانون‌های تصمیم‌گیری در دوره صفویه مطرح بوده است و زنان درباری در صورت وجود شرایط مناسب در عرصه سیاسی حضوری موثر داشتند. آنان در دوره شاه اسماعیل اول و هم در دوره شاه تهماسب توانستند در مسائل کلی حاکمیت دخالت کنند و در دوره شاه اسماعیل دوم و شاه محمدخدابنده این توانائی را بدست آوردند که، یکی را عزل و دیگری را به تخت بنشانند. این اعمال از سوی زنان حرمسرا سبب شد که شاه عباس نسبت به دخالت‌های آنان حساس شده و تلاش کند قدرت این نهاد را در دربار محدود نماید. اما علیرغم تلاش‌های او کانون قدرتی در حرمسرا شکل گرفت که علاوه بر زنان، خواجه سرایان نیز در آن شرکت داشتند. بررسی متون عصر صفوی نشان میدهد که با توجه به نقش زنان حرم و خواجه سرایان در تربیت شاهزادگان، این گروه قدرتمند در عزل و نصب فرمانروایان تاثیر زیادی داشتهاند. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی صورت گرفته است. بر پایه‌ی یافته‌های این پژوهش حرمسرا و زنان عصر صفوی علیرغم محدودیت‌های سیاسی و اجتماعی نقش برجسته‌ای در تعیین جانشین پادشاه داشته اند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - قانون گریزی دوره قاجار و نقش آن بر اوضاع سیاسی و اجتماعی ایران(انقلاب مشروطه)
قربانعلی نجفی اندرور امیر تیمور رفیعی محمد کریم یوسف جمالیشماره 55 , دوره 14 , زمستان 1398چکیده: دوران حـکومت شـاهان قاجار، پس از پیروزی آغامحمدخان بر حکمرانان زند و دیگر مدعیان حکومت آغاز شد. مناسبات قدرت و روابط حاکم در نظام سیاسی قاجار بر اساس قدرت سیاسی شکل گرفت. به این ترتیب، به قدرت رسیدن قاجاریه را باید نوعی جابه جایی قدرت در ساختار ایلیاتی ایران دانس چکیده کاملچکیده: دوران حـکومت شـاهان قاجار، پس از پیروزی آغامحمدخان بر حکمرانان زند و دیگر مدعیان حکومت آغاز شد. مناسبات قدرت و روابط حاکم در نظام سیاسی قاجار بر اساس قدرت سیاسی شکل گرفت. به این ترتیب، به قدرت رسیدن قاجاریه را باید نوعی جابه جایی قدرت در ساختار ایلیاتی ایران دانست. پایه و بنیان اصلی قدرت سیاسی حکومت قاجار همانند سایر ادوار تاریخ ایران، مبتنی بر ساختار قبیله ای بود و ایلات و عشایر قدرت واقعی کشور را در اختیار داشتند. در چنین ساختاری،شاه سایه خدا بر روی زمین و محور تصمیمات سیاسی بود. این وضعیت و ویژگی یعنی قدرت فرا زمینی شاه، موجب تمرکز قدرت، قانون گریزی، استبداد و خودکامگی و در نتیجه توسعه نیافتگی سیاسی شد. انقلاب مشروط در پاسخ به قدرت فرازمینی و آسمانی پادشاه شکل گرفت، اما با بروز استبداد صغیر به شکست انجامید. در این پژوهش تلاش بر آن است که به روش جامعه شناسی سیاسی،ضمن چگونگی شکل گیری قاجاریه، ساخت قدرت موروثی و نبود نهادهای قانونی در عصر قاجار و نقش آن بر اوضاع سیاسی و اجتماعی ایران تا عصر مشروطیت مورد بررسی قرار گیرد نوع پژوهش بر اساس هدف کاربردی است و به لحاظ ماهیت پژوهش، توصیفی و تحلیل داده ها و یافته ها می باشد. روش گرد آوری داده ها و اطلاعات،مشاهده و مطالعه است که از طریق مراجعه به کتابخانه و آرشیو اسناد و مدارک و همچنین جستجو در شبکه های مجازی و اینترنتی انجام شده است. پژوهش حاضر از الگوی نظری پاتریمونیالیسم و نظریه سلطانیسم بهره برده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
9 - تحلیل تاریخی و علل شکل گیری جنگ تروا و پیامدهای سیاسی و اجتماعی آن
محمدمسیح هاشمی نیا فاطمه جان احمدی ابراهیم خراسانی پاریزیشماره 69 , دوره 18 , تابستان 1402یونان در بستر تاریخ فراز و نشیب های فراوانی داشته است. گاهی در اوج قدرت بوده و گاهی رو به تباهی مینهاده است. از رویدادهای مهم یونان که توانست نظر تاریخ نویسان و باستان شناسان فراوانی را به خود جلب کند، جنگ ترواست. حتی جنگ تروا عامل آفرینش اثر حماسی و کهنترین اثر از جمله چکیده کاملیونان در بستر تاریخ فراز و نشیب های فراوانی داشته است. گاهی در اوج قدرت بوده و گاهی رو به تباهی مینهاده است. از رویدادهای مهم یونان که توانست نظر تاریخ نویسان و باستان شناسان فراوانی را به خود جلب کند، جنگ ترواست. حتی جنگ تروا عامل آفرینش اثر حماسی و کهنترین اثر از جمله ایلیاد شد که ادبیات کلاسیک یونان را تحت الشعاع قرار داد. برخی جنگ تروا را با توجه به آنچه در ادبیات یونان آمده است، افسانه قلمداد نمودهاند اما تاریخ نویسانی چون هرودوت و توسیدید آن را یک واقعه تاریخی میدانند. همچنین کشفیات باستان شناس بزرگ شلیمان که در سال ۱۸۷۶ م عزم خود را بر آن داشت تا محتوای ایلیاد را به گونهای دیگر تایید کند، بازگوکننده این است که جنگ تروا یک واقعیت تاریخی بودهاست. درواقع جنگ تروا جنگی میان یونان و تروا است که شاعری چون هومر عامل اصلی شکلگیری آن را ربوده شدن هلن توسط پاریس معرفی نمودهاست اما با ورق زدن تاریخ این علت به آن اندازه محکم و قوی نیست که بتواند جنگی ده ساله را دلیل شود و در این جستار برآن شدیم تا علل شکلگیری جنگ تروا و پیامدهای سیاسی و اقتصادی آن را مورد پژوهش قرار دهیم. آنچه ویل دورانت بیان نمودهاست میتوان به جرات گفت که علل اقتصادی و سیاسی مهمترین دلایل شکلگیری جنگ تروا بودهاند. در جنگ تروا علاوه بر پهلوانان، خدایان نقشآفرینی کردند و حتی این خدایان بودند که جنگ را پیش بردند و در جنگ هر کدام از آنان حامیان گروه مختلفی بودند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
10 - نقد سندیت نسب و القاب ملک محمود کیانی سیستانی
ناصر چاری فیض اله بوشاسب گوشه محمد کریم یوسف جمالی سهیلا ترابی فارسانیشماره 67 , دوره 17 , زمستان 1401ملک محمود سیستانی (کیانی)، یکی از ملک زادگان سیستان است که از پی سلطه محمود قلجایی بر اصفهان، در 1135 ق./1722 م. بر مشهد دست یافت. او جهت کسب مشروعیت، ریشه خاندان خود را با انتساب به صفاریان و از طریق آنان به ساسانیان و سپس با سلسله نسب آنان به کیانیان باستانی و اسطوره چکیده کاململک محمود سیستانی (کیانی)، یکی از ملک زادگان سیستان است که از پی سلطه محمود قلجایی بر اصفهان، در 1135 ق./1722 م. بر مشهد دست یافت. او جهت کسب مشروعیت، ریشه خاندان خود را با انتساب به صفاریان و از طریق آنان به ساسانیان و سپس با سلسله نسب آنان به کیانیان باستانی و اسطوره ای می رساند؛ ادعایی که در آن عصر تقریباً مقبول واقع شد. پژوهش حاضر به نقد سندیت این ادعا و نیز مشخص کردن تاریخ اطلاق عنوان ملک به این خاندان اختصاص دارد. سوال تحقیق اینگونه ارائه شده است که: عوامل و دلایل انتساب ملک محمود سیستانی به ساسانیان و کیانیان چه بود؟ و در پاسخ به آن، این فرضیه بیان شده است که ریشه های اسطوره ای یا تاریخی حضور پادشاهان کیانی و قهرمانان شاهنامه در منطقه سیستان و وجود منابع تاریخی در تایید این مساله باعث پرورش چنین اندیشه ای شده است. یافته های پژوهش که مبتنی بر توصیف و تحلیل داده ها و کاربست روش تحقیق تاریخی می باشد، حاکی از آن است که شجره این خاندان در طول سالیان به وسیله منابع مختلف تاریخی پشتیبانی و بعضا مورد تردید قرار می گرفته است. توجه به عدم انتساب ساسانیان به کیانیان بر اساس منابع پس از صفویه روشن می سازد که این ادعا تا انتساب به ساسانیان قابل بحث و بررسی است. پرونده مقاله
