بررسی نوع پوشش و حجاب زنان در دوره قاجار با نگاهی به آثار سیاحان خارجی این دوره (از پادشاهی آقا محمد خان تا دوران مظفرالدین شاه)

محورهای موضوعی : فصلنامه تاریخ

محمد رضا علم ¹ (استاد گروه تاریخ،دانشکده ادبیات و علوم انسانی،دانشگاه شهید چمران اهواز،اهواز،ایران)
سکینه دنیاری ² (گروه تاریخ،دانشکده ادبیات و علوم انسانی،دانشگاه شهید چمران اهواز،ایران،خوزستان،شهرستان هندیجان)

تاریخ دریافت : 1398/04/15 تاریخ پذیرش : 1398/10/15 تاریخ انتشار : 1398/09/01

کلید واژه: پوشش, حجاب, زنان قاجاری, چادر, اقلیت های دینی,

چکیده مقاله :

یکی ازدورانهای تاریخی که زنان نوع پوشش خاصی داشتهاند دوره قاجار میباشد.از عصر باستان تا دوره قاجار زنان همواره دارای جایگاه های متفاوتی بوده اند و این نقش در دوره قاجاریه نسبت به دوره های قبل اهمیت بیشتری پیدا میکند.در این دوره زنان همواره حجاب داشته و با چادرهایی که به همراه روبند استفاده میشد دراجتماع حضور داشتندهدف ازاین پژوهش بررسی وضعیت اجتماعی زن ایرانی با تاکید بر نوع پوشش و حجاب آنها در خانه و اجتماع و نوع پوشش زنان اقلیت های دینی، ارمنی و زرتشتی ازدوره پادشاهی آقا محمد خان تادوران مظفرالدین شاه با تکیه برآثار سیاحان خارجی ایندوره میباشد.پرسش اصلی ایناست که سیاحان خارجی نوع پوشش زنان ایرانی واقلیت های دینی در این دوره را چگونه روایت کرده اند؟نتیجه این پژوهش که با بهره گیری از روش توصیفی –تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای سامان یافته است این است که نوع پوشش با توجه به پایگاه طبقاتی زنان از قشر ضعیف وثروتمند جامعه متفاوت بوده است،چنانکه نوع پوشش زنان درباری و بزرگان با تجملات بیشتری نسبت به سایر زنان برخوردار بوده است و تفاوت هایی میان لباس زنان در نوع دوخت،رنگ پارچه و زیورآلات آنان وجود داشته است.نوع پوشش زنان اقلیت این دوره نیز با توجه به اعتقادات مذهبی آنان متفاوت بوده است.زنان ارمنی عمدتا پیراهنهای قرمز و زرد ملیله دوزی شده و چادرهای سفیدی به سر داشتند ودرلباسهایشان از نوعی دهان بند استفاده میکردندزنان زرتشتی دستمال های رنگی به سر داشتند و از چادر استفاده میکردند.بیشتر لباسهای آنان ابریشمی و بازیورآلات خاصی تزیین میشد

چکیده انگلیسی:

Qajar dynasty is a historical period in which women had a particular type of hijab. Women always had a different position in the society from the ancient times up to Qajar dynasty. This particular position of women became even more prominent during Qajar dynasty. In this period, women always had hijab and wore chador with a mask over their face when they were present in the society. This study aims to investigate the social status of Iranian women including those in religious minorities – Armenians and Zoroastrians – from the kingdom of Agha Mohammed Khan toMozafar-edin Shah period reflecting upon the works of foreign tourists of that time. The main question raised here is how the foreign tourists narrated Iranian women’s, including those in religious minorities’, hijab. Having employed a descriptive-analytical methodology and the library resources, the findings of the present study show that the type of women’s hijab depended on their social class. The court or other rich women had more luxurious covering compared to ordinary women and there were some differences in their type of sewing, color, and jewelry. The women of religious minorities also had different coverings based on their religious beliefs. Armenian women often wore red and yellow, filigreed dresses and white chadors. They also wore masks over their mouths. Zoroastrian women had chadors and colorful headbands. Their clothes were mainly in silk and decorated with jewelry.