سنتزپژوهی شاخص‌ها و مؤلفه‌های برنامه درسی مبتنی بر استیم برای دانش‌آموزان دارای نیازهای ویژه
محورهای موضوعی : برنامه درسیمریم عظیمی روشن 1 , حسین مؤمنی مهموئی 2 , یوسف مهدی پور 3 , علی اکبر عجم 4
1 - دانشجوی دکتری برنامه‌ریزی درسی، واحد تربت حیدریه، دانشگاه آزاد اسلامی، تربت حیدریه، ایران
2 - دانشیار برنامه‌ریزی درسی، گروه علوم تربیتی، واحد تربت حیدریه، دانشگاه آزاد اسلامی، تربت حیدریه، ایران. (نویسنده مسئول)
3 - دانشیار مرکز تحقیقات علوم بهداشتی و دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه، تربت حیدریه، ایران.
4 - دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه پیام‌نور، تهران، ایران.
کلید واژه: برنامه درسی, سنتزپژوهی, استیم, دانش‌آموزان دارای نیاز ویژه,
چکیده مقاله :
هدف پژوهش حاضر، بررسی شاخص ها و مؤلفه های برنامه درسی مبتنی بر استیم برای دانش آموزان دارای نیاز ویژه است. رویکرد پژوهش حاضر، کیفی و روش آن سنتز پژوهی بر اساس مدل روبرتس و همکاران (2006) است. جامعه پژوهش کلیه مقالاتی هستند (211 مقاله) که از سال 2009 تا 2023 میلادی در مورد برنامه درسی مبتنی بر استیم برای دانش آموزان دارای نیاز ویژه در پایگاه های علمی و تخصصی ارائه شده اند. نمونه پژوهش 31 مقاله است که این تعداد بر اساس پایش موضوعی، اشباع نظری داده ها و به صورت هدفمند انتخاب شده اند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از رویکرد تحلیل مضمون استفاده شد. برای تأمین روایی و پایایی از مضمون گذاری مجدد یافته ها طبق روش اسکات (2012) استفاده شد نتایج نشان دهنده 78 درصد توافق بین ارزشیابان در مضامین بود. داده های پژوهش از تحلیل کیفی مقالات مورد مطالعه، گردآوری شده اند. با تجزیه و تحلیل داده ها، ابعاد استیم در برنامه درسی دانش آموزان دارای نیاز ویژه در 5 بُعد، 14 عامل و 58 مقوله شامل بُعد عوامل فردی (شامل مؤلفه هایی چون معلم، دانش آموز)؛ بُعد الزامات فرایندی (جامعیت بخشی به تلفیق، نوآوری و خلاقیت و مهارت محوری)؛ بُعد راهبرد آموزش (مسأله محوری، آموزش همیارانه و مشارکتی، تلفیق بازی و یادگیری و امکانات رفاهی)، الزامات محیطی(محیط ساختار مند، محیط حمایتی و محیط فناورانه) و ارزشیابی (مشتمل بر شاخص هایی چون، شخصی سازی ارزیابی، جامعیت در ارزیابی و ارزیابی مهارت محور) طبقه بندی شدند. نتایج نشان داد که تلفیق استیم در برنامه های درسی فراگیران دارای نیاز ویژه نیازمند توجه به تمام ابعاد و عناصر برنامه های درسی است
The purpose of the current research is to investigate the indicators and components of the STEAM-based curriculum for students with special needs. The approach of the current research is qualitative and its method is research synthesis. The research population included all articles (211 articles) that were published from 2009 to 2023 about STEAM in the curricula of students with special needs. The sample of the research included 31 articles, which were selected based on thematic monitoring, theoretical saturation of data in a purposive manner. By analyzing the data, the dimensions of STEAM were identified in the curriculum of students with special needs in five dimensions, 14 factors and 58 categories including the dimension of individual factors (including components such as teacher, student); The dimension of process requirements; The dimension of education strategy, environmental requirements (structured environment, supportive environment and technological environment) and evaluation (including indicators such as personalization of evaluation, comprehensiveness in assessment and skill-oriented assessment). The results showed that the integration of STEAM in the curricula of students with special needs requires attention to all dimensions and elements of the curriculum.
_||_