مدل‌سازی بهزیستی روانشناختی کارکنان بر مبنای رضایت شغلی و ارضای نیازهای بنیادی با میانجی‌گری تاب‌آوری در محیط شغلی در بین کارکنان بهزیستی استان تهران
محورهای موضوعی : مدیریت رفتار سازمانی
رقیه خوش سیماءگورندانی
1
,
سهراب عبدی زرین
2
*
,
عباس حبیب زاده
3
1 - دانشجو گروه مشاوره، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.
2 - استادیار گروه مشاوره، دانشکده علوم تربیتی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.
3 - دانشیار، گروه علوم تربیتی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.
کلید واژه: ارضای نیازهای بنیادین, بهزیستی روانشناختی, تاب آوری سازمانی, رضایت شغلی,
چکیده مقاله :
هدف: هدف پژوهش مدل‌سازی بهزیستی روانشناختی کارکنان بر مبنای رضایت شغلی و ارضای نیازهای بنیادی با میانجی‌گری تاب‌آوری در بین کارکنان بهزیستی استان تهران بود. روش شناسی: روش پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر نحوه جمع‌آوری اطلاعات میدانی بود. این پژوهش بر اساس هدف، جزء پژوهش‌های توصیفی- همبستگی و مدل یابی معادلات ساختاری است. جامعه آماری، کلیه کارکنان ادارات بهزیستی استان تهران بودند که در سال 1403 در این سازمان مشغول به فعالیت بودند. نمونه گیری با استفاده از روش تصادفی و با استفاده از قاعده کلاین (2011)؛ تعداد 385 نفر در نظر گرفته شد. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه های بهزیستی روانشناختی ریف (1989)، رضایت شغلی ویس و همکاران (1967)، نیازهای بنیادین روانشناختی گارسیا و همکاران (2000) و تاب آوری سازمانی کانر و دیویدسون (2003) بود. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها با توجه به توزیع داده ها از نرم‌افزار 26 SPSS و PLS استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد تاب آوری سازمانی در رابطه بین ارضای نیازهای بنیادی و بهزیستی روانشناختی و رضایت شغلی و بهزیستی روانشناختی نقش میانجی دارد. مقدار ضریب تعیین مدل، 374/0 بدست آمد که نشان می دهد 40/37 درصد از متغیر از بهزیستی روانشناختی از مجموع متغیرهای مدل، قابل پیش بینی است. نتیجه گیری: در نتیجه می توان گفت که متغیرهای رضایت شغلی و ارضای نیازهای بنیادی با میانجی گری تاب آوری سازمانی قادر به پیش بینی بهزیستی روانشناختی می باشند. بنابراین برای ارتقای بهزیستی روانشناختی می بایست به متغیرهای مسقل در پژوهش حاضر توجه شود.
Objective: The purpose of the study was to model psychological well-being for job satisfaction and satisfaction of basic needs with the mediation of book-keeping among welfare employees in Tehran province. Methodology: The research method was applied in terms of purpose and in terms of the method of collecting field data. Based on the purpose, this study is a descriptive-correlational research and structural equation modeling. The statistical population was all employees of the welfare offices of Tehran province who were working in this organization in 1403. Sampling was carried out using the random method and the Klein rule (2011); 385 people were considered. The data collection tools were the psychological well-being questionnaires of Riff (1989), job satisfaction of Weiss et al. (1967), basic psychological needs of Garcia et al. (2000), and organizational resilience of Koner and Davidson (2003). SPSS 26 and PLS software were used to analyze and analyze the data according to the data distribution. Findings: The results showed that organizational resilience has a mediating role in the relationship between basic needs satisfaction and psychological well-being and job satisfaction and psychological well-being. The value of the coefficient of determination of the model was 0.374, which indicates that 37.40 percent of the changes in psychological well-being from the total changes in the model can be predicted. Conclusion: As a result, it can be said that job satisfaction and basic needs satisfaction are able to predict psychological well-being through the mediation of organizational resilience. In order to improve psychological well-being, attention should be paid to independent changes in the present study.
پرچمی خرم، م.، ایمانی، س.، و انصاری، د. (۱۴۰۱). پیش‌بینی بهزیستی روانشناختی بر اساس نیازهای روانشناختی بنیادین: نقش میانجی اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی. پژوهش‌های علوم رفتاری، ۲۰(۲)، ۳۱۷-۳۲۸. https://doi.org/10.52547/rbs.20.2.317
خوش سیماگورندانی،ر. عبدی زرین، س. حبیب زاده، ع.(1403). مدل سازی بهزیستی روانشناختی بر مبنای حمایت سازمانی ادراک شده، رضایت شغلی و ارضای نیازهای بنیادی با میانجی گری تاب آوری. مطالعات مشاوره شغلی و سازمانی. 16(2)، 84-61. 10.48308/jcoc.2025.237495.1432.
ساعدپناه، ک.، قاسمی، م.، اکبری، ح.، ادیب‌زاده، ع.، و اکبری، ح. (۱۴۰۲). بررسی رابطه بارکاری ذهنی، فرسودگی شغلی، رضایت شغلی، تاب‌آوری و اختلالات خواب: مطالعه‌ای بر روی پرستاران. طب نظامی، ۲۵(۳)، ۱۸۶۱-۱۸۶۹. https://doi.org/10.30491/JMM.25.3.186
شریفی فرد، س. ا.، گریفیتس، م. دی.، محسنی، ف.، نبی‌زاده، س.، و علی‌بابایی، ق. (۱۴۰۲). نیازهای روانشناختی بنیادین و بهزیستی روانشناختی: نقش میانجی اعتیاد به اینستاگرام. فناوری در علوم رفتاری. انتشار پیش‌از چاپ. https://doi.org/10.1007/s41347-023-00332-3
طهماسبی روشن، ن.، و عرب کلمری، م. (۱۴۰۲). نقش میانجی استرس شغلی، بهزیستی روانشناختی و خودکارآمدی کارکنان (مورد مطالعه: پرستاران بیمارستان شهید یحیی‌نژاد بابل). مطالعات روانشناسی صنعتی و سازمانی، ۱۰(۱)، ۱-۱۲. https://doi.org/10.30495/ips.2023.1947616.102
عابیدنی، م. (۱۴۰۱). رابطه سبک زندگی و تاب‌آوری با رضایت شغلی کارکنان. فصلنامه تحقیقات روانشناختی، ۱۴(۴۰)، ۳۴-۴۴. https://journals.iau.ir/article_699682.html.
فروتن، ف.، نقوی کنجین، ز.، اعتمادی نژاد، س.، جعفرپور، ح.، و یزدانی چراتی، ج. (۱۴۰۱). بررسی رابطه تاب‌آوری سازمانی و رضایت شغلی در یک بیمارستان استان مازندران. مجله علوم پزشکی مازندران، ۳۳(۲۲۰)، ۱۱۲-۱۲۷. https://doi.org/10.22034/MMJ.2022.1915770.1643
کاظمی شاهاندشتی، س. ص. (۱۳۹۶). نقش تعدیل‌کننده تاب‌آوری در رابطه بین بهزیستی روانشناختی و تعارض کار-خانواده، غنی‌سازی کار-خانواده و قصد ترک شغل. مطالعات روانشناسی صنعتی و سازمانی، ۴(۱)، ۱۹–۴۲. https://doi.org/10.22055/jiops.2018.25458.1080.
لطف‌نژاد افشار، س.، خاکپور، ر.، و دوکانه‌ای فرد، ف. (۱۴۰۱). ارائه مدل ساختاری پیش‌بینی بهزیستی روانشناختی بر اساس عملکرد خانواده، خوش‌بینی و تاب‌آوری با میانجی‌گری کفایت اجتماعی. خانواده‌درمانی کاربردی، ۳(۱)، ۸۹–۱۰۹. http://irancounseling.ir/journal/article-۱-۱۶۷۲-fa.html
محمودی، ف.، و سجادی‌نژاد، م. (۱۴۰۱). بررسی نقش سرمایه‌های روانشناختی و ارضای نیازهای بنیادین روانشناختی در پیش‌بینی بهزیستی روانشناختی کارکنان یک شرکت پتروشیمی. پژوهشنامه روانشناسی مثبت، ۸(۳۱)، ۴۱–۶۰. https://dorl.net/dor/20.1001.1.24764248.1401.8.3.6.3.
مرادی، ر.، ملکی، ه.، میرزایی، م.، حاجی‌میری قشمی، س.، و بشیرنژاد دستجردی، ح. (۱۴۰۱). نقش تاب‌آوری و بهزیستی روانشناختی در پیش‌بینی فرسودگی شغلی معلمان در زمان کووید ۱۹. مطالعات روانشناسی صنعتی و سازمانی، ۹(۱)، ۴۳–۶۰. https://doi.org/10.22055/jiops.2023.42448.1318.
نعمتی، ف.، گلستانه، س.، و جوکار، م. (۱۴۰۰). رابطه بین نیازهای بنیادین روانشناختی با تاب‌آوری از طریق نقش میانجی‌گری خودکارآمدی در مهارت‌های زندگی در دوره نوجوانی. فصلنامه روانشناسی معاصر، ۱۶(۲)، ۵۹–۷۲. 20.1001.1.20081243.1402.16.2.7.5.
Ahmad, N. R., Ullah, I., Aziz, M. U., & Iqbal, F. (2025). Investigating Stress, Burnout, and Organizational Factors Contributing to Psychological Well-being at Work. Review of Education, Administration & Law, 8(1), 29-40.https://doi.org/10.47067/real.v8i1.401
Allan, B. A., Kim, T., Liu, T. Y., & Owens, R. L. (2021). Are work well-being variables distinct? A bifactor model of fulfilling work. Journal of Counseling Psychology, 68(4), 425–439. https://doi.org/10.1037/cou0000554
Buulolo, D., Hardjo, S., & Aisyah, S. (2025). The effect of self efficacy on work engagement mediated by psycological well being in employed student. Jurnal Ilmiah Psikologi Terapan, 13(1), 68-74. https://ejournal.umm.ac.id/index.php/jipt/article/view/37807.
Datu, J. A. D., & Fung, E. (2024). Interpersonal strengths, basic psychological needs satisfaction at school, and well-being outcomes among high-ability adolescents in Hong Kong during the COVID-19 pandemic. The Journal of Early Adolescence, 44(1), 119–134. https://doi.org/10.1177/02724316231208393
Deci, E. L., Olafsen, A. H., & Ryan, R. M. (2017). Self-determination theory in work organizations: The state of a science. Annual Review of Organizational Psychology and Organizational Behavior, 4, 19–43. https://doi.org/10.1146/annurev-orgpsych-032516-113108
Duchek, S. (2020). Organizational resilience: A capability-based conceptualization. Business Research, 13(1), 215–246. https://doi.org/10.1007/s40685-019-0085-7
Hussain, S., Saba, N. U., Ali, Z., Hussain, H., Hussain, A., & Khan, A. (2022). Job satisfaction as a predictor of wellbeing among secondary school teachers. SAGE Open, 12(4). https://doi.org/10.1177/21582440221138726
Jaboob, M., Iqbal, S., & Hameed, S. F. (2025). How do emotional intelligence and psychological well-being affect decision making in Omani SMEs? Mediating role of entrepreneurial intention?. Current Psychology, 1-15. https://link.springer.com/article/10.1007/s12144-024-07186-9.
Jung, H. S., Hwang, Y. H., & Yoon, H. H. (2023). Impact of hotel employees’ psychological well-being on job satisfaction and pro-social service behavior: Moderating effect of work–life balance. Sustainability, 15(15), 11687. https://doi.org/10.3390/su151511687
Lu, Z., & Zhuang, W. (2023). Can teleworking improve workers’ job satisfaction? Exploring the roles of gender and emotional well-being. Applied Research in Quality of Life. Advance online publication. https://doi.org/10.1007/s11482-023-10183-y
Martela, F., & Sheldon, K. M. (2022). Clarifying the concept of well-being: Psychological need satisfaction as the common core connecting eudaimonic and subjective well-being. Review of General Psychology, 23(4), 458–474. https://doi.org/10.1177/1089268019880886
Meşe, S., & Harmancı, P. (2025). Examining the Relationship Between Healthy Life Awareness and Psychological Well‐Being in Liver Transplantation Patients: A Structural Equation Model. Nursing & Health Sciences, 27(1), e70061. https://doi.org/10.1111/nhs.70061
Ojo, A. O., Fawehinmi, O., & Yusliza, M. Y. (2021). Examining the predictors of resilience and work engagement during the COVID-19 pandemic. Sustainability, 13(5), 2902. https://doi.org/10.3390/su13052902
Ponomarov, S. Y., & Holcomb, M. C. (2009). Understanding the concept of supply chain resilience. The International Journal of Logistics Management, 20(1), 124–143. https://doi.org/10.1108/09574090910954873
Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2001). On happiness and human potentials: A review of research on hedonic and eudaimonic well-being. Annual Review of Psychology, 52(1), 141–166. https://doi.org/10.1146/annurev.psych.52.1.141
Ryan, R. M., Huta, V., & Deci, E. L. (2008). Living well: A self-determination theory perspective on eudaimonia. Journal of Happiness Studies, 9, 139–170. https://doi.org/10.1007/s10902-006-9023-4
Shaya, N., Abukhait, R., Madani, R., & Khattak, M. N. (2023). Organizational resilience of higher education institutions: An empirical study during COVID-19 pandemic. Higher Education Policy, 36(3), 529–555. https://doi.org/10.1057/s41307-023-00313-4
Sheng, H., Tian, D., Sun, L., Hou, Y., & Liu, X. (2023). Nurse practice environment, perceived organizational support, general well-being, occupational burnout and turnover intention: A moderated multi-mediation model. Nursing Open, 10(6), 3828–3839. https://doi.org/10.1002/nop2.1647.
Trigueros, R., & García‐Mas, A. (2025). Psychological well‐being, resilience, self‐determination and grit: The ‘novelty’role in physical education classes. British Journal of Educational Psychology. https://doi.org/10.1111/bjep.12744.