فهرست مقالات علی عبدزادگوهری


  • مقاله

    1 - ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزی تأثیر مدیریت آب مصرفی در مراحل مختلف رﺷﺪ بر ﻋﻤﻠﮑﺮد دو رقم بادام‌زمینی با استفاده از مدل WOFOST
    حفاظت منابع آب و خاک (علمی - پژوهشی) , شماره 4 , سال 12 , پاییز 1401
    زمینه و هدف: یکی از مهم ترین عوامل محدود کننده تولید محصول بادام زمینی، تنش و کمبود آب در مراحل رشد گیاه است. از این رو مدل‌های شبیه‌سازی محصول می‌تواند برای پیش‌بینی عملکرد و تأثیر تنش آبی بر رشد و نمو گیاه مفید باشند. در این مطالعه، از مدل WOFOST برای شبیه‌سازی عملکرد چکیده کامل
    زمینه و هدف: یکی از مهم ترین عوامل محدود کننده تولید محصول بادام زمینی، تنش و کمبود آب در مراحل رشد گیاه است. از این رو مدل‌های شبیه‌سازی محصول می‌تواند برای پیش‌بینی عملکرد و تأثیر تنش آبی بر رشد و نمو گیاه مفید باشند. در این مطالعه، از مدل WOFOST برای شبیه‌سازی عملکرد زیست توده، عملکرد دانه و بهره وری مصرف آب در بادام زمینی استفاده شد. با توجه به این که پژوهش-های زیادی در خصوص استفاده از مدل در گیاه بادام زمینی در کشور گزارش نشده است، لذا هدف از این پژوهش، ارزیابی توانایی مدل مذکور در شبیه سازی عملکرد دو رقم بادام زمینی در شرایط آبیاری در مراحل مختلف رشد در منطقه آستانه اشرفیه بود.روش پژوهش: این آزمایش به صورت کرت های خرد شده و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. فاکتور اصلی شامل آبیاری تا آغاز زمان گلدهی (I1)، آبیاری تا آغاز زمان غلاف دهی (I2) و آبیاری کامل (I3) و فاکتور فرعی شامل دو رقم بادام زمینی جنوبی (C1) و گیل (C2) بود. برای شبیه سازی عملکرد بادام زمینی، از مدل WOFOST نسخه 7.1.3 استفاده شد. در این مدل، شبیه سازی رشد گیاه بر مبنای چرخه کربن بوده که رشد گیاه را در سه وضعیت عدم وجود عامل محدود کننده، محدودیت آب و محدودیت مواد غذایی شبیه سازی می نماید.یافته ها: ارزیابی مدل نشان داد که ریشه میانگین مربعات بین مقادیر مشاهده شده و شبیه سازی شده در برآورد میزان عملکرد زیست توده برای رقم جنوبی و گیل در سال 1396 به ترتیب 554/0 و 501/0 درصد، برای سال 1397 به ترتیب 872/0 و 897/0 درصد و در سال 1398 به ترتیب 449/0 و 466/0 درصد بود. ریشه میانگین مربعات بین مقادیر مشاهده شده و شبیه سازی شده در برآورد میزان عملکرد دانه برای رقم جنوبی و گیل در سال 1396 به ترتیب 052/0 و 065/0 درصد، در سال 1397 به ترتیب 132/0 و 131/0 درصد و در سال 1398 به ترتیب 101/0 و 096/0 درصد بود. مقادیر میانگین خطای نسبی بین مقادیر مشاهده شده و شبیه سازی شده در سال های 1396، 1397 و 1398 برای عملکرد زیست توده به ترتیب 2/10، 1/18 و 7/7 درصد و برای عملکرد دانه به ترتیب 35/4، 4/6 و 5/4- درصد و شاخص ضریب کارایی بین 442/0 تا 960/0 متغیر بود.نتایج: ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزی و ﻣﺸﺎﻫﺪه ای بر عملکرد زیست توده و عملکرد دانه ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ شاخص های ریشه میانگین مربعات خطای نسبی و متوسط میزان خطای نسبی و سایر آزﻣﻮنﻫﺎی آماری در ﻣﺤﺪوده ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﯽ بود و ﻣﺪل WOFOST، ﻋﮑﺲاﻟﻌﻤﻞ دو رقم بادام زمینی را در ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎی مختلف آبیاری به‌خوبی ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزی نمود. پرونده مقاله

  • مقاله

    2 - شناخت ظرفیت ها و چالش های مدیریت مصرف آب در گیاه بادام زمینی (مطالعه مروری)
    حفاظت منابع آب و خاک (علمی - پژوهشی) , شماره 46 , سال 12 , زمستان 1402
    کشاورزی اصلی ترین و مهم ترین منبع تأمین مواد غذایی در دنیا به شمار می رود، از این رو نقش به سزایی در ایجاد تعادل در امنیت غذایی، اجتماعی و حتی سیاسی کشورهای جهان دارد. یکی از مؤثرترین راهکارهای مقابله با بحران آب و افزایش کمی و کیفی تولیدات در بخش کشاورزی، توجه جدی به ب چکیده کامل
    کشاورزی اصلی ترین و مهم ترین منبع تأمین مواد غذایی در دنیا به شمار می رود، از این رو نقش به سزایی در ایجاد تعادل در امنیت غذایی، اجتماعی و حتی سیاسی کشورهای جهان دارد. یکی از مؤثرترین راهکارهای مقابله با بحران آب و افزایش کمی و کیفی تولیدات در بخش کشاورزی، توجه جدی به بهره وری آب کشاورزی و ارتقای آن با اعمال روش ها و سیاست های حکیمانه و کارآمد می باشد. ارتقای بهره وری آب، نیازمند مدیریتی هوشمندانه است که ابزارها و روش ها را به خوبی شناسایی کند و با توجه به شرایط، بهترین آن ها را انتخاب و تلاش های لازم را در استفاده از آن ها فراهم نماید. مدیریت آبیاری با رویکرد استفاده مناسب از منابع آب می تواند به عنوان نوعی مدیریت آب در مزرعه به افزایش سطح زیر کشت و مصرف بهینه کمک کند. در ایران، بقولات در تأمین انرژی افراد جامعه نقش به سزایی دارند و سعی شده است که افزایش بهره وری مصرف آب با مساله تولید و خودکفایی کشور متناسب باشد. تعیین و تحلیل شاخص ها و ظرفیت های بهره وری آب می تواند راهکار مناسبی جهت سیاست گذاری های درست برای تولید محصول بادام زمینی در راستای حصول حداکثر سود، توسعه پایدار، امنیت تولید و اشتغال و موجبات صادرات و ارزآوری با توجه به پتانسیل بالای آن شود. اما در این میان نمی توان تنها به بهره وری مصرف آب در جهت تعیین مصرف اکتفا کرد. پژوهش حاضر، ارتباط مقدار آب مصرفی و عملکرد محصول، تاثیر کم آبیاری بر عملکرد و اثر روش های مختلف آبیاری و بهره وری مصرف آب در بادام زمینی، شاخص برداشت در شرایط آبیاری کامل و تنش آبی و همچنین اهمیت مدیریت های مختلف آبیاری در زمان کمبود آب در بادام زمینی را به صورت تفضیلی ارائه می نماید. پرونده مقاله

  • مقاله

    3 - بررسی مدیریت آبیاری در مراحل مختلف رشد بر عملکرد و اجزای عملکرد عدس تحت سطوح مختلف نانو کلات آهن در منطقه دیلمان
    حفاظت منابع آب و خاک (علمی - پژوهشی) , شماره 48 , سال 12 , تابستان 1402
    زمینه و هدف: اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﺼﺮف آب در کشاورزی باعث شده است که مدیریت های آبیاری در ﺳﺎل های اﺧﯿﺮ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ کارشناسان و پژوهشگران قرار گیرد. آب یکی از مهم ترین ﻋﺎﻣﻞ ﻣﺤﺪودﮐﻨﻨﺪه تولید عدس ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﻬﺮه وری ﻣﺼﺮف آب از ﻃﺮﯾﻖ اﻋﻤﺎل روشﻫﺎی ﮐﻢآﺑﯿﺎری ﯾﮑﯽ از ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت مهم در تولید ا چکیده کامل
    زمینه و هدف: اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﺼﺮف آب در کشاورزی باعث شده است که مدیریت های آبیاری در ﺳﺎل های اﺧﯿﺮ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ کارشناسان و پژوهشگران قرار گیرد. آب یکی از مهم ترین ﻋﺎﻣﻞ ﻣﺤﺪودﮐﻨﻨﺪه تولید عدس ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﻬﺮه وری ﻣﺼﺮف آب از ﻃﺮﯾﻖ اﻋﻤﺎل روشﻫﺎی ﮐﻢآﺑﯿﺎری ﯾﮑﯽ از ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت مهم در تولید این محصول اﺳﺖ. ﯾﮑﯽ از ﻧﯿﺎزﻫﺎی ﻣﻬﻢ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی زراﻋﯽ شناسایی نیازهای ﺗﻐﺬﯾﻪ ای در ﮔﯿﺎه اﺳﺖ. آﻫﻦ ﯾﮑﯽ از ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺿﺮوری ﮐﻢ ﻣﺼﺮف و ﮐﻢ ﺗﺤﺮک اﺳﺖ که ﮔﯿﺎﻫﺎن در ﺑﯿﻦ رﯾﺰ ﻣﻐﺬیﻫﺎ، ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻧﯿﺎز را ﺑﻪ آن دارﻧﺪ. از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی مدیریت آبیاری و نانو کلات آهن بر عملکرد و اجزای عملکرد عدس در استان گیلان انجام گرفت.روش پژوهش: آزمایش حاضر به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در منطقه دیلمان (استان گیلان) انجام شد. عامل اصلی شامل چهار سطح بدون آبیاری (دیم)، آبیاری در مرحله گلدهی، آبیاری در مرحله غلاف دهی و آبیاری در مرحله گلدهی و غلاف‌دهی (کامل) و عامل فرعی شامل کود محلول‌پاشی نانو کلات آهن در زمان گلدهی، زمان غلاف دهی، هنگام گلدهی و غلاف‌دهی و مرحله قبل از رسیدگی در نظر گرفته شد.یافته ها: یافته های حاصل از پژوهش نشان داد که اثر مدیریت آبیاری و اثر نانوکلات بر عملکرد دانه و بیولوژیک در سطح یک درصد معنی دار بود. در اثر مدیریت آبیاری، بیشترین عملکرد دانه و بیولوژیک در شرایط آبیاری در مرحله گلدهی و غلاف‌دهی به ترتیب با میانگین 1457 و 4380 کیلوگرم در هکتار مشاهده شد. در سطوح مختلف کود نانوکلات آهن، در مرحله گلدهی و غلاف‌دهی و کوددهی در مرحله قبل از رسیدگی، بیشترین عملکرد دانه به ترتیب با میانگین 2/834 و 7/861 کیلوگرم در هکتار و حداکثر عملکرد بیولوژیک به ترتیب با میانگین 4/3317 و 6/3228 کیلوگرم در هکتار بود.نتایج: با آﺑﻴﺎری کامل، تعداد شاخه اصلی، تعداد غلاف پُر در بوته، عملکرد بیولوژیک و دانه افزایش داشت و ﻣﺤﻠﻮل ﭘﺎﺷﯽ ﮐﻮد ﻧﺎﻧﻮ ﮐﻼت آﻫﻦ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﻬﺒﻮد تعداد گره در ساقه، تعداد غلاف پُر در بوته و اﻓﺰاﯾﺶ عملکرد بیولوژیک گردید. از این رو، آبیاری کامل و مصرف کود نانو کلات آهن در مرحله گلدهی و غلاف‌دهی برای گیاه عدس رقم محلی در منطقه مورد مطالعه توصیه می شود. پرونده مقاله

  • مقاله

    4 - بررسی عملکرد، بهره‌وری آب و شاخص درجه ـ روز درجه رشد (GDD) و ارزیابی ضریب حساسیت گیاه گلرنگ تحت تیمارهای مختلف آبی
    حفاظت منابع آب و خاک (علمی - پژوهشی) , شماره 51 , سال 13 , پاییز 1402
    زمینه و هدف: گیاه گلرنگ به دلیل دارا بودن بیش از 90 درصد اسیدهای چرب غیراشباع می تواند نقش مهمی در گسترش سطح زیر کشت گیاهان روغنی و تأمین دانه های روغنی در کشور داشته باشد. با توجه به کمبود آب و لزوم بررسی رفتار گیاه گلرنگ درشرایط کم آبیاری ها لازم است تا برآورد مناسبی چکیده کامل
    زمینه و هدف: گیاه گلرنگ به دلیل دارا بودن بیش از 90 درصد اسیدهای چرب غیراشباع می تواند نقش مهمی در گسترش سطح زیر کشت گیاهان روغنی و تأمین دانه های روغنی در کشور داشته باشد. با توجه به کمبود آب و لزوم بررسی رفتار گیاه گلرنگ درشرایط کم آبیاری ها لازم است تا برآورد مناسبی از عملکرد آن در شرایط تنش آبی وجود داشته باشد. این گیاه دانه روغنی به مناطقی با بارندگی زمستانه و بهاره اندک در طول دوره گلدهی نیاز دارد و متحمل به خشکی به شمار می‌رود و دارای ریشه‌های طویل با توانایی بالا در جذب آب از پروفیل‌های عمیق‌تر خاک می‌باشد.روش پژوهش: به‌منظور تخمین تابع تولید عملکرد و اجزای عملکرد گیاه گلرنگ رقم سینا در شرایط تنش آبی آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی واقع در استان کرمانشاه اجرا شد. این پژوهش با استفاده از داده های برداشت شده در دو سال زراعی در یک مزرعه تحقیقاتی در کرمانشاه انجام شد. عامل تنش آبی در سه سطح 70 ، 60 و 30 درصد نیاز آبی بر اساس بیلان رطوبتی خاک در سه تکرار اجرا گردید. بر اساس داده‌های سال اول دو تابع تولید ریس و تافته ضرایب حساسیت گیاه تعیین شد و با استفاده از داده‌های سال دوم مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای محاسبه روز درجه رشد (GDD) از دو روش محاسبه مستقیم و میانگین اصلاح شده استفاده شد. مقدار بیشینه دمای ممکن برای رشد حدود 30 درجه و دمای حداقل رشد صفر درجه به‌عنوان حد پایین قابل توصیه و قابل‌قبول (بدون ترند) گزارش‌شده است که در این تحقیق مقدار بیشینه 30 و مقدار دمای پایه 4 درجه از بانک اطلاعات سامانه نیاز آب‌گرفته شد. سپس دوره‌های مختلف فنولوژی با این شاخص واسنجی شد. همچنین رابطه شاخص GDD با ضرایب تبخیر-تعرق و ضرایب حساسیت و نیاز آبیاری بررسی شد.یافته ها: یافته ها نشان داد که ضریب حساسیت گیاه گلرنگ به تنش آبی بین 5/0 تا 2/1 در دوره‌های مختلف رشد متغیر است و بیشترین حساسیت در دوره گلدهی و دوره میانی این گیاه می باشد. همچنین نتایج بررسی دو تابع تولید نشان داد مقادیر شاخص های آماری در مورد هر دو تابع مقدار خطای نرمال 5 درصد و مقدار کارایی هر دو تابع حدود 97 درصد می باشد. نتایج نشان‌دهنده آن است که کمترین تبخیر-تعرق به طور متوسط در تیمارهای مختلف مربوط به تیمار 30 درصد نیاز آبی با 8/189 میلی متر و بیشترین مربوط به تیمار 100 درصد نیاز آبی با 7/632 میلی متر بود.نتایج: بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، گیاه گلرنگ رقم سینا در مراحل میانی و گلدهی، بیشترین حساسیت به کم آبی را دارد و ضریب حساسیت در این مرحله به ماکزیمم خود می رسد (حدود 2/1) و تنش آبی در این مرحله به‌هیچ‌وجه توصیه نمی شود. از طرفی، تابع ریس و تافته با ضرایب حساسیت ارائه‌شده می توانند در بررسی تنش های آبی، نتایج را به خوبی دو با دقت قابل قبول بر اساس ضرایب ارائه شده برآورد نمایند. از طرف دیگر در صورت عدم وجود داده گیاهی و داده‌های هواشناسی کامل تنها با استفاده از شاخص GDD می‌توان مقادیر ضریب گیاهی و ضریب حساسیت گیاه به تنش آبی و نیاز آبیاری گیاه را با دقت مناسب برآورد نمود. پرونده مقاله

  • مقاله

    5 - برآورد مقدار آب آبیاری گیاه گندم به روش حل معکوس توابع تولید تحت شرایط تنش آبی با استفاده از سامانه نیاز آب
    حفاظت منابع آب و خاک (علمی - پژوهشی) , شماره 49 , سال 13 , بهار 1402
    زمینه و هدف: عوامل مختلفی در افزایش تولید محصول گندم مؤثر می باشند که یکی از مهم ترین آن ها، آب است. تعیین آب مصرفی واقعی گندم در مناطق خشک و نیمه خشک از اهمیتی خاص برخوردار بوده و استفاده اقتصادی از آب یک مسئله جدی و بسیار مهم برای کشاورزان و محققانی است که گندم را به چکیده کامل
    زمینه و هدف: عوامل مختلفی در افزایش تولید محصول گندم مؤثر می باشند که یکی از مهم ترین آن ها، آب است. تعیین آب مصرفی واقعی گندم در مناطق خشک و نیمه خشک از اهمیتی خاص برخوردار بوده و استفاده اقتصادی از آب یک مسئله جدی و بسیار مهم برای کشاورزان و محققانی است که گندم را به صورت آبی کشت و تولید می کنند . فصل کشت گندم به دلیل تغییر الگوی انرژی موثر بر تبخیر-تعرق، اثر مستقیمی بر نیاز آبی آن دارد و به طور قطع در فصل زمستان، نیاز آبی کمتری نسبت به بهار و تابستان خواهد داشت. این پژوهش به منظور بررسی سامانه نیاز آب در تعیین مقدار واقعی آب آبیاری و عملکرد گیاه گندم بر اساس حل معکوس تابع تولید در شرایط تنش آبی برای گندم رقم الوند در استان قزوین انجام شد.روش پژوهش: این پژوهش در سال های زراعی 1396- 1398 در استان قزوین در زمینی به مساحت 600 متر مربع در ایستگاه تحقیقاتی اسماعیل آباد (49º 52' N, 36º15' E, 1285 MSL) انجام شد. طرح آزمایشی به صورت کرت های خرد شده و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار بود. به طوری که عامل اصلی مدیریت آبیاری شامل تأمین نیاز آبی 20 (I1)، 40 (I2)، 60 (I3)، 80 (I4) و 100 درصد (I5) و تیمار فرعی شامل آبیاری تا پایان مرحله گلدهی (S1) و مرحله خمیری شدن دانه (S2) بود. سامانه نیاز آبی کشور که توسط موسسه تحقیقات خاک و آب کشور ارائه شده است، سامانه ای است برای تعیین نیاز آبی محصولات زراعی و باغی که توانایی برآورد و تعیین نیاز آبی، آب مصرفی و برنامه‌ریزی آبیاری گیاهان را در سطح منطقه، شهرستان، حوضه آبریز، دشت دارد. یکی از نکات برجسته این سامانه، مکان محور بودن آن است و استفاده‌ کننده در هر مکان با مراجعه به سامانه، نیازهای منطقه‌ای خود را استخراج می‌کند و می‌تواند آب مصرفی برای الگوی کشت را تحت گزینه‌های مختلف کاربری به ذی نفعان بخش آب کشاورزی با قابلیت به‌روزرسانی ارائه نماید.یافته ها: نتایج نشان داد که ریشه میانگین مربعات خطا در روش تافته، پاسکوئله و رئس به ترتیب با 122، 83 و 126 میلی متر در روز بود که در این میان، روش پاسکوئله نسبت به سایر روش ها، دارای برآورد بهتری بود. در روش پاسکوئله بهترین ریشه میانگین مربعات خطای نرمال با 18/0 درصد مشاهده شد. شاخص توافق یا سازگاری در روش تافته، پاسکوئله و رئس به ترتیب با 95/0، 98/0 و 95/0 درصد و ضریب کارایی مدل به ترتیب با 77/0، 91/0 و 73/0 بود. همچین نتایج آنالیز آماری نشان داد که مقادیر اندازه گیری و شبیه سازی شده به خط یک به یک نزدیک و ارتباط مناسبی دارند و مقادیر ضریب تبیین در سال های مورد مطالعه را 98/0 نشان داد. نتایج برآورد میزان تبخیر- تعرق گیاه گندم با استفاده از سیستم نیاز آب در دشت قزوین با روش‌های تافته و همکاران. (2013)، پاسکوئله و همکاران. (2017) و رئس و همکاران، (98/0=R2) بالا بوده و ریشه میانگین مربعات خطا در روش های تافته، پاسکوئله و رئس به ترتیب 120، 83 و 126 میلی متر در روز بود که در این روش روش پاسکوئله برآورد بهتری نسبت به روش‌های دیگر داشت.نتیجه‌گیری: به طور کلی و با توجه به نتایج آماری، تقریب خوبی بین داده های واقعی و استفاده از سیستم نیاز آب در تعیین میزان آب آبیاری در شرایط تنش آبی مشاهده شد که بیانگر ارزیابی مناسب سیستم نیاز آبی و توانایی شبیه سازی است. تابع عملکرد گندم در رابطه با تیمارهای مختلف آبیاری بود و این سیستم می تواند به عنوان ابزار مناسبی در برآورد نیاز آبی برای بهبود مدیریت آب در گندم استفاده شود. پرونده مقاله

  • مقاله

    6 - تعیین مقدار آب مصرفی و تبخیر-تعرق گیاه لوبیا با استفاده از روش‌های تافته، پاسکوئله و رئس تحت شرایط آبیاری جویچه‌ای و قطره‌ای
    حفاظت منابع آب و خاک (علمی - پژوهشی) , شماره 52 , سال 13 , زمستان 1402
    زمینه و هدف: ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ آب، اﺳﺘﻔﺎده درست از آب ﺿﺮوری اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﻴﺮی روش ﻫﺎی ﻣﻨﺎﺳﺐ آﺑﻴﺎری در مزارع از راﻫﻜﺎرهای ﻣﻨﺎﺳﺐ در اﺳﺘﻔﺎده از آب اﺳﺖ. تنش آبی می تواند عملکرد محصول را در مزرعه تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین، روش صحیح آبیاری و مدیریت مصرف آب از موارد ا چکیده کامل
    زمینه و هدف: ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ آب، اﺳﺘﻔﺎده درست از آب ﺿﺮوری اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﻴﺮی روش ﻫﺎی ﻣﻨﺎﺳﺐ آﺑﻴﺎری در مزارع از راﻫﻜﺎرهای ﻣﻨﺎﺳﺐ در اﺳﺘﻔﺎده از آب اﺳﺖ. تنش آبی می تواند عملکرد محصول را در مزرعه تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین، روش صحیح آبیاری و مدیریت مصرف آب از موارد اساسی در مزارع می باشد. استراتژی کم آبیاری با رویکرد تامین نیاز آبی را می توان به عنوان یک تکنیک عملی و کارآمد برای اطمینان از عملکرد بیشتر محصول، بدون به خطر انداختن فرآیندهای فیزیولوژیکی و عملکرد در نظر گرفت. لذا زمینه این پژوهش تخمین مقدار آب مصرفی و میزان تبخیر-تعرق گیاه لوبیا با هدف ارزیابی شرایط مزرعه ای و مقایسه آن با روش های تافته، پاسکوئله و رئس می باشد.روش پژوهش: پژوهش حاضر به منظور تعیین مقدار آب مصرفی و تبخیر-تعرق لوبیا با استفاده از روش های تافته، پاسکوئله و رئس و بر مبنای حل معکوس تابع تولید عملکرد در استان مرکزی و در ایستگاه ملی تحقیقات لوبیای خمین در ارتفاع 1930 متر از سطح دریا با طول جغرافیایی 49 درجه و57 دقیقه و عرض جغرافیای 33 درجه و 39 دقیقه در سال های 1395 و 1396 اجرا شد. در این آزمایش تیمار آبیاری شامل جویچه ای و قطره ای-نواری به عنوان فاکتور اصلی و مقادیر نیاز آبی شامل 100، 75 و 55 درصد نیاز آبی به عنوان فاکتور فرعی انتخاب و به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. رقم مورد کشت از نوع بومی و زمان کاشت آن در سال اول و دوم به ترتیب روز دهم و نهم خردادماه بود. نوارهای آبیاری قطره ای بر روی پشته ها قرار گرفته و آبیاری تا استقرار کامل گیاهچه در مرحله ظهور سومین سه برگچه ای به صورت یکسان انجام شد.یافته ها: بیشترین عملکرد دانه با میانگین 2683 کیلوگرم بر هکتار در روش آبیاری جویچه ای و با تأمین 100 درصد نیاز آبی به دست آمد. در ارزیابی تبخیر-تعرق، ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) در روش های تافته، پاسکوئله و رئس به ترتیب 0/160، 8/117 و 0/185 میلی متر و ریشه میانگین مربعات خطای نرمال (RMSEn) به ترتیب 448/0، 330/0 و 518/0 درصد بود و شاخص توافق یا سازگاری (d) در روش تافته، پاسکوئله و رئس به ترتیب با 295/0، 600/0 و 081/0 درصد بود. در بررسی مقادیر آب آبیاری، ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) در روش های تافته، پاسکوئله و رئس به ترتیب 7/156، 5/117 و 3/181 میلی متر و ریشه میانگین مربعات خطای نرمال (RMSEn) به ترتیب 446/0، 335/0 و 516/0 درصد بود. شاخص توافق یا سازگاری (d) در روش تافته، پاسکوئله و رئس به ترتیب با 324/0، 602/0 و 118/0 درصد بود.نتیجه‌گیری: به طورکلی و با توجه به نتایج آماری، روش های تافته، پاسکوئله و رئس، برآورد قابل قبولی از مقدار آب آبیاری و میزان تبخیر-تعرق در شرایط جویچه ای و قطره ای-نواری تحت مقادیر مختلف نیاز آبی داشتند. از این رو می توانند به عنوان یک ابزار مناسب در تخمین آب مصرفی در محل مورد مطالعه استفاده شوند. پرونده مقاله

  • مقاله

    7 - شبیه سازی عملکرد و بهره وری مصرف آب گیاه سویا تحت شرایط کم آبیاری و مقادیر مختلف کود نیتروژن با استفاده از مدل DSSAT
    حفاظت منابع آب و خاک (علمی - پژوهشی) , شماره 53 , سال 14 , بهار 1403
    زمینه و هدف: تنش¬آبی و کود نیتروژن بر بسیاری از فرآیندهای فیزیکی و شیمیایی مرتبط با بهره¬وری مصرف آب در سویا اثر منفی دارد. پیش‌بینی پاسخ عملکرد برای ارزیابی استراتژی‌های مدیریت آبیاری و کود از اهمیت خاصی برخوردار است. یکی از مدل¬های پشتیبانی تصمیم در سویا، مدل CSM-CROP چکیده کامل
    زمینه و هدف: تنش¬آبی و کود نیتروژن بر بسیاری از فرآیندهای فیزیکی و شیمیایی مرتبط با بهره¬وری مصرف آب در سویا اثر منفی دارد. پیش‌بینی پاسخ عملکرد برای ارزیابی استراتژی‌های مدیریت آبیاری و کود از اهمیت خاصی برخوردار است. یکی از مدل¬های پشتیبانی تصمیم در سویا، مدل CSM-CROPGRO-Soybean می¬باشد که در بسته نرم¬افزاری DSSAT قرار دارد. ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت در ﻣﺰرﻋﻪ ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ راﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺑﻬﻴﻨﻪ در کشاورزی اﻧﺠﺎم ﻣﻲ¬ﺷﻮﻧﺪ و این مقوله ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺑﺮ ﺑﻮدن، زﻣﺎن ﺑﺮ ﻧﻴﺰ ﻣﻲ¬ﺑاشند، لذا هدف از این پژوهش، استفاده از ﻣﺪل ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي DSSAT جهت ارزیابی عملکرد و بهره¬وری مصرف آب گیاه سویا تحت شرایط تنش آبی و کود نیتروژن در استان هرمزگان بود. روش پژوهش: پژوهش حاضر به صورت طرح کرت¬های خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفي در سه تکرار در استان هرمزگان و در شهرستان حاجی¬آباد در سال¬های 1400 و 1401 انجام شد. عامل اصلي شامل بدون آبياري و تامين 40، 60، 80، 100 و 120 درصد نياز آبي و عامل فرعي مقادير کود نيتروژن شامل مصرف صفر، 50، 100، 150 و 200 کیلوگرم بر هکتار بود. دادهﻫﺎ و اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﻣﺪل شامل ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻣﻜﺎﻧﻲ، اﻃﻼﻋﺎت ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﻲ، اﻃﻼﻋﺎت ﺧﺎک¬شناسی و ﻋﻤﻠﻴﺎت زراﻋﻲ می¬باشد و برآورد در مدل با استفاده از ترکیب روش¬هاي گرافیکی و آماري انجام شد. مقایسه مقادیر و پراکنش داده¬هاي شبیه¬سازي و اندازه¬گیري شده با نمودار و خط 1:1 ارائه شد. یافته¬ها: مقادیر آب مصرفي در تیمارهای 40، 60، 80، 100 و 120 درصد نياز آبي در سال 1400 به ترتیب 265، 354، 444، 533 و 623 میلی¬متر و در سال 1401 به ترتیب 259، 347، 435، 541 و 632 میلی¬متر بود. ریشه میانگین مربعات خطاي نسبی (RMSEn) بر مبنای سال¬های 1400 و 1401 نشان داد که عملکرد دانه، غلاف و زیست توده و بهره¬وری مصرف آب مبتنی بر عملکرد دانه، غلاف و زیست¬توده در سال¬ اول به ترتیب 162/0، 161/0، 099/0، 304/0، 454/0 و 223/0 درصد و در سال دوم به ترتیب 195/0، 172/0، 106/0، 349/0، 485/0 و 247/0 درصد بود. شاخص توافق ویلموت (d) در سال¬ 1400 برای عملکرد دانه، غلاف و زیست توده به ترتیب 902/0، 891/0 و 939/0درصد و برای بهره¬وری مصرف آب مبتنی بر عملکرد دانه، غلاف و زیست¬توده به ترتیب 828/0، 810/0 و 970/0 درصد و در سال 1401، برای عملکرد دانه، غلاف و زیست توده به ترتیب 872/0، 885/0 و 936/0 درصد و برای بهره¬وری مصرف آب مبتنی بر عملکرد دانه، غلاف و زیست¬توده به ترتیب 889/0، 766/0 و 961/0 درصد بود. نزدیک بودن این شاخص به عدد یک، نشان¬دهنده قابل اطمینان بودن مقادیر شبیه¬سازي شده است. نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از ارزیابی مدل DSSAT نشان داد که این مدل قادر به شبیه¬سازی با دقت قابل قبولی در عملکرد سویا و تغییرات رطوبتی در خاک است. به¬طور کلی ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺘﺎﯾﺞ آﻣﺎري، ﺷﺒﯿﻪ¬ﺳﺎزي ﻋﻤﻠﮑﺮد داﻧﻪ، غلاف و زیست¬توده تحت¬ﺗﺄﺛﯿﺮ نیازهای مختلف آﺑﯿﺎري و سطوح متفاوت کود نیتروژن، ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل بود و به¬نظر می¬رسد استفاده از این مدل به¬عنوان ابزاری راهگشا جهت پشتیبانی پژوهش¬های علمی و ارتقاء تصمیم¬گیری¬ها در مدیریت مصرف آب در سویا در منطقه مورد مطالعه قابل توصیه می¬باشد. پرونده مقاله

  • مقاله

    8 - تخمین تابع تولید و کارآیی مصرف آب در گیاه بادمجان تحت شرایط آبیاری قطره ای و کود نیتروژن‌
    حفاظت منابع آب و خاک (علمی - پژوهشی) , شماره 4 , سال 5 , پاییز 1394
    دستیابی به برنامه مناسب آبیاری و تاثیر مدیریت آب و کود نیتروژن بر گیاه بادمجان به دلیل طولانی بودن دوره رشد آن، هنگامی می تواند منجر به افزایش عملکرد محصول شود که مدیریتی صحیح در زمینه مصرف آب و کود صورت گیرد. از این رو تحقیق حاضر به منظور بررسی امکان کاهش مصرف آب در گی چکیده کامل
    دستیابی به برنامه مناسب آبیاری و تاثیر مدیریت آب و کود نیتروژن بر گیاه بادمجان به دلیل طولانی بودن دوره رشد آن، هنگامی می تواند منجر به افزایش عملکرد محصول شود که مدیریتی صحیح در زمینه مصرف آب و کود صورت گیرد. از این رو تحقیق حاضر به منظور بررسی امکان کاهش مصرف آب در گیاه بادمجان با استفاده از سیستم آبیاری قطره ای نواری (Tape) و تعیین مقدار مناسب کود نیتروژن و اثر آن بر روی عملکرد محصول و تعیین تابع تولید و ضریب گیاهی (Kc) و ضریب حساسیت محصول به تنش رطوبت (Ky) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در شهرستان آستانه اشرفیه در سال زراعی 1389 انجام گرفت. تیمارهای اصلی شامل چهار سطح آبیاری، بدون آبیاری (دیم) و آبیاری قطره ای با مدیریت 60، 80 و 100 درصد نیاز آبی گیاه و تیمارهای فرعی شامل چهار سطح نیتروژن با مقادیر صفر، 90، 120 و 150 کیلوگرم در هکتار بود. نتایج تحقیق نشان داد که آبیاری قطره ای در مدیریت 100 درصد نیاز آبی گیاه با مصرف 120 کیلوگرم نیتروژن در هکتار حداکثر میزان تولید محصول را با تولید 9/51 تن در هکتار داشت. مقدار کارایی مصرف آب در محدودة 20/4 تا 42/11 کیلوگرم برمترمکعب متغیر بود و مدیریت آبیاری نسبت به نیتروژن تاثیر بیشتری بر افزایش عملکرد داشت. مقدار ضریب گیاهی در طول دوره رشد بین 8/0 تا 9/0 متغیر بود در حالی که ضریب حساسیت بادمجان به تنش 06/1 به دست آمد. مقدار ارتفاع گیاه و ارتفاع ریشه در مدیریت آبیاری و مقدار قطر محصول در مدیریت کود نیتروژن معنی دار نشد. اما آبیاری و مقدار کود مصرفی و اثر متقابل آن ها بر عملکرد محصول و کارآیی مصرف آب معنی دار بود. پرونده مقاله