پژوهش حاضر با هدف شناخت فعالیت‌های فرهنگی دوره متوسطه از حیث تأثیرگذاری بر شکل‌گیری وتقویت هویت ملی و مذهبی نوجوانان انجام گرفت. بدین منظور، با بهره‌گیری از روش توصیفی و تکنیک تحلیل محتوا، برنامه‌های مصوب فرهنگی و مذهبی دوره متوسطه در سال تحصیلی1390 مرتبط با نمادهای هویت ملی ومذهبی تجزیه وتحلیل شد. جامعه مورد مطالعه، کلیه برنامه‌های فرهنگی مصوب معاونت پرورشی وزارت آموزش و پرورش را دربرمی‌گیرد. پژوهشگر در این پژوهش با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند دفتر فضا سازی قرآنی ودفتر فرهنگی ـ هنری را به دلیل احتمال بیشتر برنامه‌های فرهنگی جهت تحلیل انتخاب نمود. ابزار گردآوری داده‌ها کلیه اسناد و مدارک مربوط به برنامه‌های فرهنگی دوره متوسطه در دو دفتر مزبور است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که این برنامه‌ها با هدف هویت بخشی به نسل نوجوان به نمادهای هویت ملی و مذهبی توجه می‌نماید. اما این توجه متوازن و متعادل نیست. در حیطه مؤلفه‌های ملی، نمادهای دفاع از سرزمین، پرچم، سرود ملی و شعر وادب بیشترین توجه را به دست آورده است. برنامه‌های مربوط به جشن‌های ملی نیز محدود به دهه فجر وسالروز آزادسازی خرمشهر شده است. همچنین میزان توجه به نمادهای آثار و بناهای تاریخی، لباس ایرانی محدود و مقطعی است. در حیطه مؤلفه‌های مذهبی، نمادهای هویت دینی که انعکاس دهنده ارزش‌های دینی در یک جامعه مذهبی است، جلوه و برجستگی بیشتری در مقایسه با نمادهای هویت ملی در این برنامه‌ها داشت. برنامه های فرهنگی دوره متوسطه بیشترین توجه را به کتاب آسمانی (قرآن مجید)، مناسک مذهبی واجب، ایثار وشهادت نشان دادند. در مجموع، داده‌ها بیانگر توجه بیشتر برنامه‌های فرهنگی به ارزش‌های مذهبی در مقایسه با ارزش‌های ملی است. پرونده مقاله

هدف پژوهش حاضر بررسی جایگاه اخلاق زیست محیطی در محتوای کتاب‌های درسی دوره ابتدایی به منظور بهبود محتوای کتاب‌های مورد نظر بوده است. روش تحقیق توصیفی است و با استفاده از تحلیل محتوا به جمع‌آوری اطلاعات پرداخته است. مفاهیم مرتبط با اخلاق زیست محیطی، با توجه به سه حیطه شناختی، عاطفی، مهارتی در قالب ابعاد متن، تکلیف، پرسش و تصویر مورد بررسی قرار گرفت. جامعه و نمونه آماری پژوهش، کتاب‌های فارسی (بخوانیم و بنویسیم)، علوم، تعلیمات اجتماعی و هدیه‌های آسمانی دوره ابتدایی (22جلد کتاب) در سال تحصیلی 91 ـ90 بود. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که کل مفاهیم مرتبط با اخلاق زیست محیطی در این کتاب‌ها، 535 واحد بوده که در بعد متن (45/36 درصد)، تکلیف (14/15 درصد)، پرسش (6/25) و در قالب تصویر (8/22) ارائه شده است. همچنین از کل مفاهیم مرتبط با اخلاق زیست محیطی، 78 درصد به حیطه شناختی، 13 درصد به حیطه عاطفی و 7/9 درصد به حیطه مهارتی اختصاص یافته است. در کتاب‌های درسی دوره ابتدایی به هدف‌های شناختی (سطح دانش) بیشتر توجه شده است و کمترین توجه مربوط به سطح مهارت است. بیشترین توجه به اخلاق زیست محیطی در کتاب‌های علوم دوره ابتدایی تعلق دارد و کمترین توجه در کتاب هدیه‌های آسمان دوره ابتدایی صورت گرفته است. پرونده مقاله

تربیت جنسی یکی از پیچیده و حساس‌ترین ساحت‌های تعلیم و تربیت است. ازاین‌رو، پژوهش حاضر با هدف شناسایی جایگاه برنامه درسی تربیت جنسی در نظام آموزشی کشور در طی سال‌های 1398-1380 انجام شد. مطالعه حاضر از نوع کیفی و از روش سنتزپژوهی است. جامعۀ اطلاع‌رسان شامل همۀ پژوهش‌های علمی مرتبط با هدف پژوهش بوده که با توجه به جست‌وجوی منظم در پایگاه‌های اطلاعاتی (مگ ایران، جهاددانشگاهی، نورمگز و...)، بر اساس معیارهای ورود تعداد 206 پژوهش علمی شناسایی و پس از مطالعات لازم، 36 پژوهش بر اساس ملاک‌های خروج به‌عنوان نمونه انتخاب و با روش سنتزپژوهی شش مرحله‌ای روبرتس، ترکیبی بهینه از نتایج آنها ارائه شده است. برای فراهم آوردن اطلاعات مورد نیاز، از فرم کاربرگ و برای اطمینان از میزان پایایی، از ضریب کاپای کوهن استفاده شد. طبق یافته‌های حاصل از سنتزپژوهی، تربیت جنسی حائز چهار مضمون شامل شمشیر دولبه بودن مفهوم تربیت جنسی، تهدیدها - فرصت‌های تربیت جنسی، تربیت جنسی مبتنی بر آموزش، زبان و فرهنگ در تربیت جنسی است. نتایج نشان داد که برنامه درسی تربیت جنسی در نظام آموزشی یک برنامه درسی خاموش است که با یک طراحی مدون توسط سیاست‌گذاران می‌توان آن را روشن نمود. پرونده مقاله

هدف پژوهش حاضر شناسایی و تبیین ابعاد، مؤلفه‌ها و شاخص‌های شایستگی‌ معلم به‌مثابه یادگیرنده مادام‌العمر در اسناد مرتبط بود. رویکرد پژوهش از نوع کیفی با راهبرد فراترکیب و با استفاده از روش سندلوسکی و باروسو است. داده‌های موردنیاز از طریق جستجو در اسناد موجود در پایگاه‌های اطلاعاتی، جمع‌آوری شد. برای جستجو در پایگاه‌های اطلاعاتی داخلی و خارجی بدون اعمال محدودیت زمانی از کلیدواژه‌های یادگیری مادام‌العمر، کنجکاوی، یادگیرنده مادام‌العمر، خودکارآمدی، هوش هیجانی، یادگیری غیررسمی و... استفاده شد. ملاک ورود اسناد شامل:1) پایان‌نامه‌ها، کتب و مقالات علمی پژوهشی با محوریت معلم به‌مثابه یادگیرنده مادام العمرکه در پایگاه‌های داخلی و خارجی انتشاریافته بود.2) موضوع پژوهش یادگیری معلم بود. حوزه پژوهش، مقالات و کتب معتبر در حوزه معلم به‌مثابه یادگیرنده مادام‌العمر است که بر اساس معیار ورود 210 مورد شناسایی و در نهایت 53 سند خارجی و 4 سند داخلی با استفاده از نرم‌افزار MaxQDA 2020 مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. جهت اعتبار بخشی به یافته از روش مثلث سازی منابع داده ها استفاده شد. با تجزیه و تحلیل اسناد، 96 مفهوم استخراج و در قالب 57 مفهوم هم دسته گردید. درنهایت مفاهیم هم دسته ذیل 4 مفهوم نهایی مکانیسم‌ فردی (مهارت‌های فراشناختی، ویژگی‌های شخصیتی، مهارت‌های ارتباطی و میان فردی)، مکانیسم انگیزشی (باور، انگیزه و مهارت‌های هیجانی)، مکانیسم سواد اطلاعاتی و فناوری (صلاحیت‌های دیجیتالی، آشنایی باسواد اطلاعاتی، تعامل با فناوری در گستره زندگی) و مکانیسم‌ کنشگری (کنشگری در فرایند یاددهی- یادگیری، تأمل، یادگیری حرفه‌ای، توانایی فکری، هویت حرفه‌ای رشد یافته، آشنایی با مدیریت دانش پداگوژیک، تسلط بر زبان خارجی) قرار گرفتند. پرونده مقاله

هدف پژوهش حاضر واکاوی تجارب معلمان از برنامۀ درسی اجراشدۀ مطالعات اجتماعی پایۀ ششم ابتدایی در بعد تربیت شهروندی بود. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر رویکردی، کیفی است که با راهبرد موردپژوهی انجام ‌شده است. مشارکت‌کنندگان پژوهش شامل معلمان، معاونان و مدیران با بیش از ده سال سابقۀ تدریس بودند که با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند از نوع نمونه‌گیری معیار (ملاک محور) انتخاب شدند که با 36 نفر شامل 26 معلم، 5 معاون و 5 مدیر مدرسه مصاحبه شد. ابزارجمع‌آوری اطلاعات مصاحبۀ نیمه ساختمند بود. تجزیه ‌و تحلیل داده‌های حاصل از مصاحبه با استفاده از شیو‌‌ۀ مقوله‌بندی وکدگذاری ابداع‌شده توسط گلیزر واستراوس انجام شد. برای روایی و اعتمادپذیری داده‌ها از معیارهای اطمینان‌پذیری، باورپذیری و آزمون اعتبار اعضا استفاده شد. یافته‌های پژوهش بیانگر وجود چالش‌های متعدد در زمینۀ اجرای برنامۀ درسی مطالعات اجتماعی از بعد تربیت شهروندی بود که نشان از غلبۀ رویکرد محافظه‌کار تربیت شهروندی در اجرای این برنامه دارد. بر این اساس، اتخاذ تصمیمات کلان در زمینۀ اجرای برنامۀ درسی و همچنین تغییر نوع نگرش و باورهای معلمان ضروری به نظر می‌رسد. پرونده مقاله

پژوهش حاضربه بررسی تجارب زیسته دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان از آسیب¬های توسعه حرفه¬ای خود با رویکرد کیفی و به روش پدیدارشناسی پرداخت. داده¬های این پژوهش برگرفته از مصاحبه¬ی بازونیمه ساختاریافته با14نفر از دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان بود که بر اساس نمونه¬گیری هدفمند و مبتنی بر معیار تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. تجزیه و تحلیل داده با روش کدگذاری باز، گزینشی و محوری انجام شد. پایایی داده‌‌ها، با روش هولستی و روایی سوالات مصاحبه توسط4تن از اساتید راهنما بررسی و مورد تایید قرار گرفت. پژوهش عوامل مؤثر بر آسیب¬های توسعه حرفه¬ای را حول سه مقوله اصلی: عوامل قصد شده، اجرایی، نهادی اینگونه شناسایی کرد: کاربردی نبودن نرم افزارهای موجود، نبود برنامه‌ریزی صحیح، زیرساخت¬های نامناسب، نبود امکانات مادی و رفاهی، نبود کتب مناسب، منابع منسوخ و ناکارآمد، ساختار نامناسب برنامه¬های آموزشی، برنامه¬های خطی و تک بعدی، ناکافی بودن مهارتهای تخصصی اساتید، ناکافی بودن سواد اطلاعاتی دانشجویان، دانش نامتداول، دانش غیربومی، نبود شیوه-های نوین تدریس، بی¬توجهی به فراگیران، در نظر نگرفتن شیوه-های مشارکتی و تیمی، قوانین دستوری و تجویزی، آیین نامه¬های متناقض، قوانین جزئی¬نگر، سیاست¬گذاری بخشی نگر، ایدئولوژی افراطی، سیاست¬های ناآزموده، تمرکزمحوری در تدوین سیاست¬ها، دیوان سالاری و در هم آمیختگی تشکیلات سازمانی. اعتبار داده¬ها به روش بازبینی توسط همکار انجام شد. این مطالعه به مدیران و سیاستگذاران برنامه‌های توسعه حرفه¬ای نو معلمان کمک می¬کند تا با در نظر گرفتن سطوح چالش‌های توسعه حرفه¬ای جهت رشد نو معلمان در این زمینه با اصلاح برنامه¬های موجود گامی مثبت بردارند. پرونده مقاله

هدف : بررسی تاثیر روش یادگیری مشارکتی بر پرورش خلاقیت دانش‌آموزان دختر سال دوم متوسطه شهر ری در درس جغرافیا بود. روش پژوهش: شبه آزمایشی و جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر سال دوم متوسطه رشته علوم انسانی شهرستان شهر ری بودند که از این میان به شیوه نمونه‌گیری هدفمند 27 نفر از دانش‌آموزان دختر سال دوم متوسطه رشته علوم انسانی یکی از دبیرستان ها انتخاب شدند. ابزارجمع آوری داده‌ها در این پژوهش آزمون استاندارد خلاقیت عابدی بود. به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات بدست آمده از آمار توصیفی و آمار استنباطی استفاده شد. یافته ها: شاخص‌های ارائه شده در بخش توصیفی نشان داد بین میانگین نمره‌های دانش‌آموزان از آزمون خلاقیت و خرده مقیاس‌های آن در پیش‌آزمون و پس آزمون تفاوت وجود دارد. برای آزمون معنی دار بودن تفاوت مشاهده شده، از آزمون پارامتری t مربوط به دو گروه یکسان( انتخاب تصادفی آزمودنی‌ها، وجود یک گروه یکسان، بهنجار بودن توزیع فراوانی نمره‌ها و مقیاس اندازه‌گیری فاصله‌ای) استفاده به عمل آمد. نتیجه گیری: نتایج بدست آمده از پژوهش نشان داد: آموزش جغرافیا به روش مشارکتی در افزایش خلاقیت( سیالی، بسط، ابتکار، انعطاف‌پذیری) دانش‌آموزان در این درس به طور معنی‌دار موثر بوده است.کلیدواژه‌ها: یادگیری مشارکتی، خلاقیت، جغرافیا پرونده مقاله

تحولات فزاینده در ابعاد گوناگون جامعه و گسترش علوم و دانش بشری؛ نیاز به بازنگری و تغییر در برنامه های درسی را ضروری می نماید.این ضرورت بیش از پیش در نظام آموزش عالی احساس می شود. این پژوهش در پی آن است که ضرورت و امکان استفاده از برنامه درسی تلفیقی در نظام آموزش عالی بخصوص رشته علوم‌تربیتی (مطالعه موردی: گرایش مدیریت آموزشی) را با استفاده از روش توصیفی– پیمایشی مورد بررسی قرار دهد. جامعه آماری انتخاب شده شامل استادان و دانشجویان مقطع کارشناسی گرایش مدیریت آموزشی دانشگاه های دولتی شهر تهران می باشد. یافته های بدست آمده، با ضریب اطمینان 99% نشان دهنده نارضایتی استادان و دانشجویان گرایش مدیریت آموزشی از برنامه درسی فعلی از یک سو و حمایت ایشان از برنامه درسی تلفیقی، از سوی دیگر می باشد. در نهایت با استناد به یافته های تحقیق چنین نتیجه گیری می شود که: عدم کارایی برنامه درسی کنونی در نظام آموزش عالی اثبات و ضرورت تغییر این برنامه درسی احساس شده و در نهایت امکان این تغییر و تحول در برنامه درسی و حرکت به سمت تلفیق وجود دارد. پرونده مقاله