تاثیر یادگیری مشارکتی برپرورش خلاقیت دانش آموزان در درس جغرافیا

محورهای موضوعی : خلاقیت و نوآوری از جنبه‏های روان‏شناختی، علوم شناختی، علوم تربیتی و آموزشی (خلاقیت شناسی روان‏شناختی، خلاقیت شناسی پرورشی)

پروین احمدی ¹ (دانشیار دانشگاه الزهرا، تهران، ایران)
پروین صمدی ² (دانشیار دانشگاه الزهرا، تهران، ایران)
مهناز مینایی ³ (دانش آموخته کارشناسی ارشد برنامه ریزی درسی دانشگاه الزهرا، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1396/08/25 تاریخ پذیرش : 1397/05/27 تاریخ انتشار : 1397/06/30

کلید واژه: &quot, یادگیری مشارکتی&quot, , &quot, جغرافیا&quot, , "خلاقیت ",

چکیده مقاله :

هدف : بررسی تاثیر روش یادگیری مشارکتی بر پرورش خلاقیت دانش‌آموزان دختر سال دوم متوسطه شهر ری در درس جغرافیا بود. روش پژوهش: شبه آزمایشی و جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر سال دوم متوسطه رشته علوم انسانی شهرستان شهر ری بودند که از این میان به شیوه نمونه‌گیری هدفمند 27 نفر از دانش‌آموزان دختر سال دوم متوسطه رشته علوم انسانی یکی از دبیرستان ها انتخاب شدند. ابزارجمع آوری داده‌ها در این پژوهش آزمون استاندارد خلاقیت عابدی بود. به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات بدست آمده از آمار توصیفی و آمار استنباطی استفاده شد. یافته ها: شاخص‌های ارائه شده در بخش توصیفی نشان داد بین میانگین نمره‌های دانش‌آموزان از آزمون خلاقیت و خرده مقیاس‌های آن در پیش‌آزمون و پس آزمون تفاوت وجود دارد. برای آزمون معنی دار بودن تفاوت مشاهده شده، از آزمون پارامتری t مربوط به دو گروه یکسان( انتخاب تصادفی آزمودنی‌ها، وجود یک گروه یکسان، بهنجار بودن توزیع فراوانی نمره‌ها و مقیاس اندازه‌گیری فاصله‌ای) استفاده به عمل آمد. نتیجه گیری: نتایج بدست آمده از پژوهش نشان داد: آموزش جغرافیا به روش مشارکتی در افزایش خلاقیت( سیالی، بسط، ابتکار، انعطاف‌پذیری) دانش‌آموزان در این درس به طور معنی‌دار موثر بوده است.کلیدواژه‌ها: یادگیری مشارکتی، خلاقیت، جغرافیا

چکیده انگلیسی:

Purpose: This study was carried out to evaluate the effects of cooperative learning method ‎on fostering geography creativity of the tenth grade high school female students of ‎SHAHR e- Ray by using a quasi- experimental study.‎ Method:  The statistical population of this research included all the female students in ‎tenth grade high school in the humanities field in SHAHR – e Ray. 27 students in high ‎school were selected by purposeful sampling method. Abedi’s creativity standard test ‎‎(1372) was used to collect data. The data analysis was conducted through paired - samples ‎t-test. Findings and Conclusion: The findings indicated that geography education by ‎cooperative learning method has significant effects on the fostering the creativity of ‎students (fluidity, elaboration, initiative, flexibility).‎ Keywords: Cooperative learning, Creativity, Geography.

منابع و مأخذ:

آمابیلی، ترزا. (1386). شکوفایی خلاقیت، ترجمه: حسن قاسم زاده، تهران: دنیای نو.

ابوالعلایی، بهزاد و غفاری، عباس.(1385). مدیران آینده(مبانی نظری و تجارب عملی برنامه‌های استعدادیابی و جانشین پروری مدیران). تهران: سازمان مدیریت صنعتی.

استوار، نگار.(1387). اثربخشی یادگیری مشارکتی بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دوره ابتدایی شهر تبریز، پیک نور،8(1)،100-109.

احمدی، پروین، رضازاده شیراز، فاطمه بیگم، امامقلی زاده گنجی، زهرا.(1392). بررسی تأثیر یادگیری مشارکتی بر پیشرفت انشانویسی دانش آموزان شهرستان ساوه. پژوهش های آموزش و یادگیری(دانشور رفتار). سال 21ودوره جدید. ش.5 وپاییز و زمستان . 97-112.

الیس، سوزان؛ والن، سوزان.(1379). آشنایی با یادگیری از طریق همیاری، ترجمه: طاهره َرستگار و مجید ملکان، تهران: نشر نی.

پورسلیم، عباس، زمانی، الهام، منافی شرف آباد، کاظم.(1393).تأثیر یادگیری مشارکتی در تفکر خلاق دانش آموزان پسر پایه پنجم ابتدایی شهرستان کوهدشت در درس علوم تجربی.دو فصلنامه تفکر و کودک .سال پنجم، شماره 1.بهار و تابستان. 1-19.

جعفری، نرگس(1387). بازدارنده‌های خلاقیت: فعالیت‌ها و ویژگی‌های معلم. فصلنامه اندیشه‌های نوین تربیتی، دوره 4، شماره1 و2. 177- 192 .

خدادادنژاد، علی.(1388). تأثیر روش تدریس همیاری بر نگرش و پیشرفت تحصیلی درس ریاضی دانش‌آموزان پایه پنجم ابتدایی شهرستان گچساران، فصلنامه اندیشه های تازه در علوم تربیتی، سال پنجم، شماره اول. 73-93.

رحیمی مند، مریم، عباس پور، عباس.(1394). تأثیر شیوه های جدید آموزش برخلاقیت و پیشرفت تحصیلی دانشجویان . فصلنامه ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی.4(4).119-142.

رستگار، طاهره.(1382). ارزشیابی در خدمت آموزش. تهران: موسسه فرهنگی منادی تربیت.

رسولی، رویا؛ زندوانیان،احمد؛ آروین، فخرالسادات و دهقان، ساناز.(1390). مقایسه تأثیر روش‌های یادگیری مشارکتی و سخنرانی بر تفکر خلاق و پیشرفت تحصیلی درس حرفه و فن دانش‌آموزان دختر سوم راهنمایی شهر یزد. اندیشه‌های نوین تربیتی، دوره 8، شماره 4. 29-52.

راهبر، علی، عصاره، علیرضا، احمدی، غلامعلی، صالح صدق پور، بهرام. (1396). تأثیر آموزش روش تدریس بارش مغزی بر خلاقیت و پیشرفت تحصیلی دانش­آموزان پسر پایه هفتم در درس کار و فن آوری مدارس متوسطه اول ناحیه سه شهرستان کرج در سال تحصیلی1394-1395. فصلنامه ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی. 7(3) 251-276.

ژوزف، پاملابولوتین و همکاران.(1387). فرهنگ‌های برنامه درسی(نظریه‌ها)، ترجمه محمود مهرمحمدی و همکاران). تهران: سمت.

سلسبیلی، نادر و پرتو، مسلم(1382). سند و منشور اصلاح نظام آموزش و پرورش. تهران: پژوهشکده تعلیم و تربیت.

شاهعلی زاده، محمد، دهقانی، سجاد ، دهقان زاده، حجت(1393). پرورش خلاقیت و افزایش میزان یادگیری با بهره گیری از الگوی پرورش خلاقیت ویلیامز در درس علوم اجتماعی. فصلنامه ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی. 4(2). 111-133.

عابدی،جمال.(1372).«خلاقیت و شیوه‌های اندازه‎گیری آن». مجله پژوهش‌های روانشناختی، شماره 1 و2 . 46-54.

فلاح‌دار، مهدی.(1387). رابطه روش‌های تدریس با خلاقیت دانش‌آموزان پایه دوم و سوم راهنمایی شهرستان نظرآباد و هشتگرد، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته برنامه­ریزی آموزشی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن.

قلتاش، عباس.(1383). بررسی تأثیر یادگیری مشارکتی بر رشد مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان پایه پنجم ابتدایی شهر کره‌ای در سال تحصیلی 83-82، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی کرج.

کرامتی، محمدرضا.(1386). تأثیر یادگیری مشارکتی بر رشد مهارت‌های اجتماعی و پیشرفت تحصیلی ریاضی، مجله روان‌شناسی و علوم تربیتی، سال سی و هفتم، شماره1. 39-55.

کرامتی، محمدرضا(1387). تأثیر یادگیری مشارکتی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در درس فیزیک،  مجله روان شناسی و علوم تربیتی ، سال سی و هشتم، شماره 2. 147-165.

کونانی، عباس.(1390). تأثیر یادگیری مشارکتی بر خلاقیت و پیشرفت تحصیلی در درس علوم تجربی دانش‌آموزان پایه پنجم ابتدایی شهرستان کوهدشت، پایان‌نامه کازشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبائی.

گروه جغرافیای دفتر برنامه‌ریزی و تالیف کتب درسی.(1391). کتاب جغرافیای (1) نظری(رشته ادبیات و علوم انسانی- علوم و معارف اسلامی). تهران: شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران.

گروه جغرافیای دفتر برنامه ریزی و تالیف کتب درسی.(1382). راهنمای برنامه درسی جغرافیای (1)، سال دوم متوسطه کلیه رشته ها.

لیاقتدار، محمدجواد؛ حقانی، فریبا و همدانی، زهره.(1390). مقایسه تأثیر یادگیری از طریق همیاری با روش تلفیقی سخنرانی کوتاه و پرسش و پاسخ بر پیشرفت تحصیلی درس زیست شناسی. پژوهش در برنامه ریزی درسی، سال هشتم، دوره دوم ، شماره30. 3-10.

محمدی زنوزق، زهره، قائمی، فرید.(1397). سنجش پتانسیل تکنولوژی آموزش نوآورانه نگارش مشارکتی الکترونیکی در ارتقای مهارت نگارش و خلاقیت در مدیریت گفتمان از طریق انتقال معنا و صورت.فصلنامه ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی. 7(4)،71-106.

وکیلی، نجمه؛ امینی، علی.(1389). «بررسی موانع آموزشی شکوفایی خلاقیت دانش‌آموزان دوره ابتدایی از دیدگاه معلمان ابتدایی آموزش و پرورش هلیان استان ایلام»،فصلنامه تحقیقات مدیریت آموزشی. 1(4)، 183-202.

یزدیان پور، ندا؛ یوسفی، علیرضا و حقانی، فریبا.(1388). تأثیر آموزش به روش پروژه‌ای و مشارکتی بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دختر سوم تجربی فولادشهر در درس آمار و مدل‌سازی، فصلنامه دانش و پژوهش در علوم تربیتی- برنامه ریزی درسی، شماره بیست و ‌دوم، 85- 98.

Anastasia, L., & Jeffrey, K.S. (2008).Feedback: The effects of grades, praise and source of information. Research Report.                                

 Calhoun, J.G., & et al. (2008).Development of on interprofessional competency model for Healthcare leadership. Journal of Healthcare management.53 (6) 375-390.                                                                   

Charalambous, A. C. (2011). Learner Training: Towards improving secondary students writing skills

 http://www.eric.ed.gov/ERICWebPortal.  

Cocu, A. Pecheanu, E. S, I (2015). Stimulating Creativity through Collaboration in an Innovation Laboratory. Procedia- Social and Behavioral Sciences, 182(2015). 173- 178. Available online at www.sciencedirect.com.

Davis, J M (2013), Supporting creativity, inclusion and collaborative multi-professional learning. Sagepub. co.uk/journals Permissions, Vol. 16, No.1, pp. 5 –20                      

 Edwards, A. (2009)." Competency modeling as an antecedent for effective Leadership development and succession planning within the public social services environment". pp. 13- -46                                           

Ekaterini. G. (2011). A qualitative approach to middle managers competencies. Management Research Review. Vol.34 (4).

Fischer, S. & Shachar, H. (2004). Cooperative learning and achievement of motivation and perceptions of student in11grade chemistry classes. Journal of learning and Instruction 14(2004).69-87,availableat:www.elsevier.com                                                                

Gillies, R. M. (2003). The effective of cooperative learning on junior high school student during small group learning. Arailable. Online at: www.sciencedirect.com                                                                               

Gomleks, IZ. M. N (2007).Effectiveness of cooperative learning (jigsaw II) method in teaching English as a foreign language to engineering students (Case of Firat University, Turkey). European Journal of engineering education. 32 (5), 613 – 625.                                                       

 Halpern, D. F. (2008) (N.B). Creating cooperative learning Environments. American psychological society retrieved.desember. 5, 2008. From http://www. Psychological science.org- teachingtips/ topso300.html.                                                                                         

Hay group (2010). The Manager Competency Model. http://www.hay group.com.                                                                                              

Hennessey, B.A. (2003).The central importance of motivation and classroom climate. Scandinavian Journal of Educational Research.47 (3).

Jacobs, G. M. & McCafferty, S.G. (2006) Connections between cooperative learning and second language learning and teaching, in: S.G. McCafferty, G. M. Jacobs & A.C.Dasilva Iddings (Eds) Cooperative Learning and Second Language. Teaching. (pp18-29).Cambridge: Cambridge University Press.

Jing-Jyi, Wu  & Dale, Leonard Albanese. (2013). Imagination and creativity: wellsprings and streams of education – the Taiwan experience. Educational Psychology: An International Journal of Experimental Educational Psychology, Vol. 33, No. 5, pp. 561-581.                                                 

Kalargyrou, V. & Woods, R.H. (2011)."Wanted, Training competencies for the twenty- first century". International. Journal of contemporary Hospitality management. Vol.23 No.3pp.361-376.                                      

 Kaptan, F & Kormaz, H. (2005).The effects of cooperative problem solving approach on Creativity in Science Course.Division of Science Educational.                                                                                               

Kazembe. Takawira. (2010).Combining Lectures with Cooperative Learning Strategies to Enhance Learning of Natural Products Chemistry. Chemistry, 19, 2. 1– 15.                                                      

Oludipe, Daniel. & Awokoy, Joanthan. O. (2010).  Effect of Cooperative learning Teaching Strategy on the Reduction of Students Anxiety for Learning Chemistry. Journal Science Education, 7(1), 30-36                        

Shafer, I. (2002). Team teaching univercity of science and Arts of oklahama.

Shapira, o.Liberman, N (2009). An Easy Way to Increase Creativity. http://www.scientificamerican.com/article/an-easy-way-to-increase-c/.

Tanel, Zafer. & Mustafa, Erol. (2007). Influence of Cooperative learning Techniques on Student Self- Confidence and Factors Affecting Learning Physics. In S. A.Cetin and I.Hikmet (Eds). Sixth International Conference of the Balkan Physical Union (P899).                                                              

Tarime, Kamuran, & Akdeniz, Fikri. (2008).The effects of cooperative learning on Turkish elementary students mathematics achievement and attitude towards mathematics using TAI and STAD methods. Educational Studies of Math, 67, 77-91.