زبان فارسی و عربی، به سبب هم جواری و تعاملات دوسویه، از دوره باستان تا کنون، بر اثر مناسبات فرهنگی و سیاسی بسیار از یکدیگر متأثر شده‌اند. اما در قرن پنجم هجری خاصه در عصر سلجوقیان به سبب رقابت های علمی و ادبی میان شاهزادگان و امیران ولایت های مختلف این تأثیرپذیری و اختلاط وارد بسیاری از واژه های دو زبان شد که نهایتاً به تکامل تدریجی آن ها منجر گردید. این پژوهش بر اساس منابع ادبی و تاریخی، نیز تحقیقات جدید، با رویکرد توصیفی- تحلیلی به تبیین علل و عوامل تأثیرگذار بر پیشرفت این دو زبان در دوره سلجوقی پرداخته است و به این نتیجه دست یافته که ریشه تحول و پیشرفت زبان فارسی به عنوان زبان ملی و زبان عربی در سطح زبان دینی و شرعی در این عصر بوده است؛ نویسندگان و شاعران دوزبانه و نیز امیران و شاهزادگان سلجوقی در فرایند این تحول و تأثیرپذیری بیش‌ترین تأثیر را داشتند.هدف این تحقیق بررسی شخصیت های سیاسی و ادبی دوزبانه در ادبیات فارسی و عربی، و همچنین کشف علت بقای این دو زبان در زمان حاضر است. پرونده مقاله

در اواخر قرن چهارم هجری قمری، از شاخه‌های فن قصص که در آن زمان در نثر عربی شهرت و رواجی داشت، فنی جدید ابداع شد که مبتکر آن بدیع الزمان همدانی، آن را مقامات نامید و سپس نثرنویسان دیگری که در زبان عربی و فارسی از آن تقلید کردند همین عنوان را برای آن برگزیده و به کار بردند. در این مقاله پیرامون کاربرد سجع در معروف‌ترین مقامات عربی و فارسی و تاریخچه مقامات مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین به بررسی مقامات بدیع الزمان همدانی و مقامات حریری و تأثیر مقامه‌نویسی تازی بر ادبیات عربی پرداخته شده است. مقامات در زبان فارسی مانند زبان عربی، طرفداران زیادی پیدا نکرد چراکه علاوه بر بی ارزش بودن موضوع مقامات و صرف نظر از تکلّفات انشائی، اصل موضوع داستان نیز چنگی به دل نمی‌زند و جنبه انتقادی آن چه از جهت تعلیم اجتماعی و چه از نظر تبلیغ مذهبی ضعیف است. همچنین درباره اینکه چرا مقامات حمیدی، مقلدانی پیدا نکرد و در میان فارسی زبانان که دارای فرهنگی پر پیشینه و ذوقی شگرف‌اند ریشه نگرفت و پیروز نگشت بحث و بررسی شده است. در پایان مقامات حمیدی از ادیبان قرن ششم با مقامات همدانی و حریری از نظر کاربرد سجع مقایسه شده است. پرونده مقاله

مدح از جمله اغراض شعری است که شاعران به وسیله آن خود و ممدوحشان را به مردم معرفی نموده و در یادها ماندگار می‌کنند. فرزدق از جمله شاعران عصر اموی است که در طول تاریخ به عنوان شاعر شیعی شناخته شده است. او قصیده میمیه خود را به مدح امام سجاد(علیه السلام) که هم عصر با این شاعر بوده‌اند، اختصاص داده و در آن به معرفی شخصیت امام پرداخته است. شیوه فرزدق در این قصیده در حیطه علم روان‌شناسی به نظریه گوردون آلپورت نزدیک است. لذا بر آن شدیم تا شیوه شخصیت‌شناسی فرزدق در قصیده میمیه را با نظریه گوردون آلپورت مقایسه و تطبیق نمائیم. در این میان روان‌شناسی به عنوان یکی از شاخه‌های علوم انسانی در بسیاری از زمینه‌ها با ادبیات تناسب موضوعی دارد و ضرورت انجام پژوهش‌های مشترک میان این دو مقوله احساس می‌گردد. در این مقاله با رویکرد نقد روانکاوانه از متن قصیده میمیه فرزدق که به مدیحه امام سجاد(علیه السلام) معروف است را مورد بررسی قرار داده تا از لابه‌لای واژگان ادبی مقصود اصلی شاعر دست یابد. پرونده مقاله

لكل من مظفر النواب وسيد أشرف الدين الحسيني الملقب بـنسيم شمال، ميول ونزعات وطنية وتحررية، فهما يستخدمان التكتيكات نفسها لحماية الوطن ومحاربة الاستعمار والطغيان. يعيش كلاهما في عصر يتشابه فيه المناخ السياسي والاجتماعي والأدبي في بلديهما إلی حد بعيد. إنهما يعتبران الأدب وسيلة لتنوير المجتمع ويستخدمانه لهذا الغرض. مظفر النواب، شاعر عراقي، كان له دور مهم في دعوة الأمة العربية والإسلامية لمحاربة الاستبداد والاستعمار والقمع ومحاربة الأجانب، وكذلك الشاعر الإيراني الساخر سيد أشرف الدين حسيني وفي هذه الدراسة سنناقش دور الاثنين في إيقاظ الناس ومواجهة الظلم والاستعمار. يحدد الوضع السياسي والاجتماعي والاقتصادي لأي بلد إلی حد كبير أسلوب وطريقة الكاتب والشاعر، ويعتبر شعر وأدب أي أمة صورة معكوسة للوضع السياسي والاجتماعي والاقتصادي والثقافي للمجتمع. بالنظر إلی قصائدهما نجد الأجواء التي عاشا فيها كلاهما إنهما يحبان أبناء وطنهما ويطالبانهم بالوعي واليقظة والمسؤولية. لكل منهما أفكاره ورؤيته الخاصة للعالم، والمفتاح لتغلغل كلماتهما هو معرفة الذوق الأدبي للشعب والتعبير عن قضايا ومشاكل الجماهير. پرونده مقاله

کثیر من الأشعار الحدیثة علی خلاف الشعر القدیم تتمتع بالحواریة وعناصرها کالقوال الثنائی والکرنفال والکرونوتوب والآلیات الأمریة والندائیة والإستفهامیة وإلخ. أخوان ثالث الشاعر الإیرانی المعاصر ومعروف الرصافی الشاعر العراقی المعاصر، هما اللذان اهتما إلی المضامین الإجتماعیة وتجسّداها فی أشعارهما وثاما بمعارضة الإستعمار والإستغلال. فهما حاولا أن یحلّا القضایا الإجتماعیة مستفیدین من المجالات الحواریة. إذن تحاول هذه المقالة علی أساس المنهج المقارن إلی دراسة الحواریة وعناصرها المختلفة فی قصیدة من أخوان قصة شهر سنکستان، و قصیدة لمعروف رصافی الفقر والسقام. قد خلصت النتیجة أن هاتین القصیدتین أنتجتا من الظروف الإجتماعیة وسعی الشاعران بتوظیف الحواریة وعناصرها لیتناولا الحواریة لحل المشاکل الإجتماعیة بصورة رمزیة. وأیضاً نجد أن اعتماد الشاعرین کان علی أهم عناصر الحواریة کالأمر والإستفهام والنداء والکرنوتوب، والکرنفال. یجدر الذکر أن المنهج المستخدم فی هذه الدراسة هو المنهج الوصفی التحلیلی، فی أساس المدرسة الأمریکیة فی الأدب المقارن. الحواریة فی قصیدة قصة شهر سنکستان لأخوان وقصیدة الفقر والسقام للرصافی پرونده مقاله