موضوع تعدد زوجات، یکی از چالش برانگیزترین مسائل ازدواج در اسلام می باشد که نظرات موافق و مخالف فراوانی را در پی دارد. موافقان بر این باورند که در قرآن، حکم ازدواج مجدد در آیه سوم سوره نساء بیان شده است. با این حال، این آیه به دلیل ساختار و همچنین مقید شدن حکم در آن به دو شرط ابهاماتی دارد که مفسران فریقین، نظرات گوناگونی در حل آنها ارائه داده اند. از جمله این ابهامات، ارتباط فقره اول این آیه که در قالب شرط بیان شده، با فقره دوم و جزاء است. در این نوشتار، پس از تبیین دیدگاههای گوناگون در تفسیر این آیه، با بررسی روایات، قراین لفظی و دلایل دیگر، تفسیر جدیدی از آیه ارائه شده است که بر اساس آن، حکم تعدد زوجات از حالت مطلق و بدون قید و شرط خارج شده، محدود به شرایط خاص و ضرورتهای اجتماعی می شود. در این مقاله، با استناد به آیات قرآن (سوره نساء/3،27، 129و....) عدم مقبولیت عمومی تعدد زوجات از دید اسلام نتیجه گیری شده است. قرآن با بیان شرایط دشوار امکان پذیر شدن ازدواج مجدد (مانند: رعایت عدالت میان همسران آن هم در موقعیتهای استثنایی و برای افراد خاص) تلاش بر آن دارد تا تعدد زوجات را امری قرین به محال معرفی نماید. پرونده مقاله

در میان تفاسیر قرآن، المیزان اثر گرانقدر علامة معاصر طباطبایى، ب ى تردید یکى ، از بهترین تفاسیر ترتیبى قرآن است که هرچند روش تفسیرى آن مبتنى بر تقسیر قرآن به قرآن است، اما استناد به منابع حدیثى فریقین در تفسیر قرآن و بالاخص در تبیین مقام والاى اه لالبیت پیامبر 6، این تفسیر را از صرف فقط تفسیر قرآن به قرآن بودن خارج کرده و از جهت تکیه بر روایات و استفاده از منابع حدیثى، آن را به عنوان میزان و الگو در تفسیر قرآن مطرح کرده است. بر همین مبنا، این پژوهش بر آن است تا جایگاه و فضایل توضیح داده، المیزان اهل البیت را با تکیه بر آرا و اندیش ه هاى علامه طباطبایى در کیفیت و چگونگى آن را مورد پژوهش قرار دهد. پرونده مقاله

این روزها دغدغه و اضطراب جهانی شدن، مشغله ذهنی بسیاری از متفکران عرصه سیاست، اقتصاد و غیره را تشکیل می دهد و همه به نوعی از دید خود به این مقوله پرداخته و آن را رد یا قبوا می کنند و آنچه در این مقوله به فراموشی سپرده شده و یا حداقل کمتر توجه شده است، توجه به نقش ترجمه های قرآن کریم و جایگاه آن در این زمینه است. این پژوهش می کوشد تا ضمن اراده معنای مورد نظر از مغهوم جهانی شدن، اصول، ویژگی ها، نتایج و پیامدهای آن، ساز و کارهای تحقق طرح جهانی سازی فرهنگ قرآن و آسیب های جهانی شدن دین را بررسی کند و سپس چالش های فرهنگ قرآنی در عصر جهانی شدن را بیان کند. این مقاله قرآن و جهانی شدن را ملازم هم دانسته و بیان می کند قرآن کریم وحی نامه الهی است که برای هدایت نظری و علمی انسان در همه عصرهای آمده است. پرونده مقاله

کتاب الضعفاء ابن غضائری، به لحاظ میزان صحت، تأثیرگذاری و اختلاف دیدگاه‌های حدیثی و فقهی مترتب بر آن، پیوسته محل مناقشه بوده است. این مسأله انگیزه پژوهش حاضر شد و به روش تحلیلی ـ تاریخی با تبیین دیدگاههای مختلف پیرامون این کتاب و اعتبار سنجی وثاقت ابن غضائری، به این پرسش پرداخت که از قرن پنجم تا کنون چه جایگاهی در میان علمای رجال داشته است. این پژوهش، جرح ابن غضائری را با توثیقات علمای مشهور رجالی متعارض یافت و إکثار وی در جرح ثقات تأیید نشد. نیز روشن شد که ابن غضائری با معیارهای درست به جرح و تعدیل راویان حدیث پرداخته است. تحقیق به دست داد که از قرن پنجم تا کنون پیوسته علمای متقدّم مانند نجاشی، علامۀ حلّی و ابن داوود حلّی و علمای متأخر مانند محمد تنکابنی، محمد تقی شوشتری و عبدالهادی فضلی و خوانساری به ابن غضائری اعتماد کرده و از اقوالش تأثیر پذیرفته‌اند. پرونده مقاله

بازشناسی شخصیت حضرت ابالفضل العباس(ع) در پرتودو سند تاریخی زیارتنامه و خطبه کعبه آن حضرتچکیده:یکی از مطمئن ترین راههای آگاهی نسبت به زوایای وجودی و شخصیتی بزرگان دین، مطالب و سخنانی است که از حضرات معصومین (ع) در خصوص فرد مورد نظر بیان گردیده است. از طرف دیگر سخنان و آثاری که در قالب خطابه ها، نوشتارها و یا کلمات قصار از شخص مذکور به جا می ماند، می تواند در معرفی هرچه بیشتر وی تاثیر گذار باشد. این مقاله سعی دارد با شیوه‌ای توصیفی، تحلیلی به اجمال به سیر تاریخی واقعه عاشورا که منتهی به شهادت اباعبدالله الحسین و یاران باوفایش گردید، گذری داشته باشد و مبتنی بر فرازهایی از دو سند تاریخی زیارتنامه حضرت عباس (ع) که از لسان مبارک حضرت امام صادق (ع) بیان گردیده و نیز با تکیه بر خطابه پرشوری که از حضرت قمر بنی هاشم نقل گردیده، به بازشناسی تاریخی شخصیت و منزلت والای حضرت ابالفضل العباس بزرگ پرچمدار قیام خونین عاشورا بپردازد. کلید واژه ها: بازشناسی تاریخی، زیارتنامه حضرت عباس، خطابه حضرت عباس، مقام تسلیم و تصدیق، مقام وفا و نصیحت. پرونده مقاله

واژه‌ی مودّت به معنای محبّت شدید دوسویه میان اشخاص است که می‌تواند بر اساس متعلّق آن ممدوح یا مذموم باشد و چنان جاذبه دارد که محب را به اسوه‌پذیری و پیروی از محبوب وا می‌دارد. براساس نظر علمای امامیّه ترکیب"مودّت ذی القربی" اگر در ارتباط با نبی اکرم (ص) به کار رود، تنها به معنای دوستی و محبّت همراه با پیروی و ولایت‌پذیری از ائمه اثنی عشر (ع) و حضرت زهرا (س) است. این درحالی است که اکثر علمای عامّه این دیدگاه را نمی‌پذیرند و در خصوص مفهوم مذکور آرای دیگری را ارائه داده‌اند. بررسی دقیق دیدگاه مفسّران عامّه نشان می‌دهد که در سده‌های مختلف، آرای گوناگونی در تبیین مفهوم مورد بحث بیان شده تا جایی که برخی آن را دوستی و محبّت انصار به پیامبر (ص) و قریش بیان کرده‌اند و بسیاری نیز دوستی قریش نسبت به پیامبر (ص) و عدم دشمنی با ایشان را رأی مختار برگزیده‌اند. بر این اساس گفتمان بنیادین نوشتار حاضر ضمن اشاره به معناشناسی واژگان مرتبط با موضوع، بر اساس داده‌های کتابخانه‌ای، آرای مفسران عامّه در تبیین مفهوم مذکور را بیان می‌کند و به بررسی و نقد این دیدگاه‌ها می‌پردازد. پرونده مقاله

مسئله تاریخمندی قرآن پس از رواج علم هرمنوتیک درغرب، بین روشنفکران مسلمان حرکت پرشتابی گرفت تا آنجا که آراء و اندیشه‌های ساختار شکنانه‌ای در آن مطرح گردید و قرآن، متنی بشری خوانده شد، در حالیکه تاریخمندی در میان خود هرمنوتیست‌های غربی جایگاه یکسانی ندارد و چرخش‌های مبنایی حول آن در هرمنوتیک صورت گرفته است. در بازبینی روایات تفسیری اهل بیت(ع)، به مساله تاریخنگری توجه شده که به عنوان یکی از اصول تفسیری برگرفته از روایات اهل بیت(ع) قابل بازخوانی است. در این نوشتار با بیان تعریف تاریخمندی، به روش توصیفی-تحلیلی به تفکیک تاریخمندی متن از تاریخمندی فهم در دیدگاه هرمنوتیستها پرداخته شده است. مطابق آنچه که از روایات تفسیری اهل بیت(ع) درباره نگرش تاریخی در فهم متن قرآن دریافت گردید، سه وجه استفاده از تاریخ- تاریخ گذشتگان، تاریخ شرایط و جوانب نزول و تاریخ مربوط به محیط نزول قرآن - در روایات تفسیری قابل احصا می‌باشد و از این رو روایات اهل بیت(ع) ناظر بر تاریخنگری در فهم متن قرآن است نه تاریخمندی متن قرآن که این مسئله حاکی از اشراف وحی و قرآن بر حوادث نزول است و نه متاثر از آن. سپس با اشاره به روایاتی که فهم قرآن را فراتاریخی می‌داند به تبیین این دیدگاه اهل بیت(ع) پرداخته شده است. پرونده مقاله

موضوع ولی‌الله به‌عنوان جامع اسماء و صفات الهی، از بنیادی‌ترین و زنده‌ترین مسائل دین، به خصوص از منظر مکتب اهل بیت (علیهم السلام) است، به همین دلیل دین‌پژوهان هرکدام به نوبه خود و طبق نیاز و اقتضائات زمان خود به نحوی درباره آن سخن گفته‌اند که بی‌تردید این مهم از جهات متعدد قابل طرح است. در بحث حقیقت جامع اسماء و صفات الهی با امرتسبیح در نهایت می‌بایست به جایگاه و نقش ولی الله الاعظم اشاره نمود. در دیدگاه تشیع، به تأسی از مکتب اهل بیت (علیهم السلام) این مقام متعلق به ولی‌الله‌الاعظم، امام مهدی (علیه‌السلام) است؛ درحقیقت آن‌حضرت به‌عنوان خاتم‌الاوصیاء و ولی‌الله الاعظم، نهایی‌ترین منصب را در امر ولایت الهی، برعهده دارند و تسبیح هستی نیز به فرمان وی رخ می‌نماید. لذا این مقاله که اختصاص به موضوع تسبیح در مقام جامع اسماء و صفات الهی دارد، به معرفی و نقش ‌ایشان در تسبیح هستی پرداخته و سپس با توجه به مطالب بیان شده، تأثیرگذاری وجود آن‌حضرت در امر تسبیح در مراتب مختلف خلقت شرح داده خواهد شد. پرونده مقاله

این پژوهش آیه ی بلاغ را با توجه به تفاسیر شیعه و سنّی، تفسیر کرده و ضمن استناد به احادیث و روایات، ارتباط آن را با ولایت و امامت امیرالمومنین علی علیه السلام بیان کند و نیز در ادامه ضمن بررسی تحلیلی این آیه، به شبهات موجود در مدلول این آیه پرداخته و سپس به بررسی جوانب مختلف دلالت آیه بلاغ و شأن نزول آن می پردازد.نویسنده ارتباط این آیه را با آیات قبل و بعد – که درباره اهل کتاب است – در قالب چند پرسش و پاسخ توضیح داده است.این آیه به صراحت نشان میدهد که رسول، جز انجام رسالت و رسانیدن پیام وظیفه دیگری ندارد و کسی که زیر بار رسالت رفته است البته به لوازم آن که همان تبلیغ و رسانیدن امر ولایت است باید قیام کند .کلیدواژه ها: آیه بلاغ، ولایت و امامت امیرالمومنین علی علیه السلام، ابلاغ رسالت، شأن نزول، غدیرخم. پرونده مقاله

یکی از مسایل مهم در تفسیر وهرمنوتیک، توجه به زبان خاص متن است. شناخت زبان متن، نوعی رویکرد به متن برای شناخت نیت مؤلف است. این بحثی نوظهور در میان قرآن پژوهان می‌باشد ودر آن اختلافاتی بنیادی وجود دارد، اما زبان شناسی متن، به چشم بسیاری از اندیشمندان الگوی فرهنگ بشری به شمار می‌آید. با دقت در روایات تفسیری، شواهدی بر توجه اهل بیت(ع) به این عنصر مهم در فهم قرآن به دست می‌آید وکشف وجوه آن نیازمند تلاش علمی در این زمینه است. در این نوشتار سعی شده به روش تحلیلی –توصیفی به واکاوی این مبحث در روایات تفسیری اهل بیت(ع)-به عنوان آگاهان تام به تمام قرآن از تمام جهات- پرداخته شود. بدین منظور ابتدا مباحثی در زمینه زبان شناسی قرآن بیان گردیده و با بیان اهمیت این علم، در دیدگاه هرمنوتیستهای روشگرا و همچنین کشف و بازخوانی روایاتی در توجه به زبان شناسی، مولفه‌های از این مبحث در کلام اهل بیت(ع) شناسایی و معرفی گردد. پرونده مقاله

ساختارشناسی سوره‌های قرآن کریم، بحث مهمی است که می‌تواند زوایایی جدید، فراروی مفسران و قرآن‌پژوهان در تفسیر قرآن بازنماید. این مسئله در یک دهه‌ اخیر با رویکردهای مختلفی مورد بررسی قرارگرفته¬است. یکی از این رویکردها در مباحث ساختارشناسی قرآن، ساختاربندی سوره بر مبنای رکوعات است. بر اساس این الگو، سوره انسان دارای دو رکوع کلی می‌باشد. محدوده ابتدایی و انتهایی این رکوعات عبارتند از: آیات 1ـ22 و آیات 23 ـ 31. در زیر مجموعه این تقسیم کلی، با درنظرگرفتن مفاد هر رکوع، متن سوره قابل تقسیم¬بندی به تقسیمات جزئی‌تری نیز می‌باشد که در این پژوهش توصیفی بدان پرداخته¬خواهدشد. پژوهش حاضر در دو بخش تنظیم و تدوین شده¬است. بخش اول با به¬کارگیری الگوی تقسیمات رکوعی، به ساختارشناسی سوره مبارکه انسان پرداخته و سپس در بخش دوم، آیات طبق ساختار بیان شده مورد واکاوی و شرح قرارگرفته¬اند. در این پژوهش، رویکرد تأویلی به آیات مدّنظر قرارگرفته¬است و چنین نتیجه¬می¬گیرد که محور اصلی موضوعی سوره، تبیین مقام اهل بیت مطهر (ع) و مقربان ذاتی و محبین ایشان و همچنین ارائه طریق و ایجاد انگیزش و حبّ و شوق برای رسیدن به مقام قرب اکتسابی است. کلیدواژه‌ها: سوره إنسان، رکوعات، تأویل، عباد الله، أبرار، مقربان. پرونده مقاله