کاوش سطوح، پیامدها و عوامل تسهیل‌کننده توانمندسازی معلمان مبتنی بر درس پژوهی و آزمون نقش میانجی عوامل تسهیل‌کننده: گزارش یک پژوهش آمیخته

محورهای موضوعی : علوم تربیتی

رقیه سامی ¹ , موسی پیری ² , بهنام طالبی ³

1 - دانشجوی دکترای برنامه‌ریزی درسی ، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
2 - دانشیار ، گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی ، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان ، تبریز ، ایران
3 - استادیار، گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی و تربیتی واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی ،تبریز، ایران

تاریخ دریافت : 1399/07/20 تاریخ پذیرش : 1400/02/06 تاریخ انتشار : 1400/06/01

کلید واژه: توانمندسازی, معلمان دوره ابتدایی, کلید واژه: درس پژوهی,

چکیده مقاله :

هدف این مطالعه کشف سطوح، پیامدها و عوامل تسهیل‌کننده توانمندسازی مبتنی بر درس‌پژوهی به شیوه کیفی و بررسی نقش میانجی عوامل تسهیل‌کننده در تأثیرگذاری سطوح بر پیامدهای توانمندسازی به شیوه کمّی بوده است. در بخش کیفی با استفاده از راهبردهای نمونه‌گیری هدفمند، از بین دستورالعمل‌های آموزش‌و‌پرورش، مبانی نظری و پیشینه عملی و مصاحبه با صاحب‌نظران(13نفر)، اقدام به استخراج متون مرتبط گردید. سپس با تحلیل محتوای استقرایی متون سطوح، پیامدها و تسهیل‌کننده‌های توانمندسازی مشخص گردید. در بخش اول کمّی پژوهش، داده-های کیفی به پرسشنامه تبدیل گردید و روایی صوری و محتوایی آن با استفاده نظر صاحبنظران تأیید گردید و با توزیع آن در بین676 نفر از معلمان دوره ابتدایی، روایی سازه، آن نیز با استفاده از روش تحلیل عاملی تأئیدی محاسبه گردید. در قسمت دوم کمّی برای تعیین نقش میانجی عوامل تسهیل‌کننده، پرسشنامه‌‌ی استاندارد شده در بین 223 نفر از معلمان مجری درس‌پژوهی، سرگروه‌های آموزشی، کارشناسان اداری و برخی از صاحب‌نظران شرکت-کننده در بخش کیفی پژوهش توزیع گردید که همگی به صورت نمونه‌گیری قضاوتی انتخاب شده بودند. نتایج معادلات ساختاری نشان داد که اثر متغیرهای پیش‌بین(سطوح‌توانمندسازی و‌تسهیل‌کننده‌ها)بر متغیر وابسته(پیامدها) مثبت و معنادار (05/0‌≥P)بود. برازش کلی مدل با استفاده از معیارGOF در حد قوی(۵۸۳/0) بوده و نقش میانجی عوامل تسهیل‌کننده با استفاده از آزمون سوبل(18/9) به طور کامل تأیید گردید. نتیجه آزمونVAF نشان داد که متغیر میانجی، شدت اثر متوسط در مدل دارد.

چکیده انگلیسی:

This study aimed at discovering,qualitatively, levels, consequences, and facilitating factors of lesson-study-based empowerment , and investigating, quantitatively, intervening role of facilitating factors on consequences of primary school teachers' empowerment . During qualitative stage, using purposeful sampling strategies, related texts were extracted from upper-hand documents, bylaws, theoretical backgrounds , and interviews with participants (n=13). Then, levels, consequences, and facilitators of empowerment were detected through inductive content analysis . In quantitative stage, first, the qualitative data were turned into a questionnaire, face and content validity of which were approved based on scholarly remark. Construct validity was calculated by distributing the questionnaire among 676 teachers. Second , to determine the intervening role of facilitating factors, a standardized questionnaire was distributed among some teachers , head teachers, administrative experts and scholars participating in the qualitative phase (n=223), all being selected based on judgmental sampling. The results of structural equations modeling revealed that the effect of predictive variables (levels of empowerment and facilitators) on dependent variable (consequences) was statistically positive and significant (p≤05). Based on the GOF standard, the general fitness of the model was calculated to be strong (0.583). The intervening role of facilitators, was completely confirmed based on the results of Sobel Test (9.18). Furthermore, the results of the VAF Test showed that the intervening variable had an intermediate effect intensity in the model.