تحلیل نمادین شخصیت‌های دیوان شاه نعمت الله ولی
محورهای موضوعی : تفسیری (با ویژگی ادبی و هنری)مریم پهلوان 1 , تورج عقدایی 2 , حسین آریان 3 , حیدر حسن لو 4
1 - دانشجو
2 - دانشیار، گروه زبان و ادبیات فارسی،دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان، زنجان، ایران.
3 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران.
4 - استادیارگروه زبان وادبیات فارسی.واحدزنجان.دانشگاه ازاداسلامی.زنجان.ایران.
کلید واژه: نماد, شخصیت, دیوان, شاه نعمت‌الله ولی, تحلیل,
چکیده مقاله :
از منظر علوم بلاغی، نماد، کلمه، عبارت یا جمله‌ای است که علاوه بر معنای ظاهری، طیف معنایی گسترده‌ای را به خواننده القا می-کند. نمادپردازی بهترین شیوه جهت بیان اندیشه‌های عرفانی و انعکاس غیرمستقیم افکار و عقایدِ عرفا است. بررسی نمادهای متون عرفانی، علاوه بر این‌که گره‌گشای ابهام حاکم بر آن‌ها است، دریچه‌ای برای ورود به عالم اندیشه عارفان است. عارف، از یک سو، جهت بیان تجربه‌های عرفانی خود و ذوق زایدالوصفی که بر اثر دریافت‌های درونی بر دلش مستولی می‌شود، و از سوی دیگر، جهت عدم افشای اسرار معرفت، گریزی جز توسل به زبان رمز و بیان نمادین ندارد. از اینرو، نماد جزء لاینفک متون عرفانی است. آثار شاه نعمت‌الله ولی عارف و صوفی مشهور قرن هشتم و نهم هجری، نیز از این قاعده مستثنی نیست. وی جهت بیان بسیاری از تجربه‌های غامض عرفانی خود از عنصر نماد - از جمله شخصیت‌های نمادین - بهره جسته است. این پژوهش به شیوه کتابخانه‌ای و اسنادی، شخصیت‌های نمادین موجود در دیوان شاه نعمت‌الله ولی را بررسی و تحلیل می‌کند. نتایج حاکی از این است که شاه ولی، در عرصه شعر، بیشتر شاعری نمادشکن است تا نمادپرداز و توجه بیش از حدّ وی، به معنا، وجه بلاغی و تصویری نمادهای او را به شدت ضعیف کرده است.
From the point of view of rhetorical sciences, it is a symbol, word, phrase or sentence that, in addition to the apparent meaning, inspires a wide range of meanings to the reader. Symbolization is the best way to express mystical thoughts and indirectly reflect the thoughts and opinions of mystics. Examining the symbols of mystical texts, in addition to unraveling the ambiguity that prevails over them, is a window to enter the world of mystics' thoughts. A mystic, on the one hand, in order to express his mystical experiences and the indescribable taste that takes over his heart as a result of inner perceptions, and on the other hand, in order not to reveal the secrets of knowledge, he has no choice but to resort to the language of code and symbolic expression. does not have. Therefore, the symbol is an integral part of mystical texts. The works of Shah Nematullah, a famous mystic and Sufi of the 8th and 9th centuries of Hijri, are no exception to this rule. In order to express many of his mysterious and mystical experiences, he used the symbol element - including symbolic characters -. This research examines and analyzes the symbolic figures in the Diwan of Shah Nematullah Vali in a library and documentary way. The results indicate that Shah Wali, in the field of poetry, is more of a symbol-breaking poet than a symbolist and his excessive attention to the meaning, rhetorical and visual aspect of his symbols has severely weakened.
