طراحی الگوی مهارت‌های زندگی در برنامه ریزی درسی دوره اول متوسطه (مورد مطالعه استان خوزستان)

محورهای موضوعی : برنامه درسی

مجتبی معظمی ¹ (استادیار گروه مدیریت آموزش عالی، دانشکده مدیریت، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
خدیجه حسینی ² (دانشجو دکتری،گروه مدیریت برنامه ریزی درسی، واحد بین‌الملل کیش، دانشگاه آزاداسلامی، کیش ایران.)

تاریخ دریافت : 1402/01/23 تاریخ پذیرش : 1402/01/23 تاریخ انتشار : 1401/07/01

کلید واژه: برنامه درسی, دوره اول متوسطه, مدل‌سازی معادلات ساختاری, مهارت زندگی, گراندد تئوری,

چکیده مقاله :

هدف از پژوهش حاضر، ارائه الگوی مهارت های زندگی در برنامه ریزی درسی دوره اول متوسطه بود. مطالعه حاضر، به روش ترکیبی و از نوع طرح‌های تحقیق آمیخته اکتشافی می‌باشد که در دو مرحله پیاپی کیفی–کمی انجام می‌گیرد. تحقیق حاضر در مرحله اول (فازکیفی) به مطالعه کیفی پرداخته و در این فاز با بررسی و ارزیابی مطالعات انجام شده در زمینه موضوع مطرح شده در پژوهش حاضر و همچنین مصاحبه باخبرگان حوزه برنامه ریزی درسی که دارای تحصیلات دکتری تخصصی با درجه علمی استادیاری، دانشیاری و استادی که در این زمینه صاحب تألیف، مقاله، پژوهش و تجربه عملی هستند، اطلاعات لازم جمع‌آوری کرده و با استفاده از روش تحلیل گراندد تئوری، به کدگذاری و مقوله بندی و ارائه مدل مفهومی پرداخته است. مرحله دوم (فازکمی) مطالعه به صورت کمی و به روش مدل‌سازی معادلات ساختاری بود، بدین منظور داده‌های جمع‌آوری‌شده از پرسشنامه محقق ساخته مبتنی بر مدل پیشنهادی (برآمده از فاز کیفی مطالعه) با استفاده از نرم‌افزار Smart PLS مورد ارزیابی قرار گرفت. پس از بررسی وارزیابی مطالعات داخلی و خارجی انجام شده در زمینه موضوع مطرح شده در پژوهش حاضر، با استفاده از ابزار مصاحبۀ اکتشافی و نیمه‌ساختاریافته، سؤالات کیفی از جامعه آماری خبرگان پرسیده شد که پس از انجام 16 مصاحبه، اشباع نظری حاصل گردید. نتایج گراندد تئوری نشان داد که الگوی مهارت های زندگی در برنامه ریزی درسی دوره اول متوسطه شامل 85 کد باز، 26 کد محوری و 6 کد انتخابی می باشد. سپس در بخش کمی، پرسشنامه محقق ساخته مشتمل بر 85 گویه در اختیار 320 نفر از معلمان مقطع متوسطه اول استان خوزستان که دارای تحصیلات کارشناسی ارشد به بالا در رشته علوم تربیتی و برنامه ریزی درسی در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰قرار داده شد. نتایج مدل سازی معادلات ساختاری نشان داد که مقدار ضریب معناداریt مربوط به رابطه بین متغیرهای اصلی شرایط علّی با پدیده محوری؛ شرایط زمینه‌ای، شرایط مداخله‌ای و پدیده محوری با راهبردها؛ راهبردها با پیامدها در سطح اطمینان 95 درصد، از 96/1 بیشتر است و این مورد حاکی از معنا‌دار بودن تأثیر متغیرهای شرایط علّی با پدیده محوری؛ شرایط زمینه‌ای، شرایط مداخله‌ای، پدیده محوری با راهبردها؛ راهبردها با پیامدها می باشد. بنابراین هر 6 متغیر، به عنوان متغیرهای اصلی شناسایی می‌شوند.

چکیده انگلیسی:

The purpose of this research was to provide a model of life skills in the curriculum planning of the first year of secondary school. The present study is a mixed method and a type of exploratory mixed research design, which is carried out in two consecutive qualitative-quantitative stages. The present research in the first phase conducted a qualitative study, and in this phase, it was done through reviewing and evaluating the studies conducted in the field of the subject raised in the current research, as well as in-depth interviews with experts in the field of curriculum planning who have specialized doctorate education with the scientific degree of assistant professor, associate professor and professor who had authored articles, and accomplished research and practical experience in this field. After the data were collected, they were coded, categorized and presented as a conceptual model using the grounded theory analysis method. The second phase of the study was quantitative and used structural equation modeling. The data collected from the researcher-made questionnaire based on the proposed model (resulting from the qualitative phase of the study) were evaluated using Smart PLS software.