مقدمه و هدف پژوهش: نظر به اهمیت مقوله آب و مدیریت مصرف آن در کشور، هدف از تحقیق حاضر، بازشناسی ابعاد و انگیزه‌های بکارگیری آب در اقلیم خشک و نیمه‌خشک و معماری سنتی خانه‌های ایرانی است. روش پژوهش: روش تحقیق از نوع ترکیبی است. در بخش اول، برای بازشناسی ابعاد و انگیزه‌های استفاده از آب در معماری سنتی ایران، از روش تفسیری تاریخی استفاده شد. شهر یزد به عنوان پایلوت تحقیق در نظر گرفته شد و بناهای خاصی که واجد ویژگی‌های معماری سنتی بودند، انتخاب شدند و با استفاده از تکنیک دلفی (پنل خبرگان) اقدام به تعیین کارکرد آب گردید. در بخش دوم، از طریق پرسشنامه (چک‌لیست طیفی) نسبت به دسته‌بندی و اولویت‌بندی ابعاد اقدام شد. جهت تعیین روایی سازه پرسش‌نامه، تحلیل عاملی تاییدی با استفاده از نرم‌افزار لیزرل مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد در مجموع 17 مولفه در قالب دو بعد اصلی (مفهومی و کالبدی) به عنوان اجزای اصلی به‌کارگیری آب در معماری سنتی ایران می‌توان متصور شد. مهمترین مولفه‌های بعد مفهومی عبارت بودند از: رنگ، طبیعت، تقدس و شفافیت همچنین، در میان مولفه‌های اثرگذار در بعد کالبدی نیز سلسله مراتب، بهداشت محیط و هندسه و تناسبات دارای اهمیتی بیش از سایر مولفه‌ها بودند. بنای "عرب کرمانی" بیشترین امتیاز را کسب کرده است (61/161) که نشان می‌دهد نقش آب در این بنا از سایر سایت‌های مطالعاتی بیشتر و پراهمیت‌تر بوده است. نتیجه گیری: امروزه بازنگری در طراحی‌ها و اقتباس از الگوهای معماری سنتی به ویژه در بخش کاربرد آب، ضروری به نظر می‌رسد. بدین منظور می‌توان از الگوهای معماری سنتی برای اقلیم خشک و نیمه‌خشک بهره جست. Manuscript profile

نظام فضایی-کالبدی در سکونتگاه‌های انسانی بیانگر تعاملات اجتماعی، رفتارها و کنش‌های موجود در جامعه است و معماری با سازمان‌دهی و ارتباط میان فضاها، معنای نهفته در ساختار اجتماعی را آشکار می‌نماید. پژوهش حاضر با هدف تبیین ساختار اجتماعی خانه‌های تاریخی دزفول، به این پرسش پاسخ می‌دهد که: پیکره‌بندی فضایی خانه‌ها در دوره‌ی قاجار بیانگر چه الگویی است؟. دوره‌ی قاجار به دلیل حفظ پیوستگی در معنای خانه انتخاب شده و جامعه‌ی آماری شامل کلیه خانه‌‌های شهر دزفول طی آن دوره است. حجم نمونه شامل 10 خانه از میان خانه‌هایی بدون مداخلات و تغییرات کالبدی مؤثر، به روش نمونه‌‌گیری هدفمند تعیین گردید. روش تحقیق به‌صورت ترکیبی و به شیوه‌ی توصیفی-تحلیلی بر پایه‌ی استدلال منطقی می‌باشد. گردآوری اطلاعات نیز بر مبنای مشاهدات میدانی و با استناد به منابع و نقشه‌های معتبر بوده، همچنین استخراج و تحلیل داده‌ها توسط نرم‌افزار A-Graph صورت گرفته است. خانه‌های مورد مطالعه بر حسب تعداد و محل قرارگیری حیاط به پنج گروه تقسیم‌بندی و تاثیر شاخص‌های ارتباط، هم‌پیوندی، عمق و مرتبه نسبی بر تعاملات و محرمیت ارزیابی می-شود. وجود شوادان در خانه‌های دزفول به عنوان جنبه‌ای جدید نسبت به سایر مطالعات نحو فضا می‌باشد. پژوهش حاضر نشان می‌دهد در الگوی حاکم بر خانه‌های دوره‌ی قاجار، حیاط و ایوان دارای بالاترین ارزش تعاملات و کمترین میزان از محرمیت هستند و به عنوان نفوذپذیرترین فضاها قلمداد می‌شوند. نتایج پژوهش همچنین بیانگر یکپارچگی بالا در فضای شوادان بوده که این الگو همراه با حفظ محرمیت در ریزفضاهای آن است. Manuscript profile

Due to the lack of suitable and attractive spaces around the Holy Shrine of Imam Reza, as well as the recreational and welfare facilities near the Shrine, the number of tourists has decreased. As the spiritual capital of Iran, Mashhad city welcomes each year a number of enthusiastic religious tourists, which has led, after tourism, to developing grounds for creating public spaces and the urban development growth. The main purpose of the current study is presenting strategies and recommendations in the field of tourist attractions and taking benefit of the monuments and old districts in Mashhad and revitalizing the historical places of Payin Khiaban neighborhood considering that the place usage should be appropriate to the type of place. To obtain the components affecting the tourist attraction and presenting information about the culture of Mashhad city, the study reviews the relevant literature. To collect data through snowball sampling method, the designed questionnaires were distributed among the experts of the relevant field and the responses were analyzed after the questionnaires were filled in, by software SPSS. Creating sidewalks, the restoration and revitalization of the monuments, creating stops and movements on paths which often associate moving towards a single point, creating usages in contrary to all usages present in the district to date, and blowing spirit to a framework which is not itself anymore to reform the old places of Payin Khiaban neighborhood are some important issues. Manuscript profile

The traditional structure of Tehran, as the then capital city, changed with the beginning of pseudo-modernism in the Qajar period in Iran. The transition period (the period of transferring from Qajar to Pahlavi Period), was the period of creating changes and sometimes conflict in Iranian residential architecture, which was selected as the time interval to be studied in this research. Many reasons have been mentioned for such changes and the creation of transition period, among which the index of Cultural Consumption have been selected for discussion and analysis. The most palpable element changed in the residential buildings is the façade, which employed a different approach than the preceding period, by the emergence of extroversion. Research Question: the investigations made in this study aim at providing answers to three issues of “visibility of the influence of cultural consumption on the façade of residential architecture in the transition period in Tehran”, “how the index of cultural consumption has affected the façade in transition period”, and “the relational progress of the index of cultural consumption and the element of façade, from the late Qajar period to the First Pahlavi period”. Purpose of the Study: the main purpose of the current study is, particularly, investigating and analyzing the relationship between the index of cultural consumption and the element of façade in the residential architecture and its transformation progress in the transition period. Research Method: the interpretive-historical method was employed as the main method and the case study method as the complementary one. The Most Important Findings and Conclusion: by investigating the element of façade (especially, the urban façade) in the houses dating back to the late Qajar period to the First Pahlavi period, it seems that in Qajar period, transition period and the First Pahlavi period, the innovative, passive and relational approaches of cultural consumption have been used, respectively. Manuscript profile

This study tried to find typological criteria at the building scale and for housing specifically. In this study type and typology have been analyzed into the etymological origin and architectural origin. Firstly four developing stages based on methodological and historical interpretation have been analyzed; Rationalist philosophy of the enlightenment, Modernist ideology, Neo-rationalism after the 1960s, and the last relates to Neo-traditionalism. After that, the problem of modern discontinuity and morphology as a cure for temporal chaos of types has been analyzed. Secondly, practical schools of morphology, type, and typology have been reviewed into three categories of British, Italian, and French schools. Thirdly it has been a comparison between British and Italian schools as well as the Conzenian and Caniggian approaches to typology. After that typology at the architectural and building scale has been analyzed and discussed, then typological criteria at the building scale have been concluded and discussed. Finally, typological criteria for Sabzevar houses have been compiled into five categories: outline, arrangement, building layout, building façade, and building material. The research method is based on the documentary research method. 45 sub-criteria have been selected from the literature review in general, and with the Delphi method, 15 sub-criteria have been extracted from them. Questionnaires were distributed among 10 experts through the snowball method. Typological criteria for Sabzervar’s housing have been studied for the first time in this study and it is never been dealt with anywhere before. Therefore in this study housing typology criteria have been compiled and prioritize at building scale for the first time in Sabzevar city. Manuscript profile

The residential satisfaction of housing users in cities has much importance in urban housing planning. Besides the physical and mental health of the residents, the residents' satisfaction with the residential environment is effective on the important indicators of planning, such as the quality of life, the displacement rate, and the housing demand forecast. Identifying various factors in the residents' satisfaction of a neighborhood from the quality of their residential environment can better decide to improve the quality level of their residence location and assess the qualitative situation of the quality components in the desired residential environment. The present research was conducted to improve the quality of the architectural space of housing with a biophilic approach in District 1 of Tehran city. This applied research is based on descriptive-correlational and field research. The statistical population of this research was all the citizens over 18 years of age in District 1 of Tehran city. A questionnaire was used to collect data, and the questionnaire was randomly distributed among 384 people in a simple stratified manner, statistical analyzes were performed using this number of respondents. The results of data analysis showed that the indicators of satisfaction with housing, the criteria involved in improving the quality and desirability of the residential environment, criteria involved in traditional biophilic architecture and biophilic architecture are placed on moderate to a high level and have a favorable condition. Also, the results of multiple regression indicated that modern and traditional biophilic architecture criteria have a positive effect on users’ satisfaction with housing. Manuscript profile

The historic urban context of Mashhad, which symbolizes the identity and heritage of several thousand years, has been seriously damaged in the modern era. On one hand, this damage is due to the emergence of new needs and functions, and on the other hand, it is due to the emerging need for changes in the identity and function of its historical spaces. This research examines the role of physical, economic, and socio-cultural factors and parameters in contemporizing the historic urban context of the Mashhad metropolis, emphasizing the importance of identity preservation. The research method used in the current study is descriptive-analytical. For each of the physical, economic, and socio-cultural parameters of contemporization, indicators were considered based on the answers of experts using the Delphi technique. The data obtained from the questionnaire were processed using statistical software. Among the parameters, physical parameters received the highest score, while socio-cultural parameters received the lowest score in contemporizing the historic urban context of the Samen district of Mashhad. In the next step, the indicators of each parameter were ranked and categorized using the AHP method. The results indicate that the improvement of access to the context is the most crucial advantage of contemporizing the historical urban context. Conversely, the loss of context is the most significant disadvantage. Providing service infrastructure for livability is the most significant opportunity, and finally, the effects of prolonging the construction process are considered the most critical threats. Manuscript profile

As the most human subject of architecture, housing and residential environments meet various needs of people and provide peace, health, nurture, and self-improvement [1]. Housing must be flexible to the circumstances growing or moving families face. Providing housing in worn-out urban fabrics deals with particular conditions. The Shaheed Maghoul Neighborhood is one of the worn-out fabrics of District 6 of Mashhad, where ethnic diversity can be witnessed. There are numerous non-Mashhadi individuals who did not build their houses and were forced to choose the pre-built residential units for living. The failure of the residential units to fulfill the needs of the residents through different stages of life brings about population relocation, followed by identity loss of the fabric. Flexibility is a proper response to solve housing in worn-out fabrics. In this study, which uses an applied objective and analytical methods, flexible housing provision strategies were initially identified. Next, the preferences of people of various ethnicities for changes to improve living conditions were introduced through a survey method in the study area. Considering the type of life stage people were in, strategies regarding flexibility were identified. According to research results, the cultural characteristics of people living in the urban fabric favor different strategies to meet housing needs in all life periods. Thus, to decrease housing problems in worn-out urban fabrics, attention to cultural and ethnic differences will be fundamental to the effectiveness of the design. However, the divisibility of units in worn-out urban fabrics is suggested among all flexibility strategies. In general, the research results can serve as a guide to enhancing housing quality in worn-out fabrics. Manuscript profile

A city must have some features and characteristics that provide comfort and convenience for the human. Urban signs have always existed throughout the history. Therefore, it is so good to take a step in promoting the aesthetic of image of the city. Reduction of readability in cities that seriously we are facing today is an important issue, because it causes the lack of understanding the mental map of the city and people won’t have tendency to travel in these cities. The purpose of this study was to continue the promotion of the cities’ readability and find memorable signs. The research method was quantitative. For data collection was used library and field researches by Excel tool as data analysis. The case study was chosen Torbat-e Heydarieh. The purpose of the study was analyzing the signs which do not exist, but they remained in the residents memories. The characteristics of signs were identified among literature review and determined by field research. Results show that location of signs along the length or crossing the main axis of the city enhances their importance for citizens. The most common signs of the city reflect the importance of the old signs and lack of the new appropriate structures to be known as a sign in both terms of application and visual aspects. This study provides recommendations for designing buildings by using the idea of the unknown signs or even putting names on the new structures which are built in the same place to remain in memory. Manuscript profile

نقش محرمیت و جایگاه آن در ساختار اجتماعی یکی از شاخصه‌های قابل تأمل در معماری خانة ایرانی است که شناخت پیرامون آن طی دوره‌های تاریخی، می‌تواند مورد توجه پژوهشگران و طراحان قرار گیرد. مقالة حاضر با هدف تبیین جایگاه محرمیت در پیکره‌بندی فضایی خانه‌های دزفول در دورة پهلوی سعی بر آن دارد تا به این پرسش پاسخ دهد که: در ریزفضاهای مربوط به خانه‌های این دوره در دزفول، محرمیت از چه جایگاهی برخوردار می‌باشد؟ و در این راستا فرض بر آن است که محرمیت در ریزفضای خانه‌های این دوره مورد توجه واقع شده است. پژوهش حاضر به روش ترکیبی، بر مبنای داده‌های کمّی مستخرج از نرم‌افزار A-Graph و تحلیل داده‌های به‌دست آمده به روش استدلال منطقی صورت می‌گیرد. از میان خانه‌های دزفول در دورة پهلوی 10 خانه به‌عنوان نمونه‌های موردی و به روش هدفمند با توجه به اصالت نمونه‌ها انتخاب شده و سه شاخص از نحو فضا شامل عمق میانگین، عدم‌تقارن نسبی و هم‌پیوندی در این خانه‌ها مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد ریزفضاهای مربوط به خانه‌های دزفول در دورة پهلوی را می‌توان در سه سطح ریزفضاهای با محرمیت بالا، میانه و کم دسته‌بندی نمود و هم‌نشینی این سه سطح موجب ایجاد سلسله مراتب فضایی در پیکره‌بندی خانه‌های دوره پهلوی در دزفول شده است. Manuscript profile

The destruction of historic residential buildings of Sabzevar city in recent renovations has increased the need for documenting the housing of Sabzevar. Documenting these buildings requires recognition of indigenous and original patterns that can be interpreted as a "housing types". In this article, typology of Sabzevar city’s houses and its analysis in order to explanation continuity of physical identity of Sabzevar city’s Houses have been specifically discussed. The main questions of this study are “What are the types of houses in Sabzevar City?” and also “How has the continuity of physical identity been in the housing types of Sabzevar city?” and to answer to these questions, the study uses cases study method combined within analytical-descriptive method. Based on this study, it can be claimed that “typology” and “typological process” are suitable processes for analyzing the “continuity” of physical identity. The results show that there are fifteen types of housing in the city of Sabzevar from the Qajar until now, among which, five types are related to the Qajar, five types are related to the first Pahlavi, two types are related to the second Pahlavi and three types are related to the Islamic Republic. The results of analysis of typology of Sabzevar city’s houses indicate that the types of houses in Sabzevar city have characteristics such as distinction, change and plurality due to the passage of time, and the houses of this city has lost its physical identity due to the passage of time. Manuscript profile

یکی از درخشان‌ترین دوره‌های معماری ایران پس از ورود اسلام، دوره‌ صفوی است. اما شاید تاریخ معماری آن نسبت به دوره‌های سلجوقی، ایلخانی و تیموری ناشناخته مانده ‌است. شاید با معناترین بنا در شهراسلامی، مسجد باشد. معماری مسجد، علاوه بر رعایت اصول کاربردی وتزیینی، بر مفاهیمی دینی‌واعتقادی اشاره دارد. پژوهش حاضر ‌‌دنبال پاسخگویی ‌‌به ‌‌سوال، چه ارتباطی از طریق واکاوی تاریخی تحلیلی مابین حس تعلق‌خاطر و مؤلفه‌های کالبدی مساجد دوره صفوی ‌‌‌وجود دارد؟می‌‌‌باشد. هدف این تحقیق شناسایی ‌وتبیین مؤلفه‌‌های کالبدی در معماری مساجد صفوی، با انجام مطالعات کتابخانه‌ای ‌ومیدانی، و استفاده از روش آمیخته اکتشافی،وسنجش میزان تأثیر مؤلفه‌‌های کالبدی بر میزان تعلق‌خاطر افراد، است. پس از واکاوی تاریخی تحلیلی، شناسایی مؤلفه‌‌های شکل‌دهنده نظام‌کالبدی مساجد صفوی وتایید آنها توسط 73 استادتمام یا دانشیار دانشگاه‌های کشور در حوزه معماری اسلامی، دسته‌بندی نظام‌کالبدی در 5 دسته مؤلفهکالبدی-‌سازمان ‌فضایی-نور-کالبد و هندسه-سلسله ‌مراتب صورت گرفت و معیارهای موثر بر افزایش حس تعلق‌خاطر، ‌استخراج شد. دو مدل پرسشنامه طبق طیف ‌لیکرت تنظیم و با روش مدل‌یابی معادلات ساختاری، روابط بین متغیرها و میزان تأثیر آنها در مساجدامام‌خمینی، شیخ‌لطف‌الله، حکیم‌وآقانور بدلیل مشابهت چهار مسجد با یکدیگر از جهات مختلف، صورت گرفت. یافته‌‌های تحقیق وجود رابطه معنادار بین مؤلفه‌‌های نظام‌کالبدی با میزان حس تعلق‌خاطر نمازگزاران را نشان می‌‌‌دهد، که درآن میزان تأثیرگذاری مؤلفه‌کالبدی از 5 دسته مؤلفه ذکرشده، ‌بیشتر بود. همچنین وجود مؤلفه‌‌های نظام‌کالبدی درکنار هم، سبب ایجاد حس تعلق‌خاطر به آن مسجد شده؛ودر نهایت اگر در مساجد جدید، ‌مؤلفه‌های نظام کالبدی به صورت مناسب و هماهنگ با هم تعریف شوند، حس تعلق‌خاطر در نمازگزاران افزوده می‌گردد. Manuscript profile

نظام فضایی-کالبدی در سکونتگاه‌های انسانی بیانگر تعاملات اجتماعی، رفتارها و کنش‌های موجود در جامعه است و معماری با سازمان‌دهی و ارتباط میان فضاها، معنای نهفته در ساختار اجتماعی را آشکار می‌نماید. پژوهش حاضر با هدف تبیین ساختار اجتماعی خانه‌های تاریخی دزفول، به این پرسش پاسخ می‌دهد که: پیکره‌بندی فضایی خانه‌ها در دوره‌ی قاجار بیانگر چه الگویی است؟. دوره‌ی قاجار به دلیل حفظ پیوستگی در معنای خانه انتخاب شده و جامعه‌ی آماری شامل کلیه خانه‌‌های شهر دزفول طی آن دوره است. حجم نمونه شامل 10 خانه از میان خانه‌هایی بدون مداخلات و تغییرات کالبدی مؤثر، به روش نمونه‌‌گیری هدفمند تعیین گردید. روش تحقیق به‌صورت ترکیبی و به شیوه‌ی توصیفی-تحلیلی بر پایه‌ی استدلال منطقی می‌باشد. گردآوری اطلاعات نیز بر مبنای مشاهدات میدانی و با استناد به منابع و نقشه‌های معتبر بوده، همچنین استخراج و تحلیل داده‌ها توسط نرم‌افزار A-Graph صورت گرفته است. خانه‌های مورد مطالعه بر حسب تعداد و محل قرارگیری حیاط به پنج گروه تقسیم‌بندی و تاثیر شاخص‌های ارتباط، هم‌پیوندی، عمق و مرتبه نسبی بر تعاملات و محرمیت ارزیابی می-شود. وجود شوادان در خانه‌های دزفول به عنوان جنبه‌ای جدید نسبت به سایر مطالعات نحو فضا می‌باشد. پژوهش حاضر نشان می‌دهد در الگوی حاکم بر خانه‌های دوره‌ی قاجار، حیاط و ایوان دارای بالاترین ارزش تعاملات و کمترین میزان از محرمیت هستند و به عنوان نفوذپذیرترین فضاها قلمداد می‌شوند. نتایج پژوهش همچنین بیانگر یکپارچگی بالا در فضای شوادان بوده که این الگو همراه با حفظ محرمیت در ریزفضاهای آن است. Manuscript profile

آنچه در مواجهه با خانه مورد شناسایی قرار می‌گیرد ساختار بصری و ادراکی است که برای مخاطب یا بهره‌بردار ایجاد می‌شود و این ادراک تأثیر قابل‌توجهی در میزان شناخت وی نسبت به محیط به همراه دارد. مقاله‌ی حاضر با هدف ارزیابی خوانایی و وضوح بصری در خانه‌های دزفول طی دوره‌های قاجار و پهلوی سعی در واکاوی سیر این تحولات داشته و این پرسش را مطرح می‌کند که وضوح بصری در خانه‌های دزفول طی دوره‌های قاجار و پهلوی چه سیر تحولی دارد؟. پژوهش حاضر به روش ترکیبی، بر مبنای داده‌های کمّی حاصل از نرم‌افزار دپث‌مپ و تحلیل این داده‌ها به روش استدلال منطقی صورت گرفته است. نمونه‌های موردی شامل 20 خانه بوده که به روش هدفمند با توجه به عدم مداخلات کالبدی از میان خانه‌های دزفول در دوره‌های قاجار و پهلوی انتخاب‌شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد خانه‌های دوره پهلوی سطح بیشتری از قابلیت دسترسی را نسبت به دوره قاجار در اختیار دارند. همچنین در دوره قاجار خانه‌های یک حیاط از یکپارچگی بیشتری نسبت به خانه‌های دو و سه حیاط برخوردار هستند و بر این اساس خانه‌های دوره پهلوی یکپارچه‌تر از خانه‌های دوره قاجار تلقی می‌شوند. نتایج پژوهش پیرامون وضوح بصری حاکی از آن است که این معیار در دوره‌ی قاجار نسبت به دوره‌ی پهلوی سطح کمتری داشته؛ لذا با گذر از دوره‌ی قاجار به پهلوی میزان آن در خانه‌ها افزایش‌یافته است و موجب شده خانه‌های دوره پهلوی خواناتر و وضوح بصری بیشتری نسبت به خانه‌های قاجار داشته باشند. Manuscript profile

The purpose of this study is to investigate the role and importance of traditional Iranian architecture with emphasis on wind-catcher in reducing energy consumption in residential homes. Semnan province was selected as a study area and in the first step, suitable areas were identified for the establishment of wind-catcher in the province. In the second step, using two indices of Olgyay and effective temperature index (ET), the ted-cmperature of thermal comfort in the province was determined. Finally, the temperature difference was calculated by comparing the temperature in the residential houses adjacent to the wind-catcher and the internal temperature of the traditional buildings that had win-catchers. In the final step, the amount of energy consumption for heating or cooling in residential houses in Semnan province was estimated to determine the role and importance of wind-catchers. The results showed that April, May, June and October are in the zone of thermal comfort and there are times when wind-catchers will not be very useful in the province. On the other hand, July, August and September due to high temperatures and December, January, February and March due to high cold are good times to use wind-catchers. Also, the highest degree of conformity of the measured temperatures is observed in the cities of Semnan, Garmsar, Damghan and Shahrood, respectively. The amount of energy required to produce cooling is equal to 1700 kWh. However, if a wind-catcher is used, due to the reduction of coefficients and refrigeration losses, this amount will be equal to 1200 kWh. Manuscript profile

The present study was conducted to identify and prioritize origami components affecting facades of high-rise buildings to explain the role of origami algorithm in improving urban landscape quality and reducing visual pollution. The research had an exploratory nature, and used the method of descriptive-survey data analysis. The research design was carried out in three steps, documentary analysis, Delphi survey and semiotic analysis. A panel of experts (n=15) was considered as specialists in urban planning, architecture and urban design. Data were analyzed by statistical tests, SPSS-22 software and MAXQDA 2020 software. A hypothetical model of high-rise building made in RHINO software using Grasshopper plugin was applied for simulation. The results of the questionnaires revealed the effects of 18 components on the facade of high-rise buildings and also 12 components on the improvement of urban landscape quality. The findings indicated a correlation between overall dimensions of origami algorithm and urban landscape quality, and showed that the components of "repetition", "details", "geometry" and "rhythm" were most related to the origami algorithm, thereby highlighting the strong impact of the origami algorithm on improving urban landscape quality. According to the simulation results, among the components affecting urban landscape quality, "View composition" had the largest contribution with the correlation coefficient of 130, followed by "Color" and "Balance and symmetry" with the coefficients of 120. The end of this classification included the component "position of openings" with the coefficient of 2. Manuscript profile

یکی از مسائل بسیار مهم و چالش‌برانگیز در کشورهایی با پیشینه تاریخی همچون ایران، نحوه برخورد مناسب با میراث ارزشمند گذشته است که بایستی به‌طور شایسته‌ای به نسل‌های آینده انتقال یابند. در این میان، معماری و خصوصاً عملکرد خاص خانه‌های سنتی بسیار مهم‌تر از دیگر بناهای تاریخی بوده و باتوجه به شرایط موجود می‌طلبد که با ایجاد فضاهای ویژه، درک روابط فضاها و معاصرسازی آن‌ها، کاربری‌های مناسب و روزآمد به بناها اعطا شود. ازاین‌روی، جهت واکاوی این موضوع، خانه‌های تاریخی مشهد در منطقه ثامن انتخاب و جهت پاسخ‌گویی به سؤالات پژوهش با روش پیمایشی و توصیفی– تحلیلی و گردآوری داده‌هایی به‌صورت دلفی و پرسش‌نامه و به‌کارگیری روش ارزیابی چندمعیاره (MCDM) بر پایه تحلیل سلسله‌مراتبی (AHP) و به‌کارگیری نرمافزار Expert Choice اقدام شده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهند که به‌ترتیب اهمیت، شناخت اثر و بررسی وضعیت مکانی خرده فضاهای خانه‌های تاریخی در مرحله مداخله با وزن 302/0 به‌عنوان بهترین شاخص در انتخاب گزینه برای تدوین الگوی پیشنهادی انتخاب شده است. بعد از آن شاخص حفظ ارزش‌های تاریخی وابسته به بنا با وزن 222/0 رتبه دوم و شاخص پیروی از اصول مدون حفاظت با توجه به منشورهای مرمتی با وزن 124/0 رتبه سوم را دارند. در میان شاخص‌های موردبررسی، مداخله باهدف توسعه صنعت گردشگری با وزن 015/0 در پایین‌ترین رتبه نسبت به سایر شاخص‌ها قرار گرفته است. Manuscript profile

The objective of the current study is investigating the use of water in the traditional architecture of Qajar Period in Yazd City and the manner of thematic dispersion in the area under study. The research has employed mixed methods (Qualitative and quantitative). In order to identify the aspects of using water in the traditional architecture, the interpretive historical method was employed. The mentioned aspects were prioritized by using Delphi Method (experts’ panel) and questionnaires (spectral checklist). Finally, in order to draw the zoning maps, GIS Software, Version 3.3 was used. Results showed that a total of fifteen components were identified in the form of two main aspects (conceptual and physical) as the main components of using water in the traditional architecture in Yazd Province. The component of “hierarchy” with the weight factor of 4.63 and the component of “color” with the weight factor of 4.44 were the most significant ones and the component of “empty space”, with the weight factor of 2.41 was recognized as the least significant one. With regards to six aspects of using water, there was no difference among the cities of Yazd Province, and the type of attitude to these components was equal throughout the province to a great extent. With regards to the components of transparency, hierarchy, color, environmental health and nature, some differences were observed throughout the province, in such a way that these components mostly play a role and are significant at the center of the province (Yazd City) and the west side of the province. Yazd province has been very progressive and diverse in the field of water application in architecture, So that all dimensions and functional components of water have been reflected in the architecture of the Qajar period. Manuscript profile