مفهوم فرهنگ استراتژیک ریشه های سازه انگاری دارد، از طرف دیگر ضربه ای به "تئوری انتخاب منطقی" وارد می کند. سوالی که در این پژوهش مطرح می شود این است که تا چه میران امکان برقرای روابط استراتژیک میان دو کشور وجود دارد، این پژوهش با استفاده از رویکرد سازه گرایانه، برای درک عناصر سازنده فرهنگ استراتژیک روسیه و ایران، به بررسی پتانسیل روابط راهبردی میان تهران و مسکو می پردازد. این مقاله استدلال می کند که با توجه به ویژگی های فرهنگ استراتژیک روسیه که مبتنی بر قدرت سخت است، نه تنها پتانسیل اندکی برای برقراری روابط راهبردی میان دو کشور وجود دارد بلکه دو کشور در بسیاری از حوزه ها مانند آسیای مرکزی قفقاز دریای کاسپین و حوزه انرژی با هم رقابت دارند. در این پژوهش از منابع الکترونیک و نوشتاری استفاده شده است پژوهش حاضرماهیت توصیفی دارد و اطلاعات به روش کتابخانه ای گردآوری شده است. Manuscript profile

کشور ترکمنستان بر اساس اصل سیاست همسایگی و داشتن مرز مشترک، برای دستگاه سیاست خارجی ج. ا. ایران حائز اهمیت است. در این راستا این سوال مطرح می شود که آیا ج. ا. ایران در بهره گیری از ظرفیت های سیاست همسایگی خود نسبت به ترکمنستان موفق بوده است؟ فرضیه این مقاله این است که با توجه به ویژگی های خاص همسایگی ترکمنستان برای ایران، از این فرصت و ظرفیت، ج. ا. ایران می توانست بهره بیشتری ببرد اما مواردی چون؛ نفوذ و تأثیرگذاری بازیگران منطقه ای و بین المللی به خصوص آمریکا و همچنین ساختارهای سیاسی و اقتصادی ترکمنستان، و فقدان استراتژی بلندمدت ج. ا. ایران نسبت به این کشور مانع از امکان بهره برداری بهتر از پتانسیل موجود شده است. اساساً یکی از شروط و مبانی اصلی در سیاست همسایگی، رضایت همسایه‌ها از یکدیگر و از ارکان اصلی آن حفظ و برقراری ثبات در روابط و هم چنین شناسایی همه قابلیت های موجود در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی، امنیتی و فرهنگی است که این اصل چندان در روابط دو کشور به رغم ابراز تمایل و نیازهای متقابل دو کشور برقرار نبوده است. از این رو، ج. ا. ایران بایستی در راستای بسط تعاملات دوجانبه در تمامی ابعاد شناسایی شده بکوشد و در همکاری های منطقه ای اقدامات موثر کارساز اتخاذ کند. این مقاله با استفاده از منابع کتابخانه ای و مقالات علمی معتبر تهیه و تدوین شده است. Manuscript profile

این مقاله به بررسی خطر نفوذ داعش در آسیای مرکزی و تأثیر آن بر امنیت ملی ایران می پردازد. دولت‌های فرومانده و دولت‌های شکننده در آسیای مرکزی توانایی ایجاد رفاه، امنیت، آموزش و آگاهی‌های لازم را برای مردم خود ندارند؛ درنتیجه، شرایط برای گرایش مردم این مناطق به افراط‌گرایی فراهم می‌شود. در راستای خطر وجود و افزایش افراط‌گرایی تکفیری در مرزهای غربی ایران (عراق و سوریه)، خطر رشد این جریان در مرزهای شرقی، آسیای مرکزی و قفقاز جدی است. به‌رغم وجود برتری ژئوپلتیک روسیه و ایران و همکاری این دو کشور برای جلوگیری از تلاش و موفقیت این جریانات در این مناطق، درصورت متصل شدن این جریان افراط‌گرایی در دو سوی مرزهای ایران به یکدیگر، امنیت ملی ایران از سه جهت عمده با خطر و چالشی جدی مواجه خواهد شد: نخست، ازلحاظ گسترده شدن ناامنی در طول مرزهای شمالی، شرقی و غربی ایران به‌تبع گسترش افراط‌گرایی؛ دوم، استفاده ابزاری بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای از جریان‌های افراط‌گرای تکفیری در راستای رقابت استراتژیک؛ و سوم، حادتر شدن مسئله افغانستان و تأثیر آن بر امنیت ملی ایران. ازاین‌رو، تمرکز بر همگرایی منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای می‌تواند مهم‌ترین استراتژی ایران برای مقابله با این پدیده باشد. Manuscript profile

این پژوهش به بررسی راهبرد مقاومت نیابتی شهید سپهبد قاسم سلیمانی می پردازد، که چگونه منجر به تضعیف نقش جریان سازی آمریکا در روندهای سیاسی- امنیتی منطقه گردیده و در نهایت زمینه های تدریجی خروج نیروهای نظامی این کشور از مناطق محور مقاومت را فراهم کرد. فرضیه اصلی این پژوهش این است که شهید سلیمانی با ایجاد شبکه ای از نیروهای نیابتی طرفدار جمهوری اسلامی ایران در منطقه و درگیری مستقیم و پنهان آن ها با روند سلطه طلبی سنتی آمریکایی، هزینه های حضور مستقیم نیروهای نظامی آمریکا در منطقه غرب آسیا را افزایش داده و همین امر در نهایت منجر به خروج تدریجی نیروهای نظامی آمریکا از میدان های مقاومت در بحران های منطقه ای همانند لبنان، افغانستان و عراق و یا عدم حضور مستقیم این نیروها در سوریه و یمن گردید. به واقع، عدم توانایی آمریکا در مدیریت این بحران ها در شرایط پسامنازعه و شکست آن در پروژه های دولت- سازی مد نظر خود، منجر به تضعیف نقش آمریکا در میدان بحران های منطقه غرب آسیا گردید. این تحول ژئوپلتیک، خود منجر به ناکارآمدی نقش سنتی و اعمال نفوذ این کشور بر گروه های سیاسی منطقه در شکل دهی و تداوم دولت های ائتلافی و نهایتا مخالفت این گروه ها با حضور نیروهای نظامی آمریکا در کشورهای میزبان در منطقه گردید. برای آزمون فرضیه فوق، نویسندگان از نظریه رئالیسم تدافعی و از روش تاریخی- تحلیلی برای هدایت پژوهش بهره می گیرند. Manuscript profile

نوشتار حاضر با مضمون راهبرد نگاه به شرق و سازمان همکاری شانگهای در سیاست خارجی و جایگاه آن در تأمین امنیت و منافع ملی جمهوری اسلامی ایران، درپی آن است تا امکان دستیابی به منافع سیاسی و امنیتی را بواسطه همکاری با حوزه شرقی آسیایی بررسی نماید. در این مقاله شرق حوزه تمدنی و هویتی ای است که با فاصله از تقسیم‌بندی‌های ایدئولوژیک و با تأکید بر منافع امنیتی و ملی کشورها ، فرصت‌های جدیدی فراروی جمهوری اسلامی می گذارد. نویسندگان مقاله بر این اعتقادند که منطقه‌گرایی با رویکردی شرق نیاز ضروری کشور در عصر حاضر می‌باشد چراکه وجود قرابت‌های فراوان هویتی‌ و فرهنگی و مکمل بودن اقتصاد این کشورها در تعامل با ایران بخصوص اقتصاد و امنیت انرژی، امکان تأمین بخشی از نیازهای مهم اقتصادی کشور را سبب می‌شود و همگرایی در عرصه سیاست فعلی، در دراز مدت تأمین کننده نیازها و ضرورت‌های استراتژیک و امنیتی خواهد بود. Manuscript profile

با توجه به جایگاه و اثرگذاری فراروندهای فضای سایبری در تمامی حوزه‌های حیات جمعی و حتی فردی، و نقش تأثیرگذار آن در برتری کشورها در دفاع از منافع ملی‌شان، این تحقیق در پی آن است که به بررسی و تحلیل نقش این عامل مهم و حساس در آینده حوزه دیپلماسی عمومی بپردازد. فهرستی از فراروندهای فضای سایبر، موثر بر آینده دیپلماسی عمومی با بهره گیری از روش‌های آینده نگاری شناسایی ، ماتریس تاثیر متقابل طراحی گردید . با تحلیل داده‌های بدست آمده با نرم‌افزار میک‌مک روندهای راهبردی و بازیگران موثر شناخته شدند که شامل ترویج هوش مصنوعی، افزایش اتصالات، مدل‌های نوین در کسب وکار، تهدیدات خارجی، جهانی شدن، حمایت از سرمایه فکری، تجارت جهانی، ثبات سیاسی، تغییرات گفتمانی، موزانه قوا،‌ ارتباطات استراتژیک، افزایش شبکه‌های مجازی، ارتباطات اقتصادی، ارتباطات فرهنگی و اجتماعی .با تکنیک سناریو نویسی و با بهره گیری از نرم افزار سناریو ویزارد تاثیرات وقوع هر یک از وضعیت‌ها وقوع یا عدم وقوع آنها مشخص گردید ، . نتیجه این پژوهش حاکی از آن است که هفت عامل به عنوان بازیگران اصلی و موثر بر آینده دیپلماسی عمومی هستند که در دو دسته سناریو های مطلوب شامل سه سناریو و نامطلوب شامل یک سناریو پیاده سازی گردیدند . Manuscript profile

تحولات جاری در خاورمیانه نشان از امکان بالای فراگیری تنش در این منطقه دارد که بستر لازم را برای ائتلاف سازی های منطقه ای فراهم کرده است. بطوری که عربستان سعودی که نفوذ منطقه ای خود را در کانون های عمده رقا بت (عراق- سوریه ویمن...) ا فزایش دهد. در همین راستا،پرسش اصلی پژوهش حا ضر این است که ایران در تقابل با ائتلاف ‌سازی های منطقه‌ای عربستان در سال‌های بعد از 2011 چه سناریوهای بدیلی پیش رو دارد؟ با نظر به ائتلاف سازی منطقه ای عربستان سعودی درخاورمیانه علیه ایران سناریوهای بدیل جمهوری اسلامی ایران در سطح خرد (بحران یمن) تثبیت جایگاه انصار ا... در نظام سیاسی این کشور، درسطح منطقه ای،ایجاد شکاف وگسست در ائتلاف های منطقه ای و در سطح فرامنطقه ای، تنش زدایی وتقویت دیپلماسی فرهنگی، هستند. این پژوهش، بر اساس روش شناسی های آینده پژوهشی و بر مبنای رویکرد پیتر شوارتز انجام شده است.واژگان کلیدی: ایران، عربستان، سناریوسازی، ائتلاف‌سازی، کشورهای عربی. Manuscript profile

The importance of the historical study of the Russian and Ottoman neighborhood policy lies in the fact that, in addition to the importance of these two countries in geographical, social, cultural, political and economic dimensions, a large number of Iran's neighboring countries were somehow under the control of these two empires before independence. In this research, the historical process of Iran's relations with these two important neighboring countries has been studied using the descriptive method and discourse analysis of Lacla and Moufe with the approach of historical institutionalism. The results show that during the lifetime of the Ottoman Empire until the disintegration of this empire, coinciding with the Safavid to Qajar governments, we witness two neighboring discourses. The discourse of the first period, the discourse of structural divergence, later with the change of political, economic and social geography and the requirements of the world system, this discourse turns into the discourse of minimal convergence. The discourse of "structural divergence" was formed on the centrality of the neighborhood policy based on the tyranny of the kingdom. The discourse signs of structural divergence included geographical dominance, expansion of religious ideology, political divergence, economic divergence, and world trade. The minimal convergence discourse is based on the centrality of the political signifier based on the court's understanding of global realities. The semantic system of this discourse is based on the main signs of acknowledging the existence of the neighboring country, the unbalanced weight of different aspects of the relations between the two countries, and the continuation of divergence alongside convergence. However, in comparison, the central sign of the discourse of the neighborhood with Russia is tsarist imprudence and court tyranny, and the main signs are passivity against Russia's expansionism, "military weakness in exercising territorial sovereignty, weakness in attracting the Iranian peoples of Central Asia and the Caucasus, and giving in to disgraceful agreements." they give. With the formation of the Soviet Union and the beginning of a new discourse, Russian expansionism in Iran in its territorial form ended and the chapter of ideological confrontations between communism and capitalism began. The discourse of Iran's neighborhood policy with the Ottomans and Russia is like two pieces of a puzzle that are both complementary and effective on each other's growth. If Iran's neighborhood policy regarding Russia and Ottomans had the same importance for Iran's ruling body, it is possible that a different historical path would have been established for the region and Iran. Manuscript profile

بحران تغییرات‌اقلیمی، تهدید نوین پیش‌روی بشریت و جامعه‌جهانی می‌باشد، که منجر به پدید‌آمدن مفهوم امنیت‌زیست‌محیطی گردیده است. تحولات تاریخی، تکنولوژیک، روند جهانی‌شدن، همچنین ظهور بازیگران فرادولتی به پیدایش مفهوم امنیت‌جهانی در مقابل امنیت‌بین‌الملل، منجر گشته است. هر یک از دو مفهوم امنیت‌بین‌الملل و جهانی، نگرش متفاوتی نسبت به موضوع محیط‌زیست و مسائل پیرامونی آن داشته، که از هستی‌شناسی متمایز هر یک نشات می‌گیرد. تمایز در شناسایی نوع مسائل امنیتی، تنوع در عناصر امنیتی، تفاوت در نگرش نسبت به عوامل تهدید و تهدید‌زدا، از این جمله‌اند. می‌توان چرایی و چگونگی این تمایزات را در امنیت‌بین‌المللی با کمک رهیافت خرد‌گرا و نظریات لیبرالیسم، همچنین در امنیت‌جهانی با کمک رهیافت هنجاری و نظریه سازه‌انگاری، بهتر و کاربردی‌تر تبیین نمود. تنوع و گستردگی‌ در تصمیم‌سازی‌ و اتخاذ استراتژی‌ در سیاست‌جهانی نسبت به محیط‌زیست و تغییرات‌اقلیمی، ناشی از تمایز در جایگاه مفهوم امنیت-زیست‌محیطی در هر یک از دو رویکرد کلان امنیتی در روابط‌بین‌الملل است. این تحقیق بر آن است تا حدود معنایی امنیت‌بین‌الملل و جهانی را با امنیت‌زیست‌محیطی، تبیین نماید، تا به تعریفی کاربردی از هر یک از این مفاهیم دست یافته، و با بررسی هستی‌شناسانه هر یک از مفاهیم امنیت‌بین‌المللی و جهانی، به صورت-بندی مفهوم امنیت‌زیست‌محیطی در آنها، بپردازد؛ از این رو بتواند به سوال اصلی خود یعنی: امنیت‌زیست-محیطی در امنیت‌بین‌المللی و جهانی از چه جایگاهی برخوردار است؟ پاسخ داده، و به اثبات فرضیه خود مبنی بر هم‌پیوندی هستی‌شناختی امنیت‌جهانی با امنیت‌زیست‌محیطی و اولویت‌دهی به مسائل زیست-محیطی در امنیت‌جهانی، و حاشیه‌ای بودن امنیت‌زیست‌محیطی در مسائل امنیتی در امنیت‌بین‌المللی، بپردازد. Manuscript profile

با توجه به بازگشت چشمگیر دیدگاه های ژئوپولتیک پیرامون نفت و گاز به صحنه سیاسی بین الملل، اتحادیه اروپا به اهمیت لحاظ کردن راهبرد امنیت انرژی در سیاست خارجی خود پی برده است. به دلیل عدم وجود یک سیاست انرژی مشترک در اتحادیه اروپا به واسطه وابستگی متفاوت اعضا به منابع روسیه، شرایط جغرافیایی متفاوت و انگیزه های متنوع، این اتحادیه خود را به پیروی از یک خط مشی امنیتی مشخص برای انرژی متعهد نموده است. راهبردی که در بلندمدت بر وابستگی متقابل به بازار انرژی، وحدت اروپا و بهبود شیوه اداره امور در کشورهای تولیدکننده انرژی مبتنی باشد. نوشتار حاضر به تحلیل و بررسی روابط پیچیده انرژی بین روسیه و اتحادیه اروپا که همزمان درگیر تعارض و همکاری هستند، در منشور نظری "وابستگی متقابل نامتقارن" می پردازد. هدف از انجام این پژوهش، کشف و ارائه دلائل اتخاذ راهبرد دسته جمعی اتحادیه اروپایی برای تامین امنیت انرژی پایدار و امن می باشد. برای ﻧﻴـﻞ ﺑـﻪ اﻳـﻦ ﻫـﺪف ﺑـﺎ ﺑﻬـﺮه ﮔﻴـﺮی از روش ﺗﺤﻠﻴل نظری به شناسایی محورهای حساسیت و آﺳـﻴﺐ ﭘـﺬﻳری اتحادیه اروپا و روسیه در زمینه انرژی و چشم انداز آینده وابستگی متقابل دو طرف در دﻫﻪﻫﺎی ﻓﺮارو پرداخته و نهایتاً به این نتیجه می رسد که به دلیل روند افزایشی وابستگی متقابل نامتقارن در مسئله امنیت انرژی بین دو طرف، هیچ یک از طرفین قادر نخواهند بود ملاحظات امنیتی خود را بدون توجه به امنیت طرف دیگر پیش برند. Manuscript profile

توسعه سیاسی در ترکیه قرن 21 با شکل‌گیری حزب عدالت و توسعه در سال 2002 و نخست‌وزیری اردوغان در سال 2003 پیوند خورده است. از دریچه روانشناسی سیاسی اردوغان به این نتیجه می رسیم که وی در ابتدا تمایل به بسترسازی برای توسعه سیاسی داشته است که در ادامه با اتفاقات سالهای پس از 2011 و بویژه 2016 این مسیر کند شده اما متوقف نشده است. تا پیش از آن؛ جمهوری ترکیه شاهد افت‌وخیزهایی در جهت انطباق ساختار اجتماعی با نهاد قدرت بود اما اردوغان توانست این خلأ را پوشش دهد و با تشکیل دولت مقتدر و هماهنگ، بر سیاست و جامعه‌ی ترکیه اثرگذار باشد و مسیر نوسازی و توسعه این کشور را هموار کند. ویژگی‌های شخصیتی و روان‌شناختی اردوغان در سبک رهبری وی نقش مستقیم داشته است که از منظر پارادایم‌های روان‌شناسی سیاسی قابل‌بررسی است. اردوغان بر خلاف برخی انتقادها نه تنها در ترکیه انسداد سیاسی ایجاد نکرده، بلکه جریانات مختلف را مجبور به کنش سیاسی برای مقابله با خود کرده است. در این مقاله از نظریه‌ی دموکراسی حمایت‌شده ادوارد شیلز استفاده‌شده است که با مقوله‌ی روان‌شناسی سیاسی اردوغان همپوشانی دارد. بنابراین؛ نقش دولت در فرآیند توسعه‌ی سیاسی ترکیه در عصر عدالت و توسعه با توجه به روان‌شناسی سیاسی اردوغان موردبررسی و تحلیل قرار خواهد گرفت. این پژوهش از روشی توصیفی ـ تحلیلی پیروی می‌کند. با بهره‌گیری از این روش به دنبال این هستیم که شاخص‌های توسعه سیاسی از نظر شیلز را در گفتمان آک پارتی و رفتار سیاسی اردوغان تجزیه‌وتحلیل کنیم. Manuscript profile

تهدیدات لایه‌ای وچندبعدی که حیات‌واحدهای سیاسیِ واقع‌درپهنه‌های جغرافیای حساس راتهدید می‌کند،آنها رامجاب ساخته تادرراستای حفاظت‌ازسرزمین ومنافع خودوهم‌پیمانان،ائتلاف‌سازی‌ بامحوریت‌ساخت شبکه‌ای-لایه‌لایه‌ای ازبازیگران نه تنهادرسطح دولتی بلکه درمقیاس فراملی رادردستور کار قراردهند.اززمره‌ارکان اساسی‌راهبرد دفاعی ایران،طراحی و کاربست‌رویکردِ بنیادین وامنیت‌آفرینی تحت عنوان‌دفاع برون‌مرزی با هدف‌غایی صیانت از امنیت‌ملی کشور‌درگستره‌ی غرب آسیا است.پیگیری این استراتژی در ابتدای شکل‌گیری انقلاب عمدتاً ناظر بر عمل به رسالت وانگیزه‌ی دینی وانقلابی‌مبنی بر حمایت ازجریان‌های آزادی‌بخش تعریف‌می‌شد،اما دردهه‌های اخیر ومشخصاًپس ازوقوع موج بیداری اسلامی،دامن‌گستری وفعالیت گروه‌های تکفیری،تهدیدروزافزون آمریکاو هم‌پیمانان‌این رژیم ونظام ائتلاف‌سازی‌کشورهای‌رقیب ازجمله رژیم عربستان وامارات،این‌استراتژی‌غالباً به مثابه رویکردی‌خردمندانه وضروری‌به سمت تأسیس،‌قوام‌بخشی وجهت‌دهی به شبکه‌ای ازنیروهای بومیِ قدرتمند ودر عین حال‌همسوبااهداف،امنیت ومنافع‌منطقه‌ای ایران وکلیتِ جهان-اسلام،سوق داده شده ‌است.انصارالله یمن که امروزه نقش‌کلیدی‌وسرنوشت‌سازدرتحولات‌یمن‌دارد،ازجمله-نیروهای‌برجسته‌‌‌درطول‌فعالیت‌این‌شبکه‌ی‌بازدانده است.پژوهش‌حاضردرپی پاسخ‌به این پرسش است که انصارالله‌یمن‌ازچه‌جایگاهی‌دردرون شبکه بازدارنده‌جمهوری اسلامی ایران درغرب آسیا برخوردار است؟شبکه بازدارنده ایران درغرب آسیاشعبه‌ها وبخش‌های متعدد ودرهم تنیده‌ای‌دارد که به‌رغم وجود برخی تفاوت‌ها درماهیت،مکان‌جغرافیایی،سطح وعمق فعالیت،همگی درجهت نیل به هدف‌نهایی یعنی خروج رژیم آمریکا از غرب آسیا،انزوای رژیم اسرائیل ومقابله با متحدان‌عربیِ بسترسازِفعالیت کشورهای‌غربی،فعالیت می-کنند.ازیک‌جانب‌ایران‌به دنبال وسعت دادن وعمق بخشیدن به پهنه فعالیت و قدرت شبکه است ومتقابلاً هدف رژیم آمریکا ومحورعبری وعربی کاستن از اضلاع و تخریب لایه‌های چندگانه شبکه مقاومت وکاهش وسعت فعالیت وتنزل پتانسیل آن است.یافته‌های پژوهش نشانگر این است که‌چنانچه بحران یمن بامحوریتِ مقاومت، پایداری وپیروزی انصارالله به سرانجام‌نسبتاً مناسبی برسد اضلاع شبکه بازدارندگی ایران ازتنگه هرمز تا خلیج عدن،باب‌المندب،دریای سرخ،خلیج عقبه وکانال سوئز تکمیل‌خواهد شد واین مسئله‌خوانشی ازافزایش وسعت و تحکیم‌عمق‌استراتژیکی وبه‌موازات آن افزایش‌سطح امنیت‌سرزمینی ایران است.روش پژوهش کیفی است و تحلیل داده‌ها نیز تحلیل اسنادی می‌باشد. Manuscript profile