از سال 1970 تاکنون، یکی از مسائل مهم در سراسر جهان کمبود انرژی در کنار مصرف بالای سوخت بوده است. معماران تلاش می‌کنند تا راهکارهایی را برای مدیریت و مصرف انرژی در ساختمان‌ها پیدا کنند. یکی از روش‌های نوآورانه در این زمینه زیست الگو (بیومیمیکــری) است. زیر مجموعه این دانش ایجاد پوسته‌ای است که ارتباط ساختمان‌ها با محیط از طریق آن برقرار می‌شود. مدیریت مناسب پوسته ساختمان می‌تواند تقاضای انرژی در ساختمان را به طور قابل توجهی کاهش دهد. هدف اصلی این مقاله بررسی قابلیت صرفه جویی در مصرف انرژی با به کارگیری روش زیست الگو در طراحی پوسته ساختمان هاست. به منظور تحقق این هدف، روش تحقیق به منظور دستیابی به چهار هدف طرح ریزی شده است. اولاً، با استفاده از این روش، تحقیق عمیقی در خصوص زیست الگو، پوسته و زیست الگو در ایجاد پوسته از طریق بررسی منابع علمی موجود در این زمینه انجام شد. ثانیاً، بررسی‌های نمونه های موردی بین المللی از نظر استفاده از زیست الگو و همچنین تأثیر آن بر کاهش مصرف انرژی ساختمان ارائه و آنالیز خواهند شد. در نهایت، این بررسی با ارائه رهنمودهایی برای طراحی پوسته ساختمان به منظور مصرف مؤثرتر انرژی در ساختمان‌ها پایان می‌یابد. Manuscript profile

هدف این پژوهش، سنجش و ارزیابی میزان استفاده از شاخصه‌های فرهنگ ایرانی-اسلامی در طراحی تمرین‌های دروس مقدمات طراحی معماری پردیس هنرهای زیبا دانشگاه تهران است. شیوه پژوهش، توصیفی- تحلیلی و پیمایشی به صورت عکاسی از روند برگزاری کلاس‌های دروس مذکور در آتلیه 5 و 6 و از نظر نتایج یک تحقیق کاربردی است. جامعه آماری 44 نفر از اساتید معماری دانشگاه‌های شهرهای تهران و تبریز می‌باشند که به روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شده‌اند. سوالات پرسشنامه به سه مؤلفه مفهوم هندسی، مفهوم خلاقیت و مفهوم فرم و فضا تقسیم شده و هر کدام از این مؤلفه‌ها دارای زیرمؤلفه‌هایی هستند که همان شاخصه‌های معماری ایرانی-اسلامی است. برای بررسی روایی محتوایی پرسشنامه از شاخص لاوشه بین 10 متخصص استفاده شده و پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ 0.88 محاسبه شده است. جهت تجزیه و تحلیل داده، از روش‌های آمار توصیفی و آمار استنباطی در نرم افزار SPSS استفاده گردید. نتایج به دست‌امده نشان می‌دهد که شاخصه‌های فرهنگ ایرانی-اسلامی 4.54% ضعیف، 86.36% متوسط و 9.1% خوب رتبه‌بندی گردید. به تفکیک، شاخصه‌های معماری ایرانی–اسلامی در طراحی تمرین‌های مقدمات طراحی معماری3، با میانگین 64.94 بیشتر از دو درس مقدمات طراحی معماری2 با میانگین 49.05 و مقدمات طراحی معماری1 با میانگین 39.26 رعایت شده است. در نهایت می‌توان با اندکی تغییر در طراحی تمرینات ارائه شده توسط اساتید و گنجاندن شاخصه‌های با امتیاز کم مرتبط با هر کدام از سه درس مذکور، تمریناتی متناسب با شاخصه‌های فرهنگ ایرانی-اسلامی ارائه نمود. Manuscript profile

سیستم‌های شهری در حال حاضر با چالش‌های بزرگی در ارتباط با افزایش انواع مخاطرات و اثرات آنها روبه‌رو می‌باشند. در این راستا وجود مستمر مخاطرات، طراحی شهرهای تاب‌آور و به تبع آن تحقق پایداری و زیست‌پذیری را ضروری ساخته است. با توجه به همراستایی مفاهیم تاب‌آوری و زیست‌پذیری در دست‌یابی به پایداری و کیفیت مناسب زندگی در محیط‌های شهری، هدف از پژوهش حاضر تحلیل ارتباط زیست‌پذیری و تاب‌آوری با تأکید بر زیرساخت‌های شهری در محله‌ی پونک تهران می‌باشد. روش تحقیق آمیخته (کمی-کیفی) با هدف کاربردی و ماهیت علّی-همبستگی می‌باشد که به‌منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمون‌های T-test و Pearson در نرم‌افزار SPSS و مشاهدات میدانی نگارندگان استفاده شده است. جامعه‌ی آماری تحقیق نیز شامل شهروندان 19 تا 65 ساله‌ی محله‌ی پونک تهران می‌باشد که بر اساس مدل کوکران 384 نفر به‌عنوان حجم نمونه تعیین گردیده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که وضعیت محله‌ی مورد بررسی از منظر شاخص‌های زیرساخت‌های شهری در ابعاد زیست‌پذیری و تاب‌آوری، مطلوب ارزیابی شده است. همچنین در بعد زیست‌پذیری تنها مؤلفه‌ی بهره‌مندی از فضاهای سبز و عمومی مناسب برای تفریح و تعاملات اجتماعی و در بعد تاب‌آوری دو مؤلفه‌ی دسترسی به فضاهای باز مناسب و مکان‌های اسکان موقت در زمان وقوع بحران و سازوکارهای مناسب برای حفاظت از زیرساخت‌ها و وجود طرح‌های اضطراری برای بازسازی آنها در وضعیت نامطلوب قرار دارند. از طرفی بین 6 مؤلفه‌ی زیست‌پذیری و 6 مؤلفه‌ی تاب‌آوری از منظر زیرساخت‌های شهری در محله‌ی پونک رابطه‌ی معنادار مثبت و مستقیم در سطح اطمینان 95 درصد وجود دارد. به عبارتی مطلوبیت محله از منظر زیرساخت‌های شهر زیست‌پذیر موجب ارتقاء تاب‌آوری در ابعاد سازگاری (توانایی بازگشت به عقب)، مقاومت (توانایی جذب شوک) و تغییرپذیری (قابلیت تغییر و انطباق) گردیده است. Manuscript profile

گذشت زمان، عواملی مانند عدم توجه به استفاده از تکنیک ساخت، همچنین مواد و مصالح مشابه استفاده‌شده در آن‌ها، عدم وجود برنامه مرمت جامع و عدم تخصیص اعتبارات لازم از سوی سازمان‌های متولی به این آثار، موجب مخدوش شدن ارزش های پنهان کالبدی پل های تاریخی گردید. این امر موجب از بین رفتن هویت و اصالت در بافت تاریخی خواهد شد. بنابراین این پژوهش با هدف استخراج ارزش‌های معماری در پل های تاریخی و اثر سنجی مؤلفه‌ها در دو گروه طراحان و کاربران فضایی صورت گرفته است. روش تحقیق در این پژوهش ترکیبی و از نوع تودرتوی کیفی در کمی است. در بخش کیفی از شیوه مصاحبه نیمه ساختاریافته به گردآوری داده‌ها می‌پردازد و در نرم‌افزار Atlasti به استخراج ارزش‌های پنهان کالبدی بر اساس کدگذاری باز و محوری پرداخته می‌شود. مصاحبه‌ها با افراد متخصص صورت می‌گیرد و تا اشباع نظری و برطبق نمونه‌گیری گلوله برفی ادامه می‌یابد. در مرحله کمی بر اساس ارزش‌های استخراج‌شده پرسشنامه با طیف لیکرت تدوین و در اختیار کاربران فضایی در پل‌های تاریخی قرار می‌گیرد. سپس به طراحان همین پرسشنامه ارائه می‌شود و نتایج در نرم‌افزار GRAPHER مورد تحلیل داده‌ای با آماره‌های استنباطی قرار می‌گیرد. نمونه‌گیری در این مرحله تصادفی و بر اساس حد بالای جدول مورگان است. نتایج نشان می‌دهد که بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از رگرسیون چند متغیره مشخص گردید که توجه به عملکردهای چندگانه با مقدار (000/1) بیشترین سهم عاملی را در بین ارزش‌های پنهان کالبدی را در پل‌ها دارند و کمترین مربوط به ایجاد حریم و مفصل‌بندی مناسب با مقدار (285/0) است. Manuscript profile

بافت تاریخی در شهرهای ایران گنجینه‌هایی غنی هستند که تفحص در ابعاد گوناگون آن بر پایه تحلیل‌های علمی بوده و می‌تواند جوانب‌ نهفته‌شان را آشکار سازد. یکی از این بعدهای مورد کاوش، خانه‌های تاریخی هستند. در دوره‌های تاریخی مختلف، خانه‌ها به عنوان مهم‌ترین مقیاس سکونت در شهرها هستند. همچنین پیش از آنکه یک واحد کالبدی باشند، واحدی اجتماعی فرهنگی و تاریخی بوده‌اند که کالبدی متأثر از این خصیصه را به خود گرفته‌اند. در این پژوهش از بعد اجتماعی فرهنگی به گونه‌ریخت‌شناسی کالبد معماری خانه‌های قاجار محله نوبر تبریز پرداخته شده است. روش پژوهش، تفسیری تاریخی و ابزار گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای، اسنادی و متون تاریخی و براساس تحلیل محتوا است. معماری قاجار خانه‌ها پس از بررسی تغییرات ساختاری جامعه از دو بعد ساختار فرهنگی و ساختار اجتماعی در عناصر فضایی ورودی، حیاط و فضاهای داخلی و دسترسی‌ها در کالبد معماری نمونه‌ها مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج تحقیق حاکی از چگونگی ایجاد ساختار مشخص معماری بر اساس شاخصه‌های چون نظام فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و اعتقادات مذهبی که به موجب آنها ساختاری واحد از بعد کالبدی و عملکردی خانه‌های قاجاری محله نوبر تبریز شکل گرفته است. Manuscript profile

در عرصه معماری بطور اعم و مفاهیم رضایتمندی سکونتی بطور اخص، نیاز به تفکر و نگرشی زیربنایی با ادغام دیگر علوم از جمله روانشناسی برای نیل به تئوری و نظریه های جدید کاربردی انسان ساز در تعامل با محیط و مفاهیم جامعه گرایی بر مبنای جهان بینی برای رسیدن به سعادت و صلاح دنیوی و کمال اخروی و معنا دادن به زندگی که همان رضایت مندی و مطلوبیت می باشیم. یکی از این نگرش های عمیق، روان شناسی دین است و در حقیقت روان شناسی دین دانش علوم رفتاری است. تحقیق حاضر به دنبال تبیین نسبت میان «رضایت مندی سکونتی» و «روانشناسی دین» است. بر اساس رهیافت این تحقیق، با شناخت شاخص¬های موثر در روانشناسی دین می توان به رضایت مندی سکونتی و ارتقاء کیفیت محیط¬های سکونتی ماندگار و پایدار دست یافت. برای انجام این تحقیق، از روش تحقیق توصیفی-تحلیلی بصورت پیمایشی با هدف کاربردی استفاده شده است. برای اندازه گیری پرسشنامه از مقیاس اندازه¬گیری طیف لیکرت، استفاده شده است. نتایج حاصل از وجود ارتباط معنی دار عوامل روانشناسی دین و رضایتمندی سکونتی دارد. همچنین آزمون فرضیه¬های تحقیق حاکی از تایید فرضیه های تحقیق می باشد. لذا می توان این جمع بندی را داشت که رهیافت روانشناسی دین در رضایت مندی سکونتی با سطح اطمینان 95 درصد تاثیرگذار می باشد.

Manuscript profile