-
Article
1 - واکاوی گزاره‌های نیک و بد در شاهنامه، ادیان ایران باستان و اسلامComparative Literature Studies , Issue 2 , Year , Autumn 2015شاهنامه فردوسی تنها منظومه‌ای حماسی در توصیف جنگ‌ها و شرح حال شاهان و پهلوانان نیست؛ بلکه دربردارنده مفاهیم عمیق انسانی و اخلاقی نیز هست و از نظرگاه تعلیمی و حکمی درخور توجه و تحقیق است؛ از اساسی‌ترین مفاهیم اخلاقی در شاهنامه، مفاهیم نیک و بد و کشاکش میان خیر و شر است. Moreشاهنامه فردوسی تنها منظومه‌ای حماسی در توصیف جنگ‌ها و شرح حال شاهان و پهلوانان نیست؛ بلکه دربردارنده مفاهیم عمیق انسانی و اخلاقی نیز هست و از نظرگاه تعلیمی و حکمی درخور توجه و تحقیق است؛ از اساسی‌ترین مفاهیم اخلاقی در شاهنامه، مفاهیم نیک و بد و کشاکش میان خیر و شر است. در این مقاله کوشش شده است مفاهیم و اندیشه‌های نیک و بد در شاهنامه فردوسی تعیین، توصیف و بررسی گردد. لذا دریافته‌ایم که اندیشه‌های نیک و بد همچون رشته‌ای نامرئی و ناگسستنی، بخش‌های مختلف شاهنامه را به هم پیوند داده است و اساس شاهنامه بر پایه تبیین خیر و شر و نیکی و بدی در عرصه‌های مختلف و براساس تکامل اندیشگانی انسانی و عبور از دوره‌های مختلف اسطوره به تاریخ است. روش تحقیق از نوع کتابخانه‌ای و تحلیل محتوایی بوده و روش انتخاب موضوع به شکل خوشه‌ای است. Manuscript profile -
Article
2 - اندیشه‌های قرانی در داستانهای تعلیمی حوزۀ ادبیّات کودک و نوجوان با رویکرد به داستانهای غلامرضا حیدریInterpretation and Analysis of Persian Language and Literature Texts (Dehkhoda) , Issue 1 , Year , Spring 2024شاعران و نویسندگان حوزۀ ادبیّات کودک و نوجوان در آفرینش آثار ادبی خود، اسلوب قرآن و شیوه‌های بیانی آن را الگوی کار خود قرار دادند و از الفاظ و اندیشه‌های قرآنی در لابه‌لای آثار خود بهره جستند به‌گونه‌ای که موضوع اقتباس از قرآن به بابی گسترده تبدیل شد. با تحلیل و بررسی آثار این حوزه، میتوان به شواهدی از تأثیر لفظی و معنوی قرآن بر زبان، اندیشه و عقاید صاحبان این آثار پی برد و به این نتیجه رسید که قرآن به‌عنوان مهمترین منبع فرهنگ اسلامی، الهام‌بخش بسیاری از شاعران و نویسندگان ادبیّات کودک و نوجوان بوده است. این جستار درصدد آن است تا به شیوۀ توصیفی- تحلیلی به بررسی تأثیرپذیری غلامرضا حیدری از مضامین قرآنی در داستانهای حوزۀ ادبیّات کودک بپردازد. حیدری یکی از نویسندگان برجستۀ حوزه ادبیّات کودک و نوجوان در دهۀ هشتاد است که آثار بی‌شماری در این حوزۀ با مضامین قرآنی و دینی دارد. به همین منظور با تبیین مضامین قرآنی متجلی در داستانهای حیدری و بررسی کارکرد آنها، نویسنده در پی پاسخ دادن به این دو پرسش است که هدف از کاربرد مضامین قرآن در داستانهای حوزۀ کودک چیست؟ و کدام مضامین بیشترین کاربرد را دارد؟ با بررسی انجام شده میتوان گفت که مضامین قرآنی، بخشی از محتوای داستانهای وی را تشکیل می‌دهد که با هدف آشنایی با دین، القای آموزه‌های اسلامی، شناساندن معارف قرانی و آماده‌سازی قشر نوجوان برای انجام وظایف دینی استفاده میشود.
Manuscript profile -
Article
3 - بازتاب هفت خان رستم، اسفندیار و دوازده خان هرکولInterpretation and Analysis of Persian Language and Literature Texts (Dehkhoda) , Issue 2 , Year , Summer 2023اسطوره ها، حکایت های روزگار کهن و ماجرای ماقبل تاریخ هستند که بن مایه ای از حقیقت دارند و از طریق نقل، از پیشینیان به آیندگان منتقل شده اند. اقوام ایرانی و یونانی در گذشته به دلیل مبادلات فرهنگی، دارای اسطوره های نزدیک به هم و مشترک بوده اند. به همین دلیل است که Moreاسطوره ها، حکایت های روزگار کهن و ماجرای ماقبل تاریخ هستند که بن مایه ای از حقیقت دارند و از طریق نقل، از پیشینیان به آیندگان منتقل شده اند. اقوام ایرانی و یونانی در گذشته به دلیل مبادلات فرهنگی، دارای اسطوره های نزدیک به هم و مشترک بوده اند. به همین دلیل است که نسبت به پهلوانانی چون: رستم، اسفندیار در ایران، و هرکول در یونان، با نگاهی احترام آمیز و حتی تقدس می نگریسته اند. بخشی از اساطیر در اعداد نمود پیدا کرده اند از آن جمله: عدد هفت و دوازده، در شاهنامه فردوسی به هفت خان رستم و اسفندیار اشاره شده که مضمون های این حکایت ها، با دوازده خان هرکول می تواند مرتبط باشد. کنکاش در خان‌های اساطیری، باعث کشف اشتراک های فرهنگی ایران و یونان می شود. اختلافات و اشتراکات میان آن ها، روند توسعه فرهنگی این ملت ها را تا حد زیادی روشن می کند. سه پهلوان اساطیری- رستم، اسفندیار و هرکول- دارای ظرفیت های فراطبیعی بوده اند. اشتراک عمل سه پهلوان، گزینش راه دشوار به جای راه سهل و آسان بوده است. Manuscript profile -
Article
4 - باستان گرایی (آرکائیسم) در اشعار نصرت رحمانی و علی موسوی گرمارودیInterpretation and Analysis of Persian Language and Literature Texts (Dehkhoda) , Issue 1 , Year , Spring 2018یکی از شیوه های آشنایی زدایی و برجسته سازی کلام در نظر منتقدان فرمالیسم، استفاده از واژه ها و عبارات کهن است که در نقد ادبی به باستان گرایی (آرکائیسم) معروف است. کاربرد بجا و مناسب باستان گرایی، علاوه بر تعالی شعر، باعث اعجاب و التذاذ مخاطب نیز می شود. نصرت رحمانی و علی Moreیکی از شیوه های آشنایی زدایی و برجسته سازی کلام در نظر منتقدان فرمالیسم، استفاده از واژه ها و عبارات کهن است که در نقد ادبی به باستان گرایی (آرکائیسم) معروف است. کاربرد بجا و مناسب باستان گرایی، علاوه بر تعالی شعر، باعث اعجاب و التذاذ مخاطب نیز می شود. نصرت رحمانی و علی موسوی گرمارودی از این شگرد زبانی به نحو چشمگیری استفاده نموده و علاوه بر زیبایی، زبان شعر خود را نیز تشخص بخشیده اند. گفتنی است بسامد این نوع آشنایی زدایی در شعر گرمارودی- به دلیل آشنایی و مطالعه عمیق در اشعار کلاسیک فارسی- بسیار بالاتر از رحمانی است و می توان آن را یکی از ویژگی های سبکی وی به شمار آورد. هدف این پژوهش بررسی و کاربرد باستان گرایی در اشعار این دو شاعر است که به تشخص زبان و بیان شاعرانۀ آنها منجر شده است. Manuscript profile -
Article
5 - تحلیل عناصر مدرنیته در رمان کلیدر محمود دولت آبادیInterpretation and Analysis of Persian Language and Literature Texts (Dehkhoda) , Issue 1 , Year , Summer 2020ادبیات داستانی که خود محصول مدرنیسم است در بازتاب تجربه تقابل سنت و مدرنیته نقش داشته است. واکاوی مفاهیمی از مدرنیته که در کلیدر منعکس شده محور این پژوهش است. می توان گفت کلیدر، اگر چه داستانی بومی است در فضایی روستایی اما به اقتضای داستان و ماجراهایش و به ویژه متأثر از Moreادبیات داستانی که خود محصول مدرنیسم است در بازتاب تجربه تقابل سنت و مدرنیته نقش داشته است. واکاوی مفاهیمی از مدرنیته که در کلیدر منعکس شده محور این پژوهش است. می توان گفت کلیدر، اگر چه داستانی بومی است در فضایی روستایی اما به اقتضای داستان و ماجراهایش و به ویژه متأثر از رخدادهای اجتماعی و سیاسی سال های 1325 تا 1327 هجری شمسی و فضای ملتهب سیاسی ایران پس از جنگ جهانی دوم و از طرفی تحت تأثیر فضای فکری نویسنده، در تقابل سنت و مدرنیسم، عناصری از مدرنیته مثل تغییر و دگردیسی، رویکرد انتقادی به مسائل، اندیشه های بنیادین و تئوری های انسان شناسانه و فلسفی، انسان محوری، خردباوری و خودآگاهی، تاثیرپذیری از مکاتب ادبی و سیاسی و دیدگاه ماتریالیستی در آن منعکس شده است. روش این تحقیق توصیفی- تحلیلی و بر مبنای مطالعات کتابخانه ای است. Manuscript profile -
Article
6 - سبکشناسی لایه‌ای رمان هستی از فرهاد حسن‌زادهInterpretation and Analysis of Persian Language and Literature Texts (Dehkhoda) , Issue 5 , Year , Winter 2019به‌کارگیری شاخه‌های جدید سبکشناسی و بازیابی ابزارهایی مناسب برای تجزیه و تحلیل متون فارسی می‌تواند دریچه‌ای تازه به شناخت مطلب باشد. در پژوهش حاضر که به روش توصیفی و تحلیل محتوا انجام شده، سعی بر آن بوده است تا رمان هستی از فرهاد حسن‌زاده از دیدگاه سبکشناسی انتقادی م Moreبه‌کارگیری شاخه‌های جدید سبکشناسی و بازیابی ابزارهایی مناسب برای تجزیه و تحلیل متون فارسی می‌تواند دریچه‌ای تازه به شناخت مطلب باشد. در پژوهش حاضر که به روش توصیفی و تحلیل محتوا انجام شده، سعی بر آن بوده است تا رمان هستی از فرهاد حسن‌زاده از دیدگاه سبکشناسی انتقادی مورد توجه قرار گیرد. یعنی در کلان‌لایه‌های روایی و متنی با تجزیه و تحلیل کانون‌سازی، میزان تداوم کانون‌سازی (کانون‌سازی متغیر و چندگانه) و جنبههای کانون‌سازی (جنبه‌ی ادراکی زمان به ترتیب، دیرش، بسامد و مکان و جنبه جهان بینی) و نیز خرد لایه‌های آوایی، واژگانی، نحوی، کاربردشناسی و بلاغی در ارتباط با لایه‌ی بیرونی آن (بافت موقعیتی متن) مورد بررسی قرار گیرد. یافته‌ها حاکی از آن است که برخی متغیرهای سبکی در متن وجود دارد که منجر به کشف جهان بینی و تبیین مسائل اجتماعی روز مثل جنگ، فقر و... در متن میشود؛ از طرفی نوع به‌کارگیری جملات با توجه به مخاطب‌شناسی باعث استقبال مخاطب نوجوان از این رمان و موفقیتش در عرصه ملی و بین‌المللی شده است. Manuscript profile -
Article
7 - تأملی بر تمثیل در منظومه‌ی غنایی چنیسرنامهJournal of Pedagogic and Lyric in Persian Language and Literature Studies Quarterly , Issue 2 , Year , Autumn 2022چنیسرنامه منظومه‌ای غنایی و نیمه معروف در اذهان مردم ایران به تقلید از خسرو شیرین نظامی در هزار بیت از شاعر قرن یازدهم ازادراکی بیگلاری می‌باشد. موضوع این منظومه‌ی جذاب و عوام پسند داستان لیلا و چنیسرشاه به همراه حوادث بسیار گیرا و هدفمند می‌باشد که ضرورت ایجاب می‌نمود Moreچنیسرنامه منظومه‌ای غنایی و نیمه معروف در اذهان مردم ایران به تقلید از خسرو شیرین نظامی در هزار بیت از شاعر قرن یازدهم ازادراکی بیگلاری می‌باشد. موضوع این منظومه‌ی جذاب و عوام پسند داستان لیلا و چنیسرشاه به همراه حوادث بسیار گیرا و هدفمند می‌باشد که ضرورت ایجاب می‌نمود بُعدی از ابعاد آثار مذکور که همانا وجود قابل ملاحظه‌ی تمثیل در این داستان مورد بررسی، کنکاش و تطبیق قرار گیرد تا افق اندیشه‌ی این شاعر بیشتر مورد تفحّص قرار گیرد تمثیل در این منظومه به صورت عرفانی و نمادین است و نحوه‌ی نگرش شاعر به این مقوله به صورت توصیفی تحلیلی و کتابخانه‌ای با اهداف یادآوری ارزش و قابلیت تمثیل در بیان یک یا چند مفهوم عرفانی یا اخلاقی و تبیین نتیجه‌ی مورد نظر این شاعر که با طرح تمثیل در داستان، منظور و هدفی خاصّ را دنبال می‌کنند و همچنین شناسایی داستان غنایی چنیسرنامه پرداخته میشود و با توجه به سؤالات و فرضیه‌های پژوهش علت گرایش ادراکی بیگلاری به مقوله‌ی تمثیل در منظومه‌ی غنایی چنیسرنامه به صورت تشبیهی و عرفانی و نمادین از روی اراده است اما گاهی هم اجباری است و آن زمانی است که شاعر نمیتواند مفاهیم فکری خود را به راحتی بیان کند در حوزه‌ی سبکشناسی در تک و توکی از ابیات آن گاهگاهی به سبک غزل هندی تمثیلی ارائه میشود و به عبارت دقیقتر این منظومه‌ای مثنوی است که شاعر در دوران سبک هندی از دو سبک خراسانی و عراقی در سرایش آن بهره جسته، یعنی این غزل سبک هندی نیست که شاعر آن را در هر بیت در مصراع اول ممثل یا تمثیل را ذکر کند یا در مصراع دوم تمثیل را عرضه دارد. Manuscript profile -
Article
8 - بازتاب تمثیلی بر شخصیتهای انسانی وحروف تهجی در منظومه‌ی غنایی چنیسرنامهJournal of Pedagogic and Lyric in Persian Language and Literature Studies Quarterly , Issue 1 , Year , Summer 2023چنیسرنامه منظومه ای نو یافته و نا شناخته از ادراکی بیگلاری در قرن یازدهم به تقلید و وزن خسرو وشیرین نظامی گنجوی با ضرورت شناشایی هنرمندانه و دقیقتر این منظومه از بعد تمثیلی دو جانبه با اهداف تشخیص هدف و همچنین پی بردن به ارتباطات استنباطی و واقعی در بین شخصیته Moreچنیسرنامه منظومه ای نو یافته و نا شناخته از ادراکی بیگلاری در قرن یازدهم به تقلید و وزن خسرو وشیرین نظامی گنجوی با ضرورت شناشایی هنرمندانه و دقیقتر این منظومه از بعد تمثیلی دو جانبه با اهداف تشخیص هدف و همچنین پی بردن به ارتباطات استنباطی و واقعی در بین شخصیتهای تمثیلی داستان و واقعی پنداشتن شخصیتهای خیالی و پیاده کردن این شخصیت‌ها در دنیای امروزی و شناخت هنرمندانه حروف تهجی (الفبا) در چنیسرنامه و زیباشناسی آن از بُعد تمثیلی. به همراه نتایج آنها. و همچنین شناختی بهتر از آنچه در زندگی واقعی برای افراد امکانپذیر است از طبیعت و رفتار انسانی ارائه می‌دهد. این پژوهش به صورت تحلیلی و توصیفی و کتابخانه‌ای با توجه به سوالها و فرضیهی پژوهش مبنی بر تحلیل تمثیلی شخصیتهای انسانی مشابه موجودات انسانی واقعی هستند چون شاعر آنها را می‌سازد، اما خوانندگان انتظار دارند شخصیتهای تمثیلی منظومه مانند شخصیتهای واقعی کامل و زنده، باور کردنی و در خور توجه به نظر برسند، و از بُعد تمثیلی حروف تهجی در این منظومه به صورت تمثیل تشبیهی و نمادین می باشد. شخصیتهای تمثیلی مهم و اصلی در چنیسرنامه، تقریباً همان افراد شناخته شدهای هستند که بیشتر در داستانهای عاشقانه و نمایشنامه ظاهر میشوند، این شخصیتهای تمثیلی انسانی کونرو (زن)، لیلا و چنیسر (مرد) شکل مثلثی داستان را تشکیل میدهند در این مقاله سعی پژوهشگران در این است این هدف را پیجویی و این شخصیتهای انسانی تمثیلی را در دنیای واقعی بررسی کنند. Manuscript profile -
Article
9 - بررسی الگوی تمثیل و ارسال المثل در منظومه ی غنایی ویس و رامینJournal of Pedagogic and Lyric in Persian Language and Literature Studies Quarterly , Issue 3 , Year , Autumn 2023در این مقاله سعی شده است که نگاهی به نوع تمثیل های شاعر در این منظومه داشته باشیم،به ویژه ارتباط تنگاتنگ میان سبک فخرالدین اسعد گرگانی با دو موضوع مهم نا خودآگاه و خودآگاه می تواند میزان هنری شاعر را در اقتباس و توجه به تمثیل بهتر نشان دهد ، از آنجا که منظومه ی ویس و More
در این مقاله سعی شده است که نگاهی به نوع تمثیل های شاعر در این منظومه داشته باشیم،به ویژه ارتباط تنگاتنگ میان سبک فخرالدین اسعد گرگانی با دو موضوع مهم نا خودآگاه و خودآگاه می تواند میزان هنری شاعر را در اقتباس و توجه به تمثیل بهتر نشان دهد ، از آنجا که منظومه ی ویس و رامین از منظر تمثیل بررسی و ملاحضه نشده، روش تحقیق در این پژوهش تحلیلی و توصیفی به صورت کتابخانه ای می باشد که پس از گردآوری منابع (مقالات و کتب) موجود و اظهار نظر در مورد آنها وهمچنین پس از فیش برداری به روش تحلیلی انجام پذیرفته است. تمثیل در منظومه‌ی غنایی ویس و رامین حدود نود درصد از نوع ارسال المثل و ده درصدتمثیل تشبیهی می باشد. مهم ترین دستاورد در این مقاله تمثیل های موجود در ویس و رامین به تمامی از مقوله ی ارسال المثل و حکمت عامیانه با زبانی ایجاز گونه ومختصر گویانه ای است که البته حکمت واندرزها ومفاهیم ادبی و زیبایی هنری را به بهترین وجه ممکن نمایانده است.
Manuscript profile -
Article
10 - مضامین تمثیلی در اشعار ناصر خسروJournal of Pedagogic and Lyric in Persian Language and Literature Studies Quarterly , Issue 4 , Year , Winter 2017تمثیل جزء اصطلاحاتی است که حوزه‌ی معنایی وسیعی را در بر می‌گیرد، اما در شعر و بلاغت فارسی عمدتاً در سه حوزه‌ی تشبیه، ضرب المثل و روایت‌های داستانی یا آلیگوری به کار رفته است. از طرفی خاستگاه تمثیل را بیشتر در فلسفه و کلام دانسته‌اند تا خود ادبیات؛ از این رو رابطه‌ی آن ب Moreتمثیل جزء اصطلاحاتی است که حوزه‌ی معنایی وسیعی را در بر می‌گیرد، اما در شعر و بلاغت فارسی عمدتاً در سه حوزه‌ی تشبیه، ضرب المثل و روایت‌های داستانی یا آلیگوری به کار رفته است. از طرفی خاستگاه تمثیل را بیشتر در فلسفه و کلام دانسته‌اند تا خود ادبیات؛ از این رو رابطه‌ی آن با متون خرد گرا یک رابطه‌ی مستقیم است. در تاریخ ادبیات فارسی، حکیم ناصر خسرو قبادیانی شاعر قرن پنجم هجری یکی از برجسته‌ترین تولیدکنندگان متن‌هایی است که از مضامین تمثیلی به ویژه در اشعارش به شکل قابل توجهی استفاده کرده است و این از دیدگاه نقد ادبی قابلیت تحلیل و بررسی بسیار دارد. در این مقاله میزان گرایش ناصر خسرو به استفاده از انواع تمثیل و مضامین تمثیلی نشان داده شده است و از طرفی تأثیر مبانی فکری و عقیدتی دستگاه اسماعیلیه در چگونگی به کارگیری این مضامین واکاوی شده است. ناصر خسرو در اشعارش عمدتاً از تشبیه تمثیلی و روایت‌های داستانی یا آلیگوری نسبت به دیگر اشعار تمثیل استفاده کرده است. در تمثیل‌های او لایه‌ی بیرونی یا روساخت قصه و تشبیه مجموعه‌ای است از تصاویر، اشخاص، اشیا و اعمالی که در زیر ساخت خود یک پیام اخلاقی یا تعلیمی و یا یک ایده‌ی ذهنی را در بر دارد. Manuscript profile -
Article
11 - بررسی ساختار و انواع تمثیل در منظومۀ «شیرین و خسرو» امیر خسرو دهلویJournal of Pedagogic and Lyric in Persian Language and Literature Studies Quarterly , Issue 5 , Year , Winter 2020از مباحثی که در حوزۀ علم بلاغت قرار گرفته و سبب زیبایی هر چه بیشتر کلام میشود، مبحث تمثیل است. این شگرد بلاغی یکی از شیوه‌های بسیار مهم و مؤثر در القای مفاهیم ذهنی به مخاطب و حاصل تجربیات و حوادث مختلف هر قومی به حساب می‌آید که به صورت عبارتهای دلنشین و کوتاه یا داستان Moreاز مباحثی که در حوزۀ علم بلاغت قرار گرفته و سبب زیبایی هر چه بیشتر کلام میشود، مبحث تمثیل است. این شگرد بلاغی یکی از شیوه‌های بسیار مهم و مؤثر در القای مفاهیم ذهنی به مخاطب و حاصل تجربیات و حوادث مختلف هر قومی به حساب می‌آید که به صورت عبارتهای دلنشین و کوتاه یا داستانهای تمثیلی ظاهر میشود. وظیفۀ تمثیل انتقال هنری تجربیات و پیامهای اخلاقی، اجتماعی، دینی و ... گذشتگان به آیندگان است. تمثیل از آغاز در آثار ادبی فارسی جایگاه ویژه‌ای داشته و با ورود عرفان به شعر و ادب فارسی بر اهمیت و کارکرد آن افزوده شده است. اما اوج استفاده از تمثیل را در سبک هندی شاهد هستیم. با وجود اهمیت این شاخۀ بیانی و تحقیقات صورت گرفته در مورد جایگاه آن در آثار ادبی، متاسفانه درخصوص نقش و اهمیت تمثیل در آثار داستانی غفلت شده است. پژوهش حاضر بر آن است با تکیه بر شیوۀ توصیفی-تحلیلی، و روش کتابخانه‌ای، جلوه‌های تمثیل را در منظومۀ شیرین و خسرو امیر خسرو دهلوی بررسی نماید. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد بیشتر تمثیلات به کار رفته در این اثر از نوع تشبیه تمثیل هستند. بنابر موضوع منظومه، بیشتر تمثیلات از نظر موضوع، بر محور عشق استوار هستند، همچنین از موضوعاتی مانند ناپایداری دنیا، توصیه به اغتنام فرصت، بیان مکافات عمل، ارزش انسانیت و... برای تشریح و تبیین مقاصد تعلیمی استفاده کرده است. Manuscript profile -
Article
12 - عناصر تعلیمی، اخلاقی و بن‌مایه‌های اساسی شعر انقلاب اسلامیJournal of Pedagogic and Lyric in Persian Language and Literature Studies Quarterly , Issue 2 , Year , Autumn 2012شعر امروز، در مسیر انقلاب اسلامی گویاترین نمود در هستی امروزین ما و در عین حال نشان قدرت و شایستگی‌های ذهنی آن در عرصة ادبیات جامعه است. تنوع در شکل و محتوای هر چهار مقطع تاریخی، یعنی، زمان نضج گیری انقلاب، پس از آن جنگ و شعر پس از جنگ، پژواک اندیشه‌های ملون این نسل پوی Moreشعر امروز، در مسیر انقلاب اسلامی گویاترین نمود در هستی امروزین ما و در عین حال نشان قدرت و شایستگی‌های ذهنی آن در عرصة ادبیات جامعه است. تنوع در شکل و محتوای هر چهار مقطع تاریخی، یعنی، زمان نضج گیری انقلاب، پس از آن جنگ و شعر پس از جنگ، پژواک اندیشه‌های ملون این نسل پویاست. در نگاه به روند رو به پیش، به ارزش‌هایی می‌رسیم که قادر است شعر معاصر را سرانجام از فضای موجود و چند تکة گذشته، به فضای والای تعلیمی- اخلاقی و بس گسترده‌تر و یگانه‌تری که سزاوار آن است بکشاند. چنان که بر کل فرهنگ ما نیز مسلط شود و بتواند با پیش آهنگان تمدن بشری، راه حفظ و حراست از اعتلای حق و شأن آدمی را بپیماید. بررسی بن مایه‌های اندیشه ی شعر پس از انقلاب اسلامی که همگی منشأ اخلاقی- تعلیمی و مذهبی دارند مد نظر این پژوهش است. Manuscript profile -
Article
13 - عروسی ابد «بررسی مرگ اختیاری یا تولدی دیگر در شعر تعلیمی مولانا»*Journal of Pedagogic and Lyric in Persian Language and Literature Studies Quarterly , Issue 4 , Year , Winter 2012مرگ و مرگ اختیاری از مبانی عمیق عرفان و ادب تعلیمی است. مولانا نگاهش به مرگ از نوع نگاه سنایی است. امّا ظرافت‌ها و باریک‌اندیشی‌های مولانا و اشاراتی از آیین بودایی و یونانی و ایران باستان، به نگاه مولانا لطافت و معنویتی خاص عطا فرموده است. این مقاله برآن است تا با روش ت Moreمرگ و مرگ اختیاری از مبانی عمیق عرفان و ادب تعلیمی است. مولانا نگاهش به مرگ از نوع نگاه سنایی است. امّا ظرافت‌ها و باریک‌اندیشی‌های مولانا و اشاراتی از آیین بودایی و یونانی و ایران باستان، به نگاه مولانا لطافت و معنویتی خاص عطا فرموده است. این مقاله برآن است تا با روش تحلیلی ـ توصیفی نگرش مولانا را نسبت به مرگ به طوراعم، و به مرگ ارادی به طور اخص، باز نماید؛ و نشان دهد که مولانا چگونگی تجلّی از مرگ را در ترکیباتی از قبیل: افشارش مرگ، بحر بی‌پایان مرگ، بیخ مرگ، تب مرگ، تلخی مرگ، جان مرگ‌اندیش، خدنگ مرگ، خمار مرگ، دود مرگ، سراب مرگ، شراب مرگ، شربت مرگ، گردن مرگ، مرغ مرگ‌اندیش و... در اشعارش نمایان ساخته تا بتواند با آرامش قلبی، جلوه‌های وصال حق را ارائه نماید. Manuscript profile -
Article
14 - آیین انس و الفت در خمسه ی نظامیJournal of Pedagogic and Lyric in Persian Language and Literature Studies Quarterly , Issue 1 , Year , Spring 2014آنچه بیش از هر چیز به مردم ارزش می بخشد و آنها را در میان سایرین سربلند و مفتخر می سازد، بدون شک آیین و آداب و رسوم یک ملت است و ارج نهادن به ارزش های آن مردم است. آیین ها و آداب و رسوم، اعتقادات و باورها مجموعه تجربیات و تفکرات بشر در طی قرون و اعصار است و همین تجربه ه Moreآنچه بیش از هر چیز به مردم ارزش می بخشد و آنها را در میان سایرین سربلند و مفتخر می سازد، بدون شک آیین و آداب و رسوم یک ملت است و ارج نهادن به ارزش های آن مردم است. آیین ها و آداب و رسوم، اعتقادات و باورها مجموعه تجربیات و تفکرات بشر در طی قرون و اعصار است و همین تجربه ها و آداب و سنت هاست که به جامعه شخصیت و هویت و موجودیت می بخشد. مقاله حاضر در واقع شناختی نسبت به آیین های ازدواج و توجه به این آیین خداپسندانه است در ابتدا توصیه به ازدواج و به عقد درآوردن و خواستگاری و پاسخ عروس تا زمان مراسم ازدواج به اختصار بیان گردیده است. از جمله طالع گرفتن برای تعیین روز ازدواج و یا نقش و نگار افکندن بر دست عروس و آذین بستن شهر و مهد فرستادن برای عروس می باشد. پژوهش حاضر بر آن است تا آیین و آداب و رسوم گذشتگان را که همان مهد تمدن ایرانی است یادآور شود، امید است مورد توجه پژوهندگان قرار گیرد. Manuscript profile -
Article
15 - تحوّلات و ویژگیهای شعر عصر مشروطهJournal of Pedagogic and Lyric in Persian Language and Literature Studies Quarterly , Issue 1 , Year , Summer 2012تحوّلات و ویژگیهای شعر در عصر مشروطیت در چند زمینه از جمله در موضوع و مضمون تفکّر و اندیشه، سادگی و روانی، توجّه به زبان مردم و عوامانه‌ها، آشنا زدایی و توجّه به باستان‌گرایی، بهره‌مندی از واژه‌ها و ترکیبات بیگانه، عنایت به ساختار شکنی و دگرگونی در قالب‌های شعری صورت پ Moreتحوّلات و ویژگیهای شعر در عصر مشروطیت در چند زمینه از جمله در موضوع و مضمون تفکّر و اندیشه، سادگی و روانی، توجّه به زبان مردم و عوامانه‌ها، آشنا زدایی و توجّه به باستان‌گرایی، بهره‌مندی از واژه‌ها و ترکیبات بیگانه، عنایت به ساختار شکنی و دگرگونی در قالب‌های شعری صورت پذیرفت. مضامین و مفاهیم اصلی شعر مشروطه بر پایه و نمایه‌های مردم گرایی و وطن دوستی، آزادی خواهی و سلطه ستیزی استوار و هموار گردید. شعر فارسی در این دوره از تقلید مضامین پیشینیان روی برگرداند و از حوزة مدح و ستایش مستکبران حکومت‌ها و درباریان، خارج شد و رهایی یافت. در نهایت، این دگرگونی‌ها که متأثّر از تغییرات جغرافیایی سیاسی در منطقه بود، منجر به تغییر ماهیت‌های شعری در عصر مشروطه گردید. Manuscript profile -
Article
16 - بررسی پنج سروده ی تمثیلی و روایی مهدی اخوان ثالث در مجموعه ی «از این اوستا»Journal of Pedagogic and Lyric in Persian Language and Literature Studies Quarterly , Issue 2 , Year , Autumn 2015در این مقاله، پنج سروده ی تمثیلی و روایی مهدی اخوان ثالث، در مجموعه ی از این اوستا، بازخوانی و بررسی می شود. این مقاله برآن است تا نشان دهد که شاعر، در این سروده ها، تنها روایت گر و قصه گو نیست، بلکه از روایت و حکایت برای گزارش رویدادهای اجتماعی و مفاهیم انسانی روزگار خ Moreدر این مقاله، پنج سروده ی تمثیلی و روایی مهدی اخوان ثالث، در مجموعه ی از این اوستا، بازخوانی و بررسی می شود. این مقاله برآن است تا نشان دهد که شاعر، در این سروده ها، تنها روایت گر و قصه گو نیست، بلکه از روایت و حکایت برای گزارش رویدادهای اجتماعی و مفاهیم انسانی روزگار خویش بهره می گیرد. در این راستا، تمثیل های به کاررفته در سروده ها و شیوه ها و شگردهای روایت پردازی شاعر، تبیین و بررسی می شود. در این بازخوانی و بررسی دیده می شود که گفت وگوها، حوادث، توصیف ها، آغاز و پایان مناسب، پرداخت موضوع و شخصیت پردازی به شیوه ای استادانه در این سروده ها رعایت شده است. شاعر علاوه بر شگردهای روایت پردازی، هنر شعری خود را نیز در این سروده ها به نمایش می گذارد و از زبان، موسیقی، صورخیال و عاطفه ی شعری به خوبی استفاده می کند. Manuscript profile -
Article
17 - تمثیل و ادبیات تمثیلیJournal of Pedagogic and Lyric in Persian Language and Literature Studies Quarterly , Issue 1 , Year , Summer 2015تمثیل یعنی تشبیه معقولی به محسوس مرکب و در معنی با تشبیه تمثیلی و ارسال المثل معمولاً یکسان و برابر است، چنان که در کتاب بیان هم آمده است که تمثیل و تشبیه تمثیلی و ارسال المثل را به یک نحو تلقی می کنند، تا آنجا که گفته اند اساس سبک هندی بر تمثیل است، از سوی دیگر سمبل (ن Moreتمثیل یعنی تشبیه معقولی به محسوس مرکب و در معنی با تشبیه تمثیلی و ارسال المثل معمولاً یکسان و برابر است، چنان که در کتاب بیان هم آمده است که تمثیل و تشبیه تمثیلی و ارسال المثل را به یک نحو تلقی می کنند، تا آنجا که گفته اند اساس سبک هندی بر تمثیل است، از سوی دیگر سمبل (نشانه و رمز) هم از اصطلاحاتی است که با تمثیل نیز ارتباط دارد. تمثیل، نقل حکایتی است حقیقی و قابل وقوع که فرض حدوت آن در گستره ادبیات ممکن است. تمثیل که شاخه ای از تشبیه است ذکر روایتی است به شعر یا نثر که مفهوم واقعی آن از طریق برگرداندن اشخاص و حوادث به صورت هایی غیر از آنچه که در ظاهر دارند حاصل می شود یا بیان داستان و حدیثی است به طریق ذکر مثال، و مثل در اصطلاح ادبی نوع خاصی است که آن را به فارسی داستان (دستان) می گویند و مثل و افسانه در معنی، وجاهت اشتراک دارند. Manuscript profile -
Article
18 - سخنی پیرامون ادبیات تعلیمی و غناییJournal of Pedagogic and Lyric in Persian Language and Literature Studies Quarterly , Issue 2 , Year , Autumn 2011ادبیات فارسی از غنی‌ترین ادبیات جهانی است، لبریز از عواطف و احساسات درونی و قالب‌های گوناگون رایج زمان در درازنای تاریخ پرفراز و نشیب این سرزمین. بسیاری از شاه‌کارهای ادبی، جنبة تعلیمی دارند و از این قبیل است مثنوی مولوی و بوستان سعدی و حدیقة سنایی و منظومه‌های عطّار و Moreادبیات فارسی از غنی‌ترین ادبیات جهانی است، لبریز از عواطف و احساسات درونی و قالب‌های گوناگون رایج زمان در درازنای تاریخ پرفراز و نشیب این سرزمین. بسیاری از شاه‌کارهای ادبی، جنبة تعلیمی دارند و از این قبیل است مثنوی مولوی و بوستان سعدی و حدیقة سنایی و منظومه‌های عطّار و نظایر آنها که جنبههای تعلیمی آنها همپای جنبههای ادبی پُرمایه و قوی است، عرصة کاربرد ادب تعلیمی بسیار وسیع است، زیرا به هر حال، هر اثری، مطلبی را تعلیم می‌دهد. در شعر فارسی، ادب غنایی به صورت داستان، مرثیه، مناجات، بثّ الشّکوی، گلایه و تغزّل در قالب‌های غزل، رباعی، مثنوی و حتّی قصیده مطرح میشود. امّا مهمترین قالب آن غزل است، شعر غنایی در دو معنی به کار می‌رود: 1- اشعار احساسی و عاطفی 2- اشعار عاشقانه Manuscript profile -
Article
19 - بررسی فرانیارها و فراآسیب ها در شخصیت صائب تبریزی بر اساس ابیات تمثیلی غزلیات شاعر با تکیه بر نظریۀ روان‌شناسان انسان‌گراJournal of Pedagogic and Lyric in Persian Language and Literature Studies Quarterly , Issue 4 , Year , Autumn 2021در عصر حاضر علم نوبنیاد روان شناسی توانسته است با تکیه بر نظریه های متنوع اندیشمندان این علم، دریچه های تازه ای پیش روی پژوهشگران و منتقدان قرار دهد که از جملۀ آن تحلیل عوالم درونی نویسندگان متون کلاسیک و معاصر در عرصۀ ادبیات فارسی است. بر همین اساس، ساختار اصلی این مقا Moreدر عصر حاضر علم نوبنیاد روان شناسی توانسته است با تکیه بر نظریه های متنوع اندیشمندان این علم، دریچه های تازه ای پیش روی پژوهشگران و منتقدان قرار دهد که از جملۀ آن تحلیل عوالم درونی نویسندگان متون کلاسیک و معاصر در عرصۀ ادبیات فارسی است. بر همین اساس، ساختار اصلی این مقاله با رویکرد فوق شکل گرفته و دو هدف عمده را دنبال می کند. اول کشف و شناسایی فرانیازها و فراآسیب های شخصیت صائب تبریزی بر اساس نظریۀ انسان گراها و دوم بررسی رویکرد تمثیلی صائب در بیان این ویژگی ها. برای دست یابی به این دو مقصود نیز از سخنان و اشعاری که شاعر با توجّه به دو خصیصۀ مهمّ سبک هندی یعنی بسیارگویی و کشف مضمون های تازه، در دیوان غزلیّاتش به این موضوع پرداخته، استفاده شده است. در این روش 364 غزل از دیوان مذکور بر اساس جدول مورگان و استفاده از نمونه گیری تصادفی ساده از بین 6995 غزل، انتخاب و مورد بررسی قرار گرفته است. بر همین اساس بعد از بیان مطالبی درمورد تمثیل، کارکرد و شاخه های آن، موضوع شخصیت و مفهوم آن تبیین شده و سپس 18 مورد فرانیاز و فراآسیب عنوان شده توسط مزلو، از دیوان صائب استخراج شده و رویکرد تمثیلی او در بیان این ویژگی ها مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. در این تحقیق که رویکردی توصیفی- تحلیلی دارد ضمن تبیین فرانیازها و فراآسیب های شخصیت شاعر به عنوان یک انسان خودشکوفا سعی شده است به این پرسش اساسی پاسخ داده شود که آیا صائب در استفاده از رویکرد تمثیلی برای بیان موارد فرانیاز و فراآسیب شخصیت خود موفق بوده است؟ Manuscript profile -
Article
20 - رویکرد تمثیلی صائب تبریزی در بیان ویژگی های انسان سالم از منظر روان شناسان انسان گرا، با تکیه بر دیوان غزلیات شاعرJournal of Pedagogic and Lyric in Persian Language and Literature Studies Quarterly , Issue 1 , Year , Summer 2019امروزه استفاده از علم نوین روان شناسی در عرصه ی ادبیات فارسی و در تحلیل عوالم درونی متون کلاسیک و معاصر، توانسته است راه های تازه ای پیش روی پژوهشگران و منتقدان قرار دهد. بر همین اساس، ساختار کلّی این مقاله مطابق رویکرد فوق شکل گرفته و دو هدف عمده را دنبال می کند. اوّل Moreامروزه استفاده از علم نوین روان شناسی در عرصه ی ادبیات فارسی و در تحلیل عوالم درونی متون کلاسیک و معاصر، توانسته است راه های تازه ای پیش روی پژوهشگران و منتقدان قرار دهد. بر همین اساس، ساختار کلّی این مقاله مطابق رویکرد فوق شکل گرفته و دو هدف عمده را دنبال می کند. اوّل کشف و شناسایی ویژگی های بارز شخصیت افراد سالم (خودشکوفا) بر اساس نظریه ی انسان گراها و دوم بررسی رویکرد تمثیلی صائب در بیان این ویژگی ها. برای دست یابی به این دو مقصود نیز از سخنان و اشعاری که شاعر با توجّه به دو خصیصه ی مهمّ سبک هندی یعنی بسیارگویی و کشف مضمون های تازه، در دیوان غزلیّاتش به این موضوع پرداخته، استفاده شده است.در این روش 364 غزل از دیوان مذکور بر اساس جدول مورگان و استفاده از نمونه گیری تصادفی ساده از بین 6995 غزل، انتخاب و مورد بررسی قرار گرفته است. بر همین اساس بعد از بیان مطالبی درمورد تمثیل، کارکرد و شاخه های آن، موضوع شخصیت و مفهوم آن تبیین شده و سپس دوازده ویژگی معرّفی شده انسان های سالم در نظریه انسان گرا، از دیوان صائب استخراج شده و رویکرد تمثیلی او در بیان این ویژگی ها مورد بررسی و تحلیل قرار خواهد گرفت. Manuscript profile -
Article
21 - جست و جوی تمثیل در نسخه خطی دیوان اشعار میرزا احمد متولی باشیJournal of Pedagogic and Lyric in Persian Language and Literature Studies Quarterly , Issue 5 , Year , Winter 2020یکی از انواع ادبی تمثیل است. در تاریخ ادب فارسی بسیاری از شعرا و نویسندگان تمثیل را به عنوان قالبی جهت بیان افکار و عقاید خود برگزیده‌اند. تمثیل زاییده‌ی تصویرگرایی و تصویرگرایی زاییده‌ی تخیل قوی یک شاعر یا نویسنده و حتی یک قوم و ملت است. تمثیل در زبان فارسی از نظر ساخت Moreیکی از انواع ادبی تمثیل است. در تاریخ ادب فارسی بسیاری از شعرا و نویسندگان تمثیل را به عنوان قالبی جهت بیان افکار و عقاید خود برگزیده‌اند. تمثیل زاییده‌ی تصویرگرایی و تصویرگرایی زاییده‌ی تخیل قوی یک شاعر یا نویسنده و حتی یک قوم و ملت است. تمثیل در زبان فارسی از نظر ساختار به دو بخش توصیفی (کوتاه یا فشرده) و روایی (گسترده) تقسیم میشود. تمثیل روایی بیش ترشکل داستانی دارد که شامل حکایات انسانی، حیوانی، فابل و.... است و تمثیل توصیفی در برگیرنده‌ی یک یا چند جمله است که برخی از آنها عبارت‌اند از: تشبیه تمثیلی، اسلوب معادله، کنایه و استعاره‌ی تمثیلی. در این مقاله‌ی توصیفی با واکاوی نسخه خطی دیوان اشعارمیرزا احمد متولی باشی از شعرای عصر قاجاری و دوره‌ی بازگشت ادبی، به جست و جوی انواع تمثیل روایی و توصیفی در اشعار وی پرداخته و چگونگی کاربرد و انواع هریک از تمثیل‌های به کار رفته در دیوان اشعار وی را بیان می‌کنیم. Manuscript profile -
Article
22 - تمثیل در شعر میرزا حبیب خراسانیJournal of Pedagogic and Lyric in Persian Language and Literature Studies Quarterly , Issue 2 , Year , Winter 2019در این مقاله با محور تمثیل به بررسی اشعار میرزا حبیب خراسانی با مفاهیم مبتنی بر تقابل عقل و عشق و جسم و جان پرداخته شده است. اشعاری که در آنها تشبیه محمل ایجاد تمثیل است. از دیرباز تمثیل یکی از ابزار های مهم بلاغی مورد توجه شاعران بوده است؛ لذا شاعران سعی در استفاده از Moreدر این مقاله با محور تمثیل به بررسی اشعار میرزا حبیب خراسانی با مفاهیم مبتنی بر تقابل عقل و عشق و جسم و جان پرداخته شده است. اشعاری که در آنها تشبیه محمل ایجاد تمثیل است. از دیرباز تمثیل یکی از ابزار های مهم بلاغی مورد توجه شاعران بوده است؛ لذا شاعران سعی در استفاده از آن داشتند. میرزا حبیب خراسانی نیز با استفاده از تمثیل هایی که دارای بار معنایی تصویری و اندیشه است اول سعی در ایجاد تصاویر و ایماژ در شعر در جهت خیال انگیز کردن آن و ایجاد لذّت در مخاطب دارد. شاعر با استفاده از ایماژ به بیان ادراکات حسی و عاطفی خود می پردازد؛ دوم سعی در ابلاغ و انتقال پیام دارد؛ در واقع هر تمثیل با بار معنایی اندیشه، پیامی در خود دارد که آنرا به مخاطب انتقال می دهد. در این نوع تمثیل در جهت درک مفاهیم انتزاعی از امور حسی برای توضیح آن بهره برده می شود. این مقاله به شیوه کتابخانه ای و از طریق فیش برداری به شیوه توصیفی تحلیلی در دیوان اشعار میرزا حبیب خراسانی صورت گرفته است. Manuscript profile -
Article
23 - گوشورون (بررسی سیمای تمثیلی و اساطیری گاو در شاهنامه ی فردوسی)Journal of Pedagogic and Lyric in Persian Language and Literature Studies Quarterly , Issue 2 , Year , Summer 2016حیوانات، همواره در زندگی انسان، نقش و جایگاه ویژه ای داشته اند به طوری که گاهی اوقات به عنوان موجودی مقدس و اساطیری، مورد ستایش و توجه ویژه قرار گرفته اند. گاو، یکی از حیواناتی است که از آغاز شکل گیری تمدن، در جای جای جهان، مورد توجه بشر قرار گرفته و در ایران باستان نیز Moreحیوانات، همواره در زندگی انسان، نقش و جایگاه ویژه ای داشته اند به طوری که گاهی اوقات به عنوان موجودی مقدس و اساطیری، مورد ستایش و توجه ویژه قرار گرفته اند. گاو، یکی از حیواناتی است که از آغاز شکل گیری تمدن، در جای جای جهان، مورد توجه بشر قرار گرفته و در ایران باستان نیز یکی از نمودهای خاص حضور ایزدان بوده و سیمای اساطیری ویژه ای داشته است. شاهنامه به عنوان نامه ی نسل های ایرانی و سرو سایه فکن فرهنگ و ادبِ کهن بوم و بر ایران، توجه ویژه ای به اساطیر و باورهای ایرانی داشته است. در این جستار، سیمای تمثیلی و اساطیری گاو، در شاهنامه مورد بررسی قرار گرفته است که می توان در نتیجه، عنوان کرد که فردوسی در راستای پردازش حماسه ها و داستان های شاهنامه، از نقش اساطیری این حیوان، با چهره ای تمثیلی بهره برده و در واقع اسطوره را با تمثیل درآمیخته است. Manuscript profile -
Article
24 - تحلیل محتوایی ضرب المثل ها در الهی نامه عطار نیشابوریJournal of Pedagogic and Lyric in Persian Language and Literature Studies Quarterly , Issue 1 , Year , Summer 2017یکی از غنی‌ترین وزنه‌ها و گنجینه‌های ادبی موجود در ادبیات فارسی که دسترسی به اندیشه‌ها، نگرش‌ها و نوع عملکرد پیشینیان را در شرایط گوناگون برایمان آشکار و قابل فهم می‌سازد، گنجینه ارزشمند ضرب المثل هاست. ضرب المثل‌ها بازتاب افکار جامعه در آثار ادبی ما هستند که الهی نامه Moreیکی از غنی‌ترین وزنه‌ها و گنجینه‌های ادبی موجود در ادبیات فارسی که دسترسی به اندیشه‌ها، نگرش‌ها و نوع عملکرد پیشینیان را در شرایط گوناگون برایمان آشکار و قابل فهم می‌سازد، گنجینه ارزشمند ضرب المثل هاست. ضرب المثل‌ها بازتاب افکار جامعه در آثار ادبی ما هستند که الهی نامه عطار در قرن هفتم یکی از این آثاری است که با تلفیق انواع ضرب المثل ها با محتواهای گوناگون سروده شده است برهمین اساس، با محوریت امثال و حکم علامه دهخدا به سراغ الهی نامه عطار نیشابوری رفته تا با نوع نگرش و دیدگاه این شاعر اندیشمند و نسبت استفاده و اهمیتی که این ذخیره زبانی در هدایت و راهنمایی سالکانش داشته، آشنا شویم. گویا پیش از این درخصوص اقسام ضرب المثل های این اثر وزین از حیث محتوایی و نوع بیان پژوهشی صورت نگرفته که با استفاده از تحلیل محتوایی و درصد فراوانی مثل‌ها، این مساله مورد توجه قرار گرفته است. Manuscript profile -
Article
25 - پیوند «تمثیل و نماد» با تکیه بر پیامبران در شعر فاضل نظریJournal of Pedagogic and Lyric in Persian Language and Literature Studies Quarterly , Issue 4 , Year , Winter 2015تمثیل و نماد هر دو تصویرگر حقایق نامرئی و پنهان اند. این دو شیوه ی بیان، میان جهان مرئی و نامرئی پیوند برقرار می کنند. بهره‌گیری از بیان کنایی و غیرمستقیم به جای بیان مستقیم، حضور تصاویر درخشان و کاربرد مناسب‌ترین واژگان، حتی وجود ایجاز، زمینه را برای حضور تمثیل و نماد Moreتمثیل و نماد هر دو تصویرگر حقایق نامرئی و پنهان اند. این دو شیوه ی بیان، میان جهان مرئی و نامرئی پیوند برقرار می کنند. بهره‌گیری از بیان کنایی و غیرمستقیم به جای بیان مستقیم، حضور تصاویر درخشان و کاربرد مناسب‌ترین واژگان، حتی وجود ایجاز، زمینه را برای حضور تمثیل و نماد در شعر فاضل نظری فراهم می آورد. این مقاله با تکیه بر حضور پیامبران در عرصه ی شعر معاصر، به بررسی بعد تمثیلی – نمادین پیامبران، در چهار مجموعه شعر (اقلیت، آن ها، گریه های امپراتور و ضد) از فاضل نظری، به شیوه ی اسنادی – کتابخانه ای با رویکرد تحلیلی – توصیفی پرداخته است. در پایان نشان می دهد که از میان پیامبران، حضرت یوسف (ع) از خصیصه ها و موتیف های شعر فاضل نظری است. Manuscript profile -
Article
26 - بررسی و تحلیل تمثیل با رویکرد کارکردهای آیینی و دینی در اسرارنامه عطار نیشابوریJournal of Pedagogic and Lyric in Persian Language and Literature Studies Quarterly , Issue 2 , Year , Autumn 2020پژوهش حاضر به روش توصیفی و با استفاده از داده های کتابخانه ای انجام گرفته است، هدف از این پژوهش بررسی و تحلیل تمثیل با رویکرد کارکردهای آیینی و دینی در اسرارنامه عطار نیشابوری است. تمثیل یکی از آرایه های ادبی است که از گذشته مورد توجه شاعران و نویسندگان بوده، تمثیل ممکن Moreپژوهش حاضر به روش توصیفی و با استفاده از داده های کتابخانه ای انجام گرفته است، هدف از این پژوهش بررسی و تحلیل تمثیل با رویکرد کارکردهای آیینی و دینی در اسرارنامه عطار نیشابوری است. تمثیل یکی از آرایه های ادبی است که از گذشته مورد توجه شاعران و نویسندگان بوده، تمثیل ممکن است در قالب یک بیت یا داستان و حکایتی ظاهر شود. بیان حکایت های تمثیلی یکی از شیوه های استدلال است که در آن با ارائه ی یک نمونه ی روشن و قابل قبول از موضوعی، حکمی کلّی را درآن زمینه نتیجه گیری می نمایند. با توجه به این که تاکنون پژوهشی در زمینه بررسی تمثیلات دینی و آیینی در اسرارنامه صورت نگرفته است، انجام این تحقیق ضرورت دارد، لذا محقق در این پژوهش در پی یافتن پاسخ این پرسش هاست که گونه های تمثیل های داستانی با رویکردهای آیینی و دینی به کار رفته در اسرارنامه کدامند؟ کدام گونة تمثیل داستانی در این اثر بیشترین تعداد بسامد را دارد؟ عطار نیشابوری از چه ابزاری در تمثیل استفاده می کند؟ کدام نوع از تمثیلات نقش ویژه ای در حکایات عطار نیشابوری داشته اند؟ نتایج تحقیق نشان داده که که تمثیل های آیینی و دینی در این اثرگرانبهای عطار باعث انتقال مفاهیم و ارزشهای والای انسانی که از دین و تعلیمات آسمانی سرچشمه گرفته است به مخاطبین و خوانندگان شود. Manuscript profile -
Article
27 - تأثیر عناصر تعلیمی در دگردیسی قالب قصیده در شعر انقلابJournal of Pedagogic and Lyric in Persian Language and Literature Studies Quarterly , Issue 5 , Year , Winter 2014شعر انقلاب هر چند عمدتاً در حوزه قالب های شناخته شده کلاسیک و نو حرکت کرده است اما فضاهایی تازه و درون مایه ای متفاوت با پیشینه ریشه دار خویش آفریده است. نگاه به انسان و جهان و حرکت در قلمرو اندیشه ها و مضامین مذهبی به گونه ای در شعر انقلاب دیده می شود، که هرگز به این Moreشعر انقلاب هر چند عمدتاً در حوزه قالب های شناخته شده کلاسیک و نو حرکت کرده است اما فضاهایی تازه و درون مایه ای متفاوت با پیشینه ریشه دار خویش آفریده است. نگاه به انسان و جهان و حرکت در قلمرو اندیشه ها و مضامین مذهبی به گونه ای در شعر انقلاب دیده می شود، که هرگز به این گستردگی و عمق در سروده های قبل از انقلاب و حتی دوره های دوردست ادبیات ما سابقه نداشته است. پیوند با تاریخ، تلمیح و تطابق تاریخی حتی خارج از مرز جغرافیایی و تکریم از انقلابیون، بنیادی ترین عوامل نوپردازی در قالب ها هستند. نوگرایی در شعر انقلاب و پس از آن تغییر در زبان و تعبیرات و تازگی مضامین و اندیشه با حفظ قالب بوده است. پیوستگی معنایی در قالب های کهن پس از انقلاب و انسجام در نظم عمومی تازگی دارد و آن پریشانی بیت ها را از غزل ربوده است. شمار نوآوران در سال های پیش از انقلاب رشد چشم گیر داشته، شاعران جوان کوشیده اند جریان غزل نو را دامن زنند و گستره نوآوری در عرصه قالب را به طرق گوناگون وسعت بخشند. بنیان های عقیدتی انقلاب، در قالب موجب رواج اصطلاحات رایج فرهنگ دینی شد و این امر خود راه گشای بسیاری از نوآوری ها در قلمرو تعبیرات و ارتباط های واژگانی بود. Manuscript profile -
Article
28 - بررسی و تحلیل تمثیل «آب حیات» (با نگاهی به غزلیات حافظ)Journal of Pedagogic and Lyric in Persian Language and Literature Studies Quarterly , Issue 5 , Year , Winter 2016تمثیل را میتوان متنی با مفاهیم متنوع تعریف کرد که مفاهیم آن با معنای تحت اللفظیش تفاوت دارند. آب حیات یا آب زندگانی از دیرباز، یکی از تمثیل‌های معروف و رایج در فرهنگ و ادبیات فارسی است که در ذهن و زبان بزرگان شعر و ادب، در مفاهیم گوناگونی تجلی یافته است. بررسی منشأ و ا Moreتمثیل را میتوان متنی با مفاهیم متنوع تعریف کرد که مفاهیم آن با معنای تحت اللفظیش تفاوت دارند. آب حیات یا آب زندگانی از دیرباز، یکی از تمثیل‌های معروف و رایج در فرهنگ و ادبیات فارسی است که در ذهن و زبان بزرگان شعر و ادب، در مفاهیم گوناگونی تجلی یافته است. بررسی منشأ و اساس این تمثیل و استخراج مفاهیم گوناگون آن، هدف این جستار است؛ بدین منظور دیوان حافظ به عنوان منبع اصلی، انتخاب شد تا با شاهد مثال هایی از غزلیات وی، تنوع مفاهیم در این تمثیل باز نموده شود. حاصل این پژوهش نشان داد که حافظ به منظور آرایش کلام و تقویت معانی، 25 بار، ترکیب آب حیات و مترادف های آن را به کار برده است و در آن کاربردها، با استفاده از استدلال های خیالی، مفاهیمی چون می، لب و دهان یار، قدرت بیان شاعر و شعر او، حالات عرفانی و واردات غیبی، شاهد و هوای منزل یار را اراده کرده است. Manuscript profile -
Article
29 - بن مایه‌های تعلیمی صور خیال (تشبیه) در شعر انقلاب اسلامیJournal of Pedagogic and Lyric in Persian Language and Literature Studies Quarterly , Issue 1 , Year , Summer 2013بی‌شک، شاعر انقلاب در هر یک از زمینه‌های شعری به نوشتن و آفریدن گرایشی ذاتی داشته است و دیدش نسبت به انسان، جهان، مذهب، طبیعت و ... دگرگون گشته است. در شعر بیش از هر چیز، شاعر در پی حس کردن مفاهیم انتزاعی برای مخاطب است که در این روند از کارکردهای فراوانی بهره جسته است. Moreبی‌شک، شاعر انقلاب در هر یک از زمینه‌های شعری به نوشتن و آفریدن گرایشی ذاتی داشته است و دیدش نسبت به انسان، جهان، مذهب، طبیعت و ... دگرگون گشته است. در شعر بیش از هر چیز، شاعر در پی حس کردن مفاهیم انتزاعی برای مخاطب است که در این روند از کارکردهای فراوانی بهره جسته است. مثلاً کارکرد رنگ یا تعبیرات و اصطلاحات جدیدی که با تعاملات فرهنگی نو پدید وارد شعر شده‌اند. در این راستا استفاده از صور خیال با بن مایه های تعلیمی ـ اخلاقی یکی از مهمترین دست مایه‌های شعرای این دوره بوده است. در این مقاله ضمن اشاره به دگردیسی ساختاری صور خیال در شعر انقلاب اسلامی، به بررسی بن مایه‌های آن نیز پرداخته میشود. بن مایه‌های تعلیمی صور خیال در شعر انقلاب را عناصری همانند باورها و اعتقادات، عناصر انقلابی، عناصر خاص فرهنگ شهادت و ... در بر گرفته است. Manuscript profile -
Article
30 - سیری در احوال وآثار میرزا شوقیJournal of Pedagogic and Lyric in Persian Language and Literature Studies Quarterly , Issue 5 , Year , Winter 2014در میان شاعران ایرانی، فحول و بزرگانی داریم، که به خلق آثار ارزشمندی همچون گویش‌ها و لهجه‌های محلّی خود پرداخته‌اند. میرزا شوقی را باید از جمله‌ی این سخنوران دانست، که به رغم جایگاه ویژه اش در نزد اهالی بهبهان و کهگیلویه، در پهنه‌ی ادب فارسی چندان شناخته نیست. در این مق Moreدر میان شاعران ایرانی، فحول و بزرگانی داریم، که به خلق آثار ارزشمندی همچون گویش‌ها و لهجه‌های محلّی خود پرداخته‌اند. میرزا شوقی را باید از جمله‌ی این سخنوران دانست، که به رغم جایگاه ویژه اش در نزد اهالی بهبهان و کهگیلویه، در پهنه‌ی ادب فارسی چندان شناخته نیست. در این مقاله تلاش گردیده، تا در حد توان به شرح حال، آثار و طرز سخنوری این شاعر پرداخته شود. گفتنی است که آنچه انگیزه‌ی نگارش این مقاله را فراهم آورده است، علاوه بر اهمیّت جایگاه این شاعر در گویش بهبهانی و لری، مسأله‌ی پیش آهنگی وی در تلاش برای سرودن نخستین نمونههای شعر در قالب‌های تازه است، که تا کنون مورد غفلت بوده است. برای رعایت اختصار به شرحی کوتاه در این باره پرداخته و پژوهش‌های تکمیلی را به عهده‌ی ادیبان ارجمند گذاشته میشود. Manuscript profile -
Article
31 - نقش عناصر تعلیمی در دگردیسی قالب مثنوی در شعر انقلابJournal of Pedagogic and Lyric in Persian Language and Literature Studies Quarterly , Issue 4 , Year , Autumn 2013شعر انقلاب هر چند عمدتاً در حوزه قالب های شناخته شده کلاسیک و نو حرکت کرده است اما فضاهایی تازه و درون مایه ای متفاوت با پیشینه ریشه دار خویش آفریده است. نگاه به انسان و جهان و حرکت در قلمروی اندیشه ها و مضامین مذهبی به گونه ای در شعر انقلاب دیده می شود، که هرگز تا این Moreشعر انقلاب هر چند عمدتاً در حوزه قالب های شناخته شده کلاسیک و نو حرکت کرده است اما فضاهایی تازه و درون مایه ای متفاوت با پیشینه ریشه دار خویش آفریده است. نگاه به انسان و جهان و حرکت در قلمروی اندیشه ها و مضامین مذهبی به گونه ای در شعر انقلاب دیده می شود، که هرگز تا این گستردگی و عمق در سروده های قبل از انقلاب و حتی دوره های دوردست ادبیات ما سابقه نداشته است. توجه به عناصر ارزشی، اخلاقی، تعلیمی، پیوند با تاریخ، تلمیح و تطابق تاریخی حتی خارج از مرز جغرافیایی و تکریم از انقلابیون، بنیادی ترین عوامل نوپردازی در قالب ها هستند. نوگرایی در شعر انقلاب و پس از آن تغییر در زبان و تعبیرات و تازگی مضامین و اندیشه با حفظ قالب بوده است. پیوستگی معنایی در قالب های کهن پس از انقلاب و انسجام در نظم عمومی تازگی دارد. بنیان های عقیدتی انقلاب، در قالب موجب رواج اصطلاحات رایج فرهنگ دینی شد و این امر خود راه گشای بسیاری از نوآوری ها در قلمروی تعبیرات و ارتباط های واژگانی بود. Manuscript profile -
Article
32 - بررسی بن مایه های تعلیمی و اخلاقی رمان سووشونJournal of Pedagogic and Lyric in Persian Language and Literature Studies Quarterly , Issue 1 , Year , Spring 2014سووشون یک رمان تاریخی- سیاسی، با نثری دقیق و محکم است. این اثر از نظر فن داستان نویسی و پرورش درون مایه بسیار قوی و همچنین اولین داستانی است که شخصیّت محوری آن یک زن می باشد. در این رمان موضوعات مختلف همانند مسایل اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، تاریخی، تعلیمی و حماسی با هم ترک Moreسووشون یک رمان تاریخی- سیاسی، با نثری دقیق و محکم است. این اثر از نظر فن داستان نویسی و پرورش درون مایه بسیار قوی و همچنین اولین داستانی است که شخصیّت محوری آن یک زن می باشد. در این رمان موضوعات مختلف همانند مسایل اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، تاریخی، تعلیمی و حماسی با هم ترکیب شده اند و اثری جاودانه را خلق کرده اند. هر چند در اغلب پژوهش ها و نقد ها این رمان از حیث سیاسی مورد بررسی قرار گرفته اما جنبه تعلیمی آن به قدری قوی است که می توان این اثر را در زمره یکی از آثار تعلیمی قرار داد. در واقع ندای پس زمینه سووشون، ندایی آگاه ساز، تذکر دهنده و تعلیم گرایانه است. بر همین اساس در این پژوهش به بررسی جنبه های تعلیمی رمان سووشون پرداخته خواهد شد. Manuscript profile -
Article
33 - بن مایه‌های تعلیمی دین از دید جلال آل احمدJournal of Pedagogic and Lyric in Persian Language and Literature Studies Quarterly , Issue 5 , Year , Winter 2012دین اسلام دینی است جهانی و برخوردار از یک سلسله عناصر تعلیمی، امور اعتقادی و مقررات اخلاقی و عملی است که به کار بستن آنها سعادت و نیک‌بختی انسان را در دنیا و آخرت تأمین میکند. مقررات تعلیمی دین اسلام که از جانب آفریدگار جهان فرستاده شده به گونه‌ای است که هر فردی از افر Moreدین اسلام دینی است جهانی و برخوردار از یک سلسله عناصر تعلیمی، امور اعتقادی و مقررات اخلاقی و عملی است که به کار بستن آنها سعادت و نیک‌بختی انسان را در دنیا و آخرت تأمین میکند. مقررات تعلیمی دین اسلام که از جانب آفریدگار جهان فرستاده شده به گونه‌ای است که هر فردی از افراد بشر و هر جامعه‌ای از جامعه‌های انسانی که آنها را به کار بندد، بهترین شرایط زندگی و مترقی‌ترین کمال انسانی برایش فراهم خواهد شد. جلال آل احمد یکی از برجسته‌ترین روشن‌فکرانی است که در زمینه‌های گوناگون از جمله غرب‌زدگی، دین، حقوق زنان، دولت، روشن‌فکری و... صاحب نظر بوده و قلم‌فرسایی کرده است. اینمقالهمی‌کوشدتادیدگاه و تلقیجلالآل احمد راازدین، عللوریشه‌هایپدیدارتاریخی آنونیزفهمویازبنیان‌های تعلیمی آن کهنقشیاساسی درشکل گیری پاردایم فکری جامعه آن روز ایرانیان داشت مورد نقد و بررسی قرار دهد Manuscript profile -
Article
34 - بازنمایی تمثیل و نماد در گل و گیاه در دیوان صائب تبریزیJournal of Pedagogic and Lyric in Persian Language and Literature Studies Quarterly , Issue 2 , Year , Summer 2016این شاعر خوش طبع با استفاده از عناصر زیبایی شناختی در گل‌ها و گیــاهان، به خلق ایمــاژهای ذهنی، سمبل‌ها، تشبیهات مرکب به نحو بسیار بدیعی پرداخته و در کشف وجه شبه‌های زیبا هنرمندی و دقت بسیار از خود نشان داده است. مهمترین عنصر ادبی در شعر صائب تمثیل می‌باشد که بیشتر به Moreاین شاعر خوش طبع با استفاده از عناصر زیبایی شناختی در گل‌ها و گیــاهان، به خلق ایمــاژهای ذهنی، سمبل‌ها، تشبیهات مرکب به نحو بسیار بدیعی پرداخته و در کشف وجه شبه‌های زیبا هنرمندی و دقت بسیار از خود نشان داده است. مهمترین عنصر ادبی در شعر صائب تمثیل می‌باشد که بیشتر به صورت اسلوب معادله رابطه‌ی تشبیهی بین دو مصراع بر قرار میکند. در این صورت یک مصراع باید معقول و دیگری محسوس باشد. از دیگر صور بلاغی موجود در شعر صائب، پارادوکس، ایهام، کنایه، مجاز و ... می‌باشد که در این مجموعه نمونههای فراوانی از آنها عرضه شده است. بنابراین باید گفت، صائب در غزلیات خود نوآوری‌های چشم گیری در حوزه‌ی بیان و بدیع داشته و توانسته است با پیوند انسان و طبیعت مضامینی نو و زیبا را بیافریند. Manuscript profile -
Article
35 - بررسی و نقد تمثیل‌های حماسی و اسطورهای در شعر محمد بیابانیJournal of Pedagogic and Lyric in Persian Language and Literature Studies Quarterly , Issue 2 , Year , Winter 2019محمد بیابانی یکی از شاعران نوپرداز معاصر به مقولة تمثیل نگاهی ویژه دارد و در اشعار خود کوشیده است تا با استفاده از عناصر بیانی به ویژه تمثیل برحسن تأثیر و زیبایی کلام خود بیفزاید. از این رو، در این پژوهش که به شیوة توصیفی- تحلیلی انجام پذیرفته، تمثیل‌های حماسی و اسطوره Moreمحمد بیابانی یکی از شاعران نوپرداز معاصر به مقولة تمثیل نگاهی ویژه دارد و در اشعار خود کوشیده است تا با استفاده از عناصر بیانی به ویژه تمثیل برحسن تأثیر و زیبایی کلام خود بیفزاید. از این رو، در این پژوهش که به شیوة توصیفی- تحلیلی انجام پذیرفته، تمثیل‌های حماسی و اسطورهای به کاررفته در سروده‌های بیابانی و اهداف و شیوه‌های کاربرد آنها در این سرودهها بررسی و توصیف شده است. هدف از این پژوهش آن است که دانسته شود شاعر این تمثیل‌های حماسی و اسطورهای را چگونه و با چه هدف‌هایی در سروده‌های خویش به کار گرفته و این اشاره‌ها و تناسب‌های ذهنی چه تأثیری در پرورش معانی و مفاهیم مورد نظر شاعر داشته است. بدین منظور، این مفاهیم اسطورهای و اشاره‌های داستانی را در سه بخش تمثیل‌های حماسی و اسطورهای ایرانی، اشارات و تلمیحات اسلامی، دسته بندی و بررسی نموده‌ایم که در این میان، تمثیل‌های حماسی و اسطوره‌های ایرانی سهم بسیار چشمگیری در سروده‌های شاعر داشته است. این تمثیل‌های حماسی و اساطیری با اهداف گوناگون در شعر بیابانی به کار رفته است؛ شاعر برای پرورش معانی و مفاهیم مورد نظر خود و اغلب برای بیان مفاهیم و مسائل سیاسی و اجتماعی روزگار خویش از آنها بهره گرفته است. بهره گیری از این تمثیل‌های حماسی و اسطورهای، زبان و بیان شعری او را نیز تشخّص و ویژگی بخشیده و بر قدرت تأثیر و القای آن افزوده است. Manuscript profile -
Article
36 - جایگاه گونه‌های تمثیل در حکایات تمثیلی مصیبت‌نامه عطارJournal of Pedagogic and Lyric in Persian Language and Literature Studies Quarterly , Issue 2 , Year , Summer 2017قهرمان مصیبت نامه سالک فکرت است که به دنبال شناخت حقیقت است. آنچه در مصیبت نامه نشان داده شده تلاش روح و فکر آدمی در جهت پی بردن به حقیقت و کنه معنی وجودی خداست که آن را در خود می‌یابد. در لابه لای این حکایات تمثیلی مواردی نغز از تشبیه، تمثیل، مثل، استعاره تمثیلیه و اسل Moreقهرمان مصیبت نامه سالک فکرت است که به دنبال شناخت حقیقت است. آنچه در مصیبت نامه نشان داده شده تلاش روح و فکر آدمی در جهت پی بردن به حقیقت و کنه معنی وجودی خداست که آن را در خود می‌یابد. در لابه لای این حکایات تمثیلی مواردی نغز از تشبیه، تمثیل، مثل، استعاره تمثیلیه و اسلوب و معادله به چشم می‌خورد. در این تحقیق محققان در پی یافتن آنند که عطار در مصیبت نامه چگونه از تمثیل بهره برده و از چه انواعی بهره گرفته است، انواع تمثیل چه تأثیری در بیان شاعر داشته، ساختار تمثیل در حکایات تمثیلی مصیبت نامه چگونه است به شیوه کتابخانه‌ای و از طریق فیش برداری به توصیف و تحلیل داده‌ها پرداخته شده است. Manuscript profile -
Article
37 - بررسی زادگاه شیرینJournal of Pedagogic and Lyric in Persian Language and Literature Studies Quarterly , Issue 1 , Year , Spring 2014اگرچه در باب زادگاه شیرین نظریات مختلفی وجود دارد، اما تأمل در متون تاریخی و تحقیقات پژوهشگران معاصر، نشان می‌دهد که در میان سرایندگان خسرو و شیرین، نخستین شاعری که از شیرین به عنوان شاه زاده ای ارمنی یاد میکند، نظامی گنجوی است. با توجه به جایگاه بلندی که نظامی در گستر Moreاگرچه در باب زادگاه شیرین نظریات مختلفی وجود دارد، اما تأمل در متون تاریخی و تحقیقات پژوهشگران معاصر، نشان می‌دهد که در میان سرایندگان خسرو و شیرین، نخستین شاعری که از شیرین به عنوان شاه زاده ای ارمنی یاد میکند، نظامی گنجوی است. با توجه به جایگاه بلندی که نظامی در گسترة شعر، ادب و تاریخ دارد و این که بیهقی‌وار در آنچه می‌نویسد برای خود مسؤولیتی عظیم قایل است و راست گویی را مایة حشمت و کژگویی را سبب بی‌قدری سخن می‌داند؛ به سادگی نمی‌توان به نادرستی سروده‌هایش حکم داد. در این جستار، با استناد به روابط دیرینة ایران و ارمنستان، متون تاریخی، یافته های پژوهشگران و روایت نظامی از خسرو و شیرین، به نظر می‌رسد که نه تنها ارمنی بودن شیرین بی پایه و بی اساس نمی‌نماید، بلکه شواهد و قراینی این نظریه را تقویت می‌بخشد. Manuscript profile -
Article
38 - بازتاب نقش تمثیلی موجودات فراطبیعی در اسطوره و شاه نامهJournal of Pedagogic and Lyric in Persian Language and Literature Studies Quarterly , Issue 4 , Year , Autumn 2019اسطوره، تعریف دقیق، جامع و مانعی ندارد. صاحب نظران تعریف های متفاوتی از آن ارایه کرده اند، اما چون در گذشته کتابت و نوشتار وجود نداشته، به طریق نقل، سینه به سینه از پدران به فرزندان منتقل شده است. اسطوره جلوه ای نمادین و تمثیلی از ارزش ها و باورهای یک فرهنگ است و ریشه د Moreاسطوره، تعریف دقیق، جامع و مانعی ندارد. صاحب نظران تعریف های متفاوتی از آن ارایه کرده اند، اما چون در گذشته کتابت و نوشتار وجود نداشته، به طریق نقل، سینه به سینه از پدران به فرزندان منتقل شده است. اسطوره جلوه ای نمادین و تمثیلی از ارزش ها و باورهای یک فرهنگ است و ریشه در اندیشه ی ماورایی دارد که اعمال و ارزش های پهلوانی یک قوم را برای تبیین جهان بازگو می کند. از دیرباز تاکنون اسطوره ها در ذهن و زبان مردم یک سرزمین جای گاهی ویژه داشته و مردم بر این باور بوده اند که داشتن اساطیر، سند بزرگی و برتری آنان بر همسایگان و رقیبان بوده است. در حکایت های شاه نامه و اساطیر، ظهور نقش تمثیلی و نمادین بسیاری از موجودات صاحب شعور و اراده محرز است. این موجودات از نظر خلقت با انسان یکسان هستند. اما آن چه آن ها را متمایز می کند نمودشان است. در اساطیر پیش به ویژه شاه نامه: رخش، سمیرغ، اژدها و ... نمود شخصیتی دارند؛ یعنی پهلوانان با آنان سخن می گویند. آن ها گاه راه را به پهلوان نشان می دهند و زمانی آنان را از رفتن به راهی باز می دارند. فردوسی با پندار آرایه ی تشخیص و تمثیل، زیباترین صور خیال را در شاه نامه به تصویر کشیده است. Manuscript profile -
Article
39 - بررسی تمثیلی زیبایی درون و برون از دیدگاه مولوی و حافظJournal of Pedagogic and Lyric in Persian Language and Literature Studies Quarterly , Issue 2 , Year , Summer 2018شاعران و نویسندگان ایرانی، در طول تاریخ ادب فارسی، همواره از انواع تمثیل برای بیان مفاهیم عرفانی و اخلاقی خود استفاده کرده‌اند. تمثیل، یکی از ابزارهایی است که علاوه بر التذاذ ادبی که در خواننده ایجاد میکند،حسّ عاطفی هم در او برمی‌انگیزاند و مفاهیم شعری را چنان بر دل و Moreشاعران و نویسندگان ایرانی، در طول تاریخ ادب فارسی، همواره از انواع تمثیل برای بیان مفاهیم عرفانی و اخلاقی خود استفاده کرده‌اند. تمثیل، یکی از ابزارهایی است که علاوه بر التذاذ ادبی که در خواننده ایجاد میکند،حسّ عاطفی هم در او برمی‌انگیزاند و مفاهیم شعری را چنان بر دل و جان او می‌نشاند که گویی نقش بر سنگ است. حافظ و مولوی برای بیان مفاهیم اخلاقی و عرقانی از انواع تمثیل استفاده کرده‌اند؛ مولوی بیشتر از تمثیل‌های داستانی؛ اسلوب معادله و ارسال مثل؛ و حافظ از تمثیل‌های ارسال مثل و اسلوب معادله برای بیان تفاوت زیبایی درون با بیرون استفاده کرده‌اند.حافظ زیبایی درون را به آن و لطیفه‌ی غیبی تعبیر میکند و مولوی با آوردن حکایت تمثیلی، زیبایی درون را که از پاکی دل و معرفت سرچشمه می‌گیرد بر زیبایی ظاهری که صفا و پاکی دل در آن هیچ دخالتی ندارد، ترجیح می‌دهد. Manuscript profile -
Article
40 - نقش عناصر تعلیمی در تحول ساختاری و محتوایی قالب شعر انقلابJournal of Pedagogic and Lyric in Persian Language and Literature Studies Quarterly , Issue 2 , Year , Autumn 2013شعر امروز ایران در حال طی کردن مرحله گذر و به عبارت دیگر در حال دگردیسی است. اگر شعر امروز را تداوم زاینده و پوینده شعر کهن بدانیم، این شعر حتی در سرکش ترین حالات هم دنباله روی شعر سنتی و کهن است. اما تحولات صنعتی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و ... خواه ناخواه تأثیر گذار است Moreشعر امروز ایران در حال طی کردن مرحله گذر و به عبارت دیگر در حال دگردیسی است. اگر شعر امروز را تداوم زاینده و پوینده شعر کهن بدانیم، این شعر حتی در سرکش ترین حالات هم دنباله روی شعر سنتی و کهن است. اما تحولات صنعتی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و ... خواه ناخواه تأثیر گذار است. ادبیات به عنوان کاربردی ترین هنر متأثر از این تحولات است و بی شک شاعر انقلاب در هر یک از زمینه های شعری با نو شدن و نوآفریدن گرایش ذاتی داشته است. آنچه در شعر انقلاب عامل اصلی تحولات لفظی و معنایی در قالب است روی آوری شعرا به بیان مسایل تعلیمی، اخلاقی و ارزشی است که استفاده از آنها به ناچار شاعر را به سوی دگردیسی در ساختار، واژگان، زبان، صور خیال، اندیشه و قالب شعر پیش برده است. در این مقاله از عوامل تحول ساز در زمینه های لفظی و معنایی یکی از قالب های رایج شعر انقلاب، یعنی غزل سخن به میان می آید. از میان قالب های سنّتی، غزل بیش ترین کاربرد را در شعر انقلاب داشته و حجم غزل های سروده شده نسبت به قالب های دیگر بیشتر است. نوآوری شاعران این دوره در غزل سرایی، غزل این دوره را با ویژگی هایی همراه کرده است. Manuscript profile -
Article
41 - بررسی مؤلفه‌های تمثیلی رمان عاشقانه‌های یونس در شکم ماهی از جمشید خانیانJournal of Pedagogic and Lyric in Persian Language and Literature Studies Quarterly , Issue 4 , Year , Autumn 2018ادبیات پایداری به معنای خاص، یکی از انواع ادبی است که در ایران عمر کوتاهی دارد و داستان‌ها و رمان‌های زیادی در این نوع نوشته شده که در آن، نویسنده تمثیل و نماد را دستمایه‌ی بیان خود کرده و اثرش را خلق میکند. تمثیل شامل چیزی گنگ، ناشناخته و پنهان از ماست که در عصر جدید Moreادبیات پایداری به معنای خاص، یکی از انواع ادبی است که در ایران عمر کوتاهی دارد و داستان‌ها و رمان‌های زیادی در این نوع نوشته شده که در آن، نویسنده تمثیل و نماد را دستمایه‌ی بیان خود کرده و اثرش را خلق میکند. تمثیل شامل چیزی گنگ، ناشناخته و پنهان از ماست که در عصر جدید و در نقد سبک شناسانه‌ی یک اثر به عنوان رمزگان از آن یاد میشود و حتی می‌تواند سبک یک نویسنده را دربرگیرد. در سبکشناسی لایه‌ای، که از شیوه‌های نوین سبکشناسی به‌حساب می‌آید، بافت موقعیتی را به‌عنوان کلان لایه مد‌نظر قرار داده و متن را به خرد‌لایه‌هایی تجزیه می‌کنیم. سپس با بررسی آنها به جستجو در ویژگیهای شاخص و پربسامد می‌پردازیم که در نهایت منجر به کشف ایدئولوژی میشود. در این مطالعه، که به روش توصیفی تحلیلی محتوا انجام شده، ابتدا با توجه به بافت موقعیتی، رمان عاشقانه‌های یونس در شکم ماهی از جمشید خانیان را که یکی از آثار تمثیلی خلق شده در ادبیات پایداری است به خرد‌لایه‌های واژگانی، نحوی و بلاغی تجزیه کرده و سپس به بررسی سبک‌شناسانه آن پرداخته می شود. یافته‌ها حاکی از آن است که ایدئولوژی نویسنده در لایه‌ی نحوی نهفته است؛ چرا که این داستان تمثیلی است و معمولاً تمثیل در لایه‌ی نحوی نمود پیدا میکند. او با آوردن یک نمونه‌ی عالی، بهترین نوع عشق را سیروسلوک و حرکت از عشق زمینی به عشق آسمانی می‌داند؛ سپس با بهره‌گیری از رمزگان و تمثیل، مخاطب را به تأویل و تفکر وا می‌دارد و سبکی تمثیلی را برای رمانش رقم می زند. Manuscript profile -
Article
42 - بررسی نوستالژی عشق، هجران و حرمان در چهارپارۀ "قفل طلا"ی حمیدی شیرازی با تکیه بر عنصر تمثیل و شواهد تمثیلیJournal of Pedagogic and Lyric in Persian Language and Literature Studies Quarterly , Issue 5 , Year , Winter 2016در بررسی‌‌های ادبی، نوستالژی به شیوهای از نگارش گفته میشود که بر پایۀ آن، شاعر یا نویسنده در سرودهها یا نوشته‌‌های خویش، گذشته‌‌ای را که در نظر دارد یا سرزمینی که یاد‌‌هایش را در دل دارد، حسرت آمیزانه و درد آلود ترسیم میکند و به قلم می‌‌کشد. حسرت، یاد گذشته، دل Moreدر بررسی‌‌های ادبی، نوستالژی به شیوهای از نگارش گفته میشود که بر پایۀ آن، شاعر یا نویسنده در سرودهها یا نوشته‌‌های خویش، گذشته‌‌ای را که در نظر دارد یا سرزمینی که یاد‌‌هایش را در دل دارد، حسرت آمیزانه و درد آلود ترسیم میکند و به قلم می‌‌کشد. حسرت، یاد گذشته، دل تنگی، غم غربت، درد جدایی و هجران و... از شاخصه‌‌های نوستالژی است. یکی از شاعران بزرگ معاصر که در اشعار رمانتیک و نوستالژیک خویش، نمونههای قابل توجهی از نوستالژی عشق، هجران و حرمان دارد، مهدی حمیدی شیرازی (1365-1293 خورشیدی) است. در این مقاله تلاش شده است با تکیه بر عنصر تمثیل و شواهد تمثیلی، نوستالژی عشق و هجران معشوق در یکی از اشعار زیبای حمیدی شیرازی مورد بررسی و تحلیل قرارگیرد. Manuscript profile -
Article
43 - کاربرد نماد و تمثیل در شعر عطار نیشابوریJournal of Pedagogic and Lyric in Persian Language and Literature Studies Quarterly , Issue 1 , Year , Summer 2019عطار نیشابوری، شاعر و عارف بزرگ قرن ششم و هفتم، معانی و مضامین بلند عرفانی را به بهترین وجه در قالب نماد و تمثیل ارائه می‌دهد. او در چهار اثر معروف خود (منطق الطیر، مصیبت نامه، الهی نامه و اسرار نامه) رمز و نماد را پایه و اصل داستانهایش قرار داده است. بازیگران صحنه‌های Moreعطار نیشابوری، شاعر و عارف بزرگ قرن ششم و هفتم، معانی و مضامین بلند عرفانی را به بهترین وجه در قالب نماد و تمثیل ارائه می‌دهد. او در چهار اثر معروف خود (منطق الطیر، مصیبت نامه، الهی نامه و اسرار نامه) رمز و نماد را پایه و اصل داستانهایش قرار داده است. بازیگران صحنه‌های او نماد و تمثیلی هستند که هدف والای این شاعر را به بهترین وجه آراسته‌اند. تمثیل‌های به کار رفته در آثار عطار، گزارشگر احساسات و تجربه‌های اوست. و برای وصول به اهداف واقعی خود برای وصول به اهداف واقعی خود با بیان تمثیلی و غیر مستقیم از تلخی و گزندگی پند می‌کاهد. در این نوشتار نویسندگان جهت ضرورت تحقیق با محور قراردادن چهار اثر عطار به تشریح توصیفی مبنی بر تجزیه و تحلیل نمادها و تمثیل‌های به کار رفته در شعر این شاعر پرداخته است. Manuscript profile -
Article
44 - نگرشی به تمثیل در ادبیات تعلیمیJournal of Pedagogic and Lyric in Persian Language and Literature Studies Quarterly , Issue 5 , Year , Winter 2016تمثیل که شاخه ای از تشبیه است ذکر روایتی است به شعر یا نثر که مفهوم واقعی آن را از طریق برگرداندن اشخاص و حوادث به صورت هایی غیر از آنچه که در ظاهر دارند حاصل می شود یا بیان داستان و حدیثی است به طریق ذکر مثال و مثل در اصطلاح ادبی نوع خاصی است که آن را به فارسی داستان ( Moreتمثیل که شاخه ای از تشبیه است ذکر روایتی است به شعر یا نثر که مفهوم واقعی آن را از طریق برگرداندن اشخاص و حوادث به صورت هایی غیر از آنچه که در ظاهر دارند حاصل می شود یا بیان داستان و حدیثی است به طریق ذکر مثال و مثل در اصطلاح ادبی نوع خاصی است که آن را به فارسی داستان (دستان) می گویند و مثل و افسانه در معنی وجاهت اشتراک دارند. ادبیات تعلیمی، نوشته ها و آثاری است که برای خواننده و دریافت کننده پیام، دانش و معارفی را بیان کند و یا تعلیماتی از قبیل علوم فلسفی، مذهبی و دیگر علوم را نشان دهد. در طول سالیان گذشته و قرن هایی که بر ادبیات فارسی گذشته، آثار بسیاری در ادبیات تعلیمی همراه با تمثیل در شعر و نثر پدید امده است که هر کدام دریایی از معارف را به همراه دارد امّا در تصّور ادب فارسی نیز آثاری یافت می شود که هر از چندی در تاریخ ادبیات فارسی در زمرة ادب تعلیمی قرار می گیرد امّا داخل در ادبیات نیست که باید این آثار را نظم تعلیمی بنامیم. Manuscript profile -
Article
45 - عشق در هفت اورنگ جامی با تکیه بر یوسف و زلیخا و لیلی و مجنون ویJournal of Pedagogic and Lyric in Persian Language and Literature Studies Quarterly , Issue 5 , Year , Winter 2015عشق و محبت از اساسی ترین مباحث عرفان نظری و عملی است. در واقع، تجلّی عشق است که تمام مراتب خلقت را ایجاد می کند و به ظهور می رساند و در مسیر کمالیّه موجودات به سوی حق نیز همین عشق است که ایجاد حرکت و کمال می کند و مرتبه به مرتبه، آن ها را تا خود حق می رساند. بحث عشق در Moreعشق و محبت از اساسی ترین مباحث عرفان نظری و عملی است. در واقع، تجلّی عشق است که تمام مراتب خلقت را ایجاد می کند و به ظهور می رساند و در مسیر کمالیّه موجودات به سوی حق نیز همین عشق است که ایجاد حرکت و کمال می کند و مرتبه به مرتبه، آن ها را تا خود حق می رساند. بحث عشق در ادبیات فارسی دامنه ی گسترده ای دارد. داستان عشق لیلی و مجنون از جمله منظومه های غنایی فارسی است که از دیر باز مورد استقبال نویسندگان و شعرای فارسی زبان و غیر آن گرفته است، همچنین داستان یوسف و زلیخا نیز از جمله داستان هایی است که در ادبیات فارسی بازنمودی گسترده داشته است. غور و تفکّر نمود در هر یک از این داستان ها یعنی قصه ی عشق لیلی و مجنون و یوسف و زلیخا هر یک جان و روحی دوباره به کالبد آدمی می بخشد و آیینه ی زنگار گرفته ی درون را صیقل می دهد. جامی در تعریف عشق به این نتیجه رسیده که دل سراپرده عشق است و آن دلی که از عشق بی بهره است جسمی بی حیات است. وی معتقد است که جهـان و هر چه در اوست از نفخه ی عشـق آفریده شده است او عشق را گوهر و اکسیر حیات می داند که باعث سرزندگی و سازندگی آدمی است و همگان را به عشق ورزی ترغیب می کند. Manuscript profile -
Article
46 - گفت و گو و شخصیت‌پردازی نمایشی در منظومه غنایی خسرو و شیرین نظامیJournal of Pedagogic and Lyric in Persian Language and Literature Studies Quarterly , Issue 5 , Year , Winter 2015منظومه خسرو و شیرین نظامی به عنوان نمونه‌ای عالی از ادب غنایی فارسی، ابعاد مختلفی از نوع نمایشی را در خود جای داده است. خسرو و شیرین نظامی از جهت گفت و گو و شخصیت‌پردازی بسیار غنی است، چه آنجا که دیالوگ مطرح میشود و چه در قسمت‌هایی که وجود مونولوگ ایجاب دانسته شده است Moreمنظومه خسرو و شیرین نظامی به عنوان نمونه‌ای عالی از ادب غنایی فارسی، ابعاد مختلفی از نوع نمایشی را در خود جای داده است. خسرو و شیرین نظامی از جهت گفت و گو و شخصیت‌پردازی بسیار غنی است، چه آنجا که دیالوگ مطرح میشود و چه در قسمت‌هایی که وجود مونولوگ ایجاب دانسته شده است. در این مقاله شده است با آوردن نمونه‌هایی از داخل متن به بررسی و تحلیل شخصیت‌ها و مکالمات آنها در این اثر بپردازد و در نهایت به خوانندگان این باور داده شود که نمایشی بودن یک اثر با ادبی بودن آن منافاتی ندارد، خواه از نوع ادب غنایی باشد یا سایر انواع آن. Manuscript profile -
Article
47 - نقش عناصر تعلیمی در دگرگشت زبان شعر انقلابJournal of Pedagogic and Lyric in Persian Language and Literature Studies Quarterly , Issue 5 , Year , Winter 2015انقلاب سال 57 بزرگ ترین حادثه بعد از انقلاب مشروطه در تاریخ ایران به شمار می رود. هر انقلابی در بطن خود علاوه بر مسایل و موضوعات گوناگونی که با خود همراه دارد، به یک تجربه ادبی جدید نیز منجر می شود. هر چند عده ای معتقدند شعر پس از انقلاب به سوی نوعی دگردیسی (نه نوآوری) Moreانقلاب سال 57 بزرگ ترین حادثه بعد از انقلاب مشروطه در تاریخ ایران به شمار می رود. هر انقلابی در بطن خود علاوه بر مسایل و موضوعات گوناگونی که با خود همراه دارد، به یک تجربه ادبی جدید نیز منجر می شود. هر چند عده ای معتقدند شعر پس از انقلاب به سوی نوعی دگردیسی (نه نوآوری) حرکت کرده است اما قالب های سنتی در هم نشینی با قالب های نوین شعر ایران از لحاظ آرمان، عواطف و رویکرد به دگرآفرینی های ساختار صور خیال، قالب و ... توانسته است روندی پیشرو داشته باشد. یکی از مهم ترین تحولاتی که در شعر دوره انقلاب اسلامی علاوه بر موارد فوق به وقوع پیوسته است، بی شک دگردیسی در زبان شعراست. از آن جا که محور اغلب تفکرات شعراء در اطراف قطبی جدید از عناصر تعلیمی، اخلاقی، ارزش ها و آیین های نو پرسه می زند، لذا فرهنگ و آداب برخاسته از چنین خواهش هایی به شکل های گوناگون در زبان شعر انقلاب تبلور یافته و آن را دچار تحول و دگرگونی کرده است. Manuscript profile -
Article
48 - یکسانی های محتوایی غزلیات و مثنوی «دستورنامه» نزاری قهستانیJournal of Pedagogic and Lyric in Persian Language and Literature Studies Quarterly , Issue 5 , Year , Winter 2015ادب تعلیمی همواره یکی از گسترده ترین عرصه های هنرنمایی بسیاری از سخنوران و پدیدآورندگان آثار ادبی بوده است، که به واسطه ی خلاقیت و جاذبه ی سخن، به آموزه ها و تعالیم خویش اثربخشی و توان نفوذ ده چندان در دل مخاطبان بخشیده اند. منظومه ی دستورنامه نزاری قهستانی، مثنوی کوتاه Moreادب تعلیمی همواره یکی از گسترده ترین عرصه های هنرنمایی بسیاری از سخنوران و پدیدآورندگان آثار ادبی بوده است، که به واسطه ی خلاقیت و جاذبه ی سخن، به آموزه ها و تعالیم خویش اثربخشی و توان نفوذ ده چندان در دل مخاطبان بخشیده اند. منظومه ی دستورنامه نزاری قهستانی، مثنوی کوتاهی است که به ظاهر در شرح آداب و رسوم باده نوشی و به انگیزه ی تعلیم و اندرز فرزندانش سروده است. اما آشنایی با ویژگی های سبکی و محتوایی دیگر سروده های نزاری به ویژه در قالب غزل و دقت و بررسی دگرباره در دستورنامه نشان دهنده ی مشترکات محتوایی فراوانی در میان مضامین غزلیات وی و دستورنامه می باشد؛ که عمدتاً بازتابی از انگیزه ها و خواست های ملامتی نزاری است. پی بردن به این مشترکات، زمینه ی دریافت معانی تازه ای را از این منظومه فراهم می سازد، به گونه ای که می توان گفت: محتوای دستورنامه در واقع بازآفرینی مضامین رایج ملامتی غزل فارسی در قالب مثنوی است. Manuscript profile -
Article
49 - تجلی اشارات عرفانی و اسطورهای در سروده‌های محمد بیابانیIslamic Mysticism , Issue 5 , Year , Winter 2020شعر فارسی متأثر از پشتوانه‌های تاریخی، عرفانی و اسطورهای است. تأثیر این عناصر را در اشعار شاعران معاصر، بیش از دوره‌های دیگر میتوان دید و دلیل آن مردمی بودن شعر امروز است. شعر و اسطوره جدایی ناپذیرند و اسطوره سبب بارور شدن واژه ها و شکوفایی شعر می شود. در قرآن کریم، ب Moreشعر فارسی متأثر از پشتوانه‌های تاریخی، عرفانی و اسطورهای است. تأثیر این عناصر را در اشعار شاعران معاصر، بیش از دوره‌های دیگر میتوان دید و دلیل آن مردمی بودن شعر امروز است. شعر و اسطوره جدایی ناپذیرند و اسطوره سبب بارور شدن واژه ها و شکوفایی شعر می شود. در قرآن کریم، بخش زیادی از مفاهیم در قالب نماد و تمثیل بیان شده است. وجود این تمثیل‌ها در حقیقت نزدیک کنندة هر چه بیشتر مفهوم به ذهن مخاطب است. داستانهای عرفانی نیز که غالباً صورتی تمثیلی یا تأویلی دارند، از این سبک قرآن به‌ویژه در تأویل داستانهای قرآنی بهره برده‌اند. معروف‌ترین داستانهای رمزی در قرآن کریم، داستان پیامبران است که شاعران در آثار خویش به اشارات آن توجه کرده اند و به‌طور صریح یا غیرصریح به رمزگشایی از آن پرداخته‌اند. هدف اصلی این مقاله، پژوهش پیرامون تجلّی اشارات عرفانی و اسطورهای در آثار محمد بیابانی است. بیابانی در آثارش در عین هنجار گریزی و سنّت شکنی، رگه‌هایی از عرفان را دخیل می سازد. با همۀ اصالت و نجابت و سنّت ایرانی بودن، اشعار وی رنگ و بوی تجدد و مرزشکنی و تازگی به خود می گیرد و مفاهیم، مضامین و پیام هایش حتی با درونمایههای عرفانی رنگ تازگی دارد. این مقاله به روش پژوهشی، توصیفی-تحلیلی، به درونمایههای عرفانی اشعار بیابانی می‌پردازد. Manuscript profile -
Article
50 - واکاوی اندیشه های عرفانی عطار نیشابوریIslamic Mysticism , Issue 2 , Year , Summer 2022شیخ فریدالدین عطار نیشابوری (618-540 ه.ق) آفریننده ی مثنوی های بزرگ عرفانی است. منطق الطیر، مصیبت نامه، الهی نامه و اسرار نامه عالی ترین آثار عطار نیشابوری هستند که اندیشه های عرفانی را با زبان رمز در خود جای داده اند. این مقاله با عنوان بررسی اندیشه های عرفانی عطار نیش Moreشیخ فریدالدین عطار نیشابوری (618-540 ه.ق) آفریننده ی مثنوی های بزرگ عرفانی است. منطق الطیر، مصیبت نامه، الهی نامه و اسرار نامه عالی ترین آثار عطار نیشابوری هستند که اندیشه های عرفانی را با زبان رمز در خود جای داده اند. این مقاله با عنوان بررسی اندیشه های عرفانی عطار نیشابوری جهت وصول به اهداف به تبیین اقوال و آرای عطار نیشابوری در باب مسائل گوناگون عرفانی پرداخته است. وجود تناقض ها و پارادوکس های گوناگون، اندیشه ی عرفانی موتوا قبل ان تموتوا، داستان عرفانی شیخ صنعان، بحث توبه، تشبیه و تنزیه ذات اقدس الهی، وحدت وجود همه مباحث عرفانی نابی هستند که در آثار عطار مخصوصاً در چهار اثر ذکر شده به خوبی دیده می شوند. کوشش شده است با ذکر نمونه ها و شواهد شعری و ذکر ابیات و توضیح آن ها بحثی جامع به شیوه ی توصیفی و تحلیلی از این اندیشه ها و مباحث عرفانی ارائه شود. Manuscript profile -
Article
51 - کارکرد تمثیل در انتقال مفاهیم مبتنی بر حکمت و اندرز در داستانهای کودکانۀ دهۀ هشتادزیباییشناسی ادبی , Issue 5 , Year , Winter 2023در ادبیّات و به‌ویژه در ادبیّات کودک و نوجوان، تمثیل، جایگاه ویژه‌ای دارد. بن‌مایۀ تمثیل، همان حکایت است؛ اما در تمثیل، شخصیّت‌های داستان در جایگاه خود ایفای نقش نمی‌کنند؛ بلکه هر شخصیّت، یک قشر خاص در جامعه یا فردی معیّن را نمایندگی میکند. در داستانهای تمثیلی، یک نکت Moreدر ادبیّات و به‌ویژه در ادبیّات کودک و نوجوان، تمثیل، جایگاه ویژه‌ای دارد. بن‌مایۀ تمثیل، همان حکایت است؛ اما در تمثیل، شخصیّت‌های داستان در جایگاه خود ایفای نقش نمی‌کنند؛ بلکه هر شخصیّت، یک قشر خاص در جامعه یا فردی معیّن را نمایندگی میکند. در داستانهای تمثیلی، یک نکتۀ آموزنده و تعلیمی، با به‌کار گرفتن زبان مثال عنوان میشود و با این شیوه، مخاطب، احساس نمی‌کند که از جایگاهی بالاتر یا حتی برابر، مورد خطاب مستقیم و پند و اندرز از روبرو قرار گرفته و علاوه بر این، مفاهیم مورد نظر نویسنده، توسط مخاطب، بهتر درک میشود. اگرچه ظاهر تمثیل، ساده و گاهی بچگانه به نظر می‌رسد، اما از نظر معنا، بسیار عمیق و قابل تأمل است. این شیوه به‌ویژه در مورد ادبیّات کودک و نوجوان بسیار کاربردی و تأثیرگذار است. کودکان با داستانهای تمثیلی، به‌ویژه، از نوع فابل، ارتباط بهتری برقرار می‌کنند و مفاهیم برای آنان قابل درک و لذت‌بخش میشود. در این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی و با ابزار کتابخانه‌ای، کارکرد تمثیل در تعدادی از داستانهای کودکانۀ دهۀ هشتاد برای انتقال مفاهیم حکمت و اندرز مورد کنکاش قرار گرفته است و هر اثر از نقطه‌نظر نحوۀ پردازش داستان، تمثیلی بودن یا نبودن و اشتمال بر اندرزها و نکات حکمی، اخلاقی، معنوی یا اجتماعی بررسی شده است. نتیجۀ پژوهش بیانگر آن است که استفاده از انواع تمثیل و به‌ویژه گونۀ فابل، می‌تواند منجر به آفرینش اثری تعلیمی و مبتنی بر اندرز و حکمت باشد و کاربرد تمثیل، موجبات ایجاد فضایی لذت‌بخش و سرگرم‌کننده را در داستان فراهم می‌آورد. Manuscript profile -
Article
52 - استعاره‌های مفهومی در آثار منثور جبهه و جنگ با رویکرد معناشناختیزیباییشناسی ادبی , Issue 5 , Year , Winter 2023به دلیل ماهیت جنگ در ذهن زنان و مردان، شباهت‌ها و تفاوت‌های قابل توجهی میان استعاره‌های مفهومی و طرحواره‌های به کار رفته در روایت زنانه و مردانه از جنگ وجود دارد. در شکل‌گیری استعاره‌های مفهومی در روایت های زنانه و مردانه از حوزه‌های مبدا مختلفی در روایت های زنانه و مرد Moreبه دلیل ماهیت جنگ در ذهن زنان و مردان، شباهت‌ها و تفاوت‌های قابل توجهی میان استعاره‌های مفهومی و طرحواره‌های به کار رفته در روایت زنانه و مردانه از جنگ وجود دارد. در شکل‌گیری استعاره‌های مفهومی در روایت های زنانه و مردانه از حوزه‌های مبدا مختلفی در روایت های زنانه و مردانه از دفاع مقدس استفاده شده است. معنای فرهنگی دفاع مقدس در روایت‌های زنانه دارای تفاوتهایی با معنای فرهنگی این پدیده در روایت‌های مردانه دارد. پژوهش حاضر مطالعه ای توصیفی- تحلیلی است که با روش کتابخانه ای به بررسی استعاره های مفهومی و طرحواره های فرهنگی در روایت های زنانه و مردانه از دفاع مقدس پرداخته است، محقق در این پژوهش در پی پاسخگویی به این پرسش‌هاست که تفاوت مفهوم‌سازی‌های مردانه و زنانه از جنگ را می توان در قالب نظریۀ استعاره مفهومی و طرحواره‌ها بررسی کرد؟ چه شباهت‌ها و تفاوتهایی میان استعاره‌های مفهومی و طرحواره‌های به کار رفته در روایت زنانه و مردانه از جنگ وجود دارد؟ در شکل‌گیری استعاره‌های مفهومی در روایت های زنانه و مردانه از چه حوزه‌های مبدا استفاده شده است؟ معنای فرهنگی جنگ در روایت‌های زنانه چه تفاوتی با معنای فرهنگی این پدیده در روایت‌های مردانه از جنگ دارد؟ نتایج پژوهش بیانگر آن است که تفاوت های مفهوم‌سازی‌های مردانه و زنانه از جنگ، در قالب نظریه استعاره مفهومی و طرحواره‌ها قابل بررسی هستند. Manuscript profile -
Article
53 - نمادشناسی کهن الگوی سفر در قصۀ عامیانۀ «باغ سیب»فصلنامه تخصصی زبان و ادبیات فارسی , Issue 4 , Year , Autumn 1395قصه‌های عامیانه، بازتابندۀ فرهنگ، سنن و آداب و رسوم یک جامعه است که با واکاوی وتحلیل آن میتوان به سرچشمه‌های باورها و نگرش‌های هر اجتماعی دست یافت، قصۀ باغ سیب یکی از این قصه‌های نمادین و تأویل‌پذیر است. این پژوهش پاسخی به این پرسش است که آیا قصۀ عامیانۀ باغ سیب با نظر Moreقصه‌های عامیانه، بازتابندۀ فرهنگ، سنن و آداب و رسوم یک جامعه است که با واکاوی وتحلیل آن میتوان به سرچشمه‌های باورها و نگرش‌های هر اجتماعی دست یافت، قصۀ باغ سیب یکی از این قصه‌های نمادین و تأویل‌پذیر است. این پژوهش پاسخی به این پرسش است که آیا قصۀ عامیانۀ باغ سیب با نظریۀ تک اسطورهای سفر قهرمان جوزف کمپبل قابل تطبیق است؟ و دیگر اینکه چه نمادها و نشانه‌هایی در آن به‌کار رفته است؟ روش اجرای این پژوهش، توصیفی- تحلیلی و بهره‌مند از منابع کتابخانه‌ای است. این قصه طرحی ساختارمند از کهن الگوی سفر و قابل تطبیق با سفر قهرمان در نظریۀ جوزف کمپبل است. قهرمان قصه، با ورود به دنیای ناشناختۀ تاریکی‌ها (چاه) و گذر از سلسله آزمون‌های نبرد با دیوان، شیران و مار و اژدها و بازگشت به دنیای روشنایی‌ها با یاری گری سیمرغ ، همسانی‌های قصه با اسطوره را آشکار می‌سازد. بسامد بالای اعداد رمزی و قدسی سه و هفت و کاربرد فراوان نمادهای طبیعی فرا طبیعی و حیوانی و انسانی در این داستان و همچنین تبلور نمادین خشکسالی‌ها و امید به ترسالی، از رمز وارگی و کاربردی بودن نمادها در زبان و ادبیّات عامیانه و پیوند دو سویۀ باورهای پیشینیان با گسترۀ ادب شفاهی حکایت دارد و ناظر به حوادثی است که در درون این سفر نمادین رخ داده است. Manuscript profile -
Article
54 - گجسته بانوان (المپیاس، ترکان خاتون و مهد علیا)Woman Cultural Psychology , Issue 22 , Year , Winter 2014در ایران و تاریخ سراسر فراز و نشیب آن، زنان بسیاری بوده اند که هر کدام به نوعی، سهمی در آبادی یا ویرانی عناصر فرهنگی، انسانی، سیاسی و حتی حکومت و گسترش و نابودی مرزهای جغرافیایی این کشور داشتهاند. در این پژوهش، به معرفی تعدادی از زنان مؤثر(المپیاس، ترکان خاتون و مهد علی Moreدر ایران و تاریخ سراسر فراز و نشیب آن، زنان بسیاری بوده اند که هر کدام به نوعی، سهمی در آبادی یا ویرانی عناصر فرهنگی، انسانی، سیاسی و حتی حکومت و گسترش و نابودی مرزهای جغرافیایی این کشور داشتهاند. در این پژوهش، به معرفی تعدادی از زنان مؤثر(المپیاس، ترکان خاتون و مهد علیا) در تاریخ و سرنوشت ایران، پرداخته شده است. همچنین میزان تأثیرگذاری، جنبههای این نفوذ و پیامدهای گجستهی آن، مورد بحث و بررسی قرار گرفته و این نتیجه بدست آمده که در بعضی حکومت ها باید زنان را بازی گردانان قدرت نامید و این سه زن، تأثیرات بسیار منفی و مخربی بر تاریخ و سرنوشت مردم ایران داشته اند و به همین سبب باید آن ها را گجسته بانوان نامید؛ زیرا نحوست اندیشه ی آن ها دامن همه ی ایرانیان را گرفت. Manuscript profile -
Article
55 - دو زن (بررسی تطبیقی داستان سودابه و سو-دا-گی بر اساس شاهنامه و فن گش نی نایی)Woman Cultural Psychology , Issue 25 , Year , Autumn 2015هدف این پژوهش بررسی تطبیقی داستان سودابه در شاهنامه و سو-دا-گی در کتاب فنگ شن ین ایی بود. بررسی ها نشان داد که اشتراکات فراوانی در ساختار کلّی دو داستان وجود دارد. ضمن اینکه شباهت های بسیار زیادی نیز میان شخصیت های دو اثر (سودابه و سو-دا-گی، سیاووش و این-جائو، کاووس و Moreهدف این پژوهش بررسی تطبیقی داستان سودابه در شاهنامه و سو-دا-گی در کتاب فنگ شن ین ایی بود. بررسی ها نشان داد که اشتراکات فراوانی در ساختار کلّی دو داستان وجود دارد. ضمن اینکه شباهت های بسیار زیادی نیز میان شخصیت های دو اثر (سودابه و سو-دا-گی، سیاووش و این-جائو، کاووس و جو-وانگ) از نظر محیط زندگی و پرورش، خصوصیات ظاهری، ویژگی های اخلاقی، سرگذشت ها و سرنوشت نهایی شان دیده میشود. در تبیین دلایل وجود نقاط مشترک و گاه یکسان در دو داستان، بالاتر از تأثیر و تاثّرات فرهنگی میان ملت ایران و چین، باید به ناخودآگاه جمعی بشر استناد کرد زیرا شالوده ی اصلی این دو داستان بر اساس کهن الگوی عشق ممنوع به ناپسری بنا شده و تمام اتفاقات حول این محور شکل گرفته است. Manuscript profile -
Article
56 - کاربرد عشق در قرآن و اندیشه‌های مولانا و هگل بر اساس رویکرد بینامتنیتفصلنامه زبان و ادب فارسی , Issue 5 , Year , Summer 2020تحلیل با رویکرد بینامتنیت ارتباط یک متن با سایر متون را بررسی میکند. هدف اصلی این پژوهش، مقایسة کاربرد عشق از منظر مولانا و هگل با تکیه بر قران است. عشق موضوعی است که از دیرباز فلاسفه، عارفان و اندیشمندان در شناخت و درک ماهیت آن کوشیده‌اند و یکی از مهمترین موضوعاتی اس Moreتحلیل با رویکرد بینامتنیت ارتباط یک متن با سایر متون را بررسی میکند. هدف اصلی این پژوهش، مقایسة کاربرد عشق از منظر مولانا و هگل با تکیه بر قران است. عشق موضوعی است که از دیرباز فلاسفه، عارفان و اندیشمندان در شناخت و درک ماهیت آن کوشیده‌اند و یکی از مهمترین موضوعاتی است که همة عرفا و فلاسفه بدان نظر داشته و درباره‌اش سخن گفته‌اند. آنان عشق را جان و اساس عالم می‌دانند که به واسطة آن همة موجودات از ادنی تا اعلی در جنبش و به‌سوی سرمنشأ عشق، یعنی ذات حق‌تعالی درحرکت‌اند. مولانا و هگل دو متفکّر برجسته از دو برهة زمانی بسیار دور از هم هستند که به بیان جنبههای مختلف عشق پرداخته‌اند و در آثار و نوشته‌هایشان عشق، نقشی محوری دارد. پرسش اصلی این جستار این است که بارزترین وجوه مشترک میان عشق درسروده‌های مولانا و آثار هگل کدام است؟ در این پژوهش با رهیافتی توصیفی – تحلیلی ابتدا به توضیح و تبیین عشق و سپس به شرح مصادیق بارز آن با استناد به آیات قران، از مثنوی و آثار هگل می‌پردازد. در نهایت این نتیجه حاصل شد که آنچه در مسیر دانندگی و تکامل روح انسانی با تکیه بر عشق خالصانه صورت می‌گیرد، مهمترین نکته در اشتراک نظر این دو اندیشمند است. Manuscript profile -
Article
57 - تحلیل گفتمان دراماتیک با رویکرد سبکشناسی لایه‌ای در رمان لحظه‌های سکسکه احمد اکبرپورفصلنامه زبان و ادب فارسی , Issue 5 , Year , Summer 2020گفتمان، اصطلاحی است که برای نمونههای کاربرد زبان و چگونگی تأثیر آن بر مخاطب، اعم از زبانی که ایجاد ارتباط میکند یا واحدهای زبانی بزرگتر چون مصاحبه و مکالمه و متن و... به کار برده میشود. با این تفاسیر تبلور گفتمان به شکل‌های گوناگونی صورت می‌پذیرد؛ گاهی یک متن سخنرانی Moreگفتمان، اصطلاحی است که برای نمونههای کاربرد زبان و چگونگی تأثیر آن بر مخاطب، اعم از زبانی که ایجاد ارتباط میکند یا واحدهای زبانی بزرگتر چون مصاحبه و مکالمه و متن و... به کار برده میشود. با این تفاسیر تبلور گفتمان به شکل‌های گوناگونی صورت می‌پذیرد؛ گاهی یک متن سخنرانی، گاهی رمان و گاهی نمایشنامه یا فیلمنامه و... با این رسالت گفتمان، به نظر می‌رسد که در بعضی از متنون به خصوص رمان‌ها، به خاطر شرایط و نوع ساختار جملات میتوان دو یا چند گونه گفتمان را قائل شد. در پژوهش حاضر که به روش توصیفی- تحلیلی محتوا انجام شده، سعی برآن بوده تا ابتدا به تعریف گفتمان پرداخته شود و سپس با توجه به ویژگیهای سبکی رمان لحظه‌های سکسکه از احمد اکبرپور، گفتمان نمایشی آن نیز مورد بررسی قرار گیرد. یافته‌ها حاکی از آن است که سبک بارز این رمان، طنز است و به لحاظ ساختاری به نمایشنامه و فیلمنامه نیز نزدیک است. به طوری که اگر نویسنده نوع نمایشنامه و فیلمنامه را به جای رمان برای بیان ایدئولوژی خود انتخاب می‌کرد، باز هم در ایجاد گفتمان موفق بود.از طرفی متن رمان می‌تواند به عنوان یک فیلمنامه خوب در زمینه جنگ تحمیلی و معرفی آن به مخاطب نوجوان باشد. Manuscript profile -
Article
58 - حلاج و شیطان (بررسی دیدگاه های حلاج و پیروان او نسبت به شیطان در ارائه این اندیشه)فصلنامه زبان و ادب فارسی , Issue 5 , Year , Winter 2012In the history of Islamic notion and theosophy, Mansour Hallaj is one of the myths who last forever in the mind of people and his lovers. He is one of the characters in Persian Literature who has been known for a lot of exaggerative speeches and acceptance and rejectio MoreIn the history of Islamic notion and theosophy, Mansour Hallaj is one of the myths who last forever in the mind of people and his lovers. He is one of the characters in Persian Literature who has been known for a lot of exaggerative speeches and acceptance and rejection of his thoughts has always been the base for heated debates. In Islam religion and Islamic theosophy, there have been lots of fables combined with realities so far as it is so difficult to distinguish between the reality of his life and the real position of his thoughts. Hallaj had a theosophical way of life which was his personal style of living. Many theosophists followed and admired his theosophical way of life. One of the issues which were set as a challenge by Hallaj is his concepts towards Satan and his disobedience. In the first part of this paper, the authors have tried to investigate the viewpoints of Hallaj about devil and in the second part; his followers and proponents will be identified. This paper aims at studying Hallaj and his viewpoints about Satan who he had considered as the master and figure for the world’s monotheist. Manuscript profile -
Article
59 - بخت و سرنوشت در گرشاسپ نامهفصلنامه زبان و ادب فارسی , Issue 1 , Year , Summer 2014نوعی مطالعه و بررسی آیین زروانیسم نشان می‌دهد که شاعران بسیاری تحت تأثیر اندیشه‌های این آیین شامل اعتقاد به خدای زمان، مرگ، بی وفایی دنیا، سپهر، آسمان و سرنوشت قرار داشته اند؛ که با بررسی آثار آنان میتوان وجود این تأثیر و نمونههای کاربرد آن را مشاهده نمود. در این پژوه Moreنوعی مطالعه و بررسی آیین زروانیسم نشان می‌دهد که شاعران بسیاری تحت تأثیر اندیشه‌های این آیین شامل اعتقاد به خدای زمان، مرگ، بی وفایی دنیا، سپهر، آسمان و سرنوشت قرار داشته اند؛ که با بررسی آثار آنان میتوان وجود این تأثیر و نمونههای کاربرد آن را مشاهده نمود. در این پژوهش با استفاده از تحلیل محتوایی به بازتاب اندیشه‌ی بخت و سرنوشت در گرشاسپ نامه‌ی اسدی طوسی پرداخته شده است. همچنین میزان تأثیر پذیری شاعر از اندیشه‌های زروانی، مورد بحث و بررسی قرار گرفته و این نتیجه به دست آمده که شاعر در بیان مفاهیمی چون: آسمان و گردش افلاک که بخت نیک و بد را به دنبال دارد، استفاده از واژه‌ی اختر در معنی تقدیر، ستاره شناسی و طالع بینی و سوگند به نام ستارگان، تحت تأثیر اندیشه‌های زروانی قرار داشته است. Manuscript profile -
Article
60 - بررسی جایگاه عناصر بلاغی در عرفان فخرالدین عراقیJournal of Studies in Lyrical Language and Literature , Issue 4 , Year , Autumn 1396فخرالدین عراقی یکی از عارفان بزرگ فرهنگ ما است که در قالب تعبیرهایی شاعرانه، اندیشه‌ها و تجربه‌های ناب عرفانی خود را ترسیم نموده است. شگردهای بلاغی از جملۀ ابزارهایی است که در صورت بندی زبان، ذهنیت، تجارب و درونمایههای عرفانی شاعران کارکردی برجسته به خود گرفته است. عرا Moreفخرالدین عراقی یکی از عارفان بزرگ فرهنگ ما است که در قالب تعبیرهایی شاعرانه، اندیشه‌ها و تجربه‌های ناب عرفانی خود را ترسیم نموده است. شگردهای بلاغی از جملۀ ابزارهایی است که در صورت بندی زبان، ذهنیت، تجارب و درونمایههای عرفانی شاعران کارکردی برجسته به خود گرفته است. عراقی عارفی نواندیش می‌باشد که از این رهگذر توانسته است افکار تازۀ خود را در ساختی هنرمندانه و متفاوت از زبان رسمی صوفیان به مخاطبان خویش عرضه نماید. در این پژوهش، با طرح این پرسش که عناصر بلاغی، جدای از ارزشهای هنری و ادبی چه نقش‌های دیگری به خود می‌توانند بگیرند، تلاش میشود تا جایگاه و کارکرد آرایه‌هایی چون؛ تناقض و طنز، کنایه، اغراق و استعاره در زبان عرفانی عراقی تعیین گردد. میتوان گفت کاربست ویژۀ این صناعات و آرایه‌ها در کلام عراقی، سبب شده است تا با شکل‌گیری رویکردی هنری به اندیشه‌های باطنی، این افکار و اندیشه‌ها به گونه‌ای مطلوبتر ترسیم گردند. Manuscript profile -
Article
61 - بررسی و تحلیل نمود های عاشقانه در رمان های دهه ی 1370 (با تکیه بر چهار رمانِ خانه ی ادریسی ها، سالِ بلوا، جزیره ی سرگردانی و منِ او)Journal of Studies in Lyrical Language and Literature , Issue 2 , Year , Summer 1395چکیده عشق یکی از برجسته‌ترین مضامینی است که شاعران و نویسندگان در طول تاریخ ادبیات فارسی، همواره به آن توجه‌ای ویژه داشتهاند. متون نظم و نظر پارسی از دیرباز تاکنون، عرصه‌ی نمایش دو گونه‌ی عشق مجازی و عشق حقیقی بوده است. در آثار منثور کهن، عالیترین جلوه‌های عشق را می‌تو Moreچکیده عشق یکی از برجسته‌ترین مضامینی است که شاعران و نویسندگان در طول تاریخ ادبیات فارسی، همواره به آن توجه‌ای ویژه داشتهاند. متون نظم و نظر پارسی از دیرباز تاکنون، عرصه‌ی نمایش دو گونه‌ی عشق مجازی و عشق حقیقی بوده است. در آثار منثور کهن، عالیترین جلوه‌های عشق را میتوان در آثاری همچون مناجات‌نامه‌ی خواجه عبدالله انصاری و سوانح العشاقِ غزالی به تماشا نشست. رمان در سده‌ی اخیر، به عنوان یکی از انواع ادبی، به انحاء مختلف جولانگاه مضامین عاشقانه بوده است. بسیاری از رمان نویسان، از زمان پیدایش نخستین رمان‌های نوین فارسی تا بحال کوشیده‌اند تا دلدادگی‌ها، دلبستگی‌ها و شوریده-حالی‌های بشر را به شیوه‌های مختلف به تصویر بکشند. بررسی و تحلیل نمودهای عاشقانه در رمان‌های دهه‌ی 1370 (با تکیه بر چهار رمان خانه‌ی ادریسی‌ها، سالِ بلوا، جزیره‌ی سرگردانی و منِ او)، هدف این پژوهش است. یافته‌های این پژوهش حاکی از آن است که عشق به اشکال مختلفِ زمینی و آسمانی در آثار مورد مطالعه انعکاس یافته است. Manuscript profile -
Article
62 - سوگسروده ها و مصیبت خوانی ها در ادبیات استان بوشهرJournal of Studies in Lyrical Language and Literature , Issue 2 , Year , Summer 1397منطقۀ بوشهر از نظر تاریخی دارای سابقه‌ای بسیار درخشان است. این اقلیم، یکی از مراکز مهم و قدیمی تمدن و فرهنگ ایران زمین محسوب میشود که دارای قدمت و تمدنی کهن است. این درخشش به ویژه در آواها، نواها و اشعار نوحه‌ها در آیین‌های سوگواری جلوۀ بیشتری دارد. با توجه به شرایط اق Moreمنطقۀ بوشهر از نظر تاریخی دارای سابقه‌ای بسیار درخشان است. این اقلیم، یکی از مراکز مهم و قدیمی تمدن و فرهنگ ایران زمین محسوب میشود که دارای قدمت و تمدنی کهن است. این درخشش به ویژه در آواها، نواها و اشعار نوحه‌ها در آیین‌های سوگواری جلوۀ بیشتری دارد. با توجه به شرایط اقلیمی و محیطی، فرهنگ عامه و بافت سنتی غالب براین استان، نوحه در آن از جایگاه بالایی برخوردار است. در این میان نقش و اهمیت شعر در ساخت نوحه، جایگاهی درخور و شایسته است. شیوۀ این پژوهش کتابخانه‌ای است؛ اما در برخی از موارد از شیوۀ میدانی نیز استفاده شده‌است. دستاورد این پژوهش و هدف اساسی از طرح این مساله شناخت اشعار مختلف نوحه در زمینه‌های خاص از جمله ذکر، نوحۀ پیش‌خوانی، نوحۀ پامنبری، نوحۀ سینه‌زنی دوره‌ای، لایی‌لایی، سرود یا سرور، اشعارروضه، شبیه خوانی ذوالجناح، صبحدم، شبیه‌خوانی شام غریبان و دیگر آواها و نواهای خاص آیین عزاداری در استان بوشهر است. بررسی زبان، بیان، اندیشه، موسیقی و قالب اشعار این نوحه‌ها منعکس کنندۀ ویژگی تاریخ و فرهنگ غنی این استان است . Manuscript profile -
Article
63 - شیوۀ تأویل عاشقانة مولانا از آیات قران و بررسی آن در قصه‌های قرآنیJournal of Studies in Lyrical Language and Literature , Issue 4 , Year , Winter 2020مولوی از بزرگ‌ترین عارفان داستان‌پرداز ادب فارسی است که به‌قصد بیان نکات اخلاقی و عرفانی به داستان‌سرایی خصوصاً قصص قرآن روی آورده است. یکی از ارکان مهم داستانهای قرآن‌که در مثنوی مورد استفادة مولوی قرار گرفته است، شخصیت‌ها و چهره‌های قرآنی خصوصاً پیامبران می‌باشند. مو Moreمولوی از بزرگ‌ترین عارفان داستان‌پرداز ادب فارسی است که به‌قصد بیان نکات اخلاقی و عرفانی به داستان‌سرایی خصوصاً قصص قرآن روی آورده است. یکی از ارکان مهم داستانهای قرآن‌که در مثنوی مورد استفادة مولوی قرار گرفته است، شخصیت‌ها و چهره‌های قرآنی خصوصاً پیامبران می‌باشند. مولانا در مثنوی از بسیاری آیات قرآن بهره گرفته است و یکی از شگردهای مهم مولانا در برخورد با آیات قرآن کریم تأویل و تفسیر ذوقی و عاشقانة آنها است. تأویل در فرهنگ اسلامی و به‌خصوص در ادب عرفانی، اصطلاحی معروف است که تحت عنوان تفسیر باطنی و از ظاهر به باطن رفتن به‌کاربرده میشود. اصولاً اعتقاد به باطن امور در مرکز تفکر مولاناست به همین دلیل او به تأویل توجهی ویژه دارد. او معتقد است که قرآن کریم دارای باطنی است که در زیر ظاهر الفاظ پنهان است. تأویل آیات قرآن کریم در مثنوی شیوهای از تفسیر است که باطن را از ورای ظاهر و با معیار عشق و ذوق بیرون می‌آورد؛ ولی ظاهر را نفی نمی‌کند. یکی از مهمترین شرایط تأویل از نگاه او، تأویل خویش است که خودشناسی و تزکیة نفس را ضروری میکند و نتیجة آن است؛ به این معنی که تأویل باید آدمی را به رحمت خداوند امیدوار کند. Manuscript profile -
Article
64 - سبک منزوی از دیدگاه بلاغت تصویرjournal of literary criticism and stylistics research , Issue 2 , Year , Autumn 2017تصویر پایۀ تخیل شاعرانه است و منزوی شاعر مبتکر غزل معاصر در خلق تصاویر مخیل توانمند است؛ تأمل در آثار او موجب کشف نوآوری‌های وی میگردد. اوج تصویرسازی منزوی در غزل شکل گرفته که نیاز به واکاوی و تأمل دارد. عناصر خیال در شعر منزوی، بیانگر شخصیت و انعکاس روح او است Moreتصویر پایۀ تخیل شاعرانه است و منزوی شاعر مبتکر غزل معاصر در خلق تصاویر مخیل توانمند است؛ تأمل در آثار او موجب کشف نوآوری‌های وی میگردد. اوج تصویرسازی منزوی در غزل شکل گرفته که نیاز به واکاوی و تأمل دارد. عناصر خیال در شعر منزوی، بیانگر شخصیت و انعکاس روح او است. این مقاله به روش کیفی در پی کشف و ادراک مضامین فکری، تصاویر هنری و دستیابی به اندیشه و نگرش منزوی به جهان بیرون است. نتایج نشان می‌دهد، منزوی از تصاویر هنری در جهت بالندگی و غنای شعر سود جسته و با زبانی ویژه، به فردیت مستقل سبکی دست یافته است. غزلیاتِ حاوی تصاویر منزوی، دیدگاه او را نسبت به جهان بیرون از منظر ادبیات و سبک ادبی مشخص می‌سازد. تشبیهات نزد منزوی بسامد بالایی دارد. تصویرسازی منزوی با توجه به طبیعت اطرافش شکل می‌گیرد؛ کارکرد تصاویر منزوی بیان احساسات شخصی است که از درون به بیرون حرکت می‌کنند. سبک شعر منزوی با توجه به ویژگی شعرش او را به شاعران رمانتیک غرب نزدیک می‌سازد. Manuscript profile -
Article
65 - لایه‌های مختلف تصویر در شعر نیماjournal of literary criticism and stylistics research , Issue 4 , Year , Winter 2018تصویر، از اساسی ترین و پرکاربردترین اصطلاحات نقد ادبی و از مباحث بنیادی بلاغت امروزی است. با ظهور جریان شعر نو، شعر از تنگنای تجارب ذهنی صرف، رها شد و به سمت گستره ادراکات عینی و ملموس رفته و شاعران کوشیدند، صور ذهنی خود را از دنیای ملموس و تجربی خود به دست آورند. بنابر Moreتصویر، از اساسی ترین و پرکاربردترین اصطلاحات نقد ادبی و از مباحث بنیادی بلاغت امروزی است. با ظهور جریان شعر نو، شعر از تنگنای تجارب ذهنی صرف، رها شد و به سمت گستره ادراکات عینی و ملموس رفته و شاعران کوشیدند، صور ذهنی خود را از دنیای ملموس و تجربی خود به دست آورند. بنابراین شاعران نوگرا در خلق تصاویر بکر و تازه، تا حلول در اشیاء پیش رفته است و برای این کار، دامنه تخیّلات ذهن خود را بیش از پیش گسترده و میان خود و عناصر بی جان شباهت هایی یافته، آنها را به تصویر می کشند. این پژوهش توصیفی- تحلیلی از نوع کیفی و کتابخانه ای است. هدف از مقالة حاضر، ارزیابی تصاویر شعر نیما از منظر حقیقت و مجاز، سطح و اعماق و کارکرد تصویر است. تصویرهای شعر نیما متأثر از تغییر نگرش و جهان بینی وی، دستخوش تحوّل و دگردیسی شده، لذا جلوه های نوآوری نیما را در قلمرو تصویر، با تکیه بر اطلاعات و شیوه های موجود در کتب بلاغی کلاسیک، نمی توان تجزیه و تحلیل کرد. نتایج بیانگر آن است که تصویرهای اعماق نیما از تصویرهای سطح وساده بیشتراست؛ زیرا بخش قابل توجهی از تصویرهای شعری او به سمت فضایی سمبلیک و نمادین گرایش یافته است. Manuscript profile -
Article
66 - بررسی اندیشه‌های اخلاقی و تعلیمی در شعر اجتماعی عصر مشروطیتDidactic Literature Review , Issue 4 , Year , Winter 2017در تاریخ ایران حوادث بسیاری منجر به شکل‌گیری مشروطه شد. پیدایش مشروطه نیز به نوبة خود در تغییر روند ادبیات و مفاهیم و مضامین آن بسیار تأثیرگذار بود. این تغییرات در حوزة موضوع و مضمون و اندیشه صورت گرفت و باعث شد مضامین اخلاقی و تعلیمی همچون دادگری، وطن‌خواهی و انسان‌گرا Moreدر تاریخ ایران حوادث بسیاری منجر به شکل‌گیری مشروطه شد. پیدایش مشروطه نیز به نوبة خود در تغییر روند ادبیات و مفاهیم و مضامین آن بسیار تأثیرگذار بود. این تغییرات در حوزة موضوع و مضمون و اندیشه صورت گرفت و باعث شد مضامین اخلاقی و تعلیمی همچون دادگری، وطن‌خواهی و انسان‌گرایی در شعر به گونه‌ای متفاوت از ادوار قبل مطرح شود. با طرح این مضامین، شعر و نثر این دوره آیینة تمام نمای حقایق و بیان محرومیت ها و ستم‌کشی‌های مردم شد؛ به طوری که میتوان گفت در هیچ دوره‌ای شعر تا این حد بین مردم راه پیدا نکرد. بیان مستقیم آموزه‌های اخلاقی و اجتماعی در شعر این دوره متفاوت و اثرگذار است. Manuscript profile -
Article
67 - آموزه‌های تربیتی ملوک در شعر ملِکDidactic Literature Review , Issue 1 , Year , Summer 2012شعر در بین ایرانیان از اهمیت بسیاری برخوردار است؛ چنان که اغلب فرمان روایان در گذشته از شعر و شاعر به عنوان سلاحی برای منافع خود استفاده می کردند؛ با آغاز جنبش مشروطیت نگرش شاعران به حکمران و مسائل اجتماعی دگرگون شد. ملک‌الشعرای بهار برجسته ترین شخصیت ادبی – سیاس Moreشعر در بین ایرانیان از اهمیت بسیاری برخوردار است؛ چنان که اغلب فرمان روایان در گذشته از شعر و شاعر به عنوان سلاحی برای منافع خود استفاده می کردند؛ با آغاز جنبش مشروطیت نگرش شاعران به حکمران و مسائل اجتماعی دگرگون شد. ملک‌الشعرای بهار برجسته ترین شخصیت ادبی – سیاسی و بهترین نمونة این دگرگونی به شمار می رود. شعر او آکنده از آموزه های اخلاقی و تعلیمی است؛ آموزه‌هایی همچون دادگری، بخشش، ایثار و مهربانی و امثال آن که به قصد بیداری فرمان روایان از خواب غفلت و برحذر داشتن آنان از خودسری و ستم سروده شده است. این آموزه‌ها آن چنان متنوع و گسترده اند که زوایای گوناگون عرصة حکمرانی را در بر می گیرند. شاعر بر اساس فرهنگ الهی و اسلامی، دادگری و عدالت را محور تعالیم خود قرار می‌دهد و آن را مایة سعادت دو جهان معرفی می کند؛ همچنین وی تحقق ارزشهای معنوی و کمال انسان را در فضای استبداد امکان پذیر نمی داند. ریشة آموزه های تعلیمی بهار را باید در تعالیم دین مبین اسلام و فرهنگ و تاریخ ایران باستان جست که با درایت، دل سوزی، شجاعت و هنر او همراه است. Manuscript profile
Sanad
Sanad is a platform for managing Azad University publications
Links
Related Centers
Technical Support
Official pages
The rights to this website are owned by the Raimag Press Management System.
Copyright © 2021-2024