پژوهش نامه تاریخ: 4 (0)

دسترسی آزاد مقاله

1 - سیاست مذهبی فتحعلی شاه قاجار در قبال اهل تسنن در ایران
امیر اکبری محمد کاویانی یگانه

منابع تاریخ قاجاریه تصویری متشرع از فتحعلی شاه، دومین پادشاه قاجار ترسیم نموده اند. حکومت وی بر بزرگترین مملکت شیعی جهان از یک سو و همجواری ایران با همسایگان پیرو مذهب سنت از سوی دیگر، شناخت سیاست مذهبی وی در قبال اهل تسنن را حائز اهمیت بسیار می سازد که هدف تحقیق پیش رو چکیده کامل

منابع تاریخ قاجاریه تصویری متشرع از فتحعلی شاه، دومین پادشاه قاجار ترسیم نموده اند. حکومت وی بر بزرگترین مملکت شیعی جهان از یک سو و همجواری ایران با همسایگان پیرو مذهب سنت از سوی دیگر، شناخت سیاست مذهبی وی در قبال اهل تسنن را حائز اهمیت بسیار می سازد که هدف تحقیق پیش رو می باشد. بررسی منابع تاریخی نشان می دهد سیاست راهبردی سلاطین قاجاریه من جمله فتحعلی شاه در قبال اهل تسنن، سیاستی بر مبنای تقابل حداقلی، مدارای مذهبی و تلاش برای تحقق وحدت اسلامی بوده است که می توان آنرا سیاست تعاملی نامید. مصادیقی چون آزادی مذهبی، امنیت اجتماعی، عدم وجود روایات دال بر درگیری نظامی حکومت با اهل تسنن، تلاش برای متمایل نمودن سنی مذهبان مناطق مرزی به حکومت مرکزی، نفوذ برخی علمای صوفی سنی در دربار و مراوده اهل سنت با درباریان و علمای شیعه موید این معناست. تاثیرپذیری احتمالی از روایات وارده از معصومین(ع) دال بر لزوم تعامل و تعایش شیعیان با عامه مسلمین، عدم احساس خطر سیاسی یا مذهبی از جانب اهل سنت، از میان رفتن تدریجی روحیه افراطی ضد تسنن در میان شیعیان، حاکم شدن دیدگاه مجتهدین و برچیده شدن تدریجی مشرب اخباری در میان علماء شیعه، جدی شدن خطر استعمار غرب و ضرورت اتحاد اسلامی و جلوگیری از متمایل شدن سنیان ساکن مناطق مرزی به مهاجرت یا پیوستن به همسایگان سنی مذهب رقیب دولت قاجاریه از مهم ترین علل اتخاذ چنین سیاستی بوده است. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2 - تاثیراقدامات و سیاست‌های سلاطین صفویه در مهاجرت دانشمندان ایرانی به هند
احمدرضا بهنیافر

مهاجرت به عنوان یک پدیده اجتماعی تاثیرگذار در جوامع مبدا و مقصد، زمینه‌ها و عوامل متعددی دارد. این پدیده که در ایران قبل و بعد از اسلام سابقه داشته، در عهد صفویه به دلیل اعمال سیاست‌های نادرستِ برخی از پادشاهان، در ابعاد مختلف سیاسی، مذهبی، فرهنگی و اجتماعی تشدید گردید چکیده کامل

مهاجرت به عنوان یک پدیده اجتماعی تاثیرگذار در جوامع مبدا و مقصد، زمینه‌ها و عوامل متعددی دارد. این پدیده که در ایران قبل و بعد از اسلام سابقه داشته، در عهد صفویه به دلیل اعمال سیاست‌های نادرستِ برخی از پادشاهان، در ابعاد مختلف سیاسی، مذهبی، فرهنگی و اجتماعی تشدید گردید و همراه با جاذبه های موجود در هند منجر به مهاجرت بسیاری از دانشمندان ایرانی به این سرزمین شد. هدف از این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی و با بهره‌گیری از منابع متقدم و تحقیقات جدید انجام شده، پاسخ به این سوال است که اقدامات و سیاست های اعمال شده توسط سلاطین صفویه چه تاثیری در مهاجرت دانشمندان ایرانی به هندوستان داشت؟ یافته های اصلی مقاله مبیّن آن است که عوامل دافعه موجود که نتیجه سیاست ها و اقدامات برخی از سلاطین صفویه بود، منجربه مهاجرت بزرگان علمی کشور به هند گردید و رشد و توسعه مظاهر فرهنگ و تمدن ایرانی – اسلامی در آن سرزمین را به همراه داشت. منشا اصلی بسیاری از نارضایتی ها سیاست مذهبی پادشاهان صفوی بود که در سایر حوزه ها تاثیر داشت و منجر به مهاجرت تعدادی از عالمان و اندیشمندان ایرانی به هند گردید. عوامل جاذبه بخش موجود در هند نیز در جهت دهی مهاجرت بزرگان علمی، ادبی و سیاسی ایران به این سرزمین نقش بسیار مهمی داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

3 - فهم تاریخی جایگاه زنان دربار تیموری از سفرنامه کلاویخو
لیلا محمدی

شناسایی تحولات،تغییرات و تداوم جایگاه زنان، شاخص مهمی برای درک وضعیت اجتماعی زنان یک جامعه و بازنمایی و اشاعه ارزشها و پایگاه اجتماعی آنان در طول تاریخ می باشد از این رو،یکی از منابع مهم برای شناخت تاریخ سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی یک جامعه، سفرنامه ها هستند که از چکیده کامل

شناسایی تحولات،تغییرات و تداوم جایگاه زنان، شاخص مهمی برای درک وضعیت اجتماعی زنان یک جامعه و بازنمایی و اشاعه ارزشها و پایگاه اجتماعی آنان در طول تاریخ می باشد از این رو،یکی از منابع مهم برای شناخت تاریخ سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی یک جامعه، سفرنامه ها هستند که از جمله مسائل مورد توجه سفرنامه نویسان، بررسی روابط اجتماعی در درون جامعه است که فارغ از جهت گیری های زنانه و مردانه ،تصویری از تجربه ها ومتن زندگی روزمره زنان، که بیشتر منابع و متون به آن نپرداخته اند را فراهم می سازد. از این نظر،سفرنامه هایی که از دوران تیموری برجای مانده اند اطلاعات مهمی در ارتباط با تاریخ اجتماعی و به ویژه از زنان حرمسرا در این دوره ارائه می دهند .در واقع هدف از این تحقیق بررسی وضعیت اجتماعی زنان خاندان تیموری با تکیه برسفرنامه کلاویخو است ، و به دنبال آن است تا فهم و تصویری از جایگاه اجتماعی زنان دربار عصر تیموری و ملاحظات و شرایط تاثیر گذار بر آن را داشته باشد. سوال اصلی تحقیق این است که وضعیت اجتماعی زنان خاندان تیموری چگونه بوده است؟این مقاله پژوهشی توصیفی-تحلیلی و بر اساس منابع کتابخانه ای گردآوری شده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

4 - تأثیرتشکل‌ها و انجمن‌های زنانه بر ارتقای جایگاه زنان در جامعه دوره قاجار
فاطمه محبوب علی اصغر داودی حمید سعیدی جوادی

10.30495/hstr.2023.1975830.1816

در دوره قاجار زنان در جامعه‌ای سنتی و مردسالار، از کمترین میزان حقوق اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی برخوردار بودند. عواملی مانند انقلاب مشروطه و گسترش افکار فمینیستی در نتیجه گسترش ارتباطات ایران و غرب باعث شد برخی از زنان روشنفکر و پیشرو به فکر احقاق حقوق زنان در این چکیده کامل

در دوره قاجار زنان در جامعه‌ای سنتی و مردسالار، از کمترین میزان حقوق اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی برخوردار بودند. عواملی مانند انقلاب مشروطه و گسترش افکار فمینیستی در نتیجه گسترش ارتباطات ایران و غرب باعث شد برخی از زنان روشنفکر و پیشرو به فکر احقاق حقوق زنان در این محیط سنتی و مذهبی بیافتند. بدین منظور زنان چند نهادها آموزشی و مدنی مانند مدارس دخترانه و انجمن‌ها و نشریات زنانه برای آگاهی‌بخشی به زنان و فعالیت در جهت احقاق حقوقشان تأسیس کردند. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش انجمن‌ها و تشکل‌های زنانه در جهت ارتقای جایگاه زنان در جامعه دوره قاجار است. بدین منظور این سؤال طرح می‌شود که انجمن‌ها و تشکل‌های زنانه چه تأثیری بر ارتقای جایگاه زنان در دوره قاجار داشته‌اند؟ فرضیه این است که این انجمن‌ها و تشکل‌ها از طریق رشد آگاهی، تغییر نگرش و هویت بخشیدن به زنان باعث بهبود جایگاه اجتماعی و سیاسی زنان در این مقطع شدند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که این انجمن‌ها با تأسیس چندین مدرسه دخترانه، ایجاد جلسات و گردهمایی، تأسیس نشریه و آگاهی‌بخشی به زنان، باعث رشد آگاهی، تغییر نگرش و مطالبه‌گری تعداد زیادی از زنان شده و مقدمات و شرایط ورود آنها به اجتماع را فراهم آورده‌اند. روش پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی است و داده‌ها به شیوه کتابخانه‌ای گردآوری شده‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

5 - تأثیرتشکل‌ها و انجمن‌های زنانه بر ارتقای جایگاه زنان در جامعه (دوره قاجار)
فاطمه محبوب علی اصغر داودی حمید سعیدی جوادی

10.30495/hstr.2023.1980867.1837

در دوره قاجار زنان در جامعه‌ای سنتی و مردسالار، از کمترین میزان حقوق اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی برخوردار بودند. عواملی مانند انقلاب مشروطه و گسترش ارتباطات ایران و غرب باعث شد برخی از زنان روشنفکر و پیشرو به فکر احقاق حقوق زنان در این محیط سنتی و مذهبی بیافتند. بد چکیده کامل

در دوره قاجار زنان در جامعه‌ای سنتی و مردسالار، از کمترین میزان حقوق اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی برخوردار بودند. عواملی مانند انقلاب مشروطه و گسترش ارتباطات ایران و غرب باعث شد برخی از زنان روشنفکر و پیشرو به فکر احقاق حقوق زنان در این محیط سنتی و مذهبی بیافتند. بدین منظور زنان دست به تأسیس نهاد آموزشی و مدنی مانند مدارس دخترانه، انجمن‌ها و نشریات زنانه به منظور آگاهی‌بخشی به زنان و فعالیت در جهت احقاق حقوقشان زدند. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش انجمن‌های زنانه در جهت ارتقای جایگاه زنان در جامعه دوره قاجار است. بدین منظور این سؤال طرح می‌شود که انجمن‌های زنانه چه تأثیری بر ارتقای جایگاه زنان در دوره قاجار داشته‌اند؟ پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی داده‌ها این فرضیه را مطرح کرده است که این انجمن‌ها از طریق رشد آگاهی، تغییر نگرش و هویت بخشیدن به زنان باعث بهبود جایگاه اجتماعی و سیاسی زنان در این مقطع شدند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که این انجمن‌ها با تأسیس چندین مدرسه دخترانه، ایجاد جلسات و گردهمایی و تأسیس نشریه، باعث افزایش تعداد باسوادان، رشد آگاهی، تغییر نگرش و مطالبه‌گری تعداد زیادی از زنان شده و مقدمات و شرایط ورود آنها به اجتماع را فراهم آورده‌اند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

6 - بررسی آداب وعادات غذایی مغولان
پریسا قربان نژاد مریم طالبی

چکیده : غذا معانی گوناگونی در زندگی انسان دارد. غذا های ملی و بومی اقوام و ملل مختلف حیات زیستی و فرهنگی آنان را به نمایش میگذارد. ترجیح طعم، ذائقه، شیوه تدارک و ابزار به کار رفته، آداب و رسوم و آیین های تهیه غذا، پیچیدگی های خاصی را در بستر فرهنگ نشان می دهد. که بازگوک چکیده کامل

چکیده : غذا معانی گوناگونی در زندگی انسان دارد. غذا های ملی و بومی اقوام و ملل مختلف حیات زیستی و فرهنگی آنان را به نمایش میگذارد. ترجیح طعم، ذائقه، شیوه تدارک و ابزار به کار رفته، آداب و رسوم و آیین های تهیه غذا، پیچیدگی های خاصی را در بستر فرهنگ نشان می دهد. که بازگوکننده شیوه اندیشه و سنن فرهنگی و اجتماعی آن ملت‌ها ست.هدف این مطالعه بررسی غذا و نحوه تهیه آن در میان قوم مغول است و برای تحقّق آن، روش پژوهش توصیفی تحلیلی بکاررفته است. نتایج به دست آمده، نشان می دهد که تنوع قابل ملاحظه ای در مؤلفه های غذایی بومی، منابع غذایی و آیینهای تغذیه ای قوم مغول وجود داشته و منبع مهمی برای پایداری و انسجام اجتماع مغول بوده است. خوراک اصلی آنان در سازگاری با محیط وبا توجه به رونق دامداری، گوشت و لبنیات بود و در نوشیدنی ها، شیر خصوصا به صورت تخمیر شده، مورد اقبال بوده است. مغولان از خوردن غذاهای سنگین پرهیز می کردند. مهمان نواز و در برابر گرسنگی متحمل بودند.البته عادات غذایی بر خلقیات مغولان نیز تاثیر داشته است. پس از ورود به ایران، از عادات غذایی ایرانیان تاثیر پذیرفتند و به خوردنی هایی غیر از گوشت و لبنیات روآوردند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

7 - مکان یابی آخرین میدانگاه نبرد سلطان محمد خوارزمشاه با مغولان
حسن رضا رفیعی

سرانجام زندگی سلطان محمد خوارزمشاه از تلخ ترین سرانجام های انسان هایی است که در سایه قدرت تو خالی و پوشالی به زندگی دنیا دل خوش کرده اند. او فرمانروایی است که درصدد ایجاد تمامیت ارضی ایران دورة ساسانی بعد از حکومت های محلی ای بود که در طول شش سدة بعد از اسلام بر بخش های چکیده کامل

سرانجام زندگی سلطان محمد خوارزمشاه از تلخ ترین سرانجام های انسان هایی است که در سایه قدرت تو خالی و پوشالی به زندگی دنیا دل خوش کرده اند. او فرمانروایی است که درصدد ایجاد تمامیت ارضی ایران دورة ساسانی بعد از حکومت های محلی ای بود که در طول شش سدة بعد از اسلام بر بخش هایی از ایران فرمان می راندند. چنین بود که محدوده فرمانروایی او از جنوب سیبری و مرزهای ترکستان و چین آغاز می شد و تا نزدیکی بغداد مرکز خلافت عباسی ادامه می یافت. نظر به اینکه آخرین نبرد جدی او با مغولان در دشت یا مرغزار دولت آباد ملایر رخ داده است، صاحب این مقاله درصدد بررسی علل حمله مغولان و مکان یابی آخرین منزلگاه های پایان زندگی سلطان محمد خوارزمشاه از جمله آخرین نبرد او در دشت ملایر بوده است. روش تهیه و تدوین مقاله توصیفی مبتنی بر منابع کتابخانه ای و روش تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق روش تحلیل محتوا است. سؤال اصلی تحقیق که این مقاله به دنبال پاسخ یابی آن است عبارت است از: علل حمله مغولان به ایران چیست و میدانگاه آخرین نبرد سلطان محمد خوارزمشاه با سپاهیان مغول کجا بوده است؟ واژه های کلیدی: مغولان، خوارزمشاهیان، ایران، قلعه فرزین، دولت آباد، سلطان محمد خوارزمشاه پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

8 - ابعاد هویت فرهنگی در تغییرات لباس⁯آرایی قاجاری
مریم مونسی سرخه

فرهنگ ایرانی مجموعه‌ای از سنن، آیین، مذهب و زبان است که توانسته در میان اقوام به اصولی نسبتاً واحد برسد. هویت، زاده نگرش‌های فرهنگی بوده و جایگاه انسان در هستی را نشان می‌دهد. مسأله پوشاک به عنوان یک شأن انسانی، نمودی از هویت فرهنگی است. بنابراین ارتباط ذاتی هویت و لباس چکیده کامل

فرهنگ ایرانی مجموعه‌ای از سنن، آیین، مذهب و زبان است که توانسته در میان اقوام به اصولی نسبتاً واحد برسد. هویت، زاده نگرش‌های فرهنگی بوده و جایگاه انسان در هستی را نشان می‌دهد. مسأله پوشاک به عنوان یک شأن انسانی، نمودی از هویت فرهنگی است. بنابراین ارتباط ذاتی هویت و لباس در اجزای ثابت آن و رابطه عَرَضی آن در قسمت⁯های متغیر لباس همسو با مد است. لباس به عنوان یک کالا از فرهنگ مادی، مطابق ذوق اشخاص و نیز نسبت به مد شکل گرفته و مبین هویت فردی و اجتماعی افراد است. از جمله راه&lrm;های درک اسلوب پوششی، شناخت آن در متن جامعه است. این مقاله با رویکردی جامعه⁯شناسانه و با تحلیل تغییرات این فرهنگ مادی به عنوان متنی نمادساز، آن را در رفتارهای جمعی معنا می⁯کند. از آنجا که گاه تغییر لباس در پی تغییر تفکرات انسانی محقق می⁯گردد، بدین ترتیب تغییرات لباس⁯آرایی در عصر قاجار به عنوان مسأله⁯ای در تغییر هویت فرهنگی جامعه ایرانی مورد بحث است. پرسش⁯های اساسی این پژوهش عبارت است از: نحوه تغییرات لباس⁯آرایی قاجاری چیست؟ و ابعاد هویت فرهنگی در آن کدام است؟ نتایج پژوهش گواه آن است که هشت بُعد در ساخت هویت فرهنگی در لباس ایرانی دخیل است و عوامل اقتصادی، سیاسی، فرهنگی در عصر قاجار با ایجاد تحولات در اندیشه ایرانیان، باعث تغییرات در ساختار ظاهری لباس شدند. به طور کلی تغییر در معنای لباس، سبب بروز تغییرات در ساختار ظاهری لباس شد. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی تحلیلی بوده و شیوه گردآوری اطلاعات، کتابخانه⁯ای است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

9 - بینش و روش حمدالله مستوفی قزوینی درتاریخ نگاری
پروین رنجبر

چکیده حمد ا...مستوفی قزوینی از مورخان و رجال دیوانی عصر مغول بوده که با تاثیر پذیری از جامعه زمان خود و تاثیرپذیری از پیشینیان به نگارش آثاری در زمینه های تاریخ ,شعر وجغرافی روی آورد. نظام فکری این مورخ دیوانی ،مبتنی بر دو رویکرد روایی وانتقادی و نگاه مشیت باورانه بوده چکیده کامل

چکیده حمد ا...مستوفی قزوینی از مورخان و رجال دیوانی عصر مغول بوده که با تاثیر پذیری از جامعه زمان خود و تاثیرپذیری از پیشینیان به نگارش آثاری در زمینه های تاریخ ,شعر وجغرافی روی آورد. نظام فکری این مورخ دیوانی ،مبتنی بر دو رویکرد روایی وانتقادی و نگاه مشیت باورانه بوده است وضمن دفاع از ایلخانان ایرانی اطلاعات فراوانی را درزمینه های سیاسی ،اجتماعی ،اقتصادی ،جغرافیاو فرهنگی در دوران مغولان ثبت کرده است. واژه های کلیدی: حمدا...مستوفی،ایلخانان،تاریخ نگاری،مشیت باوری چکیده حمد ا...مستوفی قزوینی از مورخان و رجال دیوانی عصر مغول بوده که با تاثیر پذیری از جامعه زمان خود و تاثیرپذیری از پیشینیان به نگارش آثاری در زمینه های تاریخ ,شعر وجغرافی روی آورد. نظام فکری این مورخ دیوانی ،مبتنی بر دو رویکرد روایی وانتقادی و نگاه مشیت باورانه بوده است وضمن دفاع از ایلخانان ایرانی اطلاعات فراوانی را درزمینه های سیاسی ،اجتماعی ،اقتصادی ،جغرافیاو فرهنگی در دوران مغولان ثبت کرده است. واژه های کلیدی: حمدا...مستوفی،ایلخانان،تاریخ نگاری،مشیت باوری پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

10 - بازکاوی شورش‌های قلندران در دوره سلطنت محمد خدابنده
حمید اسدپور حسین اسکندری

دوره طولانی سلطنت شاه‌تهماسب اول، دوره تثبیت وارامش طولانی جهت صفویان به‌ویژه پس از صلح اماسیه است.پس ازمرگ شاه‌تهماسب اول،اختلافات بر سر جانشینی او، بین گروه های مختلف قزلباشان، منجر به سلطنت شاه اسماعیل دوم شد. دوره سلطنت شاه اسماعیل دوم هر چندکوتاه، ولی باحوادث فراوا چکیده کامل

دوره طولانی سلطنت شاه‌تهماسب اول، دوره تثبیت وارامش طولانی جهت صفویان به‌ویژه پس از صلح اماسیه است.پس ازمرگ شاه‌تهماسب اول،اختلافات بر سر جانشینی او، بین گروه های مختلف قزلباشان، منجر به سلطنت شاه اسماعیل دوم شد. دوره سلطنت شاه اسماعیل دوم هر چندکوتاه، ولی باحوادث فراوانی همراه بود. به سلطنت رسیدن محمد خدابنده(995-985) وضعف بینایی و انزواطلبی این پادشاه ،همراه بااختلافات درونی حکومت صفویان بین قزلباشان ودیوانسالاران ایرانی،باعث بی ثباتی سیاسی گردید. با استقرار سلطان محمد خدابنده برمسند حکومت صفویه، کنترل اوضاع سیاسی و اقتصادی کشورتوسط قزلباشان صورت می گرفت. در این زمان، قلندران با بهره گیری از نارضایتی لایه های پایین جامعه که حاصل این سلطه قزلباشان بود، موفق به بسیج نیروهای غیر ترکمان گردیدند. ان هاشورش‌هایی تحت عنوان شاه اسماعیل دوم وبا جعل هویت او شکل دادند. همه این شورش ها نتوانستند به یک حرکت اجتماعی گسترده تبدیل شوند . هرچند این شورش ها توسط حکومت صفویه سرکوب گردید ولی نمونه هایی از بروز نارضایتی وهمچنین مشکلات اساسی درساختار قدرت حکومت صفویه رابه نمایش گذاشتند وتغییرات انجام شده در دوره شاه عباس اول نشان دهنده درکی از این شورش ها است.هدف این پژوهش ، شناخت وبررسی علل وزمینه های بروز وظهور وهمچنین ناکامی این شورش ها از جهات مختلف می باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

11 - نقش معاهدات سری جنگ جهانی اول در فروپاشی و تجزیه خلافت عثمانی
سعید نجفی نژاد نجفی نژاد

در طول جنگ جهانی اول معاهدات سری از سوی متفقین در خصوص تضعیف و تجزیه عثمانی منعقد گردید. آگاهی از ماهیت این قراردادها و همچنین تاثیراتی که در انحلال خلافت عثمانی به همراه داشت برای داشتن درکی مناسب از عوامل، زمینه‌ها و نحوة تجزیه عثمانی ضروری به نظر می‌رسد. اینکه متفقین چکیده کامل

در طول جنگ جهانی اول معاهدات سری از سوی متفقین در خصوص تضعیف و تجزیه عثمانی منعقد گردید. آگاهی از ماهیت این قراردادها و همچنین تاثیراتی که در انحلال خلافت عثمانی به همراه داشت برای داشتن درکی مناسب از عوامل، زمینه‌ها و نحوة تجزیه عثمانی ضروری به نظر می‌رسد. اینکه متفقین چه اهداف کوتاه مدتی را در کنار هدف اصلی یعنی تجزیه عثمانی از درون این معاهدات برای خود متصور بودند مسئله دیگری است که در ارتباط با این موضوع مطرح می‌شود. در مجموع به نظر می‌رسد انعقاد قراردادهای پنهانی همکاری بین چند کشور اروپایی وهمچنین قرارداد های این دولتها با چهره‌های استقلال طلب مناطق عربی امپراتوری عثمانی و تقسیم فرضی قلمرو عثمانی پیش از آنکه موعد فروپاشی آن برسد تاثیرات فراوانی در فرایند انحلال خلافت عثمانی داشته است که با تحلیل منابع مربوط به اواخر دوران حیات دولت عثمانی و همچنین منابع ارزشمندی که در خصوص حوادث جنگ جهانی اول و پیامدهای آن در دسترس ما است می‌توانیم برداشت صحیحی از این معاهدات سری و نقش آنها در فروپاشی خلافت عثمانی داشته باشیم. واژگان کلیدی: تجزیه دولت عثمانی، معاهدات سری جنگ جهانی اول، پیمان سیفر (سور)، پیمان لوزان پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

12 - بررسی حمل ونقل در دوران قاجار وتاثیر ان در تجارت بر اساس مندرجات روزنامه :حبل المتین کلکته"
شیرین شریفی غلام حسین زرگری نژاد سینا فروزش

بررسی حمل و نقل در دوران قاجار و تأثیر آن بر تجارت، براساس مندرجات روزنامه حبل‌المتین کلکته چکیده همواره در تمامی اعصار و در تمامی مکان‌ها، حمل و نقل از عوامل مهم و تأثیرگذار بر تجارت تلقی می‌شود. در بررسی مسائل و مشکلات بازرگانی و بازرگانان در دوره قاجار نیز، این عامل چکیده کامل

بررسی حمل و نقل در دوران قاجار و تأثیر آن بر تجارت، براساس مندرجات روزنامه حبل‌المتین کلکته چکیده همواره در تمامی اعصار و در تمامی مکان‌ها، حمل و نقل از عوامل مهم و تأثیرگذار بر تجارت تلقی می‌شود. در بررسی مسائل و مشکلات بازرگانی و بازرگانان در دوره قاجار نیز، این عامل مهم و عوامل وابسته به آن از اهمیت خاصی برخوردار است. بی‌تردید یکی از مؤلفه‌های مهم و تأثیرگذار در عقب ماندگی تجارت ایران در آن دوران وضعیت نامساعد ترابری بود. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که، براساس گفته‌های شاهدان عینی، شاهراه‌ها و جاده‌های مناسب در ایران بسیار کم بود و قابل مقایسه با کشورهایی که با آنها داد و ستد می‌شد نبود. زمانی طولانی لازم بود تا ایران دارای خطوط راه‌آهن شود. حمله به قوافل و کاروان‌ها توسط عشایر، متمردان و دزدان، از دغدغه‌های عظیم تجار به حساب می‌آمد. گاه امنیت نسبی توسط بعضی از حکام لایق و دلسوز پدید می‌آمد، اما پایدار نبود. وسایل ارتباطی، نظیر پست و تلگراف، بسیار ابتدایی و دارای نواقص بسیار بود و بازرگانان را در بسیاری از اوقات دچار مشکل می‌ساخت. رقابت‌های دولت روس و انگلیس در این زمینه، به‌خصوص راه‌آهن را، نباید از نظر دور داشت. هدف تحقیق حاضر که با بهره‌گرفتن از روش توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر مندرجات روزنامه حبل‌المتین کلکته می‌باشد، تبیین عوامل بازدارنده حمل و نقل و راه‌ها و تأثیر آن بر تجارت در دوران قاجار است. واژه‌های کلیدی : حمل و نقل ، تجارت ، دوران قاجار ، روزنامه حبل المتین کلکته پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

13 - نقش آموزه های شیعی(تعزیه و عزاداری) در نهضت مشروطیت
محسن آقاحسنی امیر تیمور رفیعی

چکیده نهضت مشروطیت، یکی از تحولات عمده ی اجتماعی- سیاسی در تاریخ ایران می باشد که در دوره ی قاجار و در محدوده ی سال های 1284 - 1290ه.ش بوقوع پیوست. این نهضت که توسط گروه های مختلف مردمی با ایدئولوژی ها و تفکرات متفاوت بروز کرد، نتیجه عوامل متعدد سیاسی- اجتماعی- اقتصادی، چکیده کامل

چکیده نهضت مشروطیت، یکی از تحولات عمده ی اجتماعی- سیاسی در تاریخ ایران می باشد که در دوره ی قاجار و در محدوده ی سال های 1284 - 1290ه.ش بوقوع پیوست. این نهضت که توسط گروه های مختلف مردمی با ایدئولوژی ها و تفکرات متفاوت بروز کرد، نتیجه عوامل متعدد سیاسی- اجتماعی- اقتصادی، داخلی و خارجی بود. عواملی که در بین آنها نقش نیروهای اسلامی و خصوصا علما ی شیعی به عنوان رهبران دینی جامعه و به تبع آن فرهنگ و آموزه های شیعی در نظر پژوهشگران و کارشناسان مورد توجه قرار گرفته است. در میان فرهنگ ها ی شیعی نیز تعزیه خوانی و عزاداری در رثای سید و سالار شهیدان در این دوره از طرف دولت و ملت از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده است. نقش هنر نمایشی تعزیه که بیان مفهومی از تاریخ، اندیشه و فرهنگ اسلامی و شیعی است وتحت تأثیر فرهنگ و تمدن و گفتمان ایرانی شکل گرفته است، به عنوان رسانه ای شیعی در تحولات اجتماعی این دوره قابل بحث و بررسی می باشد. در این مقاله برآنیم تا با بررسی مدارک و اسناد تاریخی موجود، آنچه که از برگزاری مراسم تعزیه خوانی و عزاداری به عنوان بخشی از فرهنگ و آموزه ی تشیع، در شکل گیری و جریان نهضت مشروطیت نقش داشته است را یافته و عرضه نماییم. باشد که مورد توجه قرار گیرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

14 - حضور تاریخی یهودیان عصر امام رضا (ع) در خراسان
محسن رجبی قدسی

خراسان به عنوان منطقه‌ای بزرگ و با اهمیت، در درازنای تاریخ و تمدّن کهن ایرانی - اسلامی، پذیرای بسیاری از ادیان، مذاهب و مکاتب مختلف بوده است. یکی از مهمترین رویدادهایی که در عصر امام علی بن موسی الرضا (ع) در خراسان رخ داده است، بحث مناظره‌های آن حضرت با بزرگان ادیان زرد چکیده کامل

خراسان به عنوان منطقه‌ای بزرگ و با اهمیت، در درازنای تاریخ و تمدّن کهن ایرانی - اسلامی، پذیرای بسیاری از ادیان، مذاهب و مکاتب مختلف بوده است. یکی از مهمترین رویدادهایی که در عصر امام علی بن موسی الرضا (ع) در خراسان رخ داده است، بحث مناظره‌های آن حضرت با بزرگان ادیان زردشتی، یهودی، مسیحی و صابئین است. دین یهود هم با پیشینۀ تاریخی‌ای که دارد، از جمله ادیانی است که در دوره‌های تاریخی مختلف وارد ایران و سپس خراسان شد. حضور یهودیان در خراسان در عصر امام علی بن موسی الرضا (ع) در روایات و احادیث به جای مانده مسلّم فرض شده است. اما وثاقت تاریخی حضور آنان در این منطقه آنچنان که باید و شاید بررسی نشده است. از این رو، ما در این مقاله بر آنیم تا با رویکرد تاریخی- تحلیلی، وثاقت حضور یهودیان در این منطقه را همراه با ذکر محله‌ها و بزرگان یهودی بررسی کنیم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

15 - بررسی و تحلیل شرایط هدیه دادن و هدیه گرفتن از دیدگاه حضرت علی(ع)
علی اکبر عباسی

هدیه در سیره امام علی(ع) و بررسی عملکرد آن حضرت در این باره بخصوص در عهد خلافت موضوعی است که مدتی ذهن نویسنده را به خود مشغول می‌داشت و بر این اساس پژوهش حاضر انجام شد سوال اصلی این تحقیق این بود که دیدگاه حضرت علی(ع) درباره شرایط هدیه دادن و هدیه گرفتن چیست؟ با واکاوی چکیده کامل

هدیه در سیره امام علی(ع) و بررسی عملکرد آن حضرت در این باره بخصوص در عهد خلافت موضوعی است که مدتی ذهن نویسنده را به خود مشغول می‌داشت و بر این اساس پژوهش حاضر انجام شد سوال اصلی این تحقیق این بود که دیدگاه حضرت علی(ع) درباره شرایط هدیه دادن و هدیه گرفتن چیست؟ با واکاوی منابع تاریخی ، ادبی ، فرهنگنامه‌ای و نهج‌البلاغه که از قرون نخستین اسلامی باقی مانده است سعی شد پاسخ مناسبی برای سوال مذکور ارائه شود. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که حضرت امیر(ع) برای هدیه دادن و هدیه گرفتن معیارهای داشتند که از جمله آنها این بود که هدیه باید از اموال شخصی و نه بیت‌المال داده شود و باید ساده و بی‌تکلف باشد. هدیه نباید با انگیزه گرفتن منصب و یا موقعیتی دنیایی ارائه شود. امام علی(ع) نسبت به هدیه دادن و هدیه گرفتن ساده و بی‌تکلف از اقشار ضعیف و گروههایی که از سوی فرصت‌طلبان و اشراف منزوی شده بودند، راغب بود. هدیه دادن به همسایگان هم در سیره آن بزرگوار ارجحیت داشت آن حضرت با این که هدیه دادن و گرفتن را بسیار نیکو می‌دانست ولی نسبت به هدیه دادن-های بعضی از کارگزارانش از بیت‌المال به سختی عکس العمل نشان داد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

16 - حقیقت گویی در تاریخ بیهقی
حسین اصغری

مورخان در روزگاران کهن با تنگناهای متعددی در زمینه ی تاریخ نویسی روبرو بوده اند ، و شاید بزرگترین معضل، بیان راستین حقیقت با توجه به جبر و استبداد سلطان بوده است و قید و بندهای جامعه ی استبدادی زمان در متون تاریخی به صورت های مختلف و تاثیرگذارخودنمایی می کند. باتحقیقی ا چکیده کامل

مورخان در روزگاران کهن با تنگناهای متعددی در زمینه ی تاریخ نویسی روبرو بوده اند ، و شاید بزرگترین معضل، بیان راستین حقیقت با توجه به جبر و استبداد سلطان بوده است و قید و بندهای جامعه ی استبدادی زمان در متون تاریخی به صورت های مختلف و تاثیرگذارخودنمایی می کند. باتحقیقی اجمالی این تاثیرات را به صورتی متناقض و دارای کاربردهای کنایی و بعضأمبهم و بیان مقاصد ناگفته و پیچیده در جای جای متن تاریخ بیهقی می توان مشاهده کرد. در هر حال تاریخ بیهقی یکی از ارزشمندترین آثار در حوزه ی تاریخ نویسی به شمار می رود. در این جستار به چگونگی شگردهای بیهقی در بیان حقایق تاریخ می پردازیم و بیان می داریم که با توجه به استبداد آن دوران و تنگناهای مورخ در بیان حقایق که گاه رفتار سلطان را نشانه می گیرد، تاریخ بیهقی چگونه توانسته است باز گو کننده ی گوشه ای از حقایق تاریخ باشد.بدیهی است که در روزگاران پیشین ،تاریخ نگاران متعهد به بیان حقیقت، کار بسیار بغرنج و پیچیده ای را در امر تاریخ نویسی بر عهده داشته اند و حقیقت نگاری برای تاریخ نویس از آنجا که مواجب بگیر و کارگزار پادشاه بوده ، همراه با تنگناها و خطوط قرمز بسیار بوده است. در این میان تاریخ نویس یا فقط آن چیزی را می نوشته که پادشاه می خواسته و یا با استفاده از شگردهای گوناگون و گاه متناقض گوشه ای از حقیقت را آشکار می کرده و رسالت خویش را در تاریخ نویسی به انجام می رسانیده است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

17 - مطالعات نقشبندیه در غرب و روسیه
علی آرامجو

طریقت صوفی نقشبندیه که به سبب ماهیت و عملکرد خاص اعتقادی و سیاسی اش، در چند سده اخیر مورد توجه شرق شناسان بوده است در حال حاضر نیز به عنوان پدیده ای زنده و تأثیرگذار، موضوع ویژه ای برای پژوهش در محافل علمی و سیاسی غرب به شمار می آید. روند مطالعات غرب در این باب در دوره چکیده کامل

طریقت صوفی نقشبندیه که به سبب ماهیت و عملکرد خاص اعتقادی و سیاسی اش، در چند سده اخیر مورد توجه شرق شناسان بوده است در حال حاضر نیز به عنوان پدیده ای زنده و تأثیرگذار، موضوع ویژه ای برای پژوهش در محافل علمی و سیاسی غرب به شمار می آید. روند مطالعات غرب در این باب در دوره های مختلف تغییر و تحولاتی را از سر گذرانده است. اگرچه تا نیمه نخست قرن نوزده اطلاعات غرب در باب طریقت صوفی نقشبندیه بسیار کلی و آشفته بود اما در پی شکل گیری و توسعه علایق و منافع کشورهای غربی در شرق و نمودار شدن نقشبندیه به عنوان سردمدار برخی مقاومت های محلی، وضع تغییر کرد. چالشی که نقشبندیه آسیای مرکزی، برای قدرت روزافزون روسیه در آن منطقه ایجاد می کرد، موجب شد تا در آثار نویسندگان روسی، با نوعی تعصّب و یکجانبه نگری به آنها پرداخته شود. در قرن بیست و به دنبال شکل گیری شوروی این وضع ادامه یافت. اواخر قرن نقطه عطفی در تاریخ مطالعات نقشبندیه به شمار می آید. از یکسو چالش هویتی در دولت-ملت های تازه تاسیس، توجه به پیشینه تاریخی و فرهنگی – که نقشبندیه جزو جدایی ناپذیر آن به شمار می آمد- را ضرورت می بخشید و از طرف دیگر غرب برای فهم دقیق چگونگی تعامل با این دولت ها به پژوهش هایی گسترده در این زمینه اقدام کرد ضمن اینکه خود نیز در نتیجه توسعه روزافزون نقشبندیه و حضور قابل توجه آنها در جهان غرب به نوعی مبتلا به آن محسوب می شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

18 - رابطه علم تاریخ و علم سیاست
سیدمحسن صادقی

مورّخان گذشته تاریخ بشر را بررسی کرده و آن را تجزیه‌وتحلیل نموده و در اختیار سیاستمداران قرار می‌دهند سیاستمداران برای اداره امور مملکت احتیاج دارند که اطلاعاتی در خصوص گذشته تاریخ سرزمین خود و تاریخ جهان و احزاب و گروه‌های سیاسی و دیگر مباحث تاریخی داشته باشند داشتن اط چکیده کامل

مورّخان گذشته تاریخ بشر را بررسی کرده و آن را تجزیه‌وتحلیل نموده و در اختیار سیاستمداران قرار می‌دهند سیاستمداران برای اداره امور مملکت احتیاج دارند که اطلاعاتی در خصوص گذشته تاریخ سرزمین خود و تاریخ جهان و احزاب و گروه‌های سیاسی و دیگر مباحث تاریخی داشته باشند داشتن اطلاعات تاریخی آن‌ها را راهنمایی می‌کند که برای زمان خود و آینده بهتر تصمیم‌گیری نمایند. گذشته همیشه چراغ راه آیندگان بوده و هست و خواهد بود بنابراین نمی‌توان برای ساختن آینده بهتر در تاریخ گذشته غور و جستجو نکرد، سیاستمداری که تاریخ نداند و از مناسبات سیاسی بین حکومت‌ها در گذشته آگاهی نداشته باشد نمی‌تواند موفق باشد بنابراین بایستی گفت: سیاست علم به‌روز شدن تاریخ است درواقع علوم سیاسی به بررسی اندیشه‌ها و نظریه‌ها سیاسی و کارکرد آن‌ها در عرصه جامعه می‌پردازد و رشته علوم سیاسی یعنی ارائه یک سری نظریه‌ها و یا یک سری ابزارها و راهکارهایی که بر اساس آن‌ها هر جامعه شرایط و مشکلات موجود در زمان حال را بررسی می‌نماید و تلاش دارد مشکلات موجود را از پیش پا بردارد و برای حال و آینده برنامه‌ریزی کند مسلّم است که امکان برنامه‌ریزی دقیق و صحیح که ما را به سرمنزل مقصود برساند امکان‌پذیر نیست مگر آنکه سیاستمداران از تجارب و دستاوردهای سیاسی، اجتماعی و تاریخی پیشینیان که در طول تاریخ در عرصه اجتماع به‌دست‌آمده است استفاده نماید. این پژوهش زیربنای علم سیاست را تاریخ دانسته و سیاستمداران موفق را کسانی می‌داند که از تاریخ بیشتر آگاهی دارند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

19 - اسارت زنان کرد باشقانلو و نقش سردار معزز شادلو در این حادثه
علیرضا مهاجری

دوران حکومت خوانین شادلو بر شمال خراسان، دوره ای آکنده از وقایع و حوادث گوناگون است. یکی از مهمترین و البته، آخرین این خوانین، سردار معزز شادلو می باشد. دوره حکومت سردار معزز، هم به لحاظ وقایع داخلی و هم تحولات و وقایع سیاسی، دوره ای برجسته و قابل توجه است. یکی از مهمتر چکیده کامل

دوران حکومت خوانین شادلو بر شمال خراسان، دوره ای آکنده از وقایع و حوادث گوناگون است. یکی از مهمترین و البته، آخرین این خوانین، سردار معزز شادلو می باشد. دوره حکومت سردار معزز، هم به لحاظ وقایع داخلی و هم تحولات و وقایع سیاسی، دوره ای برجسته و قابل توجه است. یکی از مهمترین این وقایع که بازتاب گسترده ای پیدا کرد؛ اسارت نوامیس باشقانلو، توسط ترکمن ها بود. در پی این واقعه و شکایت تیره باشقانلو به مجلس، سردار معزز نیز به عنوان یکی از مقصران حادثه محاکمه شد. این تحقیق، مانند بسیاری از تحقیقات تاریخی به شیوه اسنادی نوشته شده و در پی پاسخ به این پرسش است که نقش سردار معزز در حادثه اسارت نوامیس باشقانلو، توسط ترکمن ها چه بوده است؟ یافته ها نشان می دهد که سردار معزز به دلیل حملات ترکمن ها به شمال خراسان درصدد بوده است تا این حملات را به مناطق دیگری معطوف نماید و برای جلوگیری از حمله ترکمن ها به مناطق زیر سیطره خود در حمله ترکمن ها به محل زندگی باشقنلوها و اسارت نوامیس آنها به عنوان یک ایلخان و عامل حکومتی، اقدام لازم را صورت نداده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

20 - بلوچ ها و سقوط اصفهان
رزیتا ناظری حسن حضرتی حمید کرمی پور

چکیده بلوچ‌ها قوم سنی مذهب در مرز‌های شرقی قلمرو صفویان بودند که با حمایت از افغان‌های غلزایی موجبات سقوط اصفهان را در 1135 هجری فراهم کردند. سقوط اصفهان به نام افغان‌ها، با قدرت جنگاوری بلوچ‌ها صورت گرفت. موردی که بلوچ‌ها را به افاغنه برای حمله به اصفهان نزدیک می-کرد؛ چکیده کامل

چکیده بلوچ‌ها قوم سنی مذهب در مرز‌های شرقی قلمرو صفویان بودند که با حمایت از افغان‌های غلزایی موجبات سقوط اصفهان را در 1135 هجری فراهم کردند. سقوط اصفهان به نام افغان‌ها، با قدرت جنگاوری بلوچ‌ها صورت گرفت. موردی که بلوچ‌ها را به افاغنه برای حمله به اصفهان نزدیک می-کرد؛ علاوه بر هم کیشی آنان، مظالمی بود که طی سال‌ها حکومت شیعه مذهب صفوی در حق این قوم محروم انجام داده بود؛ بنابراین، بلوچ‌ها راه چاره را در حمله به اصفهان برای گرفتن انتقام کینه‌های چندین ساله یافتند و به درخواست دوستی افاغنه پاسخ مثبت دادند و بدین ترتیب زمینه‌ی سقوط اصفهان مهیا شد. پژوهش حاضر بر آن است تا عوامل و زمینه‌هایی را بررسی کند که باعث شد بلوچ‌ها به سمت اصفهان حرکت و موجبات سقوط آنجا را فراهم کنند و قصد دارد به این پرسش‌ها پاسخ که چه عوامل و انگیزه هایی موجب شد بلوچ‌ها با افاغنه متحد شوند و در نهایت چرا این اتحاد از هم فروپاشید؟ این پژوهش درصدد است با تکیه بر داده‌های منابع و پژوهش‌‌ها، زمینه‌ها‌ی حمله بلوچ‌ها به اصفهان و تاثیر آن‌ها در سقوط این شهر بررسی و پیچیدگی‌های موجود را برطرف کند و پاسخی درست و درخور برای این مقوله ارائه دهد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

21 - بازکاوی مرگ کمبوجیه و بردیا و تأثیر آن بر چگونگی روی کار آمدن داریوش هخامنشی
پرویز حسین طلائی سید محمد طیبی

مرگ کمبوجیه و بردیا یکی از تاریک ترین بزنگاه های تاریخ هخامنشیان است. بنابراین به خاطر اهمیت این موضوع، محور اصلی این پژوهش دوره‌ی زمانی مرگ کمبوجیه و بردیا تا روی کار آمدن داریوش را در بر می‌گیرد. در این رابطه ابتدا سعی شده است که سیر اجمالی وقایع تاریخی این محدوده زما چکیده کامل

مرگ کمبوجیه و بردیا یکی از تاریک ترین بزنگاه های تاریخ هخامنشیان است. بنابراین به خاطر اهمیت این موضوع، محور اصلی این پژوهش دوره‌ی زمانی مرگ کمبوجیه و بردیا تا روی کار آمدن داریوش را در بر می‌گیرد. در این رابطه ابتدا سعی شده است که سیر اجمالی وقایع تاریخی این محدوده زمانی با توجه به منابع اصلی آورده ‌شود، سپس به تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات منابع تاریخی درباره مرگ معما آمیز کمبوجیه و همچنین قتل بردیا پرداخته شود. آن چه به عنوان نتیجه در بخش پایانی مقاله ارائه شده ناظر بر این مسئله است که نه تنها بردیا بر اساس توطئه هفت خاندان به‌ رهبری داریوش از پای درآمده است، بلکه با توجه به اطلاعات منابع موجود، نمی توان مرگ کمبوجیه را اتفاقی دانست؛ چرا که سیاست های کمبوجیه و بردیا بر تحکیم قدرتشان در برابر اشراف استوار شده بود. بنابراین اشراف و خاندان های بزرگ نمی خواستند، امتیازاتشان از دست برود، به همین خاطر نسبت به آن واکنش نشان دادند و با قتل آن ها پادشاهی را از شاخه کورش گرفتند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

22 - بررسی مشروعیت تیموریان(912-771 ق.) با رویکرد به اندیشه های سیاسی ایرانی
زهرا اعلامی زواره فریدون الهیاری

مشروعیت در اصطلاح سیاسی به معنای پذیرش و فرمانبرداری آگاهانه و داوطلبانه‌ مردم از نظام سیاسی و قدرت حاکم است. همه انواع نظام های سیاسی، نیاز به مشروعیت دارند؛ تا از یک سو ثابت نمایند که سلطه و حاکمیت ایشان بر حق و درست است و از سوی دیگر با آگاه نمودن زیر دستان از حقانیت چکیده کامل

مشروعیت در اصطلاح سیاسی به معنای پذیرش و فرمانبرداری آگاهانه و داوطلبانه‌ مردم از نظام سیاسی و قدرت حاکم است. همه انواع نظام های سیاسی، نیاز به مشروعیت دارند؛ تا از یک سو ثابت نمایند که سلطه و حاکمیت ایشان بر حق و درست است و از سوی دیگر با آگاه نمودن زیر دستان از حقانیت خود، موجبات اطاعت سیاسی آنان را فراهم آورند. هر حاکمیتی در چارچوب شرایط عصر خود و با توجه به مذهب، فرهنگ، خلقیات و پیشینه‌ جامعه، اصول خاصی را به عنوان مبنای مشروعیت ارائه می کند. مساله‌ مهم در اینجا توان تلفیق این اصول با شرایط مختلف است. یکی از ابزارهایی که حکومت ها برای اعتبار بخشی به حاکمیت خود استفاده می نمودند، بهره گیری از اندیشه ها و عقاید سیاسی ایرانی در مورد جایگاه والای حکومت و لزوم اطاعت از حاکم بود. تیموریان912-771 ق. نیز در جهت کسب مشروعیت به این اصل مهم توجه داشتند. این مقاله بر آن است تا پس از بیان مقدمه ای از بحث، مشروعیت حاکمیت تیموریان را بر مبنای اندیشه های ایرانی و در قالب عناوینی همچون؛ حقّ الهی حکومت، فرهمندی، تأیید الهی، تأثیر پذیری از آداب ملکداری پادشاهان ایرانی و... به روش توصیفی و تحلیلی و بر اساس اطلاعات کتابخانه ای بررسی نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

23 - بررسی و نقد گزارش‌های حادثه اِفک
فاطمه جعفرنیا

ورود پیامبر به مدینه با پدیده‌ای به نام نفاق و گروهی به نام منافقان در جامعۀ اسلامی همراه بود. این گروه برای ایجاد مانع در راه گسترش اسلام دست به توطئه می‌زدند. جریان افک توطئه‌ای خطرناک از سوی منافقان بود. موفقیت منافقان در این ماجرا، انزوای سیاسی- اجتماعی پیامبر را به چکیده کامل

ورود پیامبر به مدینه با پدیده‌ای به نام نفاق و گروهی به نام منافقان در جامعۀ اسلامی همراه بود. این گروه برای ایجاد مانع در راه گسترش اسلام دست به توطئه می‌زدند. جریان افک توطئه‌ای خطرناک از سوی منافقان بود. موفقیت منافقان در این ماجرا، انزوای سیاسی- اجتماعی پیامبر را به دنبال داشت. در این ماجرا یکی از همسران پیامبر متهم به زنا شد. اهل سنت ماجرای افک را مربوط به عایشه و نزول آیات را فضیلتی برای او می‌دانند. از سوی دیگر، شیعه این ماجرا را در ارتباط با ماریه می‌دانند. نگارنده بر آن است تا چگونگی ارتباط یا عدم ارتباط این ماجرا با عایشه و ماریه را نشان دهد. نتیجه پژوهش حاضر مبین آن است که هر چند بزرگان شیعه احتمال وقوع چنین ماجرایی را دربارۀ ماریه رد نمی‌کنند؛ اما شان نزول آیات افک را در مورد ماریه نمی‌دانند. هم‌چنین به دلیل محور بودن عایشه در روایت مشهور افک، برخی ارتباط این ماجرا را با عایشه ردّ می‌کنند. هر چند می‌توان فرضیۀ شخص سومی را نیز در این ماجرا مطرح کرد. با این-حال، ارتباط این ماجرا با عایشه؛ علی‌رغم اشکالات و ابهامات در متن گزارش بیشتر مورد توجه است. در مجوع حادثه افک، صرف نظر از جزئیات آن و فراتر از نزاع‌های خانوادگی؛ اساسی‌ترین توطئۀ داخلی منافقان بر ضدّ پیامبر بود که با نزول آیات افک؛ توطئه‌های منافقان خنثی شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

24 - بررسی علل و زمینه‌های شورش‌های گرجستان در دوره شاه‌صفی اول و پیامد آن‌ها در مناسبات ایران و عثمانی
سیدولی اله موسوی محمد کریم یوسف جمالی احمد کامرانی فر

یکی از پیامدهای سیاست شاه‌صفی اول و از نشانه‌های ضعف دوران سلطنت وی، وقوع شورش‌های داخلی، از جمله شورش‌های ایالت گرجستان است. شورش‌های گرجستان (شورش موراوی در 1039هـ. ق. و شورش تیموراز (طهمورث) در 1042 هـ. ق) با بهره‌گیری از زمینه‌های تاریخی، عوامل سیاسی و اجتماعی و شرا چکیده کامل

یکی از پیامدهای سیاست شاه‌صفی اول و از نشانه‌های ضعف دوران سلطنت وی، وقوع شورش‌های داخلی، از جمله شورش‌های ایالت گرجستان است. شورش‌های گرجستان (شورش موراوی در 1039هـ. ق. و شورش تیموراز (طهمورث) در 1042 هـ. ق) با بهره‌گیری از زمینه‌های تاریخی، عوامل سیاسی و اجتماعی و شرایط حاکم بر گرجستان در دوران بعد از شاه‌عباس اول، علیه دولت صفویه وقوع یافتند. عاملین شورش (موراوی و تیموراز (طهمورث)، مرگ شاه‌عباس اول و حاکمیت ضعیف شاه جوان و بی‌تجربه نوه‌اش (شاه‌صفی) را فرصت مناسبی برای استقلال‌طلبی، جدایی‌خواهی و تأمین دیگر خواسته‌های خود دانستند و با تحریک احساسات مردم ایالت گرجستان و وعده استقلال به آنها و درخواست حمایت از عثمانی، بخش قابل توجهی از تلاش‌های نظامی شاه‌صفی و سپاه صفوی را به خود مشغول ساخته و زمینه دخالت دولت عثمانی در تحولات داخلی ایران و گرجستان و سرانجام تیرگی مناسبات و رویارویی ده‌ساله دو کشور همسایه را در دوره شاه‌صفی فراهم نمودند. در این مقاله، ضمن پرداختن به دلایل اهمیت گرجستان در دوره صفویه، علل و زمینه‌های شورش‌های گرجستان (موراوی در 1039 هـ. ق و تیموراز (طهمورث) در 1042 هـ. ق)، اقدامات شورشیان، ماهیت و خاستگاه این شورش‌ها و سرنوشت شورشیان بر اساس رهیافت تاریخی و به روش توصیفی– تحلیلی با استناد بر گزارش‌های مورخان رسمی صفوی و تحقیقات جدید، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

25 - مولفه ها ی قدرت نرم فرهنگی هویت ایرانی در عصرجهانی شدن فرهنگ
فرزانه دشتی محمدرحیم عیوضی

جهانی شدن همه جنبه های زندگی بشر اعم از اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی را دربر گرفته است و از این رو برخی کشورها را با مشکلات جدی مواجه کرده است. جهانی شدن نقش مرزهای جغرافیایی را در تصمیم گیری های کلان و فعالیت های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی انسان ها کاهش داده و منافع ت چکیده کامل

جهانی شدن همه جنبه های زندگی بشر اعم از اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی را دربر گرفته است و از این رو برخی کشورها را با مشکلات جدی مواجه کرده است. جهانی شدن نقش مرزهای جغرافیایی را در تصمیم گیری های کلان و فعالیت های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی انسان ها کاهش داده و منافع تک تک افراد و کشورها، بیش از همیشه با منافع تمامی مردم و کشورهای جهان مشترک گردیده است. لذا این تاثیرات به ایفای نقش بازیگری ایران و نخبگان سیاسی جمهوری اسلامی ایران و سیستم کلان مدیریتی کشور بستگی دارد. در این راستا همواره متولیان سیاستگذاری های کلان کشور در تکاپو بوده اند تا میان هم گرایی با فرهنگ جهانی از یک سو، و حفظ فرهنگ اصیل و غنی ایرانی- اسلامی از سویی، به نقطه تعادل برسند. با این اعتقاد که هویت ها و فرهنگ های غنی و قدرتمند نظیر فرهنگ ایرانی که از استمرار و دوام گروه های مختلف قومی شکل گرفته و به طور مسالمت آمیز در طول تاریخ در داد و ستد با فرهنگ های گوناگون بوده است، به راحتی در مواجه با جهانی شدن چه به مثابه پروژه و پروسه نه تنها مستحیل نشده بلکه شکوفاتر می شوند. بنابراین با فرض تعامل و پیوستگی فرهنگ ایرانی با فرهنگ جهانی، شناخت ظرفیت ها و قابلیت ها ی فرهنگی و تمدنی ایران اسلامی در عصر کنونی و در تعامل با آن نقش بسزایی خواهد داشت، درغیر این صورت به حذف فرصت ها و تهدیدی جدی برای هویت و امنیت ملی بدل خواهد شد پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

26 - زمینه های تاریخی نوزایی و توسعه خوزستان (با تکیه بر صدور فرمان آزادی کشتیرانی در رودخانه کارون و کشف و استخراج نفت)
محمدرضا علم علی لجم اورک مرادی

زمینه‌های تاریخی نوزایی و توسعه خوزستان (با تکیه بر صدور فرمان آزادی کشتیرانی در رودخانه کارون و کشف و استخراج نفت) مقوله نوسازی و توسعه یکی از مهم ترین موضوعات در بررسی‌ تاریخی- اقتصادی و جامعه شناختی یک منطقه به شمار می‌آید. فرایند نوسازی و توسعه در خوزستان دارای تأ چکیده کامل

زمینه‌های تاریخی نوزایی و توسعه خوزستان (با تکیه بر صدور فرمان آزادی کشتیرانی در رودخانه کارون و کشف و استخراج نفت) مقوله نوسازی و توسعه یکی از مهم ترین موضوعات در بررسی‌ تاریخی- اقتصادی و جامعه شناختی یک منطقه به شمار می‌آید. فرایند نوسازی و توسعه در خوزستان دارای تأثیری عظیم در حیات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ساکنین آن و حتی کشور بوده است. زمینه‌های این توسعه در سال 1306ق / 1888م، در دوره‌ی ناصرالدین شاه قاجار و با صدور فرمان آزادی کشتیرانی در کارون آغاز شده و سپس با کشف و استخراج نفت در سال 1907م در مسجدسلیمان، ادامه یافت. هدف این پژوهش این است که زمینه-های توسعه خوزستان را با تأکید بر دو عامل صدور فرمان آزادی کشتیرانی در کارون و کشف و استخراج نفت در خوزستان، مورد بررسی و کاوش قرار دهد. روش کار در این پژوهش توصیف و تحلیل اطلاعات تاریخیِ منابع دست اول است. کلیدواژه: خوزستان، نوسازی و توسعه، کارون، استخراج نفت، شرکت- شهر. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

27 - نگاهی به یک نامجای کهن ، زرنگ (سیستان )
مهدی کیخایی محمدتقی فاضلی

در مورد جغرافیای کنونی سیستان ابهام چندانی وجود ندارد ، اما دانسته های جغرافیایی در مورد ادوار گذشته ی سیستان ، باتوجه به تغییرات پی در پی چهره ی زمین درین منطقه بهیچوجه کافی نیست و حلقه های گمشده ی زیادی در فرهنگ جغرافیای تاریخی سیستان وجود دارد. درین نوشتار سعی شده با چکیده کامل

در مورد جغرافیای کنونی سیستان ابهام چندانی وجود ندارد ، اما دانسته های جغرافیایی در مورد ادوار گذشته ی سیستان ، باتوجه به تغییرات پی در پی چهره ی زمین درین منطقه بهیچوجه کافی نیست و حلقه های گمشده ی زیادی در فرهنگ جغرافیای تاریخی سیستان وجود دارد. درین نوشتار سعی شده با تکیه بر منابع مکتوب باقیمانده از سیاحان، تاریخنگاران و جغرافیا نویسان ، موقعیت جغرافیایی یکی از مهمترین مراکز مورد بحث در منطقه یعنی زرین/زرنگ/ زرنج را در دوران تاریخی بررسی نماییم. در مورد جغرافیای کنونی سیستان ابهام چندانی وجود ندارد ، اما دانسته های جغرافیایی در مورد ادوار گذشته ی سیستان ، باتوجه به تغییرات پی در پی چهره ی زمین درین منطقه بهیچوجه کافی نیست و حلقه های گمشده ی زیادی در فرهنگ جغرافیای تاریخی سیستان وجود دارد. درین نوشتار سعی شده با تکیه بر منابع مکتوب باقیمانده از سیاحان، تاریخنگاران و جغرافیا نویسان ، موقعیت جغرافیایی یکی از مهمترین مراکز مورد بحث در منطقه یعنی زرین/زرنگ/ زرنج را در دوران تاریخی بررسی نماییم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

28 - بررسی ساختار نهاد خانواده در دوره ساسانی به استناد کتاب ارداویراف نامه
علی ربیع زاده میرزا محمد حسنی

ارداویرافنامه یک متن پهلوی است، که در دوره ساسانی حدود 1400 تا 1700 سال قبل نگاشته شده است ، این کتاب شرح معراج موبدی به نام ارداویراف می باشد که با خوردن می و منگ به جهان روحانی می رود و شرح سفرش را دبیری کتابت می کند ، این اثر احتمالا در اواسط قرن پنجم میلادی (عصر انو چکیده کامل

ارداویرافنامه یک متن پهلوی است، که در دوره ساسانی حدود 1400 تا 1700 سال قبل نگاشته شده است ، این کتاب شرح معراج موبدی به نام ارداویراف می باشد که با خوردن می و منگ به جهان روحانی می رود و شرح سفرش را دبیری کتابت می کند ، این اثر احتمالا در اواسط قرن پنجم میلادی (عصر انوشیروان) به زبان پهلوی نگارش یافته و جزو کتب دینی زرتشتیان به شمار می رفته است ، در این مقاله نهاد خانواده در ارداویرافنامه از نگاهی آماری مورد بررسی قرار گرفته است ، هدف از این تحقیق آن است که دیدگاه جامع و روشنی درباره این نهاد به دست آید تا در سایه آن، دیدگاه روشنتری درباره نهاد خانواده در دوره ساسانی و زرتشتیان آن دوره که معاصر با زمان نوشتار کتاب هستند حاصل شود. نتیجه ای که از این تحقیق گرفته شده است این است که نهاد خانواده در ارداویرافنامه مطابق مطالب مندرج در کتاب کاملا منطبق و همسو با نهاد خانواده در دوره ساسانی است و این نشان میدهد که کتاب ارداویرافنامه می تواند به عنوان یک منبع معتبر جهت بررسی وضعیت اجتماعی دوره ساسانی مورد استفاده محققین قرار گیرد. شیوه تحقیق در این مقاله اسنادی کتابخانه ای و ابزار کار فیش برداری می باشد. کلید واژه ها : نهاد خانواده ; ارداویرافنامه ; ساسانی ; دین زرتشت ; متون پهلوی پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

29 - بررسی چند سند تاریخی از تجارت زنان و دختران در عهد قاجاریه در شمال خراسان
بیژن پروان مقصودعلی صادقی

در تاریخ معاصر ایران و در عصر قاجارها یکی از پدیده هایی که امنیت روانی جامعه ی ایران و مردم آن را به گونه ای جدی تهدید و آرامش را از آنان سلب کرد، موضوع خرید و فروش زنان طبقات فرودست؛ درنتیجه ی ناتوانی از پرداخت مالیات, فقر مفرط بود, ناامنی و در سایه ی بی تفاوتی و گاه م چکیده کامل

در تاریخ معاصر ایران و در عصر قاجارها یکی از پدیده هایی که امنیت روانی جامعه ی ایران و مردم آن را به گونه ای جدی تهدید و آرامش را از آنان سلب کرد، موضوع خرید و فروش زنان طبقات فرودست؛ درنتیجه ی ناتوانی از پرداخت مالیات, فقر مفرط بود, ناامنی و در سایه ی بی تفاوتی و گاه مشارکت دولت بود . عوامل مختلفی در این موضوع تاثیر گذار بود و به گسترش آن کمک می کرد. به نظر می رسد سهم دولت در این جریان بیش از سایر عوامل موثر بوده است؛ زیرا ماموران اداری و حکام و کارگزاران بیش از سایرین در این مبادلات غیر انسانی سهیم هستند. بررسی و ارائه ی توضیح پیرامون 3 سند تاریخی با موضوع زن و دخترفروشی، در بخشی از شمال خراسان بحث ما در این مقاله خواهد بود. این اوراق؛ جزء اسناد وزارت خارجه ی کشورمان و مربوط به دوره ی قاجاریه است، که برای نخستین بار مطرح می شود. بی قانونی و فقدان حقوق شهروندی در ایران عصر قاجار از بررسی موردی این اسناد بیشتر آشکار می شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

30 - هرسـین در آینه‌ی تاریخ باستان
پوریا اسمعیلی

شهرستان هرسین ازتوابع استان کرمانشاه(باختران سابق) است. بر اساس شواهد و مدارک باستان شناختی، بویژه وجود تپه-ی گنج دره، می‌توان مدعی شد که این خطَه‌ی کهنازنخستین زیستگاه‌های بشر در فلات ایران به شمار می‌رفته و درطی قرون متمادی به خصوص دردوران باستان به علت شرایط خاص اقلی چکیده کامل

شهرستان هرسین ازتوابع استان کرمانشاه(باختران سابق) است. بر اساس شواهد و مدارک باستان شناختی، بویژه وجود تپه-ی گنج دره، می‌توان مدعی شد که این خطَه‌ی کهنازنخستین زیستگاه‌های بشر در فلات ایران به شمار می‌رفته و درطی قرون متمادی به خصوص دردوران باستان به علت شرایط خاص اقلیمی و داشتن خاک‌های زراعی مرغوب، آب فراوان و دشت‌های وسیع همواره مورد توجه اقوام گوناگون ازجمله قوم لک قرار گرفته است و فرامانروایان سلسله‌های مختلف مانند هخامنشیان و ساسانیان به اهمیت این منطقه آگاه بوده‌اند. با توجه به میراث گرانبهای فرهنگی مادی و معنوی نهفته در خطه‌ی غرب، و به‌ویژه شهرستان هرسین، که شامل آثار و ابنیه‌ی تاریخی، گور دخمه‌ها و کتیبه‌ها سنگی و باورداشت‌های دینی با رنگ و صبغه‌ی آیین‌های باستانی رایج در ایران است، پژوهش حاضر بر آن است که با استفاده از روش پژوهش تاریخی مبتنی برتوصیف و تحلیل، تاریخ شهرستان هرسین را درعصر باستان مبتنی بر منابع اصلی و شواهد تاریخی بررسی و معرفی نماید. یافته‌های اصلی پژوهش نشان می‌دهد که هرسین جدا ازوضعیت اقلیمی مناسب، از نظر مذهبی نیز از مراکز مهم پرستش آئین مهرپرستی درکنارمذهب زرتشت بوده است که اقدام گئومات مغ در بستن معابد پیروان این دین چنین مسئله‌ای را به اثبات می‌رساند. همچنین وجود کتیبه بیستون در حومه این شهر که اقدامات سیاسی داریوش اول را درآغازسلطنت شرح می‌دهد، اهمیت والای هرسین را نمایان می‌سازد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

31 - تحلیل نقش مردم استان چهارمحال و بختیاری در انقلاب اسلامی ایران
ماشاالله ایزدی فیض‌اله بوشاسب گوشه علیرضا ابطحی

در پژوهش حاضر هدف اصلی، بررسی نقش مبارزاتی کانون های انقلابی استان چهارمحال و بختیاری در شکل گیری مبارزات مردمی با تاکید برنقش روحانیون درپیروزی انقلاب اسلامی است. روش تحقیق، تاریخی و روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای و میدانی است. در این باره ضمن معرفی مهم ترین مراکز و چکیده کامل

در پژوهش حاضر هدف اصلی، بررسی نقش مبارزاتی کانون های انقلابی استان چهارمحال و بختیاری در شکل گیری مبارزات مردمی با تاکید برنقش روحانیون درپیروزی انقلاب اسلامی است. روش تحقیق، تاریخی و روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای و میدانی است. در این باره ضمن معرفی مهم ترین مراکز و کانون های انقلابی استان در سال های منتهی به انقلاب اسلامی، با تأکید بر نقش روحانیون به عنوان پیشگامان حرکت های انقلابی در استان به چگونگی پیدایش و روند شکل گیری مبارزات مردمی و نحوه عملکرد مردم مبارز استان پرداخته می شود. نتایج تحقیق حاکی از آن است که مهم ترین کانون های مبارزاتی استان، مساجد، مدارس ، دانشگاه ها،هیئت های مذهبی و مجالس خانگی بوده اند که در راستای ترویج عقاید انقلابی فعالیت می کردند. فعالان انقلابی از جمله روحانیون، فرهنگیان و بازاریان در این کانون ها با ترویج عقاید انقلابی و سازماندهی و تنظیم فعالیت های مبارزین، دست به اقدام عملی زدند. آن ها با شرکت فعال در راهپیمایی ها، تظاهرات، و سایر اقدامات مبارزاتی، به نوبه خود نقش مؤثری در تحقق انقلاب ایفا کردند. در این باره روحانیون اصلی ترین مروج ارزش های انقلابی در بین مردم و عامل همبستگی و وحدت مبارزین بودند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

32 - بررسی اسناد اقتصادی خرید-فروش، اجاره، وام در دوره عیلام قدیم
زهرا میراشه کمال الدین نیکنامی بهمن فیروزمندی

به دنبال ظهور کشاورزی متمرکز، با ظهور شهرهای بزرگ مرکزی مواجه هستیم که منجر به برقراری روابط اقتصادی و سیاسی نسبتاً پیچیده‌ای در سراسر خاور نزدیک شده است؛ در این بین مناطقی با زمین‌های کشاورزی وسیع‌تر و حاصلخیزتر توانستند جمعیت بیشتری در خود جای دهند. دشت آبرفتی شوشان ک چکیده کامل

به دنبال ظهور کشاورزی متمرکز، با ظهور شهرهای بزرگ مرکزی مواجه هستیم که منجر به برقراری روابط اقتصادی و سیاسی نسبتاً پیچیده‌ای در سراسر خاور نزدیک شده است؛ در این بین مناطقی با زمین‌های کشاورزی وسیع‌تر و حاصلخیزتر توانستند جمعیت بیشتری در خود جای دهند. دشت آبرفتی شوشان کاملاً مناسب برای تولید محصولات کشاورزی بود. زمین‌های کشاورزی یا تحت تملک طبقه حاکم و اشراف، معابد و یا در دست کشاورزان آزاد بود. حاکمان عیلامی وظایف پیچیده و گسترده‌ای داشتند. آن‌ها برای حفظ و رشد تولیدات کشاورزی، اموری مانند رسیدگی به سیستم های آبیاری و ساخت کانال‌های آب و وضع قوانین در این رابطه را در دستور کار خود قرارمی دادند. اسناد به دست آمده از این دوره تا حدودی معرف مناسبات و روابط اقتصادی – اجتماعی پیچیده بین اقشار مختلف جامعه است و می‌تواند کمک موثری به شناخت و درک جامعه عیلامی باشد. آنچه ما از اقتصاد عیلام قدیم به عنوان یکی از مهم‌ترین ارکان شکل‌گیری فرهنگ عیلامی می‌دانیم را مدیون اسناد نوشتاری و شواهد باستان‌شناسی محدود حاصل از کاوش‌های منطقه شوشان و همچنین اسناد بین‌النهرینی هستیم؛ که البته نمی‌توانند مدارک کامل و گویایی برای بازسازی الگوی اقتصادی این دوره خاص باشند. در این مقاله، ابتدا به نقش کشاورزی در اقتصاد دشت شوشان پرداخته می‌شود و سپس به بررسی قراردادهای مربوط به معاملات زمین‌های کشاورزی و وام‌های معمول در دوره عیلام قدیم پرداخته می‌شود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

33 - نقش صنایع آلمانی در نوسازی صنایع ایران در دوره رضاشاه پهلوی
علی وشمه

آلمانی ها در دوره رضاشاه در ایران تبدیل به یکی از قدرت های اقتصادی مهم شدند. آنها که به دنبال فروش محصولات خود و تهیه مواد خام برای کارخانه هایشان بودند، ایران را به عنوان بازار هدف انتخاب کردند. حکومت ایران هم که علاقه مند به نوسازی صنایع سنتی خود بود،از این روابط استق چکیده کامل

آلمانی ها در دوره رضاشاه در ایران تبدیل به یکی از قدرت های اقتصادی مهم شدند. آنها که به دنبال فروش محصولات خود و تهیه مواد خام برای کارخانه هایشان بودند، ایران را به عنوان بازار هدف انتخاب کردند. حکومت ایران هم که علاقه مند به نوسازی صنایع سنتی خود بود،از این روابط استقبال کرد. به همین دلیل بود که تعداد فراوانی از کارخانه های آلمانی به ایران فروخته شد. در کنار این صنایع مدارس فنی با تدریس مدرسین آلمانی در ایران شروع به کار کردند که وظیفه آموزش نیروهای فنی را برعهده داشتند . این سبک از روابط سیاسی ـ اقتصادی توسط ایران آن سال ها کمتر تجربه شده بود. در تحقیق حاضر، با روش توصیفی و تحلیلی با استفاده از اسناد و مدارک آرشیوی و کتاب ها و مطبوعات به بررسی فعالیت صنایع آلمانی در ایران دوره رضاشاه می پردازیم. هدف این پژوهش بررسی ورود و استقرار صنایع آلمانی و تأثیر آن بر نوسازی صنعتی ایران در دوره پهلوی اول است. در این تحقیق به دنبال پاسخگویی به این پرسش هستیم که ورود صنایع آلمانی به ایران در عصر رضاشاه چه تحولی در جهت نوسازی صنایع سنتی ایران ایجاد کرد. جهت پاسخ به این پرسش، ابتدا اوضاع ایران و آلمان را پیش از برقراری این روابط توضیح می دهیم و پس از ورود به دوره مورد پژوهش ورود صنایع مختلف آلمانی به ایران، قراردادهای منعقد شده و موانع این فعالیت ها را مورد بررسی قرار می دهیم. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

34 - مبانی تاریخی و نظری سیاست خارجی ایالات متحده امریکا
ناصر خورشیدی محمد یوسفی جویباری

به صورت تاریخی ایالات متحده امریکا دو دوره کاملاً متفاوت را در عرصه سیاست خارجی خود تجربه کرده است؛ از زمان استقلال یعنی از سال 1776 تا آوریل 1917 منطق انزواگرایی بر سیاست خارجی این کشور حاکم بود. این دوره طولانی از انزواگرایی را می توان به انزواجویی محصور در چارچوب مرز چکیده کامل

به صورت تاریخی ایالات متحده امریکا دو دوره کاملاً متفاوت را در عرصه سیاست خارجی خود تجربه کرده است؛ از زمان استقلال یعنی از سال 1776 تا آوریل 1917 منطق انزواگرایی بر سیاست خارجی این کشور حاکم بود. این دوره طولانی از انزواگرایی را می توان به انزواجویی محصور در چارچوب مرزهای ایالات متحده و همچنین انزواجویی قاره ای که از سال 1823 توسط جیمز مونروئه بر دستگاه دیپلماسی امریکا حاکم شد، مورد تقسیم قرار داد. دوره دوم در سیاست خارجی این کشور به بین الملل گرایی شهرت یافته که از سال 1917 تا به امروز تداوم داشته است. هدف ما در این پژوهش، بررسی تاریخی و همچنین بررسی بنیادهای تئوریک سنت بین الملل گرایانه ایالات متحده امریکا در سیاست خارجی می باشد. در همین راستا به نظر می رسد، سنت بین الملل گرایی در سیاست خارجی امریکا از جانب دو جریان اصلی و در عین حال متعارض در روابط بین الملل یعنی رویکردهای "حقوق محور" و نیز "قدرت محور" مورد پشتیبانی قرار گرفته است. روش پژوهش با توجه به ماهیت تحقیق، تاریخی- تحلیلی بوده و دامنه آن نیز کشور ایالات متحده امریکا را در بر خواهد گرفت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

35 - تحلیلی بر شرکت اسلامیه، تجربه اقتصاد مقاومتی در ایران دوره قاجار(1278-1289ه.ش)
مریم حایک

اقتصاد مقاومتی به عنوان راهبرد اصلی خروج از شرایط فشار اقتصادی مطرح می‌باشد. یکی از وجوه اقتصاد مقاومتی تولید و مصرف کالای داخلی است. این مقاله‌ به دنبال پاسخ به این پرسش است که در تجربه تاریخی ما در دوره قاجار چه عواملی در به اوج رسیدن "تولید و مصرف کالای داخلی" موثر و چکیده کامل

اقتصاد مقاومتی به عنوان راهبرد اصلی خروج از شرایط فشار اقتصادی مطرح می‌باشد. یکی از وجوه اقتصاد مقاومتی تولید و مصرف کالای داخلی است. این مقاله‌ به دنبال پاسخ به این پرسش است که در تجربه تاریخی ما در دوره قاجار چه عواملی در به اوج رسیدن "تولید و مصرف کالای داخلی" موثر واقع گشت؟ برای پاسخ به این سوال محقق به بررسی عوامل موثر در تقویت تولید ملی در زمان فعالیت شرکت اسلامیه، بر اساس روشتحلیل محتوای کیفی پرداخته است. با توجه به نقش الگوهای بومی موفق در پیشبرد مسائل اجتماعی، نتیجه وحدت رویه و همراهی عوامل مختلف موثر در موفقیت شرکت اسلامیه از جمله سرمایه‌ی تاجر، نفوذ روحانی و قلم روشنفکر، متذکر می‌شود که در شرایط کنونی، ایجاد اقتصادی قوی و متکی به توان بومی، دور از دسترس نیست. نتایج تحقیق بیانگر لزوم بهره‌گیری از احساسات ملی‌گرایانه و پشتوانه اعتقادی مذهبی جهت تحقق اقتصاد مقاومتی درشرایط کنونی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

36 - غرب و مدرنیته از منظر میرزا ملکم خان
امین دیلمی معزی حبیب الله ابوالحسن شیرازی

تفکر ملکم خان بر آمده از اصولی بود که بر آن اساس اشاعه مدنیت غربی در سراسر جهان نه تنها امری است محتوم تاریخ بلکه، این تحول از شرایط تکامل هیأت اجتماع و موجب خوشبختی و سعادت آدمی است. بنابراین شرط فرزانگی و خردمندی از دیدگاه وی آن است که آیین تمدن اروپایی را از جان و دل چکیده کامل

تفکر ملکم خان بر آمده از اصولی بود که بر آن اساس اشاعه مدنیت غربی در سراسر جهان نه تنها امری است محتوم تاریخ بلکه، این تحول از شرایط تکامل هیأت اجتماع و موجب خوشبختی و سعادت آدمی است. بنابراین شرط فرزانگی و خردمندی از دیدگاه وی آن است که آیین تمدن اروپایی را از جان و دل بپذیریم و جهت فکری خود را از سیر تکامل تاریخ و روح زمان دمساز کنیم. بدین جهت وی خواهان اصلاحات اساسی در دستگاه دیوان حکومت با کمک علم و اصول غربی است که آن را پیش شرط سایر تحولات می داند. در در برابر اسلام گرایان ، روشنفکران غرب گرا، قرار داشتند، آنان سخت شیفته و دل باخته غرب و ارزش های غربی ، قانون و حکومت غربی، جدایی دین از سیاست.... بودند. این جریان که طیف گشترده ای را تشکیل می داد، با مقایسه و سنجش ایران- غرب چنین می پنداشتند که سعادت ایران و ایرانی در غربی شدن تمام عیار است. افرادی مثل میرزا ملکم خان که به گونه ای مستقیم و غیر مستقیم با اسلام ناسازگاری داشتند و معتقد بودند از سرتا پا باید فرنگی شد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

37 - بررسی تاریخی ترور با تاکید بر آراء امام خمینی (ره)
قاسم ولیزاده بریمانلو سید حمید حسینی علی حسین احتشامی

ترور از جمله مفاهیم با اهمیت در دنیای امروز است. آنچه اهمیت ترور را بیش از پیش برجسته ساخته، این است که قدرت‌های بزرگ از این امر، برای دستیابی به منافع ملی و همچنین سرکوب کردن مبارزات حق طلبانه و بد نام نمودن اسلام استفاده می کند. تاکتیک ابرقدرت‌ها در براندازی فرد یا نظ چکیده کامل

ترور از جمله مفاهیم با اهمیت در دنیای امروز است. آنچه اهمیت ترور را بیش از پیش برجسته ساخته، این است که قدرت‌های بزرگ از این امر، برای دستیابی به منافع ملی و همچنین سرکوب کردن مبارزات حق طلبانه و بد نام نمودن اسلام استفاده می کند. تاکتیک ابرقدرت‌ها در براندازی فرد یا نظام، استفاده از خشونت و ترور در راستای حذف مهره‌های مهم است. با توجه به اینکه امام خمینی (ره) بنیانگذار نظام و انقلابی اسلامی است، پرسش این است که دیدگاه امام خمینی (ره) به‌عنوان شاخص‌ترین فرد، در موضوع ترور چیست؟ این پژوهش در صدد است با اتخاذ روش توصیفی- تحلیلی، دیدگاه‌های امام خمینی (ره) در موضوع ترور را مورد بررسی و تحلیل قرار دهد و از آنجایی که انقلاب ایران به رهبری امام خمینی (ره) شالوده و مبنایی اسلامی دارد، به مقوله ترور در منابع اسلامی یعنی آیات و روایات در زمینه ترور نیز پرداخته می‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد دیدگاه امام خمینی (ره) پیرامون ترور تنزدیک به مفهوم اصطلاحی این واژه است که به معنای قتل هدفمند اشخاص و یا گروه‌هایی است که برای یک نظام، کارآمدی بسیاری دارند. امام خمینی (ره) با رویکردی انتقادگرایانه به مقوله ترور نگریسته است و از دیدگاه ایشان، آموزه‌های دینی و همچنین فطرت انسانی مخالف اعمال خشونت و ترور نسبت به افراد است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

38 - سیمای جامعه در نامۀ تاریخی تنسر حکیم (عصر ساسانیان)
آسیه ذبیح نیا عمران

تنسر پارسایی افلاطونی مذهب بود که سلطنت را رها کرده و گوشه نشینی اختیار کرده بود. او بنابر روایت های متون پهلوی از جمله کسانی است که نقش بسزایی در بر تخت نشستن اردشیرساسانی داشت و با یاری نامه اندرزی خود، تدبیر خویش را به او عرضه کرد. این زاهد بی محابا آراء وعقاید ِ مذه چکیده کامل

تنسر پارسایی افلاطونی مذهب بود که سلطنت را رها کرده و گوشه نشینی اختیار کرده بود. او بنابر روایت های متون پهلوی از جمله کسانی است که نقش بسزایی در بر تخت نشستن اردشیرساسانی داشت و با یاری نامه اندرزی خود، تدبیر خویش را به او عرضه کرد. این زاهد بی محابا آراء وعقاید ِ مذهبی، جامعه شناسی، سیاسی، اجتماعی، خانوادگی و... خود را مطرح می ساخت. با مطالعۀ این نامۀ اندرزی می توان به میزان دانش وتسلط ِ این شخصیت به مسایل گوناگون ِ دینی، اخلاقی و...پی برد. زبان تنسر در نامۀ اندرزی جسورانه است، و مخاطب هیچ شک، تردید و ناخالصی در گفته های وی نمی یابد. هرآن چه که روح بلند ِ او را آزارمی دهد برکاغذ روان می سازد و بدون ترس ونگرانی و باشور وحال مسایل ِ متعدد را مطرح می کند. در فحوای این نامۀ اندرزی، به وضوح، می توان نویسنده ای روشنفکر واندیشمند رایافت که با پشتوانۀ غنی دینی و فرهنگی می نویسد. مطالعۀ این نامۀ تاریخی، حظی وصف ناپذیربه مخاطب می بخشد که می تواند راهنمای مسیر زندگی او باشد. ابن اسفندیارِکاتب، ازنویسندگان اواخر قرن ششم و اوایل قرن هفتم، نامۀ اندرزی تنسر را به پارسی ترجمه کرد. در ترجمه و روایت ابن اسفندیار ، نامۀ اندرزی تنسر از سه بخش : عنوان آغازین، متن اصلی و ختمِ مکتوب تشکیل می شود، که هر کدام از این سه بخش، ارکان فرعی را نیز در بر می گیرند. هدف مقالۀحاضر بررسی مضمون و درونمایۀ نامۀ اندرزی تنسر است پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

39 - سفیر وسفارتخانه
هاشم آقاجانی الیزه

چکیده دیپلماسی در تاریخ سیاسی جهان به ویژه ایران پیشینه‌ای دیرینه دارد، گرایش به قدرت و حفاظت از منافع و دستاوردها از یک سو، وحشت از جنگ و پیامدهای ناگوار آن از سوی دیگر در ایجاد و توسعه روابط دیپلماسی به ویژه در میان هخامنشیان تاثیر گذار بوده است.از آنجایی که در دوره ه چکیده کامل

چکیده دیپلماسی در تاریخ سیاسی جهان به ویژه ایران پیشینه‌ای دیرینه دارد، گرایش به قدرت و حفاظت از منافع و دستاوردها از یک سو، وحشت از جنگ و پیامدهای ناگوار آن از سوی دیگر در ایجاد و توسعه روابط دیپلماسی به ویژه در میان هخامنشیان تاثیر گذار بوده است.از آنجایی که در دوره هخامنشیان، زندگی در پارس به سیاست و جنگ بیشتر از مسائل اقتصادی بستگی داشت، بنابرین بین هخامنشیان و کشورهای دیگر، روابط دیپلماسی وسیعی برقرار بوده است. بر این اساس،نقش سفیر بسیار مهم و حساس بود. سفیران انتخاب شده توسط شاهان هخامنشی باید پس از عبور از راههای دشوار و به جان خریدن خطرات بسیار به کشور مقصد می‌رسیدند، علاوه بر این،سفیران باید به زبان مردم بومی آنجا آشنا بوده و از راه‌های عبور و مرور و کشور مقصد اطلاعات کافی دریافت کرده و پس از بازگشت به کشور مبدا این اطلاعات را در اختیار شاهنشاه می‌گذاشتند و این در مورد سفیران هخامنشی نیز صدق می‌کرد. با وجود پژوهش‌های گسترده‌ای که درباره‌‌ی تاریخ هخامنشیان و روابط سیاسی و اقتصادی آن با کشورهای دیگر انجام گرفته است، تاکنون در منابع این دوره اشارت پراکنده‌ای به سفیر و سفارت‌خانهدر دوره هخامنشان شده است و هیچ یک بطور کامل به وجود سفارت‌خانه، جایگاه سفیر و حدود و اختیارات آن در دوره هخامنشیان نپرداخته‌اند. لذا این پژوهش بر آن است تا با استناد به منابع تاریخی و با استفاده از شیوه‌ی پژوهش‌های تاریخی به وجود سفارت‌خانه و جایگاه سفیر در دوره هخامنشیان بپردازد. کلید واژه: سفیر، سفارت‌خانه، فرستاده، هخامنشیان. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

40 - بازتاب و مقایسه وجوه سیاسیِ زندگیِ اجتماعی ایرانیان در متون «راحه الصدور و آیه السرور» و« چهارمقاله
فرهاد پروانه مجتبی گراوند رسول رستمی

زندگی اجتماعیِ ایرانیان در چهار مقوله ی سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی قابل برّرسی و تعمّق است. این نوشتار به برّرسی مقایسه ای وجوه سیاسیِ زندگی اجتماعیِ ایرانیان در دو اثر" راحه الصدور و چهارمقاله " پرداخته است. و پاسخی است بر این پرسش که متون منتخب مورد نظر چه گستره چکیده کامل

زندگی اجتماعیِ ایرانیان در چهار مقوله ی سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی قابل برّرسی و تعمّق است. این نوشتار به برّرسی مقایسه ای وجوه سیاسیِ زندگی اجتماعیِ ایرانیان در دو اثر" راحه الصدور و چهارمقاله " پرداخته است. و پاسخی است بر این پرسش که متون منتخب مورد نظر چه گستره ای از مقولات مرتبط به وجوه سیاسی زندگیِ اجتماعی ایرانیان را در بر می گیرند؟ نگارنده در این مقاله به بیان کامل وجوه سیاسی در دو اثر ومقایسه آن ها کوشیده است. روش انجام این پژوهش، توصیفی و تحلیلی می باشد. ودر صدد آن است که متن این دو اثر که در ابواب مختلف زندگی ایرانیان، تألیف شده را مورد مطالعه قرار داده ، سپس داده های به دست آمده را به صورتی منظم و مرتب در عرصة سیاسی برّرسی کند. نتیجة حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که در هر دو اثر، به مقولات سیاسی پرداخته شده است اما در مقایسه، متن کتاب راحه الصدور، بیشترین وجوه سیاسیِ زندگی اجتماعی ِایرانیان، را به تصویر کشیده است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

41 - عوامل موثر در شکل گیری جغرافیای تاریخی امارت اردلان در عصر صفوی.
نصراله پورمحمدی املشی برومند سورنی

چکیده: جغرافیای هر حکومتی،در کنارعوامل گوناگون سیاسی،اقتصادی،دینی و ... از مولفه های موثر در میزان اقتدار و نفوذ حاکمان می باشد. موقعیت جغرافیایی هر سرزمین و ناحیه ای بر روند تحولات داخلی و خارجی هر حکومتی تأثیر عمیق و درخور نوجه دارد که در این راستا می توان گفت امارت ا چکیده کامل

چکیده: جغرافیای هر حکومتی،در کنارعوامل گوناگون سیاسی،اقتصادی،دینی و ... از مولفه های موثر در میزان اقتدار و نفوذ حاکمان می باشد. موقعیت جغرافیایی هر سرزمین و ناحیه ای بر روند تحولات داخلی و خارجی هر حکومتی تأثیر عمیق و درخور نوجه دارد که در این راستا می توان گفت امارت اردلان در دوره صفوی به دلیل واقع شدن در نقطه تلاقی دو امپراطوری صفوی و عثمانی از حالت سکون خارج و در بطن و متن رویدادهای این عصر وارد گردید. بیداری و شکل گیری حدود و ثغور اردلان و ورود آن در جریان رویدادهای این دوره تاحد زیادی معلول موقعیت جغرافیایی و وزن ژئوپلتیکی آن بود که در قبض و بسط آن مولفه های گوناگون موثر بودند.در کنار این موقعیت ویژه، عوامل سیاسی ، نظامی، مذهبی و زبانی نیز در ارتقا جایگاه این امارت در عصر صفوی دخیل بودند. مجموعه این مولفه سبب گردید امارت اردلان در این عصر در وسعت و توسعه ی ارضی خود مسیر پر فراز و نشیب را طی نماید. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

42 - مسألۀ یگانگی یا تفاوت دو کتاب الجامع و الحاوی فی الطب: بررسی شواهد
محمد تقوی مصطفی گوهری فخرآباد

محمد بن زکریای رازی از جمله مشهورترین پزشکان تمدن اسلامی است که آراء و آثارش جایگاه مهمی در تاریخ پزشکی اسلام و جهان دارد. در بین آثار او، کتاب الحاوی فی الطب از شهرت بیشتری برخوردار است. بسیاری از نویسندگان قدیم و جدید، این کتاب را همان کتاب الجامع او که اکنون مفقود اس چکیده کامل

محمد بن زکریای رازی از جمله مشهورترین پزشکان تمدن اسلامی است که آراء و آثارش جایگاه مهمی در تاریخ پزشکی اسلام و جهان دارد. در بین آثار او، کتاب الحاوی فی الطب از شهرت بیشتری برخوردار است. بسیاری از نویسندگان قدیم و جدید، این کتاب را همان کتاب الجامع او که اکنون مفقود است دانسته اند؛ حال آن که شواهدی در دیگر آثار رازی، آثار پزشکی دوران بعد از وی و فهارس اسلامی وجود دارد که احتمال جدایی این دو اثر را پیش می کشد. مقالۀ حاضر می‌کوشد تا با بررسی شواهد مختلف در منابع موجود، ضمن بیان شباهت ها و تفاوت های این دو اثر، یگانگی یا تفاوت آن‌ها را نشان دهد. بنا بر بررسی های صورت گرفته، شواهد و دلایل ما برای یکی دانستن این دو اثر بیش تر است، هرچند نظر قطعی در این باره با توجه به باقی نماندن نسخه ای از کتاب الجامع امکان پذیر نیست. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

43 - مبانی تاریخی و نظری سیاست خارجی ایالات متحده امریکا(نسخه اصلاحی مقاله یوسفی)
ناصر خورشیدی محمد یوسفی جویباری

به صورت تاریخی ایالات متحده دو دوره کاملاً متفاوت را در عرصه سیاست خارجی‌ خود تجربه کرده است؛ از زمان استقلال یعنی از سال 1776 تا آوریل 1917 منطق انزواگرایی بر سیاست خارجی این کشور حاکم بود. این دوره طولانی از انزواگرایی را می توان به انزواجویی محصور در چارچوب مرزهای ام چکیده کامل

به صورت تاریخی ایالات متحده دو دوره کاملاً متفاوت را در عرصه سیاست خارجی‌ خود تجربه کرده است؛ از زمان استقلال یعنی از سال 1776 تا آوریل 1917 منطق انزواگرایی بر سیاست خارجی این کشور حاکم بود. این دوره طولانی از انزواگرایی را می توان به انزواجویی محصور در چارچوب مرزهای امریکا و همچنین انزواجویی قاره‌ای که از سال 1823 توسط جیمز مونروئه بر دستگاه دیپلماسی امریکا حاکم شد، مورد تقسیم قرار داد. دوره دوم در سیاست خارجی این کشور به بین الملل‌گرایی شهرت یافته که از سال 1917 تا به امروز تداوم داشته است. هدف ما در این پژوهش، بررسی تاریخی و همچنین بررسی بنیادهای تئوریک سنت بین‌الملل‌گرایانه ایالات متحده امریکا در سیاست خارجی می باشد. در همین راستا به نظر می رسد، سنت بین‌الملل‌گرای در سیاست خارجی امریکا از جانب دو جریان اصلی و در عین حال متعارض در روابط بین الملل یعنی رویکردهای "حقوق محور" و نیز "قدرت محور" مورد پشتیبانی قرار گرفته است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

44 - تعامل مسیحیان با حاکمان مسلمان در عصر اموی و اوایل عصر عباسی
سید محمد علی میرصانعی سیى محمد علی ایازی

قلمرو اسلامی در دوران امویان و عباسیان، بسیاری از مناطق مسیحی نشین کلیسای شرق را در بر می‌گرفت. مردم این سرزمین‌ها دارای دانشمندان برجسته و کلیساهای سازمان یافته‌ای بودند، و به تدریج برخی از آنان توانستند به دربار خلفا راه یابند. در این دوران بسیاری از اطبای دربار، مسیح چکیده کامل

قلمرو اسلامی در دوران امویان و عباسیان، بسیاری از مناطق مسیحی نشین کلیسای شرق را در بر می‌گرفت. مردم این سرزمین‌ها دارای دانشمندان برجسته و کلیساهای سازمان یافته‌ای بودند، و به تدریج برخی از آنان توانستند به دربار خلفا راه یابند. در این دوران بسیاری از اطبای دربار، مسیحیانی بودند که میراث کهنی از دانش پزشکی داشتند. همچنین برخی از شعرا، مترجمین، منجمین و جاثلیق‌های مسیحی نیز توانستند ارتباط تنگا تنگی با خلفا و نزدیکان ایشان پیدا کنند، و حتی به عنوان مشاور در کنار حاکمان مسلمان، ایفای نقش کنند. در این میان، برخی از خلفا بودند که تمایل به ارتباط با مسیحیان نداشتند و با وضع احکام سخت‌گیرانه‌ای بر ضد آنان، کوشیدند تا مسیحیان را از جامعه مسلمانان متمایز کنند، و محدودیت‌هایی در انجام مناسک عبادی و فعالیت‌های اجتماعی آنان به وجود آورند؛ لیکن با بررسی گزارش‌های تاریخی این دوره می‌توان دریافت که حکومت‌های اموی و عباسی، مسیحیان را مجبور به تغییر کیش و روی آوردن به اسلام نمی‌کردند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

45 - آسیب شناسی مشروعیت حکمران هخامنشی (تحلیل محتوای کتیبه ها)
فرزانه دشتی محمد رحیم عیوضی

پگاه تاریخ بشر در موضوع سیاست را ایرانیان به خود اختصاص داده اند و آنان بوده اند که وجوه غارت گری، جنگ، خشونت، ناامنی، بی نظمی، آشوب و تجاوز را به سمت گفتمان های آبادانی، رواداری، راستی، اخلاق، حقوق بشر سوق داده اند. سلسله هخامنشیان به گفته ابن خلدون و هگل سرآغاز حکمران چکیده کامل

پگاه تاریخ بشر در موضوع سیاست را ایرانیان به خود اختصاص داده اند و آنان بوده اند که وجوه غارت گری، جنگ، خشونت، ناامنی، بی نظمی، آشوب و تجاوز را به سمت گفتمان های آبادانی، رواداری، راستی، اخلاق، حقوق بشر سوق داده اند. سلسله هخامنشیان به گفته ابن خلدون و هگل سرآغاز حکمرانی انسانی در تاریخ بشر به حساب می آید. در این نوشتار قصد داریم با تحلیل سنگ نوشته ها و کتیبه های به جای مانده از دوره هخامنشیان به این پرسش پاسخ دهیم که چه کسی، با چه ویژگی هایی حق حکمرانی در این سلسله را به دست می آورده است. مجموعه کتیبه های به جای مانده در تخت جمشید، همدان، شوش، بیستون، خراسان، مصر و .... که گفته ها و گزاره های شاهانی چون کوروش، داریوش، کمبوجیه و ... را ثبت کرده است منبع دسته اول و مستقیمی در جهت شناخت و نقد و بررسی اندیشه سیاسی ایران محسوب می گردد. بر قلمروی حکومتی که نیمی از پهنه مسکونی کره زمین را در اختیار داشت چه کسی با چه شاخص هایی می بایست حکومت داری کند. در این نوشتار وجوه تکنیکی هرم حاکمیت هخامنشیان مورد بررسی انتقادی قرار می گیرد تا وجهی ناشناخته و بسیار تداومی در اندیشه سیاسی ایران تحلیل گردد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

46 - دولت شهرآتن و نگرشی بر تکامل فکری و سیاسی و اقتصادی آن (800-500 ق.م)
بهرام دلپاک کریم سلیمانی

دولت شهرآتن و نگرشی بر تکامل فکری و سیاسی و اقتصادی آن (800-500 ق.م) دولت شهرآتن و نگرشی بر تکامل فکری و سیاسی و اقتصادی آن (800-500 ق.م) چکیده بی گمان تشکیل دولت شهرها یکی از مشخصه های تمدن یونان به شمار می آید که در واقع می توان آن را سرآغاز شکل گیری مناسبات سیاسی و ف چکیده کامل

دولت شهرآتن و نگرشی بر تکامل فکری و سیاسی و اقتصادی آن (800-500 ق.م) دولت شهرآتن و نگرشی بر تکامل فکری و سیاسی و اقتصادی آن (800-500 ق.م) چکیده بی گمان تشکیل دولت شهرها یکی از مشخصه های تمدن یونان به شمار می آید که در واقع می توان آن را سرآغاز شکل گیری مناسبات سیاسی و فرهنگی و نقطه اتصال جریانات نیمه تاریخی و افسانه ای عصر هومری و دوره تاریخی یونان عصر کلیستنس دانست. آتن به عنوان نمونه این دولت شهرها نقش بسزایی در پیشرفتهای سیاسی وفکری واجتماعی یونان داشت.عوامل جغرافیایی،تسامح درعقاید مذهبی، مهاجرت وارتباط با دیگر تمدنها وتغییر و تحول در مبانی سیاسی حکومت کافی بود تا دولت شهر آتن به متکاملترین شکل خود ازلحاط فکری و سیاسی و اقتصادی برسد. این مقاله برآن است تا نقش این عوامل را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهدو به نتایج حاصل از آن دست یابد کلید واژه ها: یونان ، دولت شهر، آتن، اگورا، کلیستن، مهاجرت، اصلاحات پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

47 - آسیب شناسی انحطاط صفویه: فروپاشی از درون
منیره کاظمی راشد

چکیده: بی شک ظهور سلسله صفویه در آغاز قرن دهم ﮪ / شانزدهم م، از حوادث مهم و تأثیر گذار در تاریخ ایران است. هر کدام از تحولات و دگرگونی های دوران صفویه در نوع خود بی نظیر و بی بدیل می باشد و تمام حوزه های مذهبی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را در بر می گیرد. از سویی برخی از م چکیده کامل

چکیده: بی شک ظهور سلسله صفویه در آغاز قرن دهم ﮪ / شانزدهم م، از حوادث مهم و تأثیر گذار در تاریخ ایران است. هر کدام از تحولات و دگرگونی های دوران صفویه در نوع خود بی نظیر و بی بدیل می باشد و تمام حوزه های مذهبی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را در بر می گیرد. از سویی برخی از مورخان، تشکیل دولت ملی در ایران را، مدیون خاندان صفویه می دانند که بعد از حکومت های مختلف ترک و مغول در ایران، یک حکومت ایرانی را با مرکزیت سیاسی واحد ایجاد نمودند. علاوه بر آن رواج مذهب تشیع در ایران از ویژگی های منحصر به فرد این سلسله می باشد، تا جایی که کشور ما اکنون بعنوان بزرگترین اقلیّت شیعه در جهان اسلام پذیرفته شده است. درباره سقوط صفویه، در زمان وقوع آن و هم دردوران پس از آن ، تا عصرمعاصر مطالب زیادی پژوهش و تألیف گردیده و این رویداد از جنبه های مختلف مورد تحلیل قرار گرفته است. در ریشه یابی علل سقوط صفویه، از جمله سیاستهای شاه عباس اول در زمینه تجدید سازمان ارتش صفوی و به کنار راندن قزلباشان، تبدیل املاک ممالک، تربیت جانشین در حرم و نیز ضعف جانشینان او در اداره کشور مورد توجه قرار گرفته است.پژوهش حاضر در پی بررسی انحطاط اخلاقی دربار ایران عصر صفوی و ضعف و ناکارآمدی ارکان صفوی در عصر شاه سلطان حسین بعنوان عامل مهم فروپاشی صفویه از درون است که حتی قبل از حمله افغانان غلجزایی در آستانه سقوط و نابودی قرار داده بود. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

48 - آسیب شناسی انحطاط صفویه: فروپاشی از درون 1
منیره کاظمی راشد منیره کاظمی راشد

بی شک ظهور سلسله صفویه در آغاز قرن دهم ﮪ / شانزدهم م، از حوادث مهم و تأثیر گذار در تاریخ ایران است. هر کدام از این تحولات در دوران صفویه در نوع خود بی نظیر و بی بدیل می باشد و تمام حوزه های مذهبی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را در بر می گیرد. و برخی مورخان، تشکیل دولت ملی د چکیده کامل

بی شک ظهور سلسله صفویه در آغاز قرن دهم ﮪ / شانزدهم م، از حوادث مهم و تأثیر گذار در تاریخ ایران است. هر کدام از این تحولات در دوران صفویه در نوع خود بی نظیر و بی بدیل می باشد و تمام حوزه های مذهبی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را در بر می گیرد. و برخی مورخان، تشکیل دولت ملی در ایران را، مدیون خاندان صفویه می دانند که بعد از حکومت های ترک و مغول در ایران، یک حکومت ایرانی و با مرکزیت سیاسی واحد ایجاد نمودند. بعلاوه رواج مذهب تشیع در ایران از ویژگی این سلسله می باشد، زیرا بعنوان بزرگترین اقلیّت شیعه در جهان اسلام پذیرفته شد،. و درپی دو قرن حاکمیت این سلسله، رقابت شدید با دولت عثمانی دارد، و لذا باب روابط سیاسی وتجاری ایران با اروپا راشود و در صدد اتحاد با اروپا علیه عثمانی و تجدید سازمان سپاه برآمد، و هیئت سیاسی و تجاری اروپایی را با آغوش باز پذیرفت و تجارت ابریشم ایران رونق یافت. درباره سقوط صفویه،تاکنون مطالب زیادی پژوهش و تألیف گردیده و در ریشه یابی علل سقوط صفویه، سیاستهای شاه عباس اول در تجدید سازمان ارتش و به کنار راندن قزلباشان، تبدیل املاک ممالک، تربیت جانشین در حرم و ضعف جانشینان او در اداره کشور و انحطاط اخلاقی دربار و ناکارآمدی ارکان عصر شاه سلطان حسین، بعنوان عامل مهم فروپاشی صفویه از درون، حتی قبل از حمله افغانان غلجزایی در آستانه سقوط و نابودی قرار داده بود، است، پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

49 - نظام زمین داری و کشاورزی در عصر امویان
حمید رضا مطهری

کشاورزی به عنوان مهم‌ترین راه تامین نیاز غذایی بشر همواره مورد توجه جوامع و حکومت‌ها بوده است. امویان نیز با توجه به فواید فراوانی که از طریق کشاورزی نصیب آنان می‌شد به این مهم توجه داشتند و در ساختار اقتصادی آنان، کشاورزی نقش مهمی ایفا می‌کرد. آنان پس از تثبیت قدرت و ج چکیده کامل

کشاورزی به عنوان مهم‌ترین راه تامین نیاز غذایی بشر همواره مورد توجه جوامع و حکومت‌ها بوده است. امویان نیز با توجه به فواید فراوانی که از طریق کشاورزی نصیب آنان می‌شد به این مهم توجه داشتند و در ساختار اقتصادی آنان، کشاورزی نقش مهمی ایفا می‌کرد. آنان پس از تثبیت قدرت و جایگاه خویش به اقداماتی در نظام زمین‌داری و کشاورزی دست زدند. این نوشتار برآن است تا به این پرسش پاسخ دهد که سیاست امویان در زمینه کشاورزی و نظام زمین‌داری چه بوده است؟ برای پاسخ به این مهم انواع زمین‌داری و اقدامات امویان در این باره و برای گسترش کشاورزی در عراق و شام را بررسی کرده است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد امویان بواسطه درآمد هنگفت مالیات از زمین‌ها و محصولات کشاورزی، گونه‌های مختلف زمین‌داری را در پیش گرفته، به فراهم ساختن مقدمات توسعه کشاورزی، همچون توسعه سدها، حفر نهرها و قنات و مساحی زمینها و اقطاعات آن روی آوردند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

50 - سفیر وسفارتخانه در دوره هخامنشیان
هاشم آقاجانی الیزه

سفیر و سفارتخانه در دورة هخامنشیان هاشم اقاجانی الیزه طهمورث مهرابی چکیده دیپلماسی در تاریخ سیاسی جهان به ویژه ایران پیشینه‌ای دیرینه دارد، گرایش به قدرت و حفاظت از منافع و دستاوردها از یک سو، وحشت از جنگ و پیامدهای ناگوار آن از سوی دیگر در ایجاد و توسعه روابط دیپلما چکیده کامل

سفیر و سفارتخانه در دورة هخامنشیان هاشم اقاجانی الیزه طهمورث مهرابی چکیده دیپلماسی در تاریخ سیاسی جهان به ویژه ایران پیشینه‌ای دیرینه دارد، گرایش به قدرت و حفاظت از منافع و دستاوردها از یک سو، وحشت از جنگ و پیامدهای ناگوار آن از سوی دیگر در ایجاد و توسعه روابط دیپلماسی به ویژه در میان هخامنشیان تاثیر گذار بوده است.از آنجایی که در دوره هخامنشیان، زندگی در پارس به سیاست و جنگ بیشتر از مسائل اقتصادی بستگی داشت، بنابرین بین هخامنشیان و کشورهای دیگر، روابط دیپلماسی وسیعی برقرار بوده است. بر این اساس،نقش سفیر بسیار مهم و حساس بود. سفیران انتخاب شده توسط شاهان هخامنشی باید پس از عبور از راههای دشوار و به جان خریدن خطرات بسیار به کشور مقصد می‌رسیدند، علاوه بر این،سفیران باید به زبان مردم بومی آنجا آشنا بوده و از راه‌های عبور و مرور و کشور مقصد اطلاعات کافی دریافت کرده و پس از بازگشت به کشور مبدا این اطلاعات را در اختیار شاهنشاه می‌گذاشتند و این در مورد سفیران هخامنشی نیز صدق می‌کرد. با وجود پژوهش‌های گسترده‌ای که درباره‌‌ی تاریخ هخامنشیان و روابط آن با کشورهای دیگر انجام گرفته است، تاکنون در منابع این دوره اشارت پراکنده‌ای به سفیر و سفارت‌خانهدر دوره هخامنشان شده است و هیچ یک بطور کامل به وجود سفارت‌خانه، جایگاه سفیر و حدود و اختیارات آن در دوره هخامنشیان نپرداخته‌اند. لذا این پژوهش بر آن است تا با استناد به منابع تاریخی و با استفاده از شیوه‌ی پژوهش‌های تاریخی ه وجود سفارتخانه و جایگاه سفیر در دوره هخامنشیان بپردازد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

51 - نقش تمدن اسلامی در تحولات فکری اروپا در سده های میانه
ابراهیم باوفا دلیوند

مسلمانان به یمن دین اسلام در طول تاریخ ، تمدنی را در ممالک اسلامی به وجود آوردند که به تمدن اسلامی نام بردار شده است .این تمدن در برهه ای از تاریخ،و در طول مدتی کوتاه،ضمن تسلط برپهنه ی وسیعی از ممالک جهان آن روز،مرزهای علم وفرهنگ را چنان توسعه داد که ،تحولی شگرف در جهان چکیده کامل

مسلمانان به یمن دین اسلام در طول تاریخ ، تمدنی را در ممالک اسلامی به وجود آوردند که به تمدن اسلامی نام بردار شده است .این تمدن در برهه ای از تاریخ،و در طول مدتی کوتاه،ضمن تسلط برپهنه ی وسیعی از ممالک جهان آن روز،مرزهای علم وفرهنگ را چنان توسعه داد که ،تحولی شگرف در جهان بوجود آوردکه نمی توان عظمت وتاثیر آن را در تمدن های دیگر نادیده گرفت.در این مقاله ، بیان می کنیم اسباب و علل نقش آفرینی تمدن اسلامی در بیداری اروپا چه بود ؟ فلسفه اسلامی چه تاثیری بر فلسفه اروپا طی قرون وسطی گذارد و چگونه زمینه را برای رنسانس عقلی اروپا و گذار آن از سده های میانه به سوی عصر جدید فراهم کرد؟ سوال های فرعی تحقیق از این قرارند: - چه عواملی باعث رشد و شکوفایی تمدن اسلامی در آن دوران شد؟ - وضعیت علمی اروپا در سده های میانه چگونه بوده است ؟ - چگونه نهضت ترجمه در اروپا توانست آنان را با آثار و دستاوردهای متفکران اسلامی آشنا کند؟ به نظر می رسد و فرض بر این است که طی جنگ های صلیبی و سفرهای تجاری و علمی مسلمانان و اروپاییان زمینه تبادل فرهنگی و عرضه اطلاعات و دستاوردهای علمی میان این دو تمدن فراهم آمد. روش این تحقیق به اعتبار جمع آوری اطلاعات ، کتاب خانه ای و به اعتبار نوع هدف بنیادی و به اعتبار ماهیت و روش ، علی – تاریخی و نیز تحلیلی است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

52 - حقیقت گویی با توجه به جبر سلطان در تاریخ بیهقی
حسین اصغری

مورخان در روزگاران کهن با تنگناهای متعددی در زمینه ی تاریخ نویسی روبرو بوده اند ، و شاید بزرگترین معضل، بیان راستین حقیقت با توجه به جبر و استبداد سلطان بوده است و قید و بندهای جامعه ی استبدادی زمان در متون تاریخی به صورت های مختلف و تاثیرگذارخودنمایی می کند. باتحقیقی ا چکیده کامل

مورخان در روزگاران کهن با تنگناهای متعددی در زمینه ی تاریخ نویسی روبرو بوده اند ، و شاید بزرگترین معضل، بیان راستین حقیقت با توجه به جبر و استبداد سلطان بوده است و قید و بندهای جامعه ی استبدادی زمان در متون تاریخی به صورت های مختلف و تاثیرگذارخودنمایی می کند. باتحقیقی اجمالی این تاثیرات را به صورتی متناقض و دارای کاربردهای کنایی و بعضأمبهم و بیان مقاصد ناگفته و پیچیده در جای جای متن تاریخ بیهقی می توان مشاهده کرد. در هر حال تاریخ بیهقی یکی از ارزشمندترین آثار در حوزه ی تاریخ نویسی به شمار می رود. در این جستار به چگونگی شگردهای بیهقی در بیان حقایق تاریخ می پردازیم و بیان می داریم که با توجه به استبداد آن دوران و تنگناهای مورخ در بیان حقایق که گاه رفتار سلطان را نشانه می گیرد، تاریخ بیهقی چگونه توانسته است باز گو کننده ی گوشه ای از حقایق تاریخ باشد.بدیهی است که در روزگاران پیشین ،تاریخ نگاران متعهد به بیان حقیقت، کار بسیار بغرنج و پیچیده ای را در امر تاریخ نویسی بر عهده داشته اند و حقیقت نگاری برای تاریخ نویس از آنجا که مواجب بگیر و کارگزار پادشاه بوده ، همراه با تنگناها و خطوط قرمز بسیار بوده است. در این میان تاریخ نویس یا فقط آن چیزی را می نوشته که پادشاه می خواسته و یا با استفاده از شگردهای گوناگون و گاه متناقض گوشه ای از حقیقت را آشکار می کرده و رسالت خویش را در تاریخ نویسی به انجام می رسانیده است. پرونده مقاله

XML

فهرست مقالات